GEESTELIJK
LEVEN..
clan ook nieuwe melodieën,
1
j Sylvia Ursula Laurentia i
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 2 JANUARI 1960
Hel „bovendien" van de balans
Nog klinkt de nagalm van de torenklok ons ln de
oren. Nog staat in de kast een schaal met overge
bleven oliebollen. Het nieuwe begin is achter de rug.
Nog wat aarzelend schrijven we boven onze brieven
,,1960". Een enkele keer vergissen we ons nog, maar
spoedig zullen we ook aan dit getal weer gewend
zijn. De jaren vijftig liggen achter ons.
Wat verwachten wij? Mijn vrouw heeft een lijstje op
gemaakt voor dit jaar: Een nieuwe zomerjas, hard
board en linoleum in de huiskamer, de gang schil
deren. Misschien gaan uw gedachten wel uit naar „ho
gere" dingen: de begeerde ijskast, de nieuwe auto.
De balans van 1959 is afgesloten, de begroting voor
1960 opgemaakt.
Hebt u God ook in de begroting opgenomen? Of hebt
u Hem een klein plaatsje gegeven onder het kopje
„onvoorzien"? Wie God vergeet, vindt nooit een slui
tende begroting.
„Zoek eerst Zijn Koninkrijk", zei Christus „en Zijn
gerechtigheid en dit alles zal u bovendien geschonken
worden." De zomerjas, het nieuwe linoleum, de ijs
kast vallen in Gods begroting onder dat kleine woordje
„bovendien". Zij zijn niet de vrucht van werkzame
ijver, maar de tastbare vorm van Gods genade.
God interesseert zich voor de kleine materiële dingen
van het dagelijkse leven. Wie op de debetzijde van
zijn begroting een plaats inruimt voor Gods Koninkrijk
vindt op de creditzijde van de balans Gods „boven
dien" terug.
Idealisme en moedeloosheid
Het is hier niet nodig
Een nieuw jaar is ons gegeven. Behoort u ook nog tot een resumé te geven van
de jonge idealisten die het met een arm vol goede j,»
voornemens zijn binnengetreden? Of behoort u tot de werkzaamheden die
wat cynische ouderen die hun eigen krachteloosheid eueen oj in commissie
hebben leren kennen en al jaren geleden de hoop heb- verricht zijn om een
ben opgegeven dat het ooit anders zou gaan? Al te nieuwe psalmberijming
vaak hebben zij op 2 januari reeds in de gebarsten samen te stellen Wèl
spiegel van goede bedoeUngen gekeken. bteek men no kritische
Het idealistische: „Ik wil andersis zo vaak een moe- j,„
deloos „Ik kan niet anders" geworden. We stappen beschouwingen te be
den zonder verwachting over de streep en de sleur schikken over een aantal
van 1959 zet zich in 1960 voort. Idealisme en moede
loosheid liggen in eikaars verlengde.
Alleen in het leven van de waarachtige gelovige kun-
(Van een medewerker)
/~\P vele wijzen manifesteert zich tegenwoordig een streven om te
komen tot een nieuwe, of in ieder geval vernieuwde liturgie. Hoe
men dit ook wenst te interpreteren, vast staat wel dat zich in de ko
mende vijfentwintig jaar ingrijpende veranderingen zullen voordoen,
die tot gevolg zullen hebben dat hoe ze ook mogen uitvallen
ieder kerklid persoonlijk geconfronteerd zal worden met de vormen
van zijn geloof: dit nu kan niet dan toe te juichen zijn. Ofschoon ik
me van de gevaren van een dergelijke confrontatie in deze tijd ter
dege bewust ben, meen ik, dat het toch altijd nog beter is dat de
kerken gezamenlijk het heft in handen houden dan dat sommige
groepen op eigen initiatief de „persoonlijk" nodig geoordeelde wijzi
gingen ten uitvoer brengen. Dat het volgende bij de pogingen die
aangewend worden om te komen tot een nieuwe vorm van eenheid
van alle protestantse kerken enigszins mag medewerken.
de Psalmzang
zamenlijk uit te geven grote ge
zangenbundel.
De piëteit waarmee wij dez
melodieën benaderen lijkt mij we
het tegendeel van calvinistisch
Calvijn zag zeer reëel da
0 de psalmen slechts hun taak kon
zijn ouden luister worde hersteld." den vervullen wanneer ze ooi
Zoals hierboven m.b.t. het ritme zingbaar waren; onzingbare psal
reeds opgemerkt werd en zoals men zijn een zinloos bezit in dt
Hasper zelf verderop zegt is het liturgie. Waar tegenwoordi#
huidige ritme aan de niet-Fran- reeds een streven valt te bespeu
se psalmen in feite wezensvreemd, ren om nieuwe wijze „op" psalm
Verder is de muziek uit Calvijns teksten te zetten, is het de hoog
tijd vóór-tonaal, terwijl we thans ste tijd dat de kerken hier he
aan de laatste consequenties van roer niet uit handen laten glijden
de tonaliteit toezijn. Dit „in oude Hoe belangrijk de psalmmuziek
luister herstellen'
maar het gevaar va
seumcultuur" dreigt.
