Colijn, man
van grote
internationale allure
DE AUTOPRODUCTIE IN DE VS
Dr.H.M. Hirschfeld
in zijn memoires:
Thuis met woord en beeld
van oud naar nieuw
Twee kinderen gedood
bij zandinstorting
Kritische bewondering
voor een staatsman
JN Nederland zijn mémoires zeldzaamIn het buitenland hebben
zeer vooraanstaande staatslieden hun persoonlijke levenservaringen
gepubliceerd: in Frankrijk Poincaré, Herriot, CaillauxPaul Boncour;
in Engeland niemand minder dan Sir Winston ChurchillDuff Cooper,
Sir Samuel Hoare, om slechts enkelen te noemen. Dankbaar zijn we
daarom voor ieder boek dat persoonlijke herinneringen bevat van
mensen die hebben meegëbouwd aan de jongste geschiedenis van
Nederland. Maar heel veel hebben wij niet bijna niets! Met het
opsommen van de specifieke memoiresliteratuur is met de geschriften
van prinses Wilhelmina, dr. M. W. R. van Vollenhovenjhr. mr. D. J.
de Geer en dr. J. A. Nederbragt vrijwel het voornaamste genoemd,
en hoe verschillend zijn dan nog weer deze vier auteurs; vrijwel geen
van hen geeft wat men in het buitenland nu eigenlijk onder mé
moiresverstaat.
Toch zijn mémoires voor de histo-
rieschrijving noodzakelijk: via de
specifieke mémoires wordt ons duide
lijk hoe de medespeler zijn tijd beleef
de. Of hij gelijk heeft of niet, inzake
wat hij meedeelt en beoordeelt, of
zijn boek ontaardt in een apologie van
zichzelf* of in een aanval op tijdgeno
ten. is het voornaamste niet. Het blijft
belangwekkend om na jaren de tijd
genoot over eigen tijd te horen, de
tijd waarin hij vooraanstond, mede
vorm gevende aan die tijd.
Geschiedmaker en geschiedschrijver
In één persoon vereend, blijft de mé-
moiresschrijver de onvervangbare
bron, die in bijna alle gevallen Is wat
de Duitser „elnmalig" noemt.
Van
Reeds in 1946 publiceerde dr. H. M.
Hirschfeld een interessant werk: „Ac
tieve Economische Politiek in Neder
land in de jaren 19291934". Ontving
men in dat boek toch nog vóór alles
een zakelijke verhandeling over de
toenmalige economische politiek van
Nederland (al ontbraken in dat werk
de persoonlijke herinneringen niet), in
het thans verschenen boekwerk „Her
inneringen uit de jaren 1933—1939"
dekt de titel de inhoud volkomen.
Wanneer men bedenkt, dat in de ja
ren 1933 tot 1939, naast de gezags-
handhaving en de buitenlandse politiek,
de bestrijding van de economische
wereldcrisis de eerste plaats had in
aller aandacht, en men weet dat dr.
Hirschfeld in 1931 door minister mr.
T. J. Verschuur benoemd was tot di
recteur-generaal van het departement
van handel en nijverheid, waardoor
hij in aanraking kwam met alle ver
antwoordelijke economische bewinds
lieden in Nederland, dan verstaat men,
dat de schrijver in staat was ons
ook inderdaad mémoires van enig ge
halte te schenken.
Stond in zijn eerste boek de in Duits
land gedurende de Tweede Wereldoor
log omgekomen mr. T. J. Verschuur
centraal, die in de jaren 1929 tot 1934
minister van economische zaken was,
nieer nog dan in het eerste boek staat
in dit tweede werk één figuur in het
middelpunt, en dat is dr. H. Colijn.
van Colijn een beter geheugen hebben
dan het Nederlandse volk. Wat zij
vooral nog weten mee te delen is de
grote indruk die de persoonlijkheid
van Colijn in conferentie en persoon
lijke omgang maakte op de Europese
staatslieden, die in die jaren de ge
schiedenis van ljun land maakten, en
hoe hij ze heeft beïnvloed, hoe zij
zijn omgang zochten!
Aan dat alles herinneren ons de
„Herinneringen" van dr. Hirschfeld.
