ÏHeuuie £eiitsrt|e (Courant
Onwettige censuur in
Ned. Nieuw-Guinea
„Stalen opa" per fiets uit
Zweden naar Bethlehem
Dr. Platteel gaat vrijuit
Elbe op drift
in orkaan
Slechts kleine groep
schuldig
was
Harde woorden in parlement
Belgisch Kongo in '60
onafhankelijk?
KLAPWIEKEND RUSSISCH
PASSAGIERSVLIEGTUIG
Milazzo niet
herkozen
1 jood will
Ons nieuwe feuilleton
KONING RICHARD
WOENSDAG 16 DECEMBER 1959
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie, Redactie, Abonnementen-
Advertentie-afdeling Tel 31441.
ADVERTENTIES: f 0.20 per millimeter.
Familieberichten f 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting)
Postrekening 58936.
Veertigste jaargang
Dr. E. DIEMER
CHRISTEL! JK-N AT ION AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„5tantoQstich is ahfblma
myn hert in teQtjcnspoet
C.N.V. en ROOLVINK
Zie pagina
NIEUWE STER aan firmament
HORIZONTAAL
VERTICAAL
Zie pagina 9
Volgens een mededeling van de Ame
rikaanse marine in Honoloeloe drijven de
Nederlandse sleepboot Elbe en de twee
voor de sloop bestemde Amerikaanse
vliegdekschepen Guadalcanal en Mission
Bay ongeveer 630 mijl ten zuiden van
Midway hulpeloos rond in een orkaan.
De schroef van de Elbe, die de Ame
rikaanse schepen op sleeptouw had,
raakte onklaar nadat de sleepkabels in
de woeste zee geknapt waren.
Kapitein A. Poot heeft geseind, dat de
Elbe een bemanning heeft van vijfentwin
tig koppen. Op elk vliegdekschip bevin
den zich acht man. De vliegdekschepen
hebben evenwel geen radio aan boord.
Kapitein Poot heeft om onmiddellijke
hulp verzocht en gezegd dat het
„ontzettend" is.
Volgens de berichten uit Honoloeloe
is het Amerikaanse vliegdekschip Bon
Homme Richard op weg naar de rond-
drijvende schepen.
Van L. Smit en Co's internationale
sleepdienst te Rotterdam vernemen
dat zijn sleepboot Clyde, die op 21 okto
ber uit Boston naar Japan is vertrokken,
eveneens met twee vliegdekschepen op
sleeptouw, deze schepen in Honoloeloe
heeft achtergelaten en koers heeft gezet
naar de Elbe. Wanneer de Clyde zal ziji
aangekomen, is nog niet te zeggen, maa
verwacht wordt, dat dit nog wel enkel
dagen zal duren.
Tegenspraak in Caracas
President weigerde
ambassadeur niet
Een woordvoerder van de Nederland
se ambassade te Caracas heeft volgen®
Ass. Press tegengesp'roken,~~tTaF de pre
sident Romuilo Betancourt van Vene
zuela gisteren geweigerd zou hebben
de Nederlandse ambassadeur, dr. H, N
Boon, te ontvangen. De woordvoerder
zeide, dat dr. Boon niet zoals ge
meld was om een onderhoud had ver-
Voordien had A.P. uit welingelichte
bron gemeld, dat de ambassadeur zich
naar het ministerie van buitenlandse
zaken had begeven om de mogelij>kheid
van een onderhoud met de president tp
onderzoeken. Hij werd ontvangen door
do ambtenaar van het protocol, Walter
Brant, doch hij werd niet tot de presi
dent toegelaten, aldus het bericht.
Officiële Venezolaanse woordvoerders
hebben verklaard, dat de Venezolaanse
regering van Nederland een plechtige
belofte verlangt, de Nederlandse Antil
len niet te zullen gebruiken als toe-
vluohtsoord voor op het zaaien van on
rust beluste vijanden van het huidige
Venezolaanse bewind.
T'OT HAAR ONTSTELTENIS heeft de commissie, belast met het onder
zoek inzake onwettige censuur in Nederlands Nieuw-Guinea, gecon
stateerd, dat honderden brieven onrechtmatig zonder de vereiste toe
stemming van de onafhankelijke rechter zijn geopend. Dit geschiedde
in hoofdzaak door en onder leiding van het openbaar ministerie en ook
was hierbij ten nauwste een aantal bestuursambtenaren betrokken.