mogelijk,
ogenblikkei
van religieuze bezinning, zij i.
toch in feite ondergeschikt aan
het
Waarom
min of meer geslaagde
fragmentenmaar een
berijming die als ge
heel acceptabel is voor
allen ontbreekt tot nu
toe. Een berijming moet
worden getoetst „op haar
overeenstemming met de
Bijbeltekst, op haar taal
kundige en dichterlijke
i deze twee dingen hand in hand gaan. Hij treedt
net nieuwe jaar zonder verwachting binnen in de we
tenschap dat in eigen kracht hij gedoemd is te falen.
Maar hij treedt het ook vol verwachting binnen in
de wetenschap dat God ook in 1960 God zal zijn, die
uit het „niets" van ons menselijk onvermogen, Zijn
nieuwe toekomst schept.
Bent u aarzelend alleen, of hand in hand met God over
de streep gegaan? God wacht in 1960 op u. Ver
wacht u Hem?
Gebed
Het gebed stond in „The Chinese Recorder", het ge
bed van een Chinese christen ergens achter het ijze
ren gordijn. Naast hem waren de duizenden geval
len. Vrienden zuchtten in de gevangenis. De staat zag
er op toe dat hij zijn geloof niet kon uitleven. En toch
bad hij:
Wij loven U, Vader, dat zelfs in het uur van uiterste
duisternis wij met vertrouwen en een ongeschokt ge
loof tot U mogen komen.
We weten dat Gij de Heer van de volkeren zijt en de
Schepper van de geschiedenis; we weten dat niets^
Uw heilige en rechtvaardige wil kan weerstaan; we*
weten dat Gij zelfs de toorn van mensen in lofprijzin
gen kunt veranderen.
Help ons, Vader, de lessen te leren die ons conflict
ons leren wil; help ons te werken voor een nieuwe
dag, die ons een stap nader brengt bij Uw konink-
Heer en Vader van de mensen, geef dat de dag niet
ver meer is dat de natiën één zullen
de oorlog zal worden afgeschaft
broeders in uw heilige familie
den, dat
in vrede als
zullen mogen
Nog altijd zoeken we naar een nieuwe
psalmberijming. Van de oude psalmen
wordt maar een beperkt aantal regel
matig gezongen en zo wordt hetzij door
taal ol melodie een groo'. deel var de
psalmenschat ons onthouden. Het „Psal-
ter-Hasper" is in de Gereformeerde ker
ken onthouden en weer terzijde gelegd.
Een proeve van 110 psalmen van heden
daagse dichters is aan de kerken aan
geboden, bejubeld en gekraakt. Nieuwe
psalters zullen in de loop van dit jaar
verschijnen. Tussen alle stemmen die rie
pen om een vernieuwing van de tekst,
duiken ook steeds weer stemmen op die
vragen om een vernieuwing van de mu
ziek. De vraag is gesteld: hoe kan men
teksten die getuigen van de geest van
onze eeuw zetten op muziek die wortelt
in de zestiende eeuw? Een van dere
laatste stemmen geven wij vandaag ge
legenheid om zich in onze krant te uiten.
Wij menen niet dat in dit artikel het
laatste woord wordt gesproken, wel dat
het bijdraagt aan de discussie, omdat bet
een te zeer vergeten probleem naar vo
ren brengt.
waarde, op haar zing
baarheid", volgens de
formulering van de
„Stichting tot verbete
ring van het psalmge
zang in gereformeerde
kerken".
Wanneer we bij voor
baat de kwaliteiten van
de berijmers aannemen,
kunnen de minder ge
slaagde resultaten slechts
toegeschreven worden aan de
vele beperkingen en regels waar
door dezen gebonden waren. De
inhoud was gegeven. Maar ook -
de versvorm het aantal regels moeten deze oud
hst „metrum", tot het aantal
lettergrepen toe en de melodie
stonden bij voorbaat vast
Men zou zich, gezien deze pre
missen, over de wèl geslaagde
woord. Zouden
ziek tot bepalend element willen
verheffen?