Reeds in zijn voorwoord schrijft hij
dat deze mémoires in feite te boek
gesteld zijn naar aanleiding van de
dood van dr. Colijn. Op pagina 13
merkt hij dankbaar op: „Ik zou in
Colijn een man van grote internatio
nale allure ontmoeten, van wie ik
veel zou kunnen leren!"
In bijna ieder hoofdstuk komt dr.
Colijn als de centrale figuur naar vo-
Hoofdambtenaar
Het is opmerkelijk dat geen partij
genoot en geen politiek tegenstander
dit politiek eerherstel van de verzwe
gen dr. Colijn verzorgt, maar één
zijner hoofdambtenaren, die onder zijn
leiding dagelijks gewerkt heeft, en die
daarvan thans verslag doet, in een
tijd waarin het niet meer tot de „bon
ton" behoort (ge
lijk vroeger) om
Colijn als markan
te persoonlijkheid
te tekenen.
Mémoires zijn
mede daarom van
belang, omdat zij
geven, die in een
systematische bio
grafie nauwelijks
aan de orde kun
nen komen.
Ik moge twee voorbeelden daarvan
geven, waarin de lezer met A
geheugen Colijn plotseling
Men mene inmiddels niet dat dit
boek opgaat in eenzijdige bewonde
ring voor Colijn. Ook de kritiek weet
dr. Hirschfeld voorzichtig maar dui
delijk te uiten.
Dr. Hirschfeld betreurt de tè con
servatieve economische en financiële
politiek van Colijn: „Het is merk
waardig hoe iemand, die als krijgs
man begonnen was en die in Neder-
lands-Indië de
Samenwerking
werkt. En
goed
Naar aanleiding van de grote Eco
nomische Wereldconferentie te Lon
den in 1933 schrijft dr. Hirschfeld:
Eerherstel
Colijns nagedachtenis Is in Neder
land slecht verzorgd, zoals die van on
ze meeste grote staatslieden.
Terwijl in Engeland Mac Donald,
Baldwin en Chamberlain hun biograaf
hebben gevonden, zwerven onze voor
oorlogse minister-presidenten in bio
grafisch opzicht
nog „dakloos" rond.
Afgezien van een
enkele brochurehut
vinden ze in de ge
schiedenis geen pe-
„Het heeft weinig zin om op
alle gebeurlijkheden ter confe- 03
rentie en daaromheen in te gaan.
Toch wens ik echter een diner
aan de vergetelheid te' ontrukken
Onze gezant, de heer Van Swin-
derengaf ter ere van Colijn eer
klein diner aan enkele vooraan
staande Engelse persoonlijkheden
Aanwezig waren Churchill, gene
raal Smuts, Lord
Lloyd, Runciman
Sir Frederic hem steeds'
grondslag
belangrijke be
stuurscarrière leg-
de, zich op finan-
ciële problemen en "drijver
dogma's had vast
gelegd. Ook op be-
grotingsgebied
voerde Colijn een
uitermate conser
vatief beleid. Ik
gevoel mij met
staat een afdoer
verklaring hiervoor te vinden, omdat
deze mentaliteit zo sterk in tegenspraak
staat met de grote kennis van Colijn
van het wereldgebeuren Vast staat voor
mij wel, dat zijn partijgenoten ii
ze een grote invloed op hem hadden,
alsmede de vrijzinnig-democratische
minister Oud. Daarnaast speelde de
conservatieve politiek van de Thesau-
misschien mede een rol" (pag.
Maar niet alleen Colijn komt ter
sprake, ook diens jongere collega's
voor Economische Zaken, mr. M. P.
l. Steenberghe en prof. dr. ir. H. C.
J. H. Gelissen, als sympathieke per
soonlijkheden die, ondanks verschillen,
hartelijk met Colijn hebben samenge-
dat alles toont ons de
is hóé moeilijk het is
als hoge ambtenaar achter de
schermen steeds weer de rechterhand
te zijn van ministers die in hun be
leid zelve zochten naar een oplossing
der problemen, ministers die het soms
met elkaar oneens waren, een enkele
keer met elkaar in definitief conflict
geraakten.
afdoende door aUes heen is met dr.
