i Onmisbare schakel tussen
overheid en onderdaan
r?
Textieljaarbeurs krijgt
internationaal cachet
De narij ping"
HENNESSY
Minister Zijlstra lioudt
steeds de wacht
Nog altijd hausse in
verzekeringen
Bokma luit cJ&A&Mta.-'
Politieke onrust op Ceylon:
parlement ontbonden
'59
ZATERDAG 5 DECEMBER 1959
Pressiegroepen naam vol emoties
Mammoetwet
als fraai
schoolvoorbeeld
parlamentsredaotie)
t. i TN ALLE denkbare variaties heb-
A ben ze in de kranten gestaan,
die voor minister Cals zo sombere
koppen: „Ernstige kritiek van
leij christelijk volksonderwijs op Mam
moetwet". „Noorden in verzet
tegen ontwerp Mammoetwet"
„Commerciële wensen in zake Mam
moetwet" „Adres openbaar on
derwijs: Sterke bezwaren tegen de
|Mammoetwet"Rectoren gym
nasium zijn beducht voor Mam
moet wet".
mtarcn op
In totaal bevatten de
de Mammoetwet het
vernieuwing van het hele voortgezet
onderwijs nu reeds meer dan vijfhon
derd bladzijden, heeft minister Cals
dezer dagen in de Tweede Kamer mee
gedeeld.
Temidden van al die kruitdamp is in
elk geval één ding steeds duidelijker ge-
en: op het terrein van de onder
wijspolitiek heerst in ons land een le-
ndige activiteit ran pressiegroepen".
In dit opzicht is de Mammoetwet een
raai schoolvoorbeeld aan het worden.
Hot woord „pressiegroep" in
goed Nederlands „drutegroep" en in
goed Engels „pressuregroup" is naar
het schijnt omstreeks 1920 door een
journalist in Washington bedachit. Al'
spoedig is het een sterk emotioneel ge-
Jaden term geworden en na verloop van
tijd is het ook naar Nederland over
gewaaid.
Al 4000 jaar oud?
AVER HET verschijnsel pressiegroep
zijn bibliotheken vol geschreven,
vooral -in Amerika. De verwarring rond
betekenis van het woord is daar
door bepaald niet verminderd. Eén van
de duidelijkste omschrijvingen is: een
pressiegroep iis een niet-politiek li-
ctóani dat tracht politieke invloed uit te
Men is geneigd daarhij het eerst aan
vakbonden te denken Maar zoals mi
nister Cals heeft ervaren, kunnen ook
alle mogelijke andere groepen trachten
de regeringspolitri-ok te beïnvloeden. Ka
ra van Koophandel doen in dit op-
ht niet voor onderwijsorganisaties on-
en het Veteranenlegioen Nederland
op dit terrein weinig miinder actief
dan de meer luidruchtige Zeeuwse Vrije-
1 Veren betogers
is ook op dot .gebied niets nieuws
onder de zon. Als men in de vorige
«uw de naam pressiegroep had gekend.
I men die kunnen gebruiken om het
1872 opgerichte Anbi-Schoolwebve:
ld aan te duiden dat de voorloper va
de AJR.-partij was. Zelfs in het oude
China van vierduizend jaar geleden be
stonden al pressiegroepen, heeft een
Amerikaanse geleerde vastgesteld.
Dit laatste kan men lezen in het be
langwekkende boekje „Pressiegroepen"
van pa-of. dr. J. J. de Jong en anderen,
dat onlangs als eerste Nederlandse pu-
blikatie op dit terrein bij Het Spectrum
in Utrecht is verschenen. Het boekje
is gebaseerd op lezingen die in 1958 in
Amsterdam voor studenten in de sociale
wetenschappen zijn .gehouden.
Nieuwe indeling
Bijzonder opmerkelijk Js de stelling
van prof. De Jong, hoogleraar in de we
tenschap der politiek aan de Vrije Uni
versiteit, dat de wetenschapsmensen met
het gebruiken van het begrip „pressie
groep" moeten ophouden. De gebruike
lijke tweedeling van politieke partijen
aan de ene kant en pressiegroepen aan
de andere kant hinkt volgens de hoog
leraar op twee gedachten.
