CHRISTELIJK
Halitran
4 inl
„Gebed voor de dienst" en
„Wie is gereformeerd?"
Predikanten, heb geduld
met de kerkvoogden
Unieraad CHU wenst
Europese werkgroep
JAGO SHAWLS
Ulo en vhmo steeds
minder eindonderwijs
Een woord voor vandaas
Kanttekening
In het „Veluuj* Kerkblad"
(Gereformeerd) schreef ds. J.
van Herksen over het gebed in
de kerkeraadskamer voor de
dienst, onder de vraag „over
tollig":
AF en toe wordt, met het oog
op het gebed in de Kerke
raadskamer. vóór de aanvang
der diensten, wel eens de ver
zuchting geslaakt als zou dit gebed
overtollig rijn. Men zou het beter
achten, wanneer dit gebed ach
terwege werd gelaten. Er mag
toch van worden uitgegaan zo
zegt men dan dat ieder meele
vend kerklid reeds thuis voor de
kerkdienst en voor de predikant
om zegen vroeg. Dominee deed
het zelf ook reeds en zal het
doen, wanneer hij zich in het ..stil
le gebed'met de gemeente ver
enigt, eer hij de preekstoel opgaat
of. staande op de kansel, eer hij
votum en zegen uitspreekt. Is het
daarom niet overdreven en over
tollig, dat vóór de Kerkcraad met
de predikant ..naar binnen"
gaat, bij monde van de ..dienst
doende" ouderling een gebed uit
spreekt en een zegen vraagt voor
de te houden eredienst?
Terwijl de Dominee dit veelal
nog eens herhaalt in de ambtelij
ke dienst der gebeden?
de prediking" dringt dr. Ph. J.
Huyser, predikant te Werken
dam, die men na lezing van dit
breedvoerige werk moeilijk van
..nieuw-lichterij-zucht" verdenken
kan, op afschaffing van dit gebed
Hij voert daartoe niet minder
dan veertien argumenten aan!
Enkele daarvan gaf ik in het
bovenstaande vragender-wijs
reeds dóór.
Hij noemt ook nog het feit, dat
z.i. het gebed in de consistorie
kamer geen ambtelijk karakter
zou dragen, alsook, dat er naast
al dat andere zeer moeilijk een
eigen Inhoud aan te geven is.
Vroeger kende men dit gebed
In andere kerken komt het niet
voor. Het is bij ons usantie gewor
den waarschijnlijk in de dagen
der Afscheiding.
Toen werden samenkomsten der
gemeente telkens verstoord.
Door Jan Publiek, die èf-rea-
reerde tcge
Cocksianen.
Door de politie, soms bijgestaan
door de dragonders.
Toen had het zin te bidden om
een „ongestoorde" dienst'.
Maar die reden Is tegenwoordig
geheel uit het zicht. De overheid
beschermt zelfs de openbare ere
dienst. En dus: men heffe dit ge
niet Gereformeerd wordt door het
leus of zelfs door het belijden van
de een of andere waarheid, maar
slechts door de instemming met
en het opnemen van het beginsel
der Reformatie, dat bi waarheid
een levensbeginsel mag worden
genoemd. Om de kennisse Gods is
het en blijft het de Reformatie te
doen. Maar die kennis gaat met
zelfkennis gepaard. Het is on
mogelijk de ere Gods en tegelij
kertijd onze eigen eer. onszelven,
te bedoelen. Elke hoogte, die zich
in ons tegen God en Zijn Woord
verheft, moet worden geslecht,
alle eigengerechtigheid. eigen
waan, eigenliefde worden uitge
bannen. Dat kost strijd. Neen
meer. het is niet ons werk om
onszelven niets te maken. Wij
hebben ons tegen God en Zijn ge
boden verzet, om iets te worden
in eigen oog, in dat der mensen,
ja ze i in de ogen Gods.
In deze betekenis van het woord
d.i. met het oog op hetgeen wij
van dit beginsel in ons hebben
opgenomen, kunnen wij zeggen:
wij zijn niet gereformeerd, wij
maken onszelf niet gereformeerd,
wij worden gereformeerd, en wij
worden dit, waar wij ons door
het Woord laten oordelen, waar
God In onze zaligheid op het
hoogst wordt verheerlijkt en wij
Hem ja zelfs in onze verdoemenis
zouden moeten rechtvaardigen."
TVIIE met deze woorden ernst
maakt, zal zuinig zijn met
het zich gereformeerd noemen, ja
veelmeer uit dit woord een op
dracht putten voor zijn hele leven.
Die zal ook begrijpen, dat Hoede-
maker in hetzelfde verband zegt:
„Het werk der Reformatie is niet
voltooid, voordat alle kronen, ook
der verlosten, aan de voeten van
het Lam worden neergelegd, en
alle lof en dank, aanbidding en
heerlijkheid den Zoon met den
Vader, den Vader in den Zoon
wordt toegebracht." Hier wordt
ons alle grond ontnomen om
ons op ons gereformeerd-zijn
te verheffen of te denken, dat wij
er ooit hier op aarde mee klaar-
nadenkt, overtollig.
TX>CH ben ik het met dr. H.
niet
be-
wanneer dit gebed niet
worden opgezonden. Dit
niet alleen met het oog op een
„ongestoorde" dienst. Er zijn
nog wel andere orde-verstoorders
dan die dragonders en zo in de tijd
der „Scheiding"..
