Bruno Walter als dirigent
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 2 JANUARI 1960
Kunst en gemeenschap
een gemeenschap
van jonge kunstenaars
Verrassingen in souterrain
aan kleine gracht
(Van onze kunstredacteur)
TTET souterrain van een
oud groot pand aan
een kleine gracht in Am
sterdam. En daarin een
grote hoeveelheid van
spullen, waardeloze en
waardevolle. Ook mensen lopen er, veel mensen, jonge
mensen. Meisjes met wijde rokken en zwarte kousen of
met een nauwe gestreepte broek. Jongens met donkere
brillen en dikke truien. Zelfs een kleine driejarige snuiter
rent er rond. Voorzover er nog plaats is voor dat rennen.
Want de voorkamer is als een expositiezaal ingericht, het
tussenkamertje bevat heel veel papier en een grote pers
voor grafische technieken, de achterkamer heet huis
kamer, maar een grote bank, een bureau, een schilders
ezel, een tafel, antieke stoelen, een potkachel, en nog heel
veel kunstenaarsbenodigdheden maken het huizen in zo'n
kamer beslist niet zo eenvoudig. Wel gezellig.
Ach, waarom dat alles op
sommen. In de voorkamer, de
expositiezaal dus, was de jeug
dige Hans van den Busken be
zig zijn tentoonstelling van bal
letfoto's af te werken, foto's
die de kunst van het ballet vol
ledig opvangen en dus ook de
beweging kennen. Hij hoort er
ook bij. En eigenlijk horen we
er allemaal bij. Omdat we al
lemaal van kunst houden Even
Toch wordt er gewoond in dat caat of een gasopnemer is. Ze En zo zou ik nog heel veel de Leliegra-.-ht naar binnen
huis, in dat souterrain. Er woont wonen dan niet zo deftig in pluche voorbeelden kunnen geven van lopen, even pralen en dan we
ten heel gezin in. bestaande uit als de minister, hebben geen werk van de leden van deze groe- ten: de kunstenaarsgroepering
man, vrouw en kind. De man heet dienstmeisje zoals de dominee, le- pering, die geen vereniging wil „Werking" is een belangrijk
Flip en de vrouw Adik: hij een ven niet jn stalen meubelen zoals zijn maar per manifestatie de facet in ons leven en kan heel
~J 1 -«,• veel doen voor waardering
„Om de hoek van de
volgende straat
woont een heilige
ik ben op weg
naar de heilige
de enige heilige
clie nog bestaat
hij moet mij helpen
met mijn leven
hij moet mij leren leven
hy woont
om de hoek
van de volgende straat".
het Orff-instrumentarium. Ik zou
calligrafische schoonheden kunnen
laten zien van de 24-jarige Hans
Gerritsen, de lay-out man van het
boekje, of fraai en zuiver cera
miek van de 35-jarige Brigitte
Pos-Kray. Dan is er in de kern
nog de schrijver en dichter Pierre
Bogaers jr (geb. 1926), die in 1957
de literatuurprijs van de gemeen
te Hilvarenbeek kreeg, en de 31-
jarige beeldhouwster Eva Mend-
lik, die o.a. bij Manzu studeerde
en in 1958 meedeed aan de Intern.
Expositie in Sonsbeek.
Adik: hij een ven niet in stalen meubelen zoals zijn maar per manifestatie de facet ii
donkere slanke en levendige Bra- de advocaat en bezitten geen te- medewerkers uitnodigt. Ik
bander, zij een klein, slank en lcvisietoestcl zoals de gasopne- kunnen afdrukken een Sonate voor én" de""versDreidïn»"* van "d? V
charmant vrouwtje met wat Oosters mer. Ze leven eenvoudig, doen al- twee violen van de 26-jarige Ber- V»
bloed. Als 's-avonds alles gesloten les zelf en werken zolang het dag nard
wordt halen Flip en Adik 1 IÈÊ
„Werking" in het sou
Amsterdam. Zittend i
dichteresFlip va
in aan de Leliegracht 17
n.r. Hetty van Waalwijk
r Burgl graficusen
Bernard van Beurden componistStaand v.l.n.r.
Adik van der Burgt techtgenote van Flip en af werk
ster van de kunstprodukten). Hans Gerritsen (calli-
graaf en lay-out man) en Nel Waller Zeper (tekenares)
0orloc/^vUeger
Oorlogsvlieger, door Antoin*
de Saint-Exupéry. Uitgave Ad.