Prof. De Jong komt met een geheel
nieuiwe indeling. Zowel politieke par
tijen als wat nien pressiegroepe
behoren naar zijn mening bot de „poli-
tiek-acbieve venbanden". Dit zijn
geven het gedeeltelijk in onze eiiigen
woorden weer groepen die niet bij de
wet zijn ingesteld, maar die toch
of meer bij het politieke gebeuren be
trokken. zijn en tenminste enige invloed
uitoefenen op het beleid' van
heid.
Binnen die kring van deze potitiek-
aobieve verbanden onderscheidt de hoog
leraar drie soorten» al naar'gelang de
breedte van hun werkterrein, of zoals
prof. De Jong het uitdrukt, al
lang zij in beginsel hun bemoeiingen
uitstrekten tot dike, een beperkt aantal
of slechts één van de „algemene (her-)
verdelingen van immateriële of mate
riële waarden".
Voorbeelden van polötiek-aotieve ver
banden met het breedste werkterrein
zijn niet alleen politieke partijen,
ook pers. radio, televisie, film, kerken,
Humanistisch Verbond en Vrijmetselarij
Een zeer beperkt terrein bestrijken
werkgevers- en werknemersorgai
onderwijsorganisaties en de A.N.W.B.
Groepen dlie in beginsel hun bemoeiin
gen tot sJechts één bepaalde algemene
waard'erwerdel'ing uitstrekken, zijn bij
voorbeeld de Vereniging voor Vrouwen-
Kiesrecht, de dierenbescherming en he
Comité Rijkseenheid.
Volksinvloed
J>OLITIEKE-ACTIEVE verbanden z«n
volgens prof. De Jong onmisbai
schakels tussen overheid en onderdaan.
Onmisbaar voor de democratie,
uitoefenen van rechtmatige volksinvloed
op het rCgeerbeleid. Onmisbaar ook om
te komen tot concrete vormgeving van
beginselen, opvattingen en gedachten
die onder het volk leven.
Het dioel van de politiek-actieve ver
band-en is toegang tot de 'overheid te
verkrijgen. Het is dan ook niet toeval
lig dat het N.V.V., zij het met een ne
gatief resultaat, de mogelijkheid heeft
onderzocht zijn nieuwe hoofdkantoor in
Den Haag in plaats van in Amsterdam
te vestigen.
middelen d'ie voor het verkrijgen
toegang tot de overheid worden
aangewend, zijn even talrijk ais boeiend.
Veelal is er rechtstreeks contact: onder
handeling, overlefg, raadpleging of on
gevraagd advies. Men behoeft maar te
denken aan het overleg van minister
De Pous met het bedrijfsleven over het
prijsbeleid.
Een ander middel is hot binnenldrin-
I gen in politieke partijen, voiksverte-
In het algemeen kan men zeggen, daartoe aanleiding geven. Soms zijn
dat de kleming van het plantenzaad deze remstoffen aan bepaalde delen
een aanvang neemt zodra er vol- van het zaad of het vruchtvlees ge-
doende water aanwezig Is. (Ook de bonden, zoals bijv. bij appels, waar
zuurstof dient uiteraard niet te ont- de remstoffen zich bevinden ln de
breken en de temperatuur mag niet zaadhuid en het huidje van het
te laag zijn, maar aangezien aan nucellusweefsel. Zouden we in der
deze voorwaarden in de regel wel gelijke gevallen de zaadhuid. ver
wordt oldaan, spreken we daar niet wijderen, dan kan het zaad direct
verder over). Het ligt dus voor de tot ontkieming komen,
hand, dat in streken met een gema- Van de scheikundige aard van deze
tlgd klimaat, de zaden direct al in remstoffen, die als antigroeistoffen
de herfst tot ontkieming komen. Er kunnen worden beschouwd, is nog
ten i
TOCH IS
HET ZO!
Het is echter algemeen bekend,
dat zeer veel zaden ln de herfst niet
tot ontkieming te brengen zijn, om
dat zij eerst een rustperiode moeten
doormaken. We noe
men die tijd, waar-
In het zaad in rust
verkeerd ook wel
de narijping, maar
eigenlijk heeft dit
proces met rijpen
weinig uitstaande.
