ILF0RD
KRON
min
Defensie-inspanning mag
nog niet verslappen
Oorlogsschuld nieuwe fiets
fl
VAN HOUTEN
DE BESTE
REEP
DIE U VOOR
20 CENT
KRIJGEN
KUNT
Een dode, drie
gewonden
Koninklijk podium Ik'gin
volgend jaar gereed
Dr. Ir. JOHAN VAN VEEN
PLOTSELING OVERLEDEN
DONDERDAG 10 DECEMBER 1959
Kwestie diensttijdverkorting wacht op nota
K.V.P. wil een staatssecretaris
voor luchtmachtzaken
(Van onze parlementsredactie)
T~\E MEERDERHEID der Tweede Kamer ziet het defensiebeleid, dat
minister Visser en de staatssecretarissen Calmeyer en De Jong in
de komende jaren zullen voeren, met vertrouwen tegemoet. Een gefun
deerd oordeel over dit beleid meent zij echter pas te kunnen geven, wan
néér in het komend jaar de aangekondigde defensienota zal zijn ver
schenen. Daarin zal o.m. het regeringsstandpunt ten opzichte van de
diensttijdverkorting en de hoogte van het defensieplafond worden be
kendgemaakt. De Kamermeerderheid meent intussen, dat hoe de be
slissingen van het kabinet, ook mogen uitvallen, een vermindering van de
defensieinspanning vooralsnog niet gewettigd is. Dat een NAVO-land als
België daar anders over schijnt te denken, heeft in de kamer bezorgdheid
gewekt. Dit bleek gisteren tijdens het debat over de defensiebegroting-
1960, waarvan de eerste ronde vannacht om tien over twaalf werd afge
sloten.
Dit debat moest op de centrale pun
ten wel enigszins aan de oppervlakte
blijven, omdat de regering zich over
die punten nog geen oordeel heeft ge
vormd. Van de democratische groepe
ringen in de Kamer maakten overigens
alleen de socialisten bij monde va
heer De Kadt ernstig bezwaar tegen
het „regeren bij aangekondigde nota"
Zij betreurden het zeer, dat het kabi
net een beslissing over het diensttij
denrapport van de commissie-Van
Voorst tot Voorst heeft uitgesteld tot
volgend jaar.
De heer Tilanus c.h. (echter), die, nu
de heer Calmeyer staatssecretaris is ge
worden, weer als militair specialist van
zijn fractie optreedt, zei dat het vraag
stuk van de diensttijdverkorting uitvoe
rig en grondig door de regering dient te
worden bekeken. Een overhaaste beslis
sing op dit punt achtte hij ongewenst
daarom ondersteunde hij niet de a
drang die de heer De Kadt (soc.) op
de bewindslieden had uitgeoefend om de
aangekondigde nota over het defensie
beleid in ieder geval in het eerste kwar
taal van het volgend jaar te doen ver
schijnen. De heer De Kadt dreigde ter
zake zelfs met een motie.
Knoop
dit in
uw oor,
Met 1 Van Nelle's „Afternocn"
theebuiltje (groot formaat) zet u
minstens 5 koppen krachtige, geu
rige thee. 'n Hele pot vol voor nog
geen 5 centDat is dus minder
dan 1 cent per kop!
Thee zetten met „Afternoon* thee
builtjes is ideaal! Snel, gemak
kelijk ènproper! Doe 't ook!
Bestel ze direct:
VAN NELLE's
Afternoon"
theebuiltjes
{groot formaat)
doos van 20 stuks
98 ct
De heer Tilanus sprak er zijn voldoe
ning over uit, dat de diensttijdverkor
ting tot dusverre geen rol heeft gespeeld
in het partijpolitieke vlak, zoals dat in
België heieaas wel het geval is geweest.
De gang van zaken in België noemde de
C.H.-fractieleider een „waarschuwend
schoolvoorbeeld". Hij vroeg zich af, of
het gezien ojn. de krapte op de
beidsmarkt en de beschikbare financ
in Nederland wel mogelijk is
naar Belgisch voorbeeld, de diensttijd te
verkorting door werving van vrijwilli
gers. Spreker stond hier sceptisch tegen
over. Hij hoopte intussen, dat minister
Visser soepel -zal zijn in het verlenen
van uitstel of vrijstelling aan onderwij
zend personeel.