Hirschfeld iemand aan het woord
die als weinigen de grote problemen
van de economische politiek van die
jaren kende en mede bepaalde. De
Ook acht de schrijver Colijn in zijn
vierde kabinet (19371939) over zijn
hoogtepunt, heen. Hij mist bij Colijn
in deze jaren de voortvarendheid en
van 'Colijn een daadkracht waarom men hem in 1933
aan de regering had geroepen: „Men
kon vaak alleen maar betreuren, dat
hij het oude doorzettingsvermogen
enigszins verloren had. Ik heb her
haaldelijk geconstateerd dat het
moeilijke verhoudingen op economisch
gebied ten aanzien van Engeland,
Amerika en Duitsland; de devaluatie:
de Oslo-staten-conferentie; de verhou
ding tot Neerlands Oost-Indië; de
transactie van Deterding alsmede het
vraagstuk van vrijhandel en protectie
het passeert alles onze blik.
Niet zender vrucht
Diepe psychologische analyses en
brede historische verhandelingen ver
wachte men niet van deze schrijver,
maar hetgeen hij ons in herinnering
roept, gepaard aan lijn persoonlijk
beslissingen In hel kabinet «orocel alsmede enkele belangrijke
het
hoofd kunnen
leggen, in de ze
kerheid dat het
volk dat zy eens
dienden, over hen
de waarheid kan
vinden, 't zij goed
't zy kwaad.
Colijns nagedach
tenis ondervond
daarbij nog een
driedubbel nadeel:
dat hij in de laat
ste periode van
zijn optreden een
minder gelukkige
brochure „Op de
grens van twee
werelden" publi
ceerde (waar Die
ven echter ten da
ge van die publi-
katie zijn tegen
sprekers?); dat di
rect na de bevrij
ding juist zijn fel
ste tegenstanders
aan de regering
kwamen; en dat hij
Duitsland
Leith-Ross. Van
Nederlandse zijde
waren, behalve
gastheer en ere
gast, aanwezig Sir
Henry Deterding,
handelsatta-
moellijker viel; ander
zijds zette hij vaak een gezonde be
slissing door, doch lette hij er niet
meer voldoende op of deze wel werd
uitgevoerd. Colijn was de „grand old
man" geworden, met de zwakke kan
ten daaraan verbonden" (pag. 140).
En ten slotte laakt ook dr. Hirsch-
ché's Jacob, Beyen feld Colijns laatste brochure met de
Dr H. M. Hirschfeld
door de
Duitsers hem opgelegde vergetelheid
stierf, waaromtrent nog slechts weini
gen vandaag beseffen dat deze een
zaamheid in vele opzichten erger was
dan het gezamenlijk gedragen lijden
van het concentratiekamp.
Over Colijn werd gezwegen na de
laatste oorlog. Nu kan dat zijn goede
zijde hebben. Soms dient een persoon
lijkheid, die een politiek tijdperk be
heerst heeft (en dat dééd Colijn), ver
geten, om daarna geheel opnieuw
te worden ontdekt. Maar dat men over
Colijn vandaag zwijgt alsof hij een
mislukt politicus geweest ware, alsof
hij een provinciale geest was. waar
boven nu willekeurig welke politicus
van vandaag gesteld kan worden, is
een vergissing die in strijd is met de
allereenvoudigste feiten.
Niet dat men Colijn niet zou mogen
becritiseren of alsnog bestrijden, maar
het is met de waarheid in strijd
wanneer men stilzwijgend zou ontken
nen, dat Colijn in de twintiger en der
tiger jaren tot de eerste staatslieden
van Europa behoorde: Colijn heeft
als niemand voor en na hem Neder
land te Londen en Genèvc vertegen
woordigd onder de meest vooraan
staande Europese leiders.