Mij dunkt, geef de dichters,
waar complete vernieuwing gebo
den is, de opdracht een behou
dens de inhoud vrij strofisch ge
dicht te schrijven, het kan de in
spiratie alleen maar ten goede ko-
men; slechts een hoogst enkele
ulj dichter met een speciale begaafd-
L"jdit soort werk zal J-
Het „Oude Boek" ligt klaar
heid a
anders geboden dwangpositie
Waarom zijn deze wijzen in de
loop der tijden gewijzigd? Hasper
zegt: uit achteloosheid; waar
schijnlijker is echter omdat ze
niet meer voldeden, niet
„leefden", men wijzigde z<
(naar) behoefte. Wanneer
thans in laat-romantische stijl ge- staat zij*n iets vari waarde te te schrijven en leg ook hen niet
harmoniseerd gespeeld worden scheppen. En leg hem niet een te zeer
k„mt dat doordat de on,a.k van «JJg
„de huidige organist" tot die stijl „soepeler", het geheel kan beter
geëvolueerd is. Waar voor het verstaanbaar worden; immers hoe-
grootste deel der mensen muziek v?len begrijpen werkelijk wat zij
„nn zingen? Het hiermee samengaande
va een 200 jaar geleden reeds nadeel dat het geheel minder goed
ongenietbaar is hoeveel te meer te memoreren zou zijn weegt
muziek die reeds uit de zestiende daartegen m.i. ruimschoots op.
eeuw stamt! Vraag ten slotte aan componisten
de op de uiteindelijk geheel vernieuw- over een aantal jaren gespreid,
- de teksten eenvoudige melodieën wc, mogeUJk ,yni maar e„ ik
en leg ook hen niet
banden. Verstrek de ben me dit wel bewust dit al-
om de opdrachten bij voorkeur aan meer- gemeen Ingang te doen vinden
loopt veel deren tegelijk, zodat er veel ver- lijkt moeilijk. Waar de berijming
gelijkingsmateriaal voorhanden is van 1773 tot stand kwam „volgens
,u X66' de Resolutie van hunne Hoog. Mog.
zingen? Het hiermee samengaande worai- Heeren Staten-Generaal" is de
Dit te laten verwezenlijken ln nieuwe compositie van een psalm-
samenwerking tussen alle, deze boek oneindig veel moeilijker en
psalmen gebruikende kerken zou, gecompliceerder geworden.
Hasper vervolgt dan: „Toch
oeten deze oude (spat.-Has
per) melodieën, die tot op heden
hare levenskracht hebben behou
den, alle ongeschonden worden be
waard. Zij zijn een kostbare erfe
nis en een gemeenschappelijk be-
zit van alle Kerken, die leven uit
oprecht kunnen verbazen. de Calvinistische Reformatie", en
hij heeft hiarin praktisch ge-
Een psalmberijming vervaar- n^k' Ter verduidelijking lijkt het
;„t echter niet voor viiftiv mij echter beter de laatste twee
ii li Hi a a letters van ..dpze" te srhrannen.
VOOR T
T
J GELEZEN:
1
jaar. de huidige "is* een klein! letfers
tweehonderd jaar in gebruik
weest en vele verzen grijpen
rug op oudere berijmingen,
melodieen men ziet net
hun modale of kerktonale struc- aanmerking
tuur stammen reeds uit de PPn on'
zestiende eeuw en sommige zijn
van nog vroeger datum Een dui
delijk besef een werk voor de
toekomst te scheppen dat niet
over honderd jaar verouderd zal
zijn. behoort dus permanent voor
op te staan.
Aan elementen die aan veroude
ring onderhevig zijn moet daarom
wel zeer veel aandacht geschon
ken worden; deze elementen zijn
deze" te schrappen.
„Deze" immers impliceert alle
en dat lijkt moeilijk staande te
houden. Zi? 'bijv. psalm 4, de eer
ste wijs die zeker voor revisie in
'ng zou moeten komen,
goed begin toont het
Wegen der prediking, onder
redaktie van dr. C. W. Mönnich
en ds. F. J. Pop. Uitgave Hol
land, Amsterdam.
De Weg en de wegen, aspec
ten van de kerkgeschiedenis,
door C. W. Mönnich. Uitgave
Moussault's Uitgeverij N.V. Am
sterdam.
De melodieën
IN PLAATS VAN „KERK EN EREDIENST"
Eerste hervormde „Jaarboek voor de eredienst'
de taal en de muziek.
Uit het feit dat mer
we berijming thans
acht blijkt dat tegen de oude
aantal belangrijke bezwaren zijn
gerezen. Van de honderd vijftig
-★-★-★-★-★-★-★-★-★-★-Ik-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
Wording van mens en we
reld, door Th. Delleman, stu
dentenpredikant. Uitgave De
Graafschap, Aalten.
Bij het theologisch bestrijden
van hypothesen en resultaten van
de wetenschap bestaat het gevaar
van oppervlakkigheid en simplici
teit die onbedoeld toch eigenlijk
de Schrift niet tot haar recht
doet komen. Deze studie bedoelt
Bestudering der kerkgeschiede- dit te vermijden. Ter inleiding
KStVa? voldoening word, daarom gesproken over de
van hun achtergrond aard van het Schriftgezag. Ver-
hun verband. In negen hoofd- volgens komen ter sprake de pro
blemen rondom Gen. 1 en de bio-
bèlangSjk^pVriÓdén'het Dil
van ongeveer 100 bladzijden, ont
staan uit catechetische schetsen
voor gesprekken met studenten, is
verhelderend. Het wil trachten een
verwante stro- ning over deze vragen iets ver
der te komen". De belangstellende
genot lezer zal het niet teleurgesteld
terzijde leggen.