De uitlating van gen. Valluy (bevel
hebber van de NAVO-strijdkrachten
Midden-Europa) over de waarde
het Nederlandse leger heeft naar de me
ning van de heer.Tilanus een schok door
ons land doen gaan. Voortaan dient
de grootst mogelijke voorzichtigheid
worden betracht in redevoeringen, zoals
de Franse generaal die heeft gehouden
Overigens achtte ook de heer Tilanus de
gang van zaken in de NAVO teleurstel
lend. Hij vertrouwde, dat: de Nederland
se regering aan haar verplichtingen zal
blijven voldoen en de enorme problemen,
waarvoor ze zich ziet gesteld (o.m
keuze tussen de vliegtuigtypes „Star-
fighter", „Mirage" en „Thunderchief"),
op de juiste wijze zal oplossen. De C.H.-
leider was geneigd de uitlatingen van
Chroesjtsjef, die van een zekere menta
liteitsverandering getuigen, serieus te
nemen, maar het blijft niettemin zaak,
dat het Westen hetg eweer bij de voet
het kruit droog houdt. Veel lof had
spreker voor het grootse opbouwv
dat minister Staf en staatssecre
Moorman in de afgelopen jaren hebben
verzet. Met de werkverdeling, zoals die
thans tussen de minister en de beide
staatssecretarissen van defensie tot stand
gekomen, kon de heer Tilanus zich
:êr wel verenigingen.
Luchtmacht
Dit laatste kon de K.VJ*.-er Fens -be
paald niet. Deze voorstander van
horizontale organisatie van het departe
ment van defensie (waar de staatssecre
tarissen verantwoordelijk zijn voor a
onderdelen) vroeg wat gen. Calmeyer
ertoe heeft bewogen om staatssecretaris
land- en luchtmacht te worden in
verticale organisatie (staatssecreta-
n voor afzonderlijke onderdelen),
ijl hij als Kamerlid steeds een hori
zontale organisatie heeft bepleit. Nu
echter de verticale vorm is gekozen,
•erdient het naar het oordeel van de
heer Fens aanbeveling ook e.en staatsse
cretaris voor de luchtmacht aan te stel
len. Het is namelijk zeer de vraag, of
de staatssecretaris voor land- en lucht
macht de zeer zware taak, die hem
In de toekomst met name op het terrein
de luchtmacht te wachten staal al
leen aankan.
De heer Fens zei, dat de ontwikkeling
an onze luchtmacht de K.V.P .-fractie
_rote zorg baart. Hij kon niet goed inzien
hoe de vervanging van ons vliegtuigpark
de daarmee gepaard gaande vervan
gingen) binnen drie of vier jaar hun be
slag zullen kunnen krijgen. Deze maat-
•egelen vergen in de kómende jaren een
bedrag van 1 1 miljard en de vraag
rijst hoe dit onder het defensieplafond
kan worden ondergebracht. De K.V.P,-
fractie zal dan ook haar standpunt ten
opzichte van de luchtmachtplannen
eerst na kennisneming van de toegezeg
de defensie
sen is het
van 250 min reeds voor de ve
wing van de luchtmacht te beste:
De heer Fens vroeg voorts of minister
Visser al iets kan meedelen
keuze (en de daarop invloed uitoefenen
de factoren) van een nieuw type jacht
vliegtuig voor onze luchtmacht.
Erg veel vertrouwen in de mogelijk
heden van een vreedzame coëxistentie
bleek de heer Fens niet te hebben, maar
wel was hij er met de heer Tilanus ge
rust op, dat Nederland niet tot eenzij
dige vermindering van de bewapening
zal overgaan. Minder tevreden was hij
over de wijze, waarop Nederland zijn
bijdrage realiseert. Hij betreurde het
met name, dat beide parate divisies en
de parate legerkorpstroepen niet volle
dig paraat zijn. Zijns inziens behoren
deze eenheden wel degelijk voldoende
paraat en aanwezig te zijn. De reserve
eenheden moeten voorts in de parate een
heden aanwezig zijn. Dit systeem sluit
de mogelijkheid van minder herhalings-
ifeningen in. De heer Fens vroeg in
t verband nog om een nadere uiteen
zetting over de geruchtmakende uitla
ting van gen. Valluy. Hij informeerde
ten slotte of het uitstel van de beslis
sing over het rapport-Van Voorst tot
(165) Toen de Romeinen een halve
eeuw voor onze jaartelling Gallië
het latere Frankrijk onder hun ge
niale veldheer en staatsman Caesar
hadden veroverd, legden z|j dit land
een oorlogsschatting op van 30 miljoen
sestertiën.