Beter geheugen
Men krijgt wel eens de indruk bij een
bezoek aan het oude Volkenbondspa
leis te Genève, dat de daar aanwezi
ge oudere ambtenaren over dit facet
Zakelijk
leverde een der
gelijk diner na
tuurlijk weinig
op, doch de bij
eenkomst was ty
pisch voor de po
pulariteit, die Co
lijn in Engeland
genoot. De om
gang met Church
ill was bepaald
amicaal. Generaal
Smuts maakte een
voortreffelijke in
druk. Deterding,
die ik destijds
voor de eerste
maal ontmoette,
was in dit gezel
schap stil. Zijn
voortreffelijke gelaatsuitdruk
king en zijn goed voorko
men zal ik niet vergeten. Beyen
en ik maakten later de opmer
king, dat Churchill en Colijn wel
eens in de toon van jachtverha
len met elkaar spraken. In ieder
geval staat het vast, dat wij in
Colijn een Nederlands staatsman
hadden, die in velerlei opzicht
met hoofd en schouder boven zijn
buitenlandse collega's uitstak en
die uitmuntend met de .groten"
wist om te gaan", (pag. 17-18).
Voorts is van belang wat dr. Hirsch
feld schrijft over het afscheidsbezoek
dat hij aan dr. Colijn op diens departe
ment bracht in 1939, na het wegstem
men van het vijfde kabinet-Colijn:
,,Bij dit bezoek deed zich nog
een interessant intermezzo voor,
toen plotseling Churchill aan de
telefoon kwam. Het gezicht van
Colijn helderde op en hij fluister
de mij toe: „Churchill!" Deze
vroeg hem blijkbaar of het wer
kelijk waar was, dat Colijn als
premier was afgetreden, waarop
deze antwoordde: „Yes, now I am
an entirely free man!" Hij ver
telde iets van zijn plannen voor
een wereldreis en beloofde Chur
chill hem voordien nog op te
zoeken", (pag. 152).
i blijft het voor mij een raadsel
een staatsman van zijn capacitei-
in bezettingstijd de pen heeft ge
in de bijlagen, veroorzaken dat
dit boek èn voor de politieke èn voor
de economische historicus, die belang
stelt in de dertiger jaren, niet zonder
vrucht zal zijn.
Dat dr. Hirschfeld daarbij de cen
trale figuur van die jaren centraal
stelt en hem de eer geeft die hem
toekomt, maar desondanks de vinger
legt bij die punten, die terecht het
onderzoek der critici vergen, is één
der voornaamste redenen waar
boek een belangrijke bijdrage
over een belangrijke tijd en
langrijke persoonlijkheid.
Uitgevers willen
ook t.v.-reclame
gaan exploiteren
Enige grote uitgeversmaat
schappijen, uit de groep van de
zogenaamde publiekbladen van
de N.O.T.U. (Nederlandse organi
satie van tijdschriftenuitgevers),
die te zamen meer dan twee mil
joen abonnees bedienen, hebben
een aanvrage tot zendvergunning
bij het departement van O., K. en
W. ingediend om, indien het tot
reclame in de televisie mocht
komen, de exploitatie van deze
reclame-uitzendingen te verzor
gen.
Het ligt in de bedoeling van deze
uitgevers om in zeer nauwe construc
tieve samenwerking met de bestaande
omroepverenigingen en met eventueel
andere belanghebbenden tot een hiertoe
dienstige exploitatiemaatschappij te
komen. Dit wordt medegedeeld in een
naar aanleiding van de zendtijd-aan
vrage uitgegeven communique.
fn de aanvrage hebben de betrokken
uitgeversmaatschappijen duidelijk doen
weten, dat zij reclame in de televisie
niet noodzakelijk en zelfs ongewenst
Het is in Amerika en Engeland ge
bleken, dat juist de publiekbladen
funeste gevolgen van televisiereclame
ondervinden, zelfs zo dat vele van der
gelijke bladen ten gronde zijn gegaan,
aldus het communique. Indien echter de
regering onverhoopt toch reclame in de
televisie invoert, achten de uitgevers-
maatschappyen de bestaande omroep
organisaties, c.q. de Nederlandse Tele
visie Stichting, naar haar aard aange
wezen om de exploitatie van deze uit
zendingen mede te verzorgen, te meer
daar naar hun mening eventuele op
brengsten van deze televisiereclame
voor een belangrijk deel ten goede
moeten kunnen komen aan de finan
ciering van de televisieprogramma's in
het algemeen.