Soms berust dit
verschijnsel op de
omstandigheid, dat
de zaadhuid in het najaar niet door
laatbaar Is voor water e
welke ondoorlaatbaarhetd
van tijd bijv. In het voorjaar -
wordt opgeheven. Hier Is dus sprake
van een beschermingsmaatregel,
waardoor wordt voorkomen, dat hel raturen, licht
zaad ln het najaar, dus in een on- ren jus waa
gunstige periode wortel schiet, waar
door grote kans zou bestaan dat hel
jonge leven ln de loop van de win
ter door grote koude te gronde zou
Behalve deze ondoorlaatbaarhetd
van de zaadhuid bij sommige zaden,
ts ook aangetoond,
zaden stoffen kunnen bevindt
remmend werken op de kieming, troffen
Tijdens de periode van ru
„narUping") worden deze kieming
remmende stoffen geleidelijk Inac
tlef gemaakt, waardoor in het voor-
Jaar het zaad van alle tegenwerking
Is bevrijd en vrijelijk kan ontkie
men. zodra de omstandigheden
goed als niets bekend. Er bestaan
weliswaar stoffen, die een soortge
lijke uitwerking hebben, zoals het
parasorbinezuur en het cumarine,
maar deskundigen zijn er nog niet
achter, of deze stoffen identiek zijn
met de kiemingremmendc stoffen in
de zaden. Want er
doen zich nog een
paar moeilijkheden
voor: er zijn zaden
die pas kunnen na-
periode en er zijn
ook zaden, waarop
lage temperaturen
ln dit opzicht weinig
invloed hebben.
die zich laten leiden door be-
stof, paalde perloden van licht en dulster-
loop nis. zodat men deze heeft leren
onderschelden aIr lichtkiemers en
donkerkiemers. De factoren die hier
Invloed uitoefenen, zoals lage tempe-
duistcrni.s. inactive
ren dus waarschijnlijk de remstof
fen. of anders gezegd. z(J remmen de
remmende werking van bepaalde stof
fen, waardoor het chemisch mecha
nisme wel bijzonder ingewikkeld
wordt. Het Is echter ook mogelijk
maar hieromtrent staat nog niets
vast dat remstoffen ln de plant ln
zich ln de ?roelstoffen kunnen worden omge-
jet De voorz|en]ng.en| <ije zyn ffc_
troffen om het voortijdig kiemen van
(dus d« de plant te beletten en het kiemen
op het Juiste tlldstip te bevorderen.
IJn dus wel uitermate Ingenieus en
gecompliceerd.
genwoord'iging, Sociaal-economische
raad, kabinet en andere instanties. De
illustraties hiervan liggen voor het grij
pen. Bijna elke Kamerfractie heeft haar
„specialisten", dde doorgaans een leidende
funotie in een „pressiegroep" bekleden.
De voorzitter van het C.N.V., de heer C.
J. van Mastrigt, is lid van de cJh. Twee
de-Kamerfractie. Zijn oolleiga van de
Chr. Boeren- en Tuinidereibonid, mr. B.
W. Biesheuvel, heeft in de a.r fractie
zitting. De grijze leider van de cJh.
fractie, dr. H. W, Tilanus. die onlangs
ih de Kamer nog scherpe kritiek op
de Mammoetwet leverde, is tevens voor
zitter van de Vereniging voor Christelijk
Volksonderwijs.
Treffend staaltje
Ook minder rechtstreeks kunnen
groepen trachten de overheid te be
ïnvloeden, bijvoorbeeld via de open
bare mening. Als een treffend staaltje
daarvan vermeldt drs. M. J. Brouwer
in het genoemde boek de grootscheepse
aotie die een Britse suikerraffinaderij
in 1950 ontketende om de socialistische
plannen voor het nationaliseren van
de suikerindustrie te verijdelen. De
suikerpropaganda werd opgebouwd
rond de figuur van Mr. Cube. een
getekend suikerkubusje, da-t voor vele
toepassingen bruikbaar bleek te zijn.
Zelfs op grammofoonplaten, kinder
spelletjes en verpakkingen kwam
men op den duur Mr. Cube tegen.
Een zeldzaam gebruikt mddldel om de
overheid te beïnvloeden is. althans in
ons land. het toepassen van of dreigen
met bruut gewelfd. Terreur. politieke
stakingen, chantage en politieke moor
den zijn bepaald niet aan de orde van
de dag. Miider zeldzaam is agitatie, ge-
V.S.O.P.