Hoewel men toen nog niet met
miljarden rekende wanneer een vij
and onder de voet was gelopen, was
een dergelijke oorlogsschatting in die
dagen toch een formidabel bedrag,
gelijk aan TA miljoen denariï. En
voor de zilveren denarius kon zo'n
16 schepel rogge worden gekocht, al
thans in die dagen. Waaruit in ieder
geval blijkt, dat de denarius een munt
was met een behoorlijke koopkracht.
Het klinkt een beetje zonderling,
wanneer we beweren, dat iedere
Fransman momen
teel In staat zou zijn
deze eerste oorlogs
schuld van zijn va
derland van zijn
maandsalaris of
-loon te betalen.
Daarbij moeten we
uiteraard wel in het
oog houden, hoe de
munt in de loop der
eeuwen herhaaldelijk werd gedeva
lueerd en dus een steeds geringere
koopkracht verkreeg. Desondanks
blijft het onbegrijpelijk, hoe de Frans-
man met een handvol vrijwel waarde
loze francs in staat zou zijn een der
gelijk bedrag op te brengen.
Laten we ons eens indenken, dat de
Galliërs deze oorlogsschatting van 80
miljoen sestertiën of TA miljoen de
narii niet hadden betaald (te zijn wel
wijzer geweest!) maar als een schuld
hadden geboekt, die In latere tijden
TOCH IS
HET ZO!
voldaan had kunnen worden.
Dan was 400 jaar later, toen Constan-
tjjn de Grote de gouden solidus als
munt invoerde, de oorlogsschuld nog
maar 650.040 solidi groot geweest
Want er gingen toen 12 denarii in één
solidus.
In Frankrijk werd de solidus in de
vroege middeleeuwen tot sol, en nog
weer later tot sou, de Franse stuiver,
die momenteel ongeveer 35/1000 cent
waard la. Zodat de boekingspost van
650.000 solidi uit de tjjd van Constan
ten de Grote ln de tegenwoordige
munt een waarde van 227,50 zou
vertegenwoordigen, een bedrag dat
iedere willekeurige Fransman (na af
trek van loonbelasting en andere on-
gerlefelijkheden) per maand gemak
kelijk verdient.
Is het overigens
niet merkwaardig,
dat de totale oorlogs
schatting die een
heel land wordt
opgelegd, na 2000
jaar nog slechts de
waarde heeft van
een nieuwe fiets?
Sprekend over
een fiets worden
we als vanzelf geconfronteerd met
het volgende probleem: één van de
pedalen van onze flets staat precies in
de laagste eland; wanneer we dat
pedaal nu naar achteren trekken, gaat
de fiets dan naar achteren, of naar
voren? We weten, dat een achter
waartse beweging van het onderste
pedaal gelijk staat met een voor
waartse beweging van het bovenste
pedaal, zodat de flets naar... voren
gaat? Mis! Naar achteren!
Daarover een volgende keer.
Voorst over de diensttijdverkorting be
tekent, dat ook de voorbereiding tot die
diensttijdverkorting (werving van
willigers) wordt uitgesteld.
Vertrouwen
De heer Roosjen (a.r.)
hebben in minister Visser en de beide
staatssecretarissen. Nederland zal z.i. een
adequate bijdrage moeten blijven leve-
tot de gemeenschappelijke NAVO-
inspanning. Er zijn echter aanwijzingen,
dat andere landen zulks niet willen.
Evenals de heer Tilanus hoopte de ar-
'oordvoerder, dat Nederland niet het
voorbeeld van België zal volgen en dat
de kwestie van de diensttijdverkorting
hier te lande buiten het politieke spel
:al blijven. Wel stelde de heer Roosjen
de vraag of onze NAVO-bijdrage niet ge
leverd wordt ten koste van onze natio-
verplichtingen, met name ten koste
de defensie-inspanning voor Nieuw-
Guinea. Sprekei begreep, dat wanneer
Nederland de diensttijd wil verkorten
tevens aan de NAVO-verplichtingen
rst te voldoen, het defensieplafond
omhoog moet. De kortere diensttijd zal
gecompenseerd dienen te worden door
vrijwilligers, maar die zijn schaars.