Met ernst en vrolijkheid brengen radio en televisie als gewoonlijk het
feit van de jaarwisseling overvloedig in de huiskamers. Wie er behoefte
aan heeft, stemmen en beelden van buiten de intimiteit van de oud- en
nieuwjaarsviering binnen te laten, kan maar aan de knoppen draaien om
bediend te worden. Naar goede traditie zijn rondom de jaarwisseling alle
omroepverenigingen in de lucht.
Beginnen we op Oudejaarsavond om (Divertimento no 10 in F van Mozart)
7 uur met de radio, dan kunnen we twintig minuten zang en muziek: psal-
luisteren naar de NCRV. die een Oude- men en gezangen voor de Oudejaars-
jaaravondkerkdienst uitzendt, gehou- avond. Om 11.45 uur schakelt de NCRV
'den in de Heilige Geest Kapel van de over naar de kapel van het sanatorium
Ned. Herv. kerk te Groningen. Voor- Z-onnegloren te Soest, waar in net iaat-
ganger is prof. dr. P. A. van Stemp- ste kwartier van het jaar een kori.e
voort, hoogleraar aan de Rijksuniversi- dienst wordt geleid door de sanato-
teit te Groningen. Organist is de heer riumpredikanten D. M. Jalink en K.
W. van Beek en de Cantorij van de H. Meyer.
Nieuwe Kerk zingt.
l&HSiCC/'
vanavond
Terwyi daar gezamenlijk het
„Onze Vader" wordt gebeden, kimt
U de uurslag van 12 horen van de
Groningse Martinitoren en direct
daarna wordt contact gemaakt met
de top van de Euromast in Rotter
dam, waar een verslaggever zyn
prille Nieuwjaarsimpressies zal ge-
Intussen heeft de VPRO dan om
8.43 een toespraak door dr. e. D.
Spelberg uitgezonden en is de AVRO
om 9 uur gestart met een vrolijk Oude-
belangrijke gebeurtenissen uit 1959 nog jaarsprogramma waarin eerst amuse
eens in de herinnering worden ge- mentsorKesten afscheid van het jaar
bracht. Om 10 uur een uitvoering op nemen en daarna kunstenaars van de
grammofoonplaten van het pianocon- grote en de kleine k worden ontvangen
cert in A van Grieg en om 10.40, na in „Gastenavond". Om 11.20 uur hoort
het nieuws, een toespraak door mr. A. u dan nieuwsberichten en wat fijne
B. Roosjen, voorzitter van de NCRV. muziekwerkjes
Na nog een half uur klassieke muziek sohn, Schubert e
Een Oudejaarskerkdienst wordt ook
uitgezonden door de VPRO om 7.30
uur, over Hilversum II en wel uit de
Ceciliakerk te Tiel. Hier preekt ds. B.
Nijholt, Herv. predikant en organist is
de heer J. Ribbius.
Daarna is het over beide zenders
voorlopig vrolijkheid. De NCRV komt
om 8.15 uur met een luisterwedstrijd
„Lichte muziekmelange", waarbij de
luisteraar moet raden, welke tien en
sembles spelen.
Om 9 uur: vier verslaggevers
de slag met het jaaroverzicht,
Tussen 11.50 en 12.01 uur afscheid
van het jaar met orgelbespeling door
P S George Stam in de Rotterdamse Lau-
'x L, a renskerk, voordracht door Luc Lutz
Uit nkit DUIteniana en klokslag van het Stadhuis te Rot-
Het kerstavondprogramma van de
NCRV begint om 8 uur met volks
kerstzang uit Rotterdam. Burge
meester mr. G. E. van Walsum zal
het evangelie lezen en sprekers zijn
de Rotterdamse predikanten ds. J.
H. Mulder (Ned. Herv.) en ds. Joh.
Heule (Geref.). Om 9.15 uur zingt
het NCRV Vocaal Ensmble „Die
Weihnachtsgeschichte des Lukas"
van Pepping, om 10.10 uur is er
een concert van geestelijke muziek
door h?t Amsterdams Koperensem
ble en om 10.45 uur begint de Kerst-
nachtdienst in de Ned. Herv. kerk
te Leiden, waarin ds. H. Bouter
voorgaat.