Huizen in Woensdreclit
worden hersteld
(Van onze parlementsredactie)
Een deskundig onderzoek heeft uitge
wezen, dat bepaalde gebreken aan een
aantal militaire woningen te Woens
dreclit geen risico voor de bewoners op
leveren. Dit was wel het geval met de
gebreken aan de rookkanalen. Blijkens
een schriftelijke mededeling van de ge
zamenlijke bewoners zijn deze kanalen
inmiddels op 19 november hersteld. De
eigenaar heeft toegezegd de overige ge
breken op de kortst mogelijke termijn
te zullen opheffen. Een en ander wordt
meegedeeld in antwoord op schriftelijke
vragen van het Tweede-Kamerlid Bom-
mer (soc Minister Visser (defensie)
deelt in dit antwoord nog mee dat de
bewoners een tegemoetkoming wegens
gederfd woongerief zullen ontvangen.
DANSKUNST
or paedagoog
to neem arise r mej a ae Deugd en v
paedagoog: mej J Slmonls, «nevr J M
Tas-Marré, me) C H J van Weetering
mevr M J Salomonson-fReuhJ.
Binnenkort belastingverlaging voor
werkende gehuwde vrouw
Geen monopolie
e oog heeft voor de noodzaak van
groot aanbal schakels tussen over
heid en onderdaan, zal pressiegroepen,
of hie men ze ook noemen wil, als zo
danig mi e t verwerpelijk, maar juist wen
selijk vinden. Verwerpelijk zijn bepaalde
concrete doeleinden en bepaalde con-
■ete middelen. Welke dat zijn, zal men
in gieval bot gieval moeten uitmaken.
Verwerpelijk is ook een toestand,
waarbij de overhead alleen aan de in
fluisteringen van sommige pressiegroe
pen het oor leent. Niet zonder reden
spreekt prof. De Jong van ,4e enorme
principiële winst, gelegen in het ver
dwijnen van het feitelijk monopolie van
de werkgevers en hun organisaties in
zake de toegang tot de overheid van
vóór 1940 door het in beginsel op voet
gelijkheid inschakelen in het poli
tiek proces van de werknemers en hun
organisaties na 1945".
Naarmate de samenleving ingewik
kelder wordt en de overheidstaak zich
uitbreidt, zullen de politiek-actieve ver
banden waarschijnlijk in aantal en in
activiteit toenemen. Volgens prof. dr.
J. J. A. van Doorn gaat de hele ontwik-
g duidelijk in de richting van een
corporatieve staatsorde. Hij herinnert in
-erband aan de in Nederland her
leefde discussie over de instelling van
speciale kamer (men denkt aan een
hervorming van de Eerste Kamer) van
•tegenwoordigers van het beroeps-
bedrijfsleven. Een dergelijke discus
sie ligt trouwens geheel ln de lijn die
reeds met de instelling van de Sociaal-
imische raad werd uitgestippeld,
zegt deze hoogleraar.
Tegen dlie voorspelling van een cor
poratieve staatsorde is wel een en an
der in te brengen. Maar dat is een ver
haal apart.
Alleen dit nog:
Het vormen van politieke partijen
werd tot ver in de vorige eeuw in ons
land vrij algemeen afgekeurd. Velen
meenden dat partijen de „algemene
wil" vervalsten. Men voorspelde dat
zij de eenheid' van het volk en van
de staat ln gevaar zouden brengen.
Groen van Prinsterer was met zijn
verdediging van het goed recht der
partijen zijn tijd vooruit. Want wat
zien we in onze dagen? De noodzaak
van partijen wordt nagenoeg algemeen
Deze gang van zaken noopt tot voor-
ichtlghei'd bij het beoordelen van „pres-
iegroepen". En overigens zouden we
bijna als argument .willen gebruiken:
Indien een vreedzaam man als dr. TiJa-
voorzltter van een pressiegroep
(Christelijk Volksonderwijs) kan zijn,
mag men dan van zo'n pressiegroep
grote gevaren duchten?