In schets brengen van het ter-
„vjin voor het zelf verder op ver-
tweede gedeelte bepaald gebrek kenning gaan en langs de paden feiten,
aan inspiratie. En dit is niet de van Gods Woord voortgaan bui- bij het
enige ten het hier in schets gebrachte en hun
terrein, dat is, in de woorden van stukken helpt dit boek (dat ken-
het slot van het voorwoord, het nis der feiten veronderstelt)
doel van dit op gedegen studie grote
De melodieën waren voor Cal- opgebouwde boek. In zeer geva- gebeuren beter begrijpen. Het
vijn op Franse psalmen geschre- rieerde hoofdstukken wordt de in- rijkt het inzicht ten zeerste, soms
ven en bezaten daardoor een rit- houd van de Heilige Schrift on- op verrassende wijze. Een voor-
me dat bij het Franse en in prin- der diverse aspecten in grote lij- beeld daarvan is o.m. in het hoofd-
cipe niet bij het Nederlandse (me- nen uitgewerkt, om daarmee de stuk over „de Hervorming als
trische) vers hoorde; ofschoon prediking richting te geven en te sis der heiliging" de belichting hulp te zijn
zeer goede verzen zijn ontstaan, dienen. Behandeld worden de va.n de Doperse en
wensefiik Toen 26 °?f la"d -w-?-!;den ovtr--, eschatologische prediking, de mm8en'
genomen is dit principiële verschil verhalende prediking, de predi-
niet onderkend. Dat blijkt wel dui-
delijk uit het „stoten" van som
mige passages zoals ps. 105
Een boek dat helpt nadenken
daarom het lezen tot
king der wet, de profetische pre- maakt.
diking, de priesterlijke prediking,
Vorig jaar heeft de „Raad juist in het afgelopen jaar de probleem, die waard is
voor de eredienst" van de Ned. vraag is opgekomen of iemand die dacht te worden.
Herv. Kerk besloten om het niet'durft deel J
tijdschrift „Kerk en eredienst" J
psalmen meestal slechts enkele
egelmatig gebruikt wor-
1 dus vrij
ag worden
Actueel
avondmaal gekozen
tot ambtsdrager.
Prof. Lekkerkerker zoekt na- Velen in reformatorische krin-
tuurlijk naar een oplossing. Hij gen denken bij liturgische kwes-
meent dat eerherstel van het ties aan een catholiserende bena-
Avondmaal alleen verwacht kan dering van deze problemen. Het
worden door een prediking die 's niet onmogelijk dat velen daar
naast eis en oordeel ook voluit het ortJ 7-° weinig interesse hebben
evangelie verkondigt, de oproep gehad voor het blad „Kerk
tot geloof en bekering laat horen. SjSïïfÏH, 'ïïSfï,
abonnés te winnen, de nodiging tot het Avondmaal. 00 00 vr 1 "on 070
De schrijver stelt zich achter de
gedachte dat van ambtsdragers de ProfT Van" der Leeuwstich- men handhaaft de melodieën! Me-
■wacht moet worden dat zij ting mogen geven. Het is prac- lodieën, die
die de ontwikkeling
de liturgie met grote belangstel- müs Van Genève die op de vraag
niet langer uit te geven. Dit
aan liturgische zaken gewijd
tijdschrift trok niet de belang
stelling van de abonnés die het
nodig had. Ook kon de redac
tie niet voldoende kopy los
branden om het blad de afwis
seling te geven die nodig
den. Het repertoire
klein; reden te ove.
vernieuwing dit onbekende deel
eens grondig te beschouwen. De
vraag dient dan gesteld welke
factoren tot dit onbekend-blijven
hebben meegewerkt. Vaak zal dan £en. zijn
ast de taal de muziek genoemd melodie
volbracht tot in het duizendste heid. en de prediking
1: daar staan lied. Alle van de hand van een
voeten (vet is andere auteur. Het is niet vreemd
„lang'). Dit zijn nog maar en- dat njet jeder aues zai onder-
kele. van de allerbekendste psal- 5chrljven wat bewiJs
van is dat deze studie geen laf
tóSST-lf plSnTy^tfSi gemiddelde la. doch de atof wer-
waarin hij ze zing. wat het ritme k=l'lk h8nde" "eeIbt- tMa"
betreft. Zoals we echter reeds za- ieder die de verschillende hoofd
psalmen waarvan de stukken bestudeert zal
worden.