Donker. Rotterdam.
Antoine de Saint-Exupéry is een
legendarische figuur. Hij is een
van de waarlijk grote zonen van
Frankrijk geweest. Een voortref
felijk verkeersvlieger, een oorlogs-
vlleger van naam, en een schrij
ver. wiens boeken door miljoenen
in de gehele wereld zijn verslon
den. Zijn Nachtvlucht (dat in Ne
derlandse vertaling van Neerlands
grote vlieger A. Viruly bij An-
dries Blitz te Laren nu al een vijf-
de druk beleeft) heeft jong en oud
f gefascineerd. En daarom is het
een goede gedachte geweest van de
Rotterdamse uitgever Ad. Donker
ook Pilote de Guerre in het Ne
derlands te doen verschijnen. Pilo
te de Guerre, Oorlogsvlieger, is
niet zo maar een boek over de oor
log. Het is een boek over de strijd
van een mens met zichzelf ten
tijde van dodelijk gevaar. De
Saint-Exupéry schreef het na de
nederlaag van Frankrijk in 1940,
en het onderwerp is een enkele
vlucht, die hij maakte boven
Noord-Frankrijk tijdens de Duitse
inval.. „Geen man", zegt Viruly,
„is ooit rijker van een vlucht te
ruggekeerd". En over het boek
zegt hij: „Het bevat het verhaal
van wanhoop, chaos, nederlaag en
dodelijke bedreiging en van on
betwistbare overwinning". Het is
een boek, dat ook in onze tijd ve
len nog veel te zeggen heeft. De
Saint-Exupéry is niet meer. Op 31
juli 1944 werd hij door een 'Duitse
jager neergeschoten. Maar zijn
naam zal over de gehele wereld
blijven voortleven, door zijn boe-
Geen kongsi
enkele kunste
geen afgesloten eilandje,
dë geen kongsi. Er is een kern die
is. Zelfs nog met een deel
voorkamer ergens een bed van- nacht er bij. Maar ze leven, ze
daan om te slapen. Het zoontje leven echt, misschien veel echter
gaat naar een heel klein kamer- t'n intenser dan al de mensen uit
tje, boven in het huis. Daar is het die andere beroepen,
rustig, daar hoort het kind niets
van het geroezemoes in dat merk
waardige souterrain. Geroezemoes
in de kamers die volhangen met TV7AT Wprkin„- pn wat ic.
tekeningen. schilderijen, toto's. W "m.
Indische krissen, gebatikte doeken „Werking Het is geen ge
en etsen. Neen, werkelijk geen sloten gemeenschap, geen "-
mooie en opgeruimde boel. Maar menhokken
een boel waarin geleefd wordt
waar alles ten dienste van v.^. - 4
mens is. Hier worden de mensen organiseert. Die kern bestaat uit
nu eens niet geregeerd door hun J"J'P e" z'in mede-oprichters,
meubilair. Maar alle jonge, ijverige en goed-
werkende kunstenaars kunnen er
aan mee doen. Ze kunnen werk
insturen voor een tentoonstelling:
HET zal duidelijk zijn: Flip en schilderijen, tekeningen, grafische
Adik „doen" wat. organiseren werken, gedichten, verhalen, com-
wat, stimuleren wat. Natuurlijk posities, beeldhouwwerken, cera-
Toen ik er wat verbaasd binnen- miek. foto's. Dat alles wordt be
kwam kreeg ik heerlijke boter- oordeeld. serieus beoordeeld. Is
hammetjes uit het vuistje, koffie het goed dan komt er een exposi-
en wijn. En dat krijgt u ook als u 'ie 'n de voorkamer. Een heel
er eens gaat kijken. Flip zal u «"ede expositie-ruimte, niet groot
hartelijk begroeten en Adik zal u maar voldoende,
haast onmerkbaar doen eten en En een expositie bij „Werking"
drinken. En zit u dan goed en wel betekent heus wel iets. Want het
dan komen er ineens waar van- aantal bezoekers van „Werking"
daan in vredesnaam nog veel 's heel erS groot. Er kpmen ook
meer jonge mensen aan. Ja, zegt museumdirecteuren (meerdere
Flip dan: hij is componist, of is malen hebben musea iets aange-
fotograaf, zij is dichteres, zij is kocht», rijke kooplieden, bankdi-
schilderes, hij is reclame-ontwer- fecieU-?"' fabrieksleiders
perLeuk, zo midden
Beurden, een talentvol !tun.st\ Wie weet wat er uit dit
:omponist en een pedagoog die "nitiatief nog eens voor groots
zich bij de kinderen bedient van groeit.