In de AVRO-uitzending concerteert
om 8.05 uur het Radio Kamerorkest
o.l.v. Maurits van de Berg. Er
staan werken van Handel. Haydn,
Bach (Suite no. 3) en Dallapiccola
op het programma. Om 9 uur het
hoorspel „Hij die verscheurt" (Tau
rus en Scylax) van Jan van Rhee-
nen en om 11 uur „muziek by
kaarslicht".
Het Londens Bach Gezelschap, ver
sterkt door solisten, voert tussen 9.20
en 10 uur het kerstoratorium „The
story of the Birth of Jesus Christ"
van Schütz uit. U kunt hiernaar luis
teren in het BBC-programma op
464 m.
klokslag
terdam, begeleid door de begroetings
signalen uit de havens.
Met gezellige plaatjes luidt de AVRO
dan nog een half uurtje het nieuwe
jaar in.
Om half één komen er weer andere
omroepverenigingen in de ether. Over
Hilversum I de KRO met een nieuw-
Een gevarieerd programma van al- jaarstoespraak door pater E. H. J. van
lerlei Kerstzang- en muziek kunt U Waesberge O.P., voorzitter van de
beluisteren tussen 8-30 en 12 uur via KRO, en daarna tot 2 uur met een ge-
de Brusselse (Vlaamse) zender op varieerd amusementsprogramma.
324 m. O.m. hoort U om 8.30 uur het om half een ook over de zender
oratorium „Rex Pacificus" van Hilversum II een nieuwjaarstoespraak
Martin (eerste uitvoering, speciaal en wei door mr. j. a. W. Burger, voor
voor dit programma geschreven), 2jtter van de VARA, die gevolgd wordt
Kroatische kerstgezangen (9.45 uur) door een muzikale heilwens. Van 1.10
tot 2 uur dan ook daar: vrolijke plaat
jes, onder de titel „Gezelligheid kent
geen tijd."
En vergeet U niet, dat daarna de
zenders wisselen en de NCRV dus op
Nieuwjaarsochtend terugkomt op
Hilversum H en de VARA op Hilver-
motetten en koralen (11.05 uur).
i Hans Sohmidt-Isserstedt en Wil
helm Schuchter dirigeren om beur
ten in een groot Mozart-concert,
dat tussen 9 en 10.30 uur door or
kest, koor en solisten van de NDR
wordt gegeven via de Duitse zender
309 m. of 971 kHz.
Verslagenheid in Halsteren
(Van onze correspondent) |met het speurwerk begonnen. Syste-
WOENSDAG is in de gemeente matisch werden de bossen van Vrede-
TT rust, de vennen de Melanen en grote
Halsteren by Bergen op terreinen van zandafgravingen vlak
Zoom een bijzonder tragisch on- in de buurt onder een groot aantal
geluk gebeurd, dat het le ven speurders verdeeld. Voorzien
heeft gekost aan twee jonge kin
deren, de tienjarige Jantje van
Kaan en de negenjarige Fransj
van Geel uit de Steenhovenstraat
aldaar.
Omstreeks vijf uur gistermiddag
kreeg de rijkspolitie van Halsteren
bericht van de familie, dat de kinderen
nog steeds niet thuis waren gekomen.
Eerst werd verondersteld dat zij met
een auto van een bedrijf in de buurt
waren meegereden, hetgeen de kin
deren in de vakantie wel meer deden.
Toen men op het bedrijf ging infor
meren, bleek echter, dat geen van de
chauffeurs de kinderen had meege
nomen.
Inmiddels was het zes uur geworden.
Onmiddellijk werd in de duisternis geborgen.
overal aan
Omstreekt acht uur kwamen een po
litieman en een arbeider bij de zand
afgravingen op een plaats, waar nog
niet zo lang geleden een zandverschui-
ving moest hebben plaatsgevonden.
Men ging graven en na ongeveer een
half uur werd het stoffelijk overschot
van een van de kinderen gevonden.
Bijna onmiddellijk daarna deed zich
weer een grote zandinstorting voor,
die de werkzaamheden aanzienlijk
stagneerde. Men wist echter, dat men
nu op de goede plaats aan het zoe
ken was. Omstreeks negen uur waren
de beide kinderen uitgegraven en
konden de stoffelijke resten worden
(Van onze verkeers-
redacteur)
Naar verwachting zal de
autoproduktie in de Ver
enigde Staten dit jaar ruim
29 procent hoger zijn dan
in 1958. Volgens gegevens
van het Amerikaanse mi
nisterie van handel zullen
er in 1959 ongeveer 5,5 mil
joen personenauto's mor
den geproduceerd, tegen
4.257.S12 het vorige jaar.