Inconsequent
echter Bij de nieuwe bewerking van
geheel vrij van deze elementen, het boek der Psalmen is dan ook
Het had ergens gerust wat meer e°n inconsequentie op te merken:
de ontwikkeling bij wèl beziet men de tekst
'wezenlijke belemme- veel in vinden dat zijn
ring vormt en waarvan mag wor- breedt en brengt tot nadenken,
den aangenomen dat ze na een niveau
nieuwe berijming even ongebruikt Een boe
zullen blijven als ze voordien wa- maar dat toch opzettelijk zoda-
ren. Hasper geeft in zijn reeds nig is geschreven dat het ontwik-
eerder geciteerde toleldiiig tot Mde gewone kerklid het ook kan
Vorig jaar werd besloten
voortaan een „Jaarboek vo(
„AaTu",'„i<i?daï.d^ deelnemen aan het Avondmaal, tisch en actueel.
Hij citeert daartoe de Catechis- Djt bljjkt bijvoorbeeld ook uit kerkvolk leven; melodieën,
artikel van de Rotterdamse sqms vrijwel onzingba.
„Hoe
ling volgen toch op de hoogte
den kunnen blijven.
Het eerste nummer is versche-
nen. Boekencentrum in Den Haag woordT
gaf het boek van 168 pagina's keu
rig uit. Ingebonden is het een
aanwinst voor de boekenkast en
ingenaaid is het ook het bewaren
nog zeer zeker waard.
Dit eerste jaarboek bevat twee
artikelen van de onlangs benoem
de Groninger hoogleraar pïof. dr.
A. F. N. Lekkerkerker. namelijk
een beschouwing over de liturgi
sche beweging bij Rome en Re
formatie en een artikel over de
mijding van het avondmaal.
dus moeten
:r iemand, die er geen onder de kop „Het oude lied
wenst te nemen ant- nieuwe berijming" schrijft over
.Men zou hem niet voor de proefbundel van het Dichters-
christen mogen houden. Want psalter dat dit jaar is versche-
zo te doen weigert hij te be- nen. Hij gaat in op de reacties
- verloochent hij als het die binnengekomen zijn bij de In-
terkerkelijke Werkcommissie.
MerkwaardLg is dat er nogal wat
reacties gekomen zijn op couplet
ten die door de
edikant dr H. Schroten die die zeker ook zullen meewerken
zwijgend Jezus Christus."
Doop
kritische be- begint, zal hij het stellig
chouwing psalmen van deze lijst ter hand nemen,
niaal moment ontstaan bij Set kunnen nemen voor een eerste
1„experiment" eerst tekst,
aan melodie. Ongetwijfeld zal dit
nieuwe-melodieën-maken op
psalm onbekend te late"n voornamelijk emotionele te
genstand stuiten: veelal zal
de auteur van het men terecht opmerken is de
merkt op dat het melodie tot symbool voor de tekst
„psalmzingen", zoals Calvijn dit geworden. Bij de hier beoogde
ingesteld heeft, in onbruik geraakt psalmen uiteraard niet. De enige heel kleine boekje. Op fijnzinnige
De melodieën werden verbas- band is de plaats ..van oudsher", wijze brengt het in ontmoeting
mening is dat_d® met de Schrift. Eenvoud en diep-
harmonie. Laten velen het
Afscheid
jx Hoe is precies het afscheid verlopen tussen pleegmoeder
S en pleegdochter? Ik weet het niet. Ik moet het stellen met
v Sylvia's verhalen daarover en wat herinnert men zich later
b uit de tijd dat men tien jaar oud was: in elk geval scherper i
a bijzaken dan hoofdzaken. Ook is het tienjarige kind niet in a
staat om dat, wat in volwassenen omgaat op de juiste wijze jf
j te onderkennen. Maar nochtans bevat haar beschrijving van
b dit afscheid enige opmerkelijke details.
blijven.
Psalter-19'
Geef 'mij uw hart. door as.
A. K. Straatsma. Uitgave N.V. te drinken
Gebr. Zomer en Keuning, Wa- °"oc
geningen.
Een geestelijk kleinood, dit
Uit de praktijk van een
MAATSCHAPPELIJK
WERKSTER
terd, de zuiverheid
soorten aangetast; het ritme
dat de wijzen soms
Avondmaal
in Gereformeerde Bonds-kringei
niet waarderen dat zij ultragere-
fnrmeerripn wnrrlpn cprinpmH tr»rh de g
Dr. Aalders schrijft
Terwijl prof. Lekkerkerker aan- de oude psalmberijming, bijvoor-
ërlnct op een prealkliiK die een beeid op de regel vïn Psalm
oproep tot geloof en bekering be- 89:8 „Wii steken 't hoofd om
vat schrijft de Haagse pastor dr. hoog". Een briefschrijver heeft
W. Aalders: „Zeker in bepaalde voorgesteld om te schrijven „Wij
situaties en te midden van een hebben 't hoofd omhoog",
verslapt, week en willoos ge- He, laalste gedeeIte van
slacht kan snik een bekeringspre- boek beïa, i>berich,en.., Er
i moment van een verslag opgenomen van I
Indien
melodieën in ieder geval op hun
oude plaats moeten blijven, laat a
men deze compleet nieuwe ver- rustig in zich opnemen. Het zal
zen dan opnemen in de t.z.t. ge- hen verrijken.