Niet alleen werden brieven geopend
van personen die kennelijk de open
bare orde en rust verstoorden, doch
tevens zeer veel brieven van en
Europeanen, waarvan niemand zucht
naar omwenteling kon aannemen.
heeft deze
werd verzameld heeft bovendoen
enkele duistere punten opgehelderd. Een
rapport van het juridisch laborator]
van het ministerie, waar het m:
niaad wend anderzooht, gaif de commissie
'zekerheid over punten, waarvan zij
vankelijik elechta de waarschijnlijkheid
Misverstand
n misverstand ds volgens de heer
Wltsen Ellas de oorzaak van de vei
waairdiiginig over het feit dat er dn Ni*
tea censuur werd toegepast. Er zijn
ordtonnaities krachtens welke een
mogelijk is. De geconstateerde onwettig
heid betrof echter brieven, geopend zon
dier toestemming van de landrechter.
De commissie constateerde, aldus de
heer Witsen Elias. dat de huidige gou
verneur op geen enkele wfjze b\j
deze onrechtmatige opening betrok
ken,,was of daar kennis van droeg.
Voor de personen, die er wel bjj be
trokken waren, schetste de commissie
uitvoerig de achtergrond en heeft
daarbjj trachtten duidelijk te maken,
dat er wel grote differentiatie in de
schuldtoerekening van de verschil
lende betrokkenen moet worden aan
genomen.
Publikalie
De voorzitter van de commissie
van onderzoek, jhr. mr. C. Witsen
Elias, president van de Haagse
rechtbank.
wieek haar rapport met bijlagen
uafs voltooid. Glstenrmüidag werd
aaai de minister van binnenlandse
zaken ovenhamddigd. Eerder gaf de
'e-voorzlibtier jhr. mi-. G. Witsen
Eliias een overzicht van de werkzaam
heden, eerst in Nieuw-Guinea en later
Nederland.
De omvang van het rapport, waar-
>or 76 personen werden gehoord,
noemde de heer Witsen Elias als één
der oorzaken van de verlate verschij
ning. Bovendien bleek het niet altijd
gemakkelijk achter de waarheid te
komen: In Nieuw-Guinea stond de
commissie soms voor een nevelgordijn
en de waarheid kon alleen worden
achterhaald langs de weg van analyse
en deductie.
Materiaal, dat later in Nederland
De rogerinig is voornamens dé Tweede
Kamer in te Lichten over het censuur-
rappont zodra zij van de inhoud heeft
kennis genomen. Tevens zal zij zich. in-
diien de irihoud daartoe aanleiding mocht
geven, tezamen met de gouverneur van
Nieuw-Guinea bezinnen over de mogelijk
heid. herhalingen van onwettige censuur
Nieuw-Guinea doeltreffend te voor
komen.
haar 'taak is beëindigd. De wijze waarop
bekendheid aan de inhoud van het rap
port moet worden gegeven, acht zij
zaak van overheidsbeleid.
Wel heeft de commissie, bij monde
de heer Witsen Elias haair inzichten i
gedeeld. Zo wonden in het rapport
ken behandeld, die 's 'land veiligheid ra
ken. Deze zouden zeker niet publiek
gen wonden.
Dc vraag of dc namen van alle per
sonen, direct of Indirect betrokken b(j
de onwettige censuur, bekend
worden gemaakt, acht dc commissie
zeer moeilijk. Er word
noemd van personen, die slechts in
kleine mate betrokken z(Jn en op hen
zou wellioht later een niet geheel
diende smaad bljjvcn kleven.
Aan de andere kant is
gebleken, dat zowel in Nieuw-Guinea als
in Nederland veel gerucht over de zaak
is ontstaan en dat de geruchten vaak in
strijd met de waarheid waren. Zou nu
slechts een summier rapport worden ge.
publiceerd dan zou het gerucht niet uit-
Geen blaam
De voorzitter sprak de hoop uit dat het
rapport niet hot gevolg zal hebben dat
blaam wondt geworpen op het gehele
bestuur vam Nederlands Nieuw-Guinea,
Weliswaar is een kleine groep mensen,
wie personen met grote verantwoor
delijkheid, ernstig schuldig gebleken,
hiertegenover staat dat deze blaam
zeker niet het gehele ambtenarenkorps
treft, hetwelk vaak onder moeilijke om
standigheden werkt voor het welzijn van
het land en volk.
De minister van binnenlandse zaken,
r. E. H. Toxopeus, dankte die commissie
leden voor het omvangrijke werk, dat in
korte tijd grondig wend verricht. Het was
taak met bepaald minder aangename
aspecten, maar ..de regering heeft oen
gelukkige hand gehad met u voor deze
taak te kiezen", aldus minister Toxopeus.
commissie, ingesteld bij ministeriële
beschikking van 12 augustus 1959. werd
gevormd door d'e heien jhr. mr. G. Wit-
Eliae, president vm de arrondisse-
rtsrechtbank te 's-Gravenhage; mr.