Koffie en wijn
arbeiders. Ze weten het: bij
Geef mij een klein begin
Geef mij een klein begin van liefde
een stem die de eenzaamheid openzingt
een hand die het glas van de vreugde klinkt
een hart dat klopseint liefde liefde liefde
een oor dat zich te luisteren legt
naar waar de anderen bestaan
een mond die daadwerkelijk woorden zegt
schouders die blijdschap aandragen
voeten om vrolijk öp pad te gaan
ogen die niemand overvragen
geef mij, want liefhebben
is mijn enige kans van bestaan
JAAP ZIJLSTRA
„Dit alles
heeft zo
moeten zijn"
,,lk heb mijn carrière geheel zelf gemaakt'
T)ROBEER de duvel maar eens in een doosje te stoppen! Zo moeilijk
is het, een heftig bewogen levensverhaal te comprimeren tot een
kort artikel. En hiervoor staan we in het geval van de, in Nederland
pas ontdekte ster, de bariton-zanger CORNELIS SCHELL.
Op 3 december zong hij voor de Omroep Mahler's Lieder eines fah-
renden Gesellen, aangrijpender dan ik ze ooit gehoord heb. Maar het
verhaal van zijn carrière is nog meer dan aangrijpend: nl. schokkend.
Enkele flitsen, die ik zonder gewetensbezwaren kan geven, volgen thans.
Der Meister des Gesanges"
99
Een Haagse jongen, zonder
vorming, zonder geld. zonder pro
tectie. Die alles moet missen
wat een kunstenaar op zijn door
nig ontwikkelingspad van huis
behoort mee te krijgen. De
lo'te
i die ook een boterham -Werking 'is het goed
nemen en ook een glas wijn drin- ko°P- Goedkoop. Ja,
ken. En wel ergens op een taboe- want het principe
retje of een bank of een oude van „Werking" is:
leunstoel een plaats vinden. „het contact herstel-
Laat ik het nu maar vertellen: len tussen publiek
Flip is de graficus Flip van der en kunstenaar, mede
Burgt, de bewoner van het souter- door het verkopen
rain aan de Leliegracht 17 te Am- tegen betaalbare
sterdam, de wettige echtgenoot prijzen, waardoor de
van Adik en de rechtmatige va- kunst een grotere
der van het driejarige jongetje, spreiding "krijgt en
Maar hij is nog meer: hij is de de kunstenaar geen
spiritus rector van de groep die collectionneur wordt
zich „Werking" noemt en zeer van eigen werk",
kort geleden een klein boekje uit- Dat- is toch wel iets
gaf. In dat boekje worden acht van een beginselver-
jonge kunstenaars uit „Werking" klaring. Maar er
voorgesteld en is er werk van hen volgt nog meer:
afgedrukt. Het is dus een kunste- „Werking wenst bo-
naarscentrum, daar aan de Am- vendien die kunst
sterdamse Leliegracht. Inderdaad, bij het publiek te
een goed centrum. Dat wil zeg- brengen die. zonder
gen: er zijn goede en hardwerken- daarvoor van de
de kunstenaars bij aangesloten, kunstenaar onver-
Kunstenaars die zich niet in een antwoorde concessies
ivoren toren willen opsluiten. te verlangen, het
maar als het ware voor aan de publiek aanspreekt
straat gaan staan, midden tussen D,e verklaringen
alle mensen willen wonen. En net in dat fraaie boekjb.
zo gewoon wiUen zijn als alle ge- dat u overigens voor
wone mensen. Of het nu een mi- f3 50 bij „Werking-
nister. een dominee, een advo- kunt kopen, zijn wel
sympathiek. Ze to-
i dat i
CT' I I jonge kunsten:
y-oto-almanak lijndienict.met een
hautain gebaar een met-begrijpend
p. publiek van zich afwijzen. Ema-
Nederlandse Foto-almanak. nuel Sweden5org heeft eens heej
Uitgave Van Keulen N.V., Den duidelijk gezegd: „Jedes Beson-
jongen wil opera'
zonder wat. Zijn in het gehe:
beoefende muzieknoten... worden
verscheurd. Overdag werkend in
een hotelletje, 's avonds lopend naar
een verre handelsavondschool. Van
zijn 50 cent zakgeld haalt hij één- volleerd'
wakker te blijven.