verklaard, dat de regering gereed staat
om Ln te grijpen als de inflatiebestrij-
ding' uit de hand mocht lopen, in
eerste plaats door het geldbeleid
de Ned. Bank; in de tweede plaats
door kapitaalmarktbeleid (zoals staats
leningen voor uitgaven en daarenboven
voor het kweken van een deflatoir
li quiditeitsove rschot, waarvoor realis
tisch rentebeieid nodig is); ten derde
door belasting- en begrotingsbeleid, zo
nodig met manipulatie met investerings
aftrek en vervroegde afschrijving-
Bij gelijke omvapg acht de minister een
i tijd gespreide en gedifferentieerde
loonsverhoging beter dan een uniforme
op één ogenblik. De minister meent, dat
de loonstijging ter vergoeding van huur
verhoging en subsidie-afschaffing via het
overheidsbudget ook deflatoire werking
heeft. Hij acht de begroting voor 1960
wel degelijk anti-cyclisch, ook al had
het beter gekund. Suppletoire begrotingen
moet men vermijden. De staat is reeds
bezig met de wenselijke vorming eneT
oonjumebuurreserve. In 1959 mag men
reeds een liquiditeitsoverschot van f 500
miljoen verwachten Het is niet mogelijk
belangrijke staatszaken zo maar af te
knappen, maar men zal zeer zorgvuldig
zijn bij het op de schouder' nemen van
nieuwe overheidstaken.
als dit conjunctureel verantwoord ls. In
dc eerste plaats de directe belasting. WIJ
zlging van het fiscale stelsel voor de wer
kende gehuwde vrouw zal b(J de herzie
ning der inkomsten- en vennootschapsbe
lasting over niet te lange tijd stellig aan
dacht krijgen, evenals een matiger tarief
voor uitgekeerde winsten. Het is niet
waarschijnlijk dat hij als minister van
financiën de methode van de vervangings
waarde, die hU Inflatoir acht, ln de fiscale
wetgeving zal verwezenlijken.
Gezien de grote korte schuld, waarvan
in 1960 een zeer belangrijk bedrag ver
valt en de f 9 miljard uitgaven a-cht de
minister een ka6 van gemiddeld f 500 min-
geen overbodige weelde. De consolidatie
der gemeenteleningen moet zo krachtig
mogelijk worden doorgezet. De moeilijk
heden van de dollar acht de minister niet
wereldschokkend.
Het treinverkeer naar het noorden ls
gisteravond gestremd geweest door een
brand in een lokaal voor spoorwegar
beiders aan de Paduaweg in Den Dolder.
Bij de brand ontploften vier flessen
butaan. Er waren geen gewonden.
Ontvangen gelden stromen weer
naar overheid en bedrijfsleven
onze economische medewerker)
NEDERLANDER draagt de
levensverzekering ongetwijfeld
een goad hart toe. Voor deze uit
spraak hebben wij geen verzeke
ringsinspecteur behoeven -te raad
plegen. De cijfers bewijzen namelijk
genoeg: Eind 1957 waren er rond 23
miljoen polissen. Gemiddeld heeft
dus elke Nederlander jong en
oud, rijk en arm 2 pollissen op zijn
naam staan. Sedertdien zijn er na
tuurlijk polissen bijgekomen maar
de statistiek zwijgt hier nog over.
Zij zwijgt echter niet over het voort
durend oplopende bedrag van wat jaar
lijks wordt afgesloten. In verzekerings
taai pleegt men dit de produktie te noe
men. Volgens de cijfers die deze week
bekend zijn gemaakt, is de produktie in
het binnenland van de in o-ns land werk
zame levensverzekeringsmaatschappijen
in de eerste 9 maanden van dit jaar op
gelopen tot ƒ3105 miljoen. Dit is ƒ289
miljoen oftewel 10 meer dan in
zelfde periode van 1958.
De door de oplopende conjunctuur
verbeterde levensomstandigheden zorgen
wind ln de zeilen van de r
schappijen. Et sluiten meer mensen
verzekering (de bevolking groeit nog
altijd), terwijl ook de bedragen die
in de toekomst uitgekeerd wil hebben,
groter worden.