Heeft de regering dit laatste niet zelf in
de hand gewerkt? De heer Roosjen wees
dit verband op de betreurenswaardi
ge gang van zaken met de Nationale Re-
Deze had een behoorlijke bijdra
ge kunnen leveren tot de werving van
vrijwilligers, maar ze lijkt nu tot uitster
ven gedoemd. De heer Roosjen vroeg of
ninister Visser bereid is maatregelen te
reffen om de N.R.-vrijwilligers voor de
strijdmacht te behouden. Hij beval in dit
opzicht enkele maatregelen aan.
Verder informeerde hij wanneer een
euze zal worden gemaakt uit „Star-
fighter" cn ..Mirage". Of is het 20. dat
straks de derde hond (Thunderchief) me'
ette kluif heenloopt? Ten slotte gaf
de heer Roosjen uiting aan zijn bezorgd
heid over het personeelsverloop in het
leger.
Motie
socialisten De Kadt en Wierda had
den kritiek op het natiónale defensie
beleid, al /konden zij zich met de grond
lagen van dat beleid ivel verenigen. De
1 eer De Kadt maakte bezwaar tegen het
litstellen van een beslissing over de
verkorting van de diensttijd. De rege-
ing zal haar standpunt te dien aanzien
teerleggen in de defensienota, maar dit
.regeren bij aangekondigde nota" is te
leurstellend voor ons volk (dat op een
spoedige beslissing had gehoopten in
het bijzonder ook voor het beroepsperso.
neel. De regering, aldu3 de heer De Kadt,
ernstig in gebreke gebleven doordat
niet alles op alles heeft gezet om de
diensttijdverkorting vanaf 1 januari 1960
te realiseren. Spreker vreesde voorts, dat
de Kamer de nota zo laat in handen zal
krijgen, dat ze niet meer in de gelegen
heid is om invloed uit te oefenen op de
defensiebegroting voor 1961. Mocht het
Woord van de regering op dit punt
geruststellend, .rijn, dan zal de
wens wordt uitgesproken, dat de nota
in het eerste kwartaal vtln 1960 zal
verschijnen.
aandacht van de regering voor imperiale
taken. Voor de verdediging van Nieuw-
Guinea is 21 miljoen gulden meer uit
getrokken dan vorig jaar. „Gaan deze af
van de NAVO-bijdrage van onze mari
ne?", zo vroeg spreker. Hij meende, dat
onze marine de handen vol heeft aan
haar NAVO-verplichtingen en dat een
verzwaring van de verdediging van N.-
Guinea de aandacht van deze verrich
tingen afleidt. Of denkt de regering mis
schien aan eventuele moeilijkheden met
Venezuela? De heer De Kadt wilde voorts
weten, of minister Visser's mening, dat
het defensieplafond moet worden ven
hoogd, een kabinetsstandpunt is en zo ja.
hoe dit dan moet worden gezien in het
licht van de belastingverlaging, waarop
minister Zijlstra heeft gezinspeeld
Evenals de heer Fens vroeg de socialis
tische spreker zich voorts af. waarom
staatsseeretaris Calmeyer in een vertical*
departementale organisatie is gestapt.
De andere P.v.d.A.-woordvoerder. kol
Wierda, vroeg evenals andere spreker
wanneer een beslissing over de keuze
van het nieuwe vliegtuigtype kan wor
den verwacht.
Het vervullen van alle wensen ten
aanzien van land-, zee en luchtmacht zou
naar de mening van de heer Wierda
het defensie-budget op een niet-verant
oorde hoogte brengen. Evenals vorig
tar bepleitte spreker voorts inkrimping
an de vloot. Hij diende nog een motie
1, waarin teleurstelling wordt uitgespro-
en over het feit. 'dat de Nederlandse
delegatie bij de V.N. heeft nagelaten zich
te verzetten tegen het voorne
Frankrijk een proefexplosie in de Sahara
te doen plaatsvinden. Op voo
prof. Oud (lib.) besloot de Kamer deze
;rst bij de behandeling 1
begroting van buitenlandse zaken
rde te stellen.
De heer Van Dis (s.g.) sprak de hoop
uit, dat de bewindslieden van defensie
ren niet op mensen zullen stel
len. Met de grote lijn van het defensie
beleid kon hij zich verenigen. Hij ge
loofde. dat het zeer wel mogelijk za
n de diensttijd te verkorten zonder di
raatheid aan te tasten.'Wat in andere
landen kan, moet hier ook kunnen.