Toen zijn meisje
hem na de gene
rale repetitie een
taartje kwam bren
gen, had de dode-
"twee "jaar°C'zangles ve™de,
h«r bijna wei
ïrd: „Schei m
het gaat niet
De stenen muur
Na drie jaar dwangarbeid
recital in de
's-Gravenhage,
oordeel van een
grote toekomst,
maal per tr
MaarSpijs ging
uit van de eter
1942. Prijsgegevi
Arbeitseirisatz wordt
4 en een pakje brood op
trein gezet naar Zuid-Duitsland;
komt terecht in een vochtige
vleesconseivenfab; iek. Toch pro
beert hij na de uitputtende werk
dagen in een kerk te zingen. De jes bij, werkte bij
X SS Krr;ySbis mj»
Julianakerk ta °eT^plS S K
kostuum nodig te
hebben. „Men" kon
zoiets huren voor
20 per dag, maar
Schell moet nu opera-praktijk niet Schell. Zijn
opdoen, lessen bekostigen, en in- meisje, thans zijn
middels voor zijn levensonder- vrouw, bleef hem
houd zorgen. Na een hoopvol Ne- moed inspreken,
derlands begin: gratis lessen van Later, in vast ver-
Ravelli, de opera-klas van trouwen in zijn
Lothar Wallerstein, verhief zich alent,. heeft zij
de een stenen muur van brodeloos- haar deel gedragen
met heid. De 29-jarige bariton zong van de bijna uit-
CORNELIS SCHELL
kerk
beroemde professor Paul Neu
mann van de Münchener Staat-
liche Singakademii
overal voor. maar Nederland zichtloze armoede die het paar nog
ilde slechts de gaten zien. niet te wachten stond. Thans ging zij
e kaas! Schell wist het niet alle relaties met hem af om een
..iet meer. Hij woonde op een rokcostuum te veroveren. Wat op Lenina
dakkamertje, hield boekhoudink- het uiterste nippertje nog lukte. slechts aangrijpen,
,"*,„1,1,* - slager, Vrijdagavond 15 december
Naar mijn mening kan
bloemist.hield zich
Waartoe de wanhoop iemand
dus geroyeerd) wacht hem brengen kan. leert het volgende
buiten de kerk op.
Wilt u zingen'
Ik heb geen geld.
verhaal: op wonderlijke
veroverde Schell een contractje
bij Scala in een revue met Lou
le" 1949. Schell stond op de planken,
doodmoe, óp van de zenuwen.
„Ik durfde niet, Lou Bandy heeft
me er lette'lijk opgetrapt. En ik
stond er bij als een houten
pop". Lou Bandy heeft het
groentje daarover onder handen
Naar het licht
Over deze Duitse jaren, begin-
lend met de bitterste armoede.
afzonderlijk verhaal te
Macht nichts kommen ®and^ In vijf dagen moest de genomen. Onder Lou's bloedstol- schrijven zijn. Ook over zijn
iviacm nicnis. Kommen bariton. die aan Mozart-aria s i.u-j o-u.n mwcpn in Aniummon waar
„Neumann werd voor mij eer
vader en een moeder tegelijk
zegt Schell. En ik zag deze paeda-
goog als het ware vóór mij. zoals
bariton, die aan Mozart-
gewend was. een populair pro
gramma zoeken, instuderen, én
de orkestpartijen verschaffen.
Van zijn laatste 1.50 reisde hij
Hilversum. De AVRO leen-
innerlijk met ontferming de hem het orkest-materiaal.
zijn bewogen geweest
het schuchtere talent, dat onder te hij. door
het puin van een verloren jeugd
zich roerde en bleef roeren.
Antwerpen,
doen. zijn eerste grote honorarium van
talent uit de 16.000 Belg. francs per maand
iet komen. En hij brulde kreeg; over de loftrompet die de
lang, tot hy zijn zin had. Belgische pers opstak. Op te
sommen zou zijn hoeveel radio
recitals hij inmiddels heeft ge
zongen. In hoeveel opera's
lende kretën had Schell
één keuze: het goed
Want Lou wist d;
Door de diepte
door om ai dit materiaal tnaarna kwam de aanlok- reeds hoofdrollen heeft gespeeld.