Ik kwam", vertelt ze d
een dag uit school. We i
dan gewoon om samen thee I
wat te praten
alles, wat er die dag was
b gebeurd. Huiswerk had ik toen
b nog nauwelijks, en ik mocht I
naar hartelust spelen. Het was
5 alfijd erg gezellig; zo gezellig dat ik gewoonlijk niet eens meer t}-
b lang de straat op ging. Dat kon trouwens niet, want voor mijn 4
r gevoel was er heel vaak luchtalarm, of er was een andere reden
waarom je binnenzat Ze onderbreekt zich opeens; ze lacht J£
b en zegt: „Dat kan natuurlijk niet waar zijn. Ik zal wel iets van
b alle spanningen destijds gevoeld hebben, en daarom herinner jf
ik het me zo. Maar in elk geval: ik moest het dus ook bijzonder
b plezierig gevonden hebben om bij haar te zitten!"
b .Maar om op mijn verhaal terug te komen. Die bijzondere
b avond hebben we eerst erg feestelijk gegeten. Dat gebeurde
VERKEERDE INDRUK
Vooral dit laatste artikel is hetpkent^zHn Maar in hpt alce r*"iv ""C"*6 wUu,„c„
belangrijk. Ook al zullen velen het meen zijn de nadefen "n avaren
i zulk i
voorkomen
alsof de mijding
maal speciaal
gemeenten die
zijn met de theologie
dere Reformatie en dus met theo- ava„
logen als Smijtegelt, Comrie, Bra- De
prediking en pasto- nerale synode rondom de viering
n dp 7.ep-enVan het Heilig Avondmaal, een
verslag over het werk van de stu- MILDER KLIMAAT
dentenparochie in Delft en een n
uiteenzetting van de hand van ds.
Julius over de bekende jazz- blad:
Rotterdamse Wat jaren lang niet mogelijk was, begint v
- de doop c
formeerden worden genoemd, toch
zullen zij met blijdschap nota ne-
men van het feit dat prof. Lek- teressant artikel „w
kerkerker de gedachte afwijst. de Heilige Geest. Hij
schuwt in zijn hoofdstuk over de diensten
regeneratieve werking van de Schouwburg die zoveel belangstel-
verDonoen Heilige Geest en de kinderdocD, ling van jonge mensen trekken
de«u tGgen. wat hij ndemt, de grond- dat de laatste keer twee diensten
•an het rooms-katholicisme: moesten worden gehouden en nog
irzakelijking van de genade velen geen zitplaats konden vin-
Vogel in het Calvinistisch jongelings-
p de ont-persoonlijking
anderen.
De schrijver gaat tot
geschiedenis terug en citeert
Chrysostemus die reeds schreef:
„Tevergeefs staan wij bij het al
taar, niemand is er die deel
neemt". Ook Ambrosius kende
reeds dit probleem en het Late-
raans Concilie (1215) probeerde
reeds een oplossing te vinden
door als minimum te stellen dat
de communie met Pasen moest
worden gehouden. Hier li3t de daarvan
wieg van de in rpoms-katholieke Geest gaat zien" aijTèi
...".„1.1 gische werkelijkheid,
streken
„Houdt uw Pasen'
Dit artikel is bijzonder actueel,
omdat in de Hervormde Kerk
de Heilige Geest. De schrijver ver-
zet zich echter ook tegen een
doorslaan in een andere richting Jammer is dat de redactie het
Volgens dr. Aalders hebben de eigenlijk bij dit ene verslag heeft
protestanten de doop losgemaakt gelaten en geen discussie opgezet
van de volle nieuwtestamentische heeft over jazz in de eredienst,
rijkdom en is de doop geen Pink- In net blad „In de Waagschaal"
sterdoop meer, geen inlijving in is een uitvoerige discussie opge-
het geestelijk lichaam van Chris- nomen. De redactie-commissie be-
tus, maar slechts een betekenende treurt het zelf in de inleiding dal
bezegelende belofte. Het gevolg 8een verslag van een conferentie
- de Heilige ko" worden opgenomen die werd
i eschatolo belegd door de Commissie voor de
>en toezee- Kerkmuziek waar over dit onder
ging voor het hierna' wprn wor* a'
Leemte
werp werd gesproker
Cherub en
clerus
ljjk bureau
(ambtshalve!