J. P, Hustinx, officier van justitie, hoofd
van het arrondissementsparket te Am-
hem; prof. mr. L. W. G. SohoMen, hoog
leraar aan de Vrije Universiteit te Am
sterdam en M. van Veen. regeringscom
missaris voor het radiowezen. Secretaris
was drs. L. Smit, referendaris op hot
ministerie van defensie.
wm SWNetLi(ui,uLA
M8EU.M0BÜJMiHUIIXO «TB.
DE BELGISCHE minister voor Kongo, De Schrijver, heeft gistermiddag
in de Kamer van Volksvertegenwoordigers verklaard, dat voor de
Kongolezen in 1960 „de onafhankelijkheid een verworven zaak zal kunnen
zijn". De minister zei dit in een uiteenzetting over de rondetafelconferen
tie, die in januari tussen Kongolese vertegenwoordigers en Belgische mi
nisters en parlementsleden zal worden gehouden.
Minister De Sohrijver, die een verkla
ring over het bezoek aan Brussel van de
leiders van drie Kongolese partijen af
legde na een socialistische interpellatie,
betoogde dat het houden van deze con
ferentie vóór de thans in Kongo aan de
gang zijnde verkiezingen voor gemeente
lijke eij gewestelijke raden niet mogelijk
omdat vele_ Konkolese leiders zich
bereiden. Deze verklaring had felile pro-
linkse zijde in de Kamer tot
gevolg en leidde tot een heftige woor-
tussen de socialistische opposi-
irtegenwoordigers van de rege
ringspartijen.
minister deed geen mededelingen
de inmiddels in Leopoldstad tegen
Tie Fang, een zweefvliegtuig dait vol
gens „Jane's" bijzonder goed is.
„Jane's" schenkt dit jaar ook veel aan
dacht aan gelelde projectielen en ra
ketten. Het schrijft onder meer dat
hardnekkige geruchten de ronde doen,
dat de Russen duikboten in dienst heb
ben die geleide projectielen kunnen af
vuren, terwijl zij zich onder water be
vinden. Er is hierover echter geen en
kele technische bijzonderheid bekend.
Het handboek zegt over het algemeen
zeer weinig van de Russische geleide
projectielen en raketten af te weten,
behalve van de wapens die in 1957 in
Moskou zijn tentoongesteld ter gele
genheid van de veertigste verjaardag
der Russische revolutie. Over deze
laatste projectielen worden tal
bijzonderheden verstrekt.
Peking speelt nu
ook een rol op
„vlieg gebied"
TAE RUSSISCHE luchtmacht staat
op het punt met een vier-moto-
rige supersonische straalbommen-
werper voor de dag te komen, die
zich zou kunnen meten met de Ame
rikaanse B-58 Convair. De straal
motoren zouden aan de onderkant
van de vleugels zijn bevestigd, zoals
bij het Amerikaanse straaltransport.
vliegtuig Boeing-707 het geval is.
Deze mededelingen komen niet uit
Russische bron, doch uit de nieuwe
uitgave van „Jane's all the world
aircraft". een gezaghebbend Brits
handboek dat nauwkeurige gegevens
bevat over de militaire en burgerlijke
luchtvaart in alle landen.
Wat do Russische vliegerij betreft, meldt
het boek voorts dat in de Sowjetunie
dit jaar geslaagde proefvluchten zijn
gemaakt met vlinderachtige vliegtui
gen. die klapwiekende vleugels heb
ben. Wanneer deze toestellen zijn
uitgerust met een motor van 145 pk,
kunnen zij zich met vijftien personen
aan boord van de grond verheffen.
In communistisch China Worden vol
gens het handboek door de staatsvlieg-
tuigfabrieken bij Peking op het ogen
blik 20 tot 25 M'ig-17 straaljagers per
maand gebouwd. De motoren en enkele
andere onderdelen worden uit Rus
land geïmporteerd.