?.riÏÏ'.l?.HS"Wf- D ifeUta Residentie Operette, weerom hij uiteindelVvod,
jaar toch
kan zwarte koffie
Haag-Brussel.
dere lebt a us dem Gemeinsam
jedes Einzelne lebt aus dem Al-
gemeinen. Das ist die Lage aller
nn Himmel und auf Erden, doss
sie in Gemeinschaft leben und dass
'hne Gemeinschaft kein Leben
de
gekleurde foto's over Ne- kunst, daar geen enkel waarachtig
Een charmant en waardevol ge
schenk voor buitenlandse vrien
den. Een agenda van handig for-
prachtige zwart-wit- gjbf. Ook geen leven
VIA NAALD
ÉN PIAAT
derland. Foto's v«n Nederlandse kunstwerk alleen
dorpen en oude steden, van Ne- ïansPvCTk® ^"toélifk^rflÉesprek EEN thema beslaat uit verse billende motiroot. die
derlandse folklore, van plassi
vaarten. Van Nederland in de
vier jaargetijden, ook foto's,
waaruit Nederlands kracht en
toekomst spreekt. De agenda
heeft
kunstwerk is tegelijk zelfgesprek
i tweegesprek.
De kunstenaars van „Werking"
samengevoegd de muzikale zin of frase
frase is niet te spelen en derhalve ook niet te begrijpen, indien welk
niet vooraf analyserend te werk zijn gegaan. Eerst als
met u en met mij. Met de minis- d.i. de formulering i
i muzikale gedachte, uit te voeren
ter, de advocaat, de dominee en te verstaan. Dan ook is het mogelijk de spanning
ttn diepte brengt Bruno Wal- der terug voc
K0" ter hier. Geen moment verslapt heb". Een
opmer- de spanning, hij heeft elk thema terug,
vat aan volle schoonheid en levendig- Maar welk
kelijke Residentie Operette,
die echter schipbreuk leed voor
ze goed en wel onder zeil was.
Zomer 1950: Schell lift niet min
der dan 35 maal naar Gent en
krijgt inderdaad een mager en
gagement bij het operakoor. Ten
slotte moet hij toch weer naar
huis, omdat het salaris niet meer
kan worden uitbetaald. Schell
was nu 30 jaar, en kwam tot
een wanhoopsbesluit: „Ik neem
een enkele reis naar München"
zei hij tot zijn geduldige a.s.
schoonouders, „ei
kom niet i
Indeling naar de week. de gasopnemer. Ze willen ook het te realiseren in klank.
en bij elke week staat
afgedrukt. De dagen der week
de foto-bijschriften zijn naast
Nederlands in nog vier talen ge- ]jjk. -Omd;
schreven: Engels, Frans, Duits sen zijn, omdat
meisje dat borden moet
in een hotel iets van de kunst Dit heb ik opnieuw ervaren bij ervan, naar de motieven er uit.
hr„noPr hetanlbaar en beeriioe- enkele platen van de dirigent En zo bracht hij vertolkingen die
brengen. öetaalDaar en Degrijpc BrunQ Wa,tcr de nestor der gro_ geheel uit dfi muziek zeU gebo_
té dirigenten, de man die eens sa- ren waren, zonder een hinderlijk
Gustav Mahler het mu- subjectief hineininterpretieren"
de langzame kant
een thema niet zo langzaam als eens bij wij
len Wilhelm Furtwangler maar
Bruno Walter wist terdege Waar
om hij dat deed en het musiceren „aaiulJ uail 11U6 L„cc BWjWB
door hem werd dan toch altijd spelende orkesten moeten 'worden
he'd getoond. Zulk spel is
geestelijke grootheid en van een
technische beheersing zoals men
nog maar weinig meemaakt.
Waarbij dan nog twee prachtig
Nederland
werd getrokken, en een engage
ment aannam bij de Nederlandse
Opera. De ruimte Iaat het hier
niet toe.
Belangrijker misschien zijn
enige vragen.
Waarom zal Schell, die zich
in het buitenland ondanks alle
succes een balling voelde, mis
schien toch weer daarheen moe
ten terugkeren?