cherub en clerus
loren. Toen zy te
chengesangbuch 1
van Nikolaus Het
Duitsland heeft
Uit dit artikel blijkt echter We hebben dit jaarboek met
ook hoe ver de hervormden en zeer veel interesse gelezen en
tuthemnen nog afstaan van een we hopen iat ha niet de
werkelijke consensus, ook al 1
zijn z{j overgegaan tot kansel- „Kerk en eredienst
ruil. De lutheranen zullen zeker zal Qaan door gebrek aan be
niet erg ingenomen zijn met de langstelling. Toch voelden wij
uitspraak dat we ook moeten nog een lacune. Eigenlijk had
Luther over de werking van de ten word«n een uitvoerig
Heilige Geest in de kinderdoop overzicht geeft zonder op de
alsof de kinderen een geheim- details in te gaan van de ont-
zinnig primitief geloof geschon- wikkeiing op het uturgisch ter
rein, een artikel dat de grote
In gereformeerde kringen is de lijnen aanwijst en bepaalde ten-
„eSfnvg,„"ïeSe&e?lïeP o?
zoals het daar veelal wordt ge- onmogelijk zijn om in een jaar-
steld tussen doop en Verbond boek dat eind december ver-
reeds jarenlang in discussie. On-
getwijfeld zullen vele gereformeer- een dergelijk artikel op
de predikanten dit artikel met te nemen. Maar misschien kan
sis
een nieuwe benadering van dit wezenlijkt worden.
heel klein beetje, tot de mogelijkheden te behoren.
Vijftien jaar geleden viel er nog met synodale
broeders te praten. Langzamerhand ging het gordjjn
dicht.
Vandaag is het ee
helemaal niet zeker
van ijzer schijnt te wezen, verdere scheuren zal
gaan vertonen. Dat hangt mee van ons optreden
af. Laat liet toch onze vurige bede zyn, kerk te
mogen blyven. We gaan met liet Evangelie naar
de. heidenen, we gaan (helaas veel te weinig) tot
degenen, die de dienst van God hebben opgezegd.
Zullen we dan mede-christenen overslaan? Zou het
werkelyk onmogelijk zyn, wanneer we, zonder op
houden bidden om Gods genade en den Heiligen
Geest, dat we in onze dagen iets gaan zien van de
vervulling van Gods ryke belofte, zodat „vryge-
maakten" en „synodalen" zich stellen gaan onder
enige Hf
Dat
i God.
IN BEWEGING
C. A. van Peursen in een kerstartikel in het
.Centraal Weekblad."
Niets is gevaarlijker voor de christelijke kerk dan
speculaties. Een theologie, die niet het hljjde heden
verdiept en verrykt, die in zich geen toepassing,
geen boodschap is, verwordt tot speculatie. Eenvou
diger gezegd: kerstfeest vieren, het kindje echt zien,
is pas mogelijk als de kerk zelf iets van het kerst
gebeuren, van Gods aanwezigheid, nu in deze we
reld, toont. Kerstfeest viert men niet rustig zittend
op een kerkgalery. Kerstvreugde is er pas als men
als kerk in beweging is, op nieuwe wijze de wereld
ERGER
De persschouwer in „De Waarheidsvriend"
over de tuchtkwestie-Smits:
Maar gedachtig aan 't woord van Luther, dat hy,
die een grove dwaalleer verkondigt, erger is dan die
een maagd schendt, achten wy het goed, dat de kerk
heeft ingegrepen, al had dan de procedure anders
Enigermate is de belydc
liaafd; en dal was juist, wat we tegen de orgar
van 1816 hadden.
De kerkorde moge een regeling voor een leertu
proces aangeven, het blyft een zaak, niet van
leven van reglementsvoorschriften, maar van tl
logic, van kerkelyk belyden. Daarom betreuren
bet, dat juist in dit geval het belyden ondergegaa
onder het (overigens nog onjuist) naleven van
kerkelijke voorschriften.
We betreuren dit ook, omdat hierdoor een
keerde indruk van de handhaving der belydi
wordt gewekt, èn velen nog meer kopschuw zullen
worden. We zouden byna gaan denken dat het de ^3
tragiek van de handhaving der belijdenis is, dat men b
haar steeds weer verkeerd aanvat.
WAARSCHUWING
Ds. F. L. Landsman in „Hervormd Neder- b
land" over oecumenische geluiden van de Rooms 5
Katholieke Kerk:
Maar wat dan te denken van dat wat in België, dus b
vlak over onze grens, gebeurt, waar dezer dagen op
grote schaal onder de titel „Valse profeten" een b
krant werd verspreid, die, in driekleurendruk uitge-
voerd, twee bladzijden telt gewjjd aan een felle waar- -5
sehuwing tegen de propaganda tegen de Jehovagetui- g
gen, één bladzijde waarop het protestantisme het <3
moet ontgelden en één bladzijde waarop het Hums- f
nistisch Verbond over de hekel wordt gehaald.
Vooral deze laatste bladzijde is van laag allooi.