Deze bevredigende pro-
duktie was mogelijk, on
danks het feit, dat m de
tweede helft van 1959 in
negentig procent van alle
staalbedrijven het werk ge
durende liefst 119 dagen
weer neergelegd. Ook in
enkele andere toeleverings
bedrijven werd de produk-
t ie door stakingen beïn-
Volgens een voorzichtige
raming zou de autoproduk
tie in het komende jaar ten
opzichte van 1959 een stij
ging van 21,8 procent te
zien geven, wat neerkomt
op de aanmaak van 6,7 mil
joen personenauto's. Hoe
wel dit veel is en ook gun
stig ligt, is het nog altijd
minder dan in het topjaar
1955, toen iets minder dan
acht miljoen wagens wer
den geproduceerd.
In het verslag van het
ministerie komen enkele
bijzonderheden voor over
de rol ,die de auto-industrie
speelt ten opzichte van de
gehele Amerikaanse econo
mie. Zo wordt o.m. gezegd
dat deze grootste van alle
industrieën van duurzame
goederen in wezen wordt
bedreven door zes maat
schappijen, die tezamen
tweeëntwintig merken
auto's maken. De fabricage
en de montage worden uit
gevoerd in ongeveer vijfen
veertig fabrieken, die over
het hele land verspreid lig
gen met Detroit als alles
beheersende centrale. De
verkoop der auto's is in
handen vwn ongeveer 34.000
door de fabrieken aange
stelde dealers, terwijl de
opbrengst in 1959 op ruim
veertig miljard gulden
worden geraamd.
Als bijzonderheid wordt
ook vermeld, dat de auto
industrie de grootste af-
neemster is van staal, glas
rubber en bekledingleder.
Voorts wordt de aandacht
gevestigd op twee belang
rijke tendenzen, welke zich
in de auto-industrie open
baren, nl. de drang naar
normalisatie van de chas-
sisbouw en de steeds ver
der gaande toepassing van
aluminium. In 1955 bedroeg
de gebruikte hoeveelheid
aluminium per auto gemid
deld 13,3 kg, terwijl in 1959
per auto zeker tien kilo
meer werd gebruikt. In
1960 zal het aluminium-
verbruik nog meer stijgen,
omdat in de nieuwe mo
dellen grotendeels uit alu
minium vervaardigde mo
toren worden gemonteerd,
die thans in massa-produk-
tie zijn genomen.
In het verslag wordt
tenslotte vermeld, dat de
invoer van' auto's van
307.558 in de eerste drie
kwartalen van 1958 is ge
stegen tot 498.802 in de
overeenkomstige periode
van 1959 een toename
met liefst 62,2 procent!
Voor de autohandel in
Nederland belooft het jaar
1959 een recordjaar te wor
den. Het verkoopcijfer van
1956, dat tot nog toe het
topjaar was, werd reeds in
de eerste elf maanden van
dit jaar overschreden Tot
1 december van dit jaar
zijn in totaal 88.362 auto's
verkocht tegen 87.472 in
1956. De verwachting is, dat
1960 1959 nog zal overtref
fen.
ANWB-AUTOBOEKJES
De bondsserie van de
ANWB over de populaire
auto is weer met twee
boekjes uitgebreid. Het eer
ste is gewijd aan het merk
Renault; het tweede aan de
DAF 600. De „trekker" van
de serie, een werkje over
de Citroen 2 CV, is inmid
dels aan de tweede druk
toe.
Dauphinede „Gordini'
en de „Floride" tot een
kwartet verenigd, daar ze
een gemeenschappelijk
grondpatroon bezitten. De
„Frégate" is buiten be
schouwing gelaten, wegens
het, in constructief opzicht
te grote verschil.