levensverzekeringsmaatschappijen
nen op twee grote en een kleine pij-
Die laatste is de volksverzekering,
Uitspraak in Franse
babypoederzaak
De 59-jadige apotheker Jacques Caze-
ave is gisteren te Bordeaux wegens
et ln de handel brengen van giftig ba
bypoeder veroordeeld tot anderhalf
jaar voorwaardelijk, een boete van 1400
gulden en betaling van sohadevergoe
de eis was twee jaar. 73 kinderen zijn
beha-ndeling met het poeder ges tor-
Oude genever Bessenrood Citroen jenever
Voor 1961 verwacht men uit
Zwitserland deelneming
"TAE NEDERLANDSE TEXTIELJAARBEURS, waarbij een aantal Belgi-
sche fabrikanten en importeurs als gewoon lid zijn aangesloten,
heeft besloten over te gaan tot langzame internationalisering van haar
jaarlijkse manifestatie tijdens de Voorjaarsbeurs te Utrecht. Aangezien de
Kon. Ned. Jaarbeurs te weinig ruimte ter beschikking heeft voor de Textiel
jaarbeurs grote uitbreiding mogelijk te maken en deze zich niet wil los
maken van het grote verband, zal de voorgenomen internationalisering
gelijke tred moeten houden met het toenemen van standruimten. Daarom
zal pas in 1961 één land kunnen worden uitgenodigd tot gast-deelneming
en dat zal Zwitserland zijn.
Om In dit laatste verbetering te brengen
zou een groter propaganda budget nood
zakelijk zijn.
„Wanneer de tradities, waarovei
Utrecht beschikt worden verstaan er.
berort". aldus de heer Biemond, „heeft
zij zeer goede kansen in Europa, maai
er zij nandere landen dde er net zo ovei
denken en dus moet er snel worden ge
werkt aan de bundeling van alle stoot
kracht, waarover Nederland kan be
schikken"
De voorbereiding voor de Textieljaar
beurs i960 is intussen in volle gang: alle
takken van textielindustrie zullen
tegenwoordigd zijn en zelfs Suriname
komt nu met herenconfectie.
Wat de huidige toestand van de textiel
industrie in ons land aangaat, geldt vooi
alle takken van bedrijf: streven naai
kwaliteitsverhoging. De Euromarkt zal
straks een machtige concurrentie opleve
ren en daar staat alleen het kwaliteits-
produkt tegenover. Toenemende belang
stelling voor het pousseren van merk
artikelen en het vervoeren van meer re
clame dan ooit zijn eveneens onmisbare
hulpmiddelen bij het opvoeren van bin-
en- en buitenlandse verkoop.
Na de depressie In 1958 la er thans
weer duidelijke opleving ln de Neder
landse textielindustrie waar te nemen.
Dc orderportefeuille Is goed gevuld en
de levertermijn mag weer langer zijn.
Helaas doet zich opnieuw gebrek aan
geschoolde arbeidskrachten voelen.
Vakkundige raming leert, dat bevol-
kLrigstoeneming en vergroting van het
Inkomen de kledingconsumptie ln de ko
mende tien jaren sterk zal doen toene-
hierop moet de industrie bedacht
Het bestuur van de Ned. Textieljaar
beurs heeft zich, naar de directeur de
heer A. Biemond dezer dagen tijdens 'n
Arnhem gehouden persconferentie met
deelde, vóór internationalisering uitgt
sproken, ook al omdat men deze zi<
ls een logisch uitvloeisel van de EEG
Het ruimteprobleem speelt echter ee
>1 en is de grote rem tot plotselinge
ontwikkeling van de manifestatie, welke
de Textieljaarbeurs elk voorjaar in
i van de grote Jaarbeurs houdt. Is
de nieuwbouw van de Jaarbeurs zover
gevorderd dat er in de hoofdgebouwen
het'Vredenburg meer ruimte beschik
baar komt, dan kan de eerste stap wor
den gezet.
In 1961 zal er meer ruimte zijn, maar
ruw geschat zal één land dan gastvrij
heid kunnen krijgen en aangezien het
onverstandig werd geacht dan één land
van de Euromarkt uit te nodigen, be
sloot het bestuur Zwitserland te kiezen.
De heer Biemond zeide voorts, dat de
Textieljaarbeurs in bescheiden mate een
adviserende stem heeft bij hel Jaarbeurs-
bestuur daarvan gebruik wil maken
n enkele opmerkingen te maken.
Te weinig contact?
De Textieljaarbeurs meent, dat de Kon.
Ned. Jaarbeurs als instituut te weinig
contact zoekt met het bedrijfsleven en
daardoor niet voldoende vaart op het
kompas van dat bedrijfsleven. Zij wil de
Jaarbeurs zien als een afspiegeling van
het industriële en het handelsgebeuren
in Nederland, ook wil zij meer voorlich
ting vooral aan het buitenland: zij meent
dat het organiseren van dubbele beurzen
op twee terreinen plus het optreden van
ettelijke vakbeurzen verwarrend werkt.
zijn.