Krachtig bepleitte de heer Van Dis een
krachtig mogelijke verdediging van
uw-Guinea. Een aanval op dit ge
biedsdeel behoort zeker tot de mogelijk
heden. Op Ambon worden vele Indone
sische troepen samengetrokken en be
paalde uitlatingen van Soekarno tegen-
de Zuid-Molukkers zijn ook niet be
paald geruststellend. De heer Van Dis
Irong voorts aan op strenge naleving
an het vloekverbod in het leger en hij
leende, dat vloekende militairen, van
/elke rang dan ook, voor het front van
e troep van hun epauletten moeten
rorden ontdaan.
Personeelsbeleid
De heren Couzy (lib.). Van Vliet
(kath. v.). Kieft (a.r.). Kikkert (c.h.) en
Blom (soc.) gingen uitvoerig in op het
personeelsbeleid. Gen, b. d. Couzy zei.
dat dit beleid met ziin incidentele rege
lingen nog steeds afgestemd is op de
'oestand van vijftig jaar geleden. Hi.i
vroeg o.m. of minister Visser nog vóór
Ie behandeling van hot rapport-Van
Voorst tot Voorst in het militair georga
niseerd overleg een voorstel tot jaar-
•vedde-verbetering voor het militaire be-
-oepspersoneel aan de orde wil stellen
De heer Kikert (c.h.) ondersteunde dit
verzoek. Vooral de salarissen van de on
derofficieren komen zijns inziens voor
salarisverhoging in aanmerking, omdat
ze een achterstand hebben opgelopen. De
heer Kieft (a.r.) was van mening, dat de
salarispositie van de onderofficieren nog
vóór de behandeling van het rapport-
Van Voors* tot Voorst moet worden her
zien. Een goede salariëring is voor hel
welslagen van de werving van vrijwilli
gers een eerste vereiste. De heren Kieft
en Van Vliet (kath. v.) vroegen nog of de
regering bereid is kledinggeld te geven
aan dienstplichtigen, die de dienst ven
laten en die financieel vaak niet in staat
zijn burgerkleren aan te schaffen.
Prinses Irene, heeft gisteren incognito
een bezoek gebracht aan de tentoonstel
ling Profiel van Mexico in het Tropen-;
museum te Amsterdam. De Prinses, werd
begeleid door een vriendin, jkvr. Laman
Trip. Als herinnering kregen de Prinses
en haar vriendin enkele voorwerpen van
Mexicaanse volkskunst en een pakje ori
ginele Mexicaanse koffie aangeboden.
Hier is een
voor elk doel
voor elke beurs
Sportc
volwaardig,
geheel metaal
en toch slechts
ga 'm kopen...
't is een machtig kerstcadeau
Begin ook direkt te flitsen, altijd raak
met de ILFORD Sportêtitë, I6.50
En juist nu een ILFORD HP3,
uiterst gevoelig, de film voor
donkere dagen.
mM
Werkloosheid
H e t V r (J c V
dat dc werkloos!
Is teruggelopen.
maar schrijft
Wij willen het nog wel eens zeggen:
Dank zij een krachtig ingrijpen van de
vorige regering, die de'moed heeft ge
had een groot gevaar door het remen
van impopulaire maatregelen te bezwe
ren. En ook dank zij de erkende vak
beweging, die de impopulaire maatrege
len mede voor haar rekening heeft dur.
Overigens zijn wij op de toekomst niet
gerust. Wij zijn er met name niet gerust
op. dat deze zwakke regering, die op
gedreven wordt door het liberalisme, al
of niet con/essioneel rermomd, ook in
lijd van nood de wil en de moed zal
dat dc
bereidheid van de georganiseerde arbei
ders om offers te brengen groot genoeg
zal zijn, nu blijkt, dat zij wel de lasten
moesten dragen, maar dat voor velen dc
lusten uitblijven.
JACHT OP ONTSNAPTE
GEVANGENEN
De politie In twee Amerikaanse staten
is er in geslaagd, zonder een schot te
lossen, elf van de twintig gevangenen te
irresteren die maandag uit de gevangenis
n Ivy Bluff in North-Carolina waren ont
snapt.