Het boekje over de DAF
600 behandelt het ontstaan
van deze Nederlandse per
sonenauto, terwijl in een
aantal hoofdstukken wordt
beschreven hoe men er 't
prettigst en 't meest eco
nomisch in kan rijden. De
verklaring, waarom de
schrijver voorstander is van
het wegrijden met een nog
koude motor zal niet alleen
de DAF-bezitter interesse
ren, doch ook elke andere
automobilist, die deze me
thode van rijden misschien
„barbaars" vindt.
Ook de „Variomatic'
wordt er uitvoerig in be
handeld. Door middel van
foto's wordt aangetoond, dal
dit type motor bedrijfsze-
ker is, ook al rijdt de wa
gen tot over de wielassev
in het water.
Beide boekjes zijn door
auto-technicus Han Bouvy
geschreven en door Fred
Julsing op aantrekkelijke
ivijze geïllustreerd. ANWB-
leden betalen er f2.90 voor
anderen 4.50.
eerste 'deel van het traditionele jaar
overzicht van de NTS, dat om 10.30 uur
wordt voortgezet. Daartussenin, van
9—10.30 uur, is het KRO-programma
met een jaaroverzicht van de sport
redacteur Jan Cottaar en een amuse
mentsshow uit Treslong in Hillegom.
Om 11 uur wordt het Eurovisie: drie
kwartier amusement van de Italiaanse
televisie. In „het laatste kwartier van
het jaar" een overpeinzing door Ber
nard Verhoeven en na de klokslag een
kwartier pauze.
Om 12.15 uur begint dan een pro
gramma van drie kwartier „P.S. 1959",
Op Nieuwjaarsdag zyn er twee Euro
visie-uitzendingen, nl. om 12.15 uur de
al traditie geworden uitzending van het
Nieuwjaarsconcert, te geven in Wenen
door de Wiener Philharmoniker o.l.v.
Willi Boskovsky, met medewerking van
het Wiener Volkopernballet en om 1.25
uur een reportage van internationale
skispringwedstryden in Garmisch-
Partenkirche. Om 7.30 nur 's avonds
wordt het NTS-jaaroverzicht herhaald.
Commentaar:
Maximum variatie
Van de NCRV zagen we gister
avond een niet te zwaar en wel on
derhoudend televisieprogramma, dat
als hoogtepunt het Engelse filmpje
over het hedendaagse Bethlehem had.
Misschien hebben niet alle kijkers
erg genoten van de dierenrubriek
van Han Rensenbrink, waarin ditmaal
de natuurlijke schutkleur van de
dieren werd besproken en vergeleken
met de daarvan afgeleide militaire
camouflages in bos en veld. Maar op
zichzelf was die uitzending wel gees
tig: levende slangen en gefilmde ge
vechtswagens wisselden elkaar af op
het scherm en de opzet was zeker
origineel.
Dick van Bommel liet ons „Oud
nieuws" zien in een Telediscoparade
met fragmenten uit die van het af
gelopen jaar, ivaar we toch nog weer
om konden lachen en Pi Scheffer had
een paar belangrijke gasten in zijn
rubriek „Pas geperst", o.w. Jo Vin
cent en de dirigent George Szell. Toch
moet Pi Scheffer oppassen, dat zijn
muzikaal allerlei niet naar het alle
daagse afzakt maar werkelijk spits
en levendig blijft.
Heel interessant was een reportage
over het kerkje in Blauwkapel en de
bespreking van de nieuwe Bijbeluit
gave met illustraties van Mart Kern-
pers. De NCRV heeft in twee uur
televisie gisteravond zeker een maxi
mum aan variatie gebracht.
vanavond
,.het NTS-journaal zendt de
9,20 uur het politiek over-
i brengt de kijkers daar-
r Leiden, waar op
VARA c...
zicht uit e..
na 20 minuten r.„aai- op
het Stadhuisplein massazang van
Kerstliederen wordt gegeven. Leen
H?rt begeleidt op het Stadhuis-
carillon. Om 8.50 uur begint het tele
visiespel „De Grasharp" van Tru
man Capote. Om 23.45 uur begint
een' Eurovisie-uitzending: Nachtmis
in de Bergkirche te Eisenstadt in
Oostenryk. De Wiener Sangerkna-
ben zingen in een mis van Handel.