Maar wat te denken van een bestrijding van het refor- >t
matorisch christendom onder het hoofd „Ieder jaar een
toen al niet iedere dag meer en bovendien kreeg ik mijn lie-
velingskostje. Zoiets blijft je je hele leven bij. Daar moesten
b alle mensen meer om denken als ze iemand onthaalden. Daar
- moeten wij in ons werk ook meer bij stilstaan. Als er mensen
^aezeiiae Kwesxie v met ons eten> zo op wijktochten of bij bijzondere gezinsmaal-
tijden, dan moeten we hen voorzetten waar ze erg veel van
1 wetsartikel gehand- houden- Jaren later zullen ze het dan nog weten. Het bewijst
Links
lange
e 'h tlF bijach r if t^ ^Ka tho'l i
b dat de mensen je aangaan; dat je belangstelling voor hen
r hebt. Dat is net als met Abraham, als die gasten krijgt: hij zet S.
hen stapels en stapels voor!" i
b „Goed, we hadden dus gegeten en we schemerden na ta-
b tel nog even na. Ik stond naar buiten te kijken en toen zag
ik plotseling de avondster. Ik zei het tegen haar. Ik zei: „De
sterren zijn er al; nu komt de nacht!" Want zo had ze het i>
b mij geleerd. De meeste mensen zeggen dat er in de donkerste
b nacht nog wel sterren schijnen. Maar zij zei het anders: eerst t
r komen de sterren en dan komt de nacht. De sterren gaan
voorop, zodat je nergens bang voor behoeft te zijn. Je kunt a
het donker rustig tegemoet gaan. want de sterren staan je al
b met hun lantarentjes op te wachten. „De sterren zijn er al: nu t
komt de nacht!"
b „Ja, lieveling!" antwoordde ze. Het bleef even stil. Toen
zei ze: „Heb je vandaag soms ook mensen met sterren
b gezien?" Ik had dat inderdaad. Ik snapte er natuurlijk niet
■ft het rechte van, maar ik wist wel dat de Joden zo'n ster moes-
ten dragen, en ik wist óók dat zij een Jodin was, al was ze
dan ook duizendmaal een christin.."
Toen zei zij weer: „Je moet niet verdrietig zijn, maar van
avond ga ik van je weg. Ik ga naar het donker. Maar het is
echt niet erg om daar naar toe te gaan, hè, dat wéét je. En de
sterren staan al klaar!"
„Maar u draagt toch geen ster?" weerstreefde ik.
„Neen", gaf ze toe, „en die zal ik ook nooit dragen Ik doe
nooit wat het onrecht gebiedt te doen. Maar ik ga wel weg.
Ik ga ergens anders heen en we zullen elkander nooit terug
zien. Ik zal altijd aan je blijven denken en voor je blijven
bidden. En later zul je iets van mijn werk voortzetten..."
„Misschien heeft ze nqg veel meer gezegd, maar dat weet
ik niet zeker. Ik meen me vaag te herinneren dat ze het ook
had over het feit dat ze bij ons gebleven was. en hoe blij ze
was dat ze dit gedaan had. De rest begreep ik niet goed en
ik heb dat dus ook niet onthouden. Wel weet ik dat ze me
naar bed braicht en dat ik een cadeautje van haar kreeg. Dit
kleine medaillon dat ik altijd bij me draag. De volgende och-
de Evangelisch Lutherse Kerk in Duits- g tend was ze vertrokken. Ik heb nooit geweten waarheen precies.
TT..J V..L .1. lr..L VaHpr hppft Hat miacphipp uipl irornpman wippp IrlAin. n-nial*.
land, de Nederlandse Hervormde Kerk, d<
Engeland, ende Jehova-getudgen!
Uitgave van „De Bonden van het H. Hart" en „De
Linie"!
Wy zouden er wel prys op stellen als een dergclyk
dwaas en misleidend geschryf, dat blykhaar de in
stemming van het Belgische episcopaat heeft, door
het Nederlandse eens officieel gedesavoueerd werd.
Maar onze ervaring is dat het episcopaat niet ge
woon is officieel afstand le nemen van die roomse
praktijken hier te lande en elders in de wereld, die
een klap in het gezicht van het reformatorische
christendom zyn.
Vader heeft dat misschien wel vernomen, maar kleine meisjes
kunnen beter niet op de hoogte zijn van wat er ip zulke tijden
■ft gebeurt. Trouwens, kleine meisjes zijn niet tragisch uitgevallen:
ze nemen de dingen zoals die geschieden en spelen rustig ver-
b der...'
„Achteraf nog vermoedens gehad waar ze heenging?" infor-
meerde ik. Ze knikte: „Ergens ondergedoken. En daar bij een
-ft bombardement om het leven gekomen. In elk geval nooit een ster
gedragen. Maar ik kan geen avondster zien of ik denk aan haar."
-ft WIJKPREDIKANT.
b