De politie neemt aan dat de overige
negen nu eveneens snel zullen wprden ge-
zat. Men meent verscheidene ontvluchte
gevangenen in een gebied nabij Roanoke
in Virginia te hebben omsingeld. Onder
hen zou zich ook de leider van de ge
slaagde uitbreekpoging, Stewart, bevin-
MILITAIRE MUTATIES
Bij Koninklijk Besluit zijn met Ingang
an 1 januari 1960 bevorderd: tot kapi
tein-luitenant ter zee jhr. W. C. M. de
Jonge van Ellemeet tot kapitein ter zee,
kaplteinriultenant ter zee F. J. Kroesen
tot kapitein ter zee. kapitein-luitenant
zee J. G. Cox tot kapitein ter zee
de kapitein-luitenants ter zee van
administratie J. H. van de Wall en F O
Kregten tot kapitein ter zee van
administratie.
Twee bloemenkooplieden uit Utrecht,
op weg van de veiling in Gouda naar
uis, zijn gisteren tegen vijf uur op de
ijksweg van Den Haag naar Utrecht
onder Linschoten geslipt. Het kleine
in zij reden werd bestuurd door de
44-jarige A. Mulder. Naast hem zat de
30-jarige C. H. R. Jansen, van wie de
laatste vrijwel op slug dood was.
De bestuurder heeft zware inwendige
kneuzingen en een shock. De twee inzit
tenden van de parkeerde vrachtwagen
het busje tegen aankwam, liepen
lichte hersenschudding op door de
botsing.
Tramongeluk. Bij een tramongeluk in
Dresden (Oost-Duitsland) zijn gisteroch
tend elf mensen om het leven gekomen
en verscheidene ernstig gewond, zo meldt
het Oostduitse persbureau A.D.N.
OFFICIEREN ST4RTEN ACTIE
OFFICIEREN van de Koninklijke
Marine, Land- en Luchtmacht
zullen H.M. de Koningin volgend
een nieuw Koninklijk podium
aanbieden. Dezer dagen is een actie
gestart, waarmee men de benodigde
70.000 gulden bijeen hoopt te bren
gen.
Sinds de laatste oorlog is er geen offi
cieel Koninklijk podium meer geweest
Het oude werd voor het laatst gebruikt
)38 bij het 40-jarig regeringsjubileum
Koningin Wilhelmina voor het afne-
van het défilé te Den Haag. In di
bezettingsperiode is het spoorloos ver
Dat officieren het podium zullen aan
bieden is een traditie: ook het oude wai
ngeboden door officieren van de krijgs-
t nieuwe podium zal geen overkap
ping krijgen. De Koningin heeft namelijk
de wens te kennen gegeven evenmir
schut te zijn als de mensen die
haar defileren. Wél zullen in het ei
houicn plankier verwarmingselementen
orden aangebracht.
Op de vloer zal een handgeknoopt groen
tapijt komen te liggen met de wapens van
zee-, land- en luchtmacht erin verwerkt.
Het zal doOr middel van magneten op de
loer bevestigd worden. Het podium dal
an de achterzijde een 4.50 meter hoge
opstaande wand krijgt zal worden ver
voerd op een speciaal daarvoor gebouwde
aanhangwagen, welke getrokken wordt
door een truck.
Zes zetels met lecrbekleding en het Ko
ninklijke wapen erop zullen op het plan
kier komen te staan
Hoewel het podium wordt aangeboden
door officieren van de krijgsmacht zal het
'oor civiele gelegenheden worden ge
wacht wordt dat het begin volgend
gereed zal zijn. Vermoedelijk zal hel
ici worden ingewijd bij de feestelijke
herdenking van het feit dat 15 jaar gele-
'cn ons land werd. bevrijd.
De gelden ervoor hoopt men spoedig bij
en te hebben. In totaal telt ons land
35.000 officieren, waarvan er 10.000 in ac-
dienst zijn.
„Vader van het Deltaplan
Bescheiden mens
van wereldfaam
(Van een onzer redacteuren)
1VEDERLAND heeft een van zijn
grootste waterstaatkundigen van
deze eeuw verloren. Tijdens een trein
reis van Voorburg naar Den Haag
overleed Johan van Veen, de man, die
met recht de titel kon voeren van
„vader van het Deltaplan" en wiens
bemoeiingen met het plan Europoort
van verstrekkende aard zijn geweest.
Nog geen jaar nadat hij werd gepen
sioneerd is hij aan de kring van de
Nederlandse waterstaalkundigen ont
gallen. op een ogenblik, dat zijn ge-
:aghebbende stem moeilijk gemist
ir. Van Veen is ondanks zijn grote
kunde en internationale bekendheid al-
een zeer bescheiden man gebleven.