Waarom zijn sterren als Ma-
Dongen, Theo Baylé, Ar
il Mill, Cora Canne Mey-
zelfs Hans Wilbrink die mij
zelf destijds verklaarde per se
niet uit Nederland weg te willen,
uiteindelijk toch hier verdwenen?
Was (tot voor kort) het eni
ge Nederlandse in onze Opera
Spiani. Misschien heeft u in hebben. Daarom staat hun souter- ziekleven in Wenen beheerste, die zonder zichzelf te stellen tussen
H'
belevenis.
ET
het zomerseizoen vriendschap ge- rain op®n- voor iedereen. Dan
•loten met een buitenlander. Dit kunt u zien en Praten- l
j contacten leggen ook. En
is zijn cadeau. ervan verzekerd zijn dat u goede
kunst koopt.
genoemd.
Daarnaast bracht PHILIPS nog
uit het Tripelconcert van Beetho-
Waiter Hendi (piano)
week! Van hon
gerlijden, reisgeld bedelen, ir
bunkers overnachten. Vanui'
München nl. moest hij naai -
Munster zien te komen terwille misschien de subsidie?
van een twüfelachtige kans. Te NS" h«' schijnt komt
kilimeter fonder liften. ?.e Opera_ tot inkeer en zullen
iKieven in wenen Deneersie. cue zonaer zienzeu te stellen tussen deze grote dirigent vasthoudt Nu T W - V- nvnui ipiaiiui,
München niemand minder dan de componist en de hoorder. Bru- kan men blijvend van hem léren, £ohn Corigliano (viool), Leonard
Als thuis
Walter was zijn leven lang die- zeifs aj
die door Hitler in het Nazi-Duits- naar. dienaar der muziek. En kunst
land niet gewenst werd en die daarmee tevens de grootste inter- kien ka^*
zich nu op 83-jarige leeftijd preet.
tot een stiller leven heeft terug- Moet men dan alles
getrokken. Toen Walter 80 jaar le 100 pct met Brun0 witter'
zlch ult de drukke con- zlJn? Bcslisl nlet maar m„
blijvend van hem leren,
s ook de interpretatie-
n evolutie onderhevig
van hem leren hoe ór
muziek van Beethoven lot in haar
de vol- diepste geheimen wordt gepeild,
s Voor PHILIPS dirigeerde Bruno
il Walter alle symfonieën van Beet-
ertpraktijk terugtrok, verklaarde w"el voor de volle 100 pct. bewon- hoven en daarvan luisterde ik
dering moeten hebben voor de voor deze week de Symfonieën I
drfnrtr hot Phil- m!
leren. Misschien
wijze waarop deze grootmeester en VI af, gespeeld door het Phil-
ik de kunst gezien, 4iv^6
MaaVwtt y*; teven me ook zal M^kw"s't te brengen zonder ijde. New York
naars brengen, ik zal het gewillig ac- bijbedoelingen. Al analvserend chestra
En heel ongemerkt cepteren en verder leren cn a, dirigcrcnd luisterde hiJ zelt -
ging ik me er thuis Bruno Walter heeft z'n leven "aar de muziek, naar de bewe-
voelen. Net alsof ik lang geleerd. Als kind leerde hij
iedere dag een bo- al grondig het muziekvak en als
bij Flip wonderkind dirigeerde hij. Toen
kwamen zijn opera-directies in
Keulen, Hamburg. Breslau, Press-
burg. Riga. Berlijn en Wenen. Hel
was alles een leertijd voor hem.
hij leerde en van de componisten
en van zijn vriend Gustav Mahler
Van 1913 tot 1922 was hij Gen-
PU "-almusikdirektnr aan de ODora 1
-geb. 1934kende ^.ü.'"hen. in 1925 leidde hij de
Fn not alsof ik al Sladtlsche °Per ln Berlijn.
aisoi ik ai l0,ft 10n,
Rose (cello) en de New York
Philharmonic (25 cm langspeel
plaat G 05647 R). En ook hier
voelt men in Bruno Walter's lei
ding die bijzondere eerbied van de
eigen taal van de muziek, die hem
meer dan Mengelberg lief Was.