De communistische Chinezen produceren
bovendien de Shenyang-1, een nogal
logge versie van de Pipercub. die
dienst doet voor de landbouw en het
vervoer van zieken en gewonden, de
Sjanghai Hiryu, een watervliegtuig
dat wordt gebruikt op de kanalen in
de Chinse landbouwgebieden en de
gesproken berichten, dat het Belgische
bestuur in Kongo zou overwegen de
verkiezingen in de provincies van Leo
poldstad en de Beneden-Kongo uit stel
len om de Abako, de Kongolese natio
nale beweging en de Afrikaanse solida-
riteilspartij, waarvan de leiders maan
dag na mislugte besprekingen uit
Brussel naar Leopoldsstad zijn terug
gekeerd. .iii staat te. stellen alsnog
daaraan deel te nemen. Wel zei de mi
nister op korte termijn resultaten te
verwachten van de besprekingen, die dc
Kongolese voormannen gisteren onmid
dellijk na aankomst in Kongo zijn be
gonnen met vertegenwoordigers van de
gematigde Kongolese partij, de P.N.P.
Niet opdringen
Belgische minister verklaarde
ts. dat het regeringsbeleid er niet
op is gericht dc Kongolezen iets op te
dringen, dat het volk niet wenst. „Als
wij in de Kongolese ontwikkeling geen
Initiatieven nemen en geen risico's dur
ven aanvaarden, gaan wij de verkeerde
weg op. Ons beleid moet zijn aange
past aan dc omstandigheden", aldus De
Hij ontkende voorts naar aanleiding
»n een opmerking van een socialistisch
amerlid, dat de Belgische regering de
leider van de Abako, Kasavoeboe, aan
vaardt als vertegenwoordiger van het
gehele Kongolese volk. Bij de interpel
latie verweet het Kamerlid Housiaux mi
nister De Schrijver, dat het moment van
de reis van de. drie Kongolese politieke
leiders naar Brussel niet slechter geko
zen had kunnen zijn, nu de strijd om
de macht in Kongo is ontbrand. Daar
bij uitte hij de vrees, dat Kasavoeboe
c.s. niet met lege handen waren ver
trokken" en dat de heer De Sehrijv.
hen zou hebben toegezegd de verkiezin
gen uit te stellen in ruil voor bepaalde
een Zweedse pelgrin
fiets, met een lange, snee
witte baard van 43 jaren,
lang gekoesterde wens in
vulling zien gaan: de geboor
teplaats van Christus
zoeken.
toen hij 74 was gewor- „en mijn baard van 40 centi-
den, werd het hem tenslotte meter, die Ik sinds 1916, toen
duidelijk, dat hij die reis nooit ik voor het eerst dc gelofte
zou kunnen betalen. deed naar Bethlehem te gaan
„Maar ik heb nooit een ogen. niet meer heb geschoren, was
he- blik gewanhoopt", vertelde hij. de beste introductie bij Zweden'
,Tocn ik er mij van bewust Zweedse gezinnen in het bui-
En overal waren dc men
sen aardig voor hem. Grens
beambten gaven hem vaak een
bemoedigend klopje op de rug
cn in dc steden juichten men
sen hem vaak in de straten
toe als „de stalen opa Van
Dc 74-jarige Gustav llakans- werd, dat ik niet per vliegtuig tenland".
die vaak Zwedcns
len opa" wordt genoemd, liceft
de verwezenlijking van
droom verkregen door cci
sationcle fietstocht d
door Europa.
Jarenlang heeft deze
voudigc man, die tien 1
of per schip zou kunnen gaan, Gedurende heel zijn moei-
nam ik mijn toevlucht tot het lijke reis door West-Duitsland,
:ijn enige middel dat mij over- Oostenrijk, Zuid-Slavië, Grie-
blecf: de fiets". kenland en het Syrische gc-
Hakansson besloot in Da-
vorens aan de laatste 320
in van zijn tocht van 6400
Halsin gborg
kocht de oude man deelte van de Verenigde Ara- Bethlehem in Jordanië te be-
fiets, een kist duurzame bische republiek stonden de
nsmiddclen en twee veld- Zweedse huizen voor hem
cn en vertrok op 16 mei open. „Ze lieten me logeren,
in rnstig tempo uit zijn gaven me te eten en voorzagen
kleinkinderen heeft, gepro- woonplaats Halsingborg in me zelfs van het nodige voor
beerd het benodigde bedrag Zuid-Zweden, vrijwel zonder het eerstvolgende stuk van
(e sparen om zijn pelgrims- een cent op zak. mijn reis", vertelde hij.
Als hij in goede gezondheid
weer tliuis komt, wil Hakans-
son op zijn fiets een nieuwe
wereldreis gaan beginnen. Die
van nn is een goede uithon-
dingsproef gebleken, zei hij.
Parijs heeft de lente al in (en
op) het hoofd. Een fleurige
groep mannequins toont ons wat
het comité ter verbreiding van
de Franse élégance, de Parisien-
nes in het voorjaar wil laten
dragen.