Toen hij eind vorig jaar wegens het be-
■n van de pensioengerechtigde leef-
's rijks dienst moest verlaten, ver-
Dit is de maquette van het po
dium, dat officieren van zee-,
land- en luchtmacht H.M. de
Koningin willen aanbieden, zo
mogelijk nog voor 5 mei I960.
Zo goed
V.
"'«tèt
zette hij zich tegen een groots afscheid en
een huldiging. Op de laatste dag gaf h:j
zijn naaste medewerkers een hand en hi.i
gaf de sleutel van zijn kamer aan zijn
opvolger. Toen trok hij zijn jas aan en
verliet het 'huis aan de Koningskade in
Den Haag. waar hij de laatste jaren had
gewerkt. Toen de deur dichtviel, wist hij,
dat aan zijn carrière een eind was ge-
Die carrière is briljant geweest. Dc man
die aan de Waddenkust in Uithuizermcc-
den werd geboren, scheen voorbestemd in
de strijd, die Nederland sinds eeuwen te
gen het water voert, een vooraanstaande
rol te moeten spelen. In een gesprek ver-
telde hij ons eens: „Al vroeg heb ik me
zelf afgevraagd, waar toch al het slib bij
dc Waddenkust vandaan kwam en hoe dc
geulen liepen".
Het water in al zijn grillige gangen
heeft hij zijn leven lang bestudeerd. Hij
diende de provinciale waterstaat in
Drenthe, hij werkte in Suriname, toen
zijn vooruitzichten in Holland niet al le
rooskleurig waren, maar in 1930 was hij
weer terug in Nederland en voegde hij
zich bij een kleine groep, die planhen uit
werkte om te komen tot het object, dat
later bekendheid zou krijgen als het
Deltaplan. Aan de vooravond van de fe-
bruari-ramp in 1953 was dat plan gereed.
Ook het buitenland profiteerde van zijn
kennis. Engeland zocht hem in 1947 aan
voor het geven van adviezen ten aanzien
van de havenmond in dc Wash. Zijn
standaardwerk over de Nederlandse wa
terhuishouding schreef hij in het Engels,
zodat ook het buitenland daarvan kon
kennis nemen. Het werk werd zelfs in het
Chinees vertaald. Als secretaris van dc
Dclta-commissie ontplooide hij een enor
me werkkracht.
Een zeer groot man is heengegaan. Zijn
naam zal in dc geschiedenis van Neder
land altijd bekend blijven. Hij was offi
cier in de Orde van Oranje-Nassau, ridder
in dc Orde van de Nederlandse Leeuw en
ridder in de Orde van Sint Olaf.
EEG-bijdrage voor
INieuw-Giiinea
De voorlichtingsdienst van de Europese
gemeenschappen deelde gisteren mee.
dat de commissie van de Europese eco
nomische gemeenschap de financiering
heeft goedgekeurd van een door de Ne
derlandse regiering Ingediend project
voor een landbouwproefstation op Ne
derlands Nieuw-Guinea. Deze goedkeu
ring houdt in dat voor de constructie
van opstallen en de daarbij behorende
Infrastructuren bijna twee miljoen dol
lar wordt bijgedragen door het ontwik
kelingsfonds voor de landen en gebieden
overzee van de Europese economische
gemeenschap.
De onderhouds- cn exploitatiekosten
zullen voor rekening zijn van de stich
ting voor agrarisch onderzoek len be
hoeve van Ncd. Nieuw-Guinea. Het land
bouwproefstation wlordt gevestigd bij
Manokwari, aan de noordkust. D ebe-
doellng van het plan is, te komen tot
coördinatie, voortzetting en uitbreiding
van het agrarisch onderzoek op Nieuw-
Guinea in één centrum, teneinde ver
spilling te voorkomen. Manokwari werd
gekozen omdat het voor Ned. Nieuw-
Guinea landbouwkundig representatief Is.
Voor rekening van het E.E.G.-ontwik-
kelingsfonds komt een bedrag van
1.896.000 dollar. Daarvan komt ten laste
de begroting 1958 249.000 dollar, ln
de begroting 1959 738.000 dollar, van
1960 767.000 dollar en van 1961 142.000
dollar.
Men mag verwachten, dat de E.E.G.-
commissie na dit project ook nog over
andere Nederlandse voorstellen zal be
slissen en wel over de financiering van
demografische enquête en over de
financiering van een geologisch onder
zoek.