Zoals Walter een cantilene kan la
ten uitzingen is „einmalig", zoals
Rondo in een aristocrati-
hij het
daarna
geld) i
speelplan. Misschien kan
Schell dus nog voor ons land be
houden blijven. Ofschoon hij al-
- ouisii weer een uitnodiging kreeg van
coup-dethéatre verkreeg dc Grand Opera te Parijs
niet mee. En in Münster de
slag: de Opera-intendant, bij wie
hij moest voorzingen, was naar
Bonn. Tóch zong Schell
engagement
ar Nederlai
afwachting
terham i
en - Adik. En net
alsof -ik al jaren-
grafische werk
Flip van der Burgt
(geb. 4927)
Nel Waller Zeper
de Philadelphia Or-
langspeelplaa!
L 09400 L. in map met beschrij
ving en foto's). Welk een rust
1930 tot 1933 was hij leider
de Gewandhaus-concerten te Leip
zig en daarna moest hij Duits
land verlaten: hij ging naar Oos
tenrijk, naar Frankrijk en in 1940
naar Amerika. En overal leerde
heel overal doceerde hij ook.
Want alles wat Bruno Walter
Hoop", geleerd had in de muziek bracht
Waalwijk hij over op zijn orkestleden, op
het publiek ook. Hij begon niet
een nieuw werk zo maar prima
door te nemen met het or-
maar hij analyseerde eerst.
.aar de spanning van
|de thema's, naar de samenstelling
heel veel gedichten
had gelezen van de
35-jarige Hetty van
Waalwijk.
Uit het boekje
haalde ik
mooi vers van haar,
getiteld
Hetty V2
heeft hier heel
de hoop gegeven, vista
de hoop die steeds kest.
maar weer verder hij zocht
schiet, steeds
niet vaak. En dan
naast hem drie enorm grote so
listen, die een ongekend samen-
snel geven en als het ware door
""alter's zuiv
sid worden
Ten slotte een geheel ander
k: de Vijfde Symfonie (Aus der
Welt) van Dvorak met het
ïony Orchestra,
-ok door PHILIPS uitgebracht
30 cm langspeelplaat A 01417 L).
Hoe vaak niet hoort men deze
•ymfonie van de Tsiechische
neester in een al te haastige.
;oms od het ordinaire afgestemde
'■ertolking. Enkele dirigenten me
nen zo het Tsjechische en Ameri
kaanse "karakter van deze symfo
nie te moeten weergeven. Maar
zij vergeten dat Dvorak een aris
tocraat in hart en nieren was en
zich in zijn uitingen nimmer over
de grenzen van het artistiek toe
laatbare liet gaan. Zo heeft Bru
no Walter deze muziek weergege
ven. zonder een ogenblik d"
spanningsbogen te vergeten. Alles
wordt in de juiste proporties ge
bracht. alles blijft geadeld door de
geest van een groot mens. een
groot musicus en een groot diri
gent: Bruno Walter.
CORN. BASOSKI
hoofdrol (Leporello)
ÏMeriarid Mas-
ters Voice hem heeft aange
zocht voor grammofoon-opnamen.
Cornelis Schell is een talent,
een groot zelfs. Bij het inzetten
van eenJlied ondergaat hij als
het ware een gedaanteverwisse-
En- l'n2- Van de plezierige gewone
Schell der jongen, met het kinderlijke hart.
In Duitsland begon een victo
rie, die echter vier lange jaren
moest worden bevochten. Eerst
in het koor, toen als solist. _Er
liederen-recitals,
thousiaste kritieken: „Schi
Meister des Gesanges". Dit laat
ste was merkwaardig, omdal
opera- en liedkunst, zoals be-
Sc-hell zegt dat het inleven
zijn opera-rollen hem heeft
bracht tot de inleving in de psy-
wordt hij een hoogbeschaafde,
omd'at erudiete kunstenaar. De over
gang is abrupt, wonderlijk,
bijna angstwekkend. En het
eerste dat wij ons dan realiseren
is die oude persrecentie: „Der
Meister des Gesanges".
En vervolgens (met schaamte)
dat wij hiervoor het buiten
land moeten dankzeggen...
CARL LANS
1959-1960
tussen gisteren en later
beweegt de voortgang van het bestaan
de weegruimte op de balans
in het ervaren en de hoop
dit is de ruimtelijke sluiting
van jaar in jaar
de onontkoombare beweging
het onvermijdelijke gebaar
de onwisbare verwachting
INGE T1ELMAN