De synthetische vezels winnen steeds
meer terrein. De wereldproduktie hier
van steeg ook dlit jaar gestadig; in
Amerika bereikte men in het eens te
halfjaar van 1959 zelfs een stijging van
31 pet.
Het Nederlandse Terlenka-produkt be
hoeft in kwaliteit niet meer onder te doen
voor dat van het buitenland, zodat een
achterstand is ingehaald door Nederland
en België, dde in deze produktie samen
werken.
In het afgelopen jaar hebben de samen
werkende fabrikanten ca 3,5 miljoen m2
van deze stof afgezet op de Benelux-
markt; en naar schatting zijn er ruim een
miljoen Terlenka pantalons, een half
miljoen rokken, plus een groot aantal
costuums, japonnen en blouses vervaar
digd.
PROMOTIES
AMSTERDAM, V.U., 4 december Ge
promoveerd tot doctor tn dc letteren en
wijsbegeerte op proefschrift: Begaafdheid,
enkele pslgologiera en pedagoglcse aspekte.
P A Dumlny. geb in Zuld-Afrika
GRONINGEN. 1 december Gepromo
veerd tot doctor in de geneeskunde op
proefschrift: Aphthae with special reference
tot tlhe chronic recurrent varity of Miku
licz. J A Theron
UTRECHT. 1 december Gepromoveerd
tot doctor In de geneeskunde op proef
schrift: Neurologische afwijkingen bij het
kind^na tangverlossing. A IJzerman te
UTRECHT. 30 november Gepromoveerd
tot doctor in de wis. en natuurkunde op
proefschrift: Heaths and Inland dunes of
the Veluwe. Pr Stout)esdijk te Ooetvoorne
efschrift: Paieomagntlc analysis
Oslo region
Norway, R O van Everdtngen tc Bllthi
WAGENTNGEN. 4 december Gepromo-
proefschrlft: Dc t
stofgiften bij en
an Roon. geb. t
die in de eerste plaats tot doel heeft
een dekking van de kosten, verbonden
aan begrafenis of crematie. Deze ver
zekering kan thans tot ƒ1000 worden ge
sloten. Het aantal polissen is groot maar
het totaal afgesloten bedrag was in de
eerste 9 maanden van dit jaar toch niet
meer dan 189 miljoen, 7 van de
totale produktie.
Van geheel andere allure ls de kapi
taal verzekering, die de mogelijkheid
schept een kapitaal van minimaal 1000
op een bepaald tijdstip uitbetaald te
krijgen. In deze secbor hebben de levens-
verzekeringsmannen zich uitgeleefd door
het bedenken van vele ingenieuze ver
zekeringen. De produktie aan kapitaal-
verzekeringen was in de genoemde
periode 1420 miljoen, zijnde 45% van
het totaal der produktie.
De zwaarste pijler is de renteverzeke
ring. Hieronder vallen oa. de lijfrenten,
de weduwen- en wezenpensioenen, de uit
gestelde lijfrenten. Met elkaar namen zij
1495 miljoen aan produktie voor haar
rekening, 48 van het totaal.
Men kan zich niet alleen individueel
verzekeren maar ook collectief. Bij de
kapitaalverzekering komt het indivi
dueel verzekeren het meest voor, maar
bij de renteverzekering overheerst de
collectieve verzekering. Het zijn vooral
de pensioenverzekeringen, die de onder
nemingen bij een levensverzekerings
maatschappij zijn gaan sluiten, welke do
sterke groei bij de renteverzekering ver-
Er in en er uit
Als de agenten en Inspecteurs, de po
lissen hebben afgesloten, gaan de pre-
miën en koopsommen vloeien. Bij elkaar
zijn dat hele bedragen. In de maanden
januari t/m oktober van dit jaar werd
niet minder dan ƒ610 miljoen ontvan
gen, 28 miljoen meer dan een jaar
Een splitsing is nog niet bekend, wel
voor 1957. Toen werd in 12 maanden
809 miljoen ontvangen, waarvan ruw
weg 1/5 aan koopsommen en 4/5 aan
premiën. Dit onderscheid is belangrijk,
omdat premiebetaling gelijk te stellen is
met sparen. Koopsommen daarentegen
bestaan voor een belangrijk deel uit
reeds gevormde vermogens, welke thans
voor het kopen van een lijfrente worden
Onze maatschappij betaalt echter niet
alleen maar zij ontvangt ook: uitkeringen
wegens overlijden, wegens afloop van de
verzekering alsmede rente-uitker i ngen
Op zichzelf zijn dit fikse bedragen: in
de eerste 9 maanden van dit jaar ƒ193
miljoen. 10 meer dan in dezelfde tijd
van 1958.