Wapensmokkel in
Caraïbisch gebied
Dc douane van de Amerikaanse slaat
Florida heeft in dc afgelopen twee jaar
voldoende wapens cn munitie in beslag
genomen om er een eenheid van 1.544
man, compleet met artillerie cn vliegtui
gen, mee uit te rusten.
In twee jaar tijds zijn 1.544 geweren,
135 mitrailleurs, 21 stuks anti-tankgeschut
en zeven vliegtuigen, waaronder een
Globemaster, in beslag genomen. De to
tale waarde van deze wapens, die meren
deels bestemd waren voor Fidel Castro,
voor deze op Cuba het regime-Batista
omver wierp, is ongeveer twee miljoen
In deze periode zijn voorts 68 personen
in Amerika aangehouden wegens wapen
smokkel.
OP SICILIË
Door een boycot van de christen-demo
cratische afgevaardigden is gisteravond
de herverkiezing van Silvio Milazzo tot
president van de regering van Sicilië niet
doorgegaan.
Hef Siciliaanse parlement komt vrijdag
bijeen om wederom te proberen een presi
dent van het semi-autonome eiland te
Op 20 december worden de ver
kiezingen in Belgische Kongo
gehouden en in Stanley stad ziet
men overal aanplakbiljetten en
spandoeken, waarop de bevol
king wordt opgewekt haar stem
uit te brengen.
IN FRANS-KAMEROEN
2 MISSIONARISSEN
ONTHOOFD
Twee missionarissen werden onthoofd
toen hun missiepost in Bafanga, Frans-
Kameroen. vorige maand door honden
den bendeleden werd aangevallen, zo
heeft „Fldes" dinsdag in Rome bekend
gemaakt.
Het zijn pater Gilles Neberle. dóe aan
het hoofd stond van de missiepost, en
broeder Valentine Saron. Een derde mis
sionaris, pater Lequeuz en een vrouw
werden gewond.
De aanval werd in de nacht van de
29ste november uitgevoerd met een mi
trailleur, geweren en pistolen. Dc aan
vallers drongen het ziekenhuis binnen
en probeerden zuster Marie Noëlle mee
te voeren, maar zij kon ontsnappen.
Pater Lequeuz is een van de oudste
missionarissen in Kameroen. Bafista ligt
op ongeveer 175 kilometer van de k
en bij de grens van Brits-Kameroen.
BINNENVERINGBED
SCHUIMRUBBERBEO
Ned. boterliandel zou
speculatief zijn
De voorzitter van de Deense landbouw
raad, Hans Pinstrup, heeft vandaag
Nederland ervan beschuldigd op de Brit-
markt „speculatieve handel" in boter
i drijven.
Ook paniek-aankopen van Canadese
boter door Britse kopers weis volgens
hem oorzaak van de huidige prijsdaling.
PROF. DE QUAY SPREEKT
MET HERTER
Prof. de Quay, minister van buiten
landse zaken a.i,, zal zondag en maan-
ig in Parijs besprekingen voeren over
'ti aantal NAVO-kweslies. Maandag-
iddag heeft hij een onderhoud met de
Amerikaan-se minister van buitenlandse
zaken Herter.
Nevelig
De 1
ilt verwacht tot donderdagavond:
Zwaar bewolkt met plaatse-
'ijk mist of motregen, later
ook enkele opklaringen, over
ig»! wegens matige zuidelijke
I wind. Vannacht tempcratu-
ren om het vriespunt. Mor
gen overdag ongeveer dc-
:elfde temperaturen als vandaag. (Opge
maakt om 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Vandaag begint ons nieuwe feuilleton, dat ditmaal van de hand
is van de grote Britse schrijver sir Walter Scott. Het is het ver
haal over koning Richard Leeuwenhart en zijn kruistocht naar
het heilige land. Wij maken kennis met de ridder van de slapende
luipaard cn met nog tal van andere hoofse figuren uit die middel
eeuwse tijd, toen de ridderschap zich inzette om het graf van
Christus te vinden en te bevrijden van de heidense overheersing.
Sir Walter Scott heeft bijzonder knap de sfeer van die dagen ge
tekend: een diep geworteld geloof enerzijds, maar nog tal van
vormen van bijgeloof anderzijds. Van koning Richard cn zijn
ridders maakte hij hijzonder romantische figuren, die hij evenwel
baseerde op een grondige kennis van de geschiedenis van zijn
land. Onze lezeressen en lezers zullen zeker met spanning de ge
beurtenissen in dit nieuwe feuilleton op de voet blijven volgen.