Heel globaal genomen komt het er dus
op neer, dat wij Nederlanders 4/5 van
een goede ƒ600 miljoen, dus ccn kleine
ƒ500 miljoen bij de levensverzekerings
maatschappijen hebben gespaard en dat
wij daartegenover een kleine ƒ200 mil
joen hebben ontvangen.
Dc levensverzekeringsmaatschappijen
ontvangen dus meer dan zij uitbetalen.
Hier moeten zij baar kosten uit betalen
maar ook de gelden voor uitbreiding.
Er blijft echter nog een saldo over, dat
aan de spaarpot, de premiereserve wordt
toegevoegd.
Wat gebeurt ex niet
het geld
Dat geld blijft natuurlijk niet onbe
nut maar het wordt belegd. De maat
schappijen trekken daardoor rente en de
gemeenschap kan er huizen, winkels,
kantoren en boerderijen mee bouwen,
terwijl ook de overheid en het bedrijfs
leven veel geld te leen krijgen.
Uit de gepubliceerde cijfers is dat niet
zonder meer op te maken. Daar staat
slechts in dat het totaal der beleggingen
op 30 september ƒ7424 miljoen bedroeg.
Hiervan werd circa 52 aan onder
handse leningen en 20 aan hypotheken
gegeven en bijna 9 in effecten belegd.
Wij moeten vooral niet denken dat ddt
aandelen zijn. Eind 1957 bestond de ef
fectenportefeuille maar voor uit aan
delen. Dit percentage kan thans wat
gunstiger zijn maar het komt er toch
eer, dat hooguit 3'/» van het totaal
der beleggingen uit aandelen bestaat.
Toch vloeit er veel meer geld naar het
bedrijfsleven: in de vorm van aandelen,
obligaties en van onderhandse le
ningen. Ook hier kunnen wij alleen te
rade gaan bij de door de Verzekerings
kamer gepubliceerde cijfers over 1957.
Toen bleek 20 van de totale beleggin-
bij het bedrijfsleven te zitten,
aar ook de overheid weet de levens-
ekeringsmaatschappijen te vinden.
Eind 1957 was 46 van het belegde geld
lar de overheid gevloeid.
Al met al kunnen wij zeggen dat
de besparingen van de verzekerden
in sterke mate terugstromen.
De cijfers van voorafgaande jaren
doen vermoeden dat het aandeel
van de overheid hierbij kleiner en
dat van het bedrijfsleven groter
wordt.
SIR Oliver Goonetilleke, gouver
neur-generaal van Ceylon, heeft
gisteravond, handelende op advies
premier Dahanajake, het Ceylon-
se parlement ontbonden.
Hij gelastte tevens het houden van al-
c—-j"
gemene verkiezingen, op 19 maart 1960
en bepaalde dat de nieuwe volksvertegen
woordiging dertig maart voor het eerst
bijeen zal komen.
In Tiet ontbindingsbesluit staat tevens
dat het nieuwe parlement meer dan 150
leden zal tellen, tegen het oude 101.
Het ontbindingsbesluit is uitgevaardigd
nadat in de laatste tijd een reeks van
moties van afkeuring jegens de regering-
Dahanajake waren ingediend.
De politieke atmosfeer is op Ceylon ge
spannen gebleven na de moord in septem
ber op de toenmalige premier Bandara-
naike.
Gisteren heeft dc politie drie personen
doodgeschoten en zeven ernstig verwond
en botsing met 300 betogers op een
thee-plantage in de provincie Colombo.
politie was door oen assistent van
de administrateur van de theeplantage In
Nawalapitiya, circa 130 km van de hoofd
stad Colombo, opgebeld, omdat een grote
groep betogers optrok naar het huls van
de administrateur.
De groep politiemannen die zich per
auto naar de plantage begaf, werd dooi
betogers opgevangen, bekogeld met
len en met stokken aangevallen. Drio
agenten werden gewond.