Maar ook en vooral met het
oog op dc predikant, aan wie de
Kerkcraad de leiding van de ere
dienst tocbetrouwt.
Die Dominee moet voorgaan in
dc dienst des Woords en der ge
beden. Wie onder hen ziet tegen
die taak niet op?
Wat kan het heerlijk sterken,
wanneer dc Kerkeraad in een kort
en hartelijk gebed aan den Hee-
re opdraagt cn daarin met en
voor hem vraagt om de bekwaam-
makende genade van de Heilige
Eenvoudig en kinderlijk.
Vanuit het besef: „Zonder MIJ
kunt ge niets doen".
UEN kerkeraads-gebed, dat zich
hiertoe beperkt, en in geloof
tot de Heere wordt opgezon
den, heeft menig predikant ge
sterkt en bemoedigd. Het brengt
een zegen tot zegen. Als het maar
echt gebéden wordt. En het hart
erin meegaat.
Het moge dan naar het logisch
redeneren van het verstand over
tollig en overbodig lijken: het is
het niet.
Ook hierin heeft om met Pas
cal te spreken het hart zijn re
denen, die het verstand niet kent
Van Herksen.
In het ..Hervormd Weekblad'
schreef ds. H. J. Groenewoud
over „wie is gereformeerd?"
T^IJ botsen tegen de vraag op,
wie nu toch wel verdient om
de naam gereformeerd te dragen.
Uit zijn „de Reformatie en de Ge
reformeerde Kerk" veroorloof ik
mij de eerste citaten: „Dat men
Prof. Haitjema tot Ver. Kerkvoogdijen:
Kerkvoogden
aanvaardt de
nieuwe kerkorde
(Van een onzer redacteuren)
QISTERMIDDAG heeft
op de vergadering aanwezig waren. Hij
was van mening dat veel moeilijkheden
en spanningen voorkomen konden worden
als de predikanten meer inzicht zouden
hebben in de gegroeide en ook ver
groeide werkelijkheid.
Jarenlang heeft men in de kerk ge
dacht over de kerkeraad als geeste
lijk bestuur en de kerkvoogdij als be
heerder van stoffelijke zaken. De
predikanten zullen meer begrip op
moeten brengen voor deze dualisti
sche positie en de wens van „souve-
reiniteit in eigen kring".
Neem elke dag Uw
2 Halitran capsules
Gemakkelijk in te nemenHalitran, het natuur
lijke concentraat uit de levers van heilbot en
andere edelvissen geeft meer weerstand tegen
grie^, bronchitis en andere ziekten. Voor kleine
kinderen zijn er druppels (3 per dag). Halitran
voor de gezondheid van het hele gezin
«■- M aeveel vitaminen ela gewene levertraan
Verhouding met
ARP wordt
besproken
De unieraad van de Christe-
lijk-historische unie acht het ge
wenst te komen tot het stichten
van een Europese werkgroep.
Omtrent taakomschrijving en
samenstelling van deze werk
groep zal nog nader beraad door
het hoofdbestuur moeten volgen.
Aldus is gisteren door het bureau
der C.H.U. meegedeeld.
Voorts, aldus de mededeling, werd
een aanvang gemaakt met de bespre
king van tal van principiële punten
verband houdende met de voorstel
len tot wijziging van de statuten van
de Christelijk-historische unie.
Een van die punten betrof de keu
ze tussen unieraad en versterkt
hoofdbestuur. De vergadering sprak
zich uit voor handhaving van de unie
raad, doch gaf daarbij,te kennen de
taak van die unieraad in hoofdzaak
beperkt te willen zien tot de bespre
king van politieke aangelegenheden
en de verkiezing van de voorzitter
der Unie en daarmede die unieraad
te ontheffen van de behandeling
organisatorische vraagstukken.
De vergadering die zaterdag werd
gehouden zal op 19 december wor
den voortgezet. Dan zal ook In be
handeling komen een aan de unieraad
uitgebracht vertrouwelijk interimrap
port van de in 1958 ingestelde com
missie, die tot taak kreeg de bestu
dering van de verhouding C.H.U.
A.R.P., aldus de mededeling van
bureau der C.H.U.
Advertentie
Het gaat vlugger
en beter
aard. (speciaal ook brandwonden), en be
vordert de croei van de nieuwe huid. Maar
jggr*umatiek, spierpijn
prof.
dr. Th. L. Haitjema voor riej
Provinciale Afdeling van de Ver- m
eniging van Kerkvoogdijen ge- fjSSS* S5d=
sproken over de verhouding vanmet nadruk vast dat de synode van groot
predikant en kerkvoogdij. Voor ffijg
de hervormden is dit onderwerp kerkvoogden, zoals zij door de Nunspeetsi
bijzonder actueel, omdat
nieuwe kerkorde de plaats van
de kerkvoogd heeft gewijzigd
door de kerkvoogd te maken tot
ouderling ,,met bijzondere op
dracht." Vroeger was de kerk
voogdij geheel los van de kerke
raad; in de toekomst zal hij dus
een sector van de kerkeraad gaan
vormen.
Omdat de kerk een overgangstijd
gesteld heeft zijn er op het ogenblik
twee soorten kerkvoogden. In sommige
plaatsen is de kerkvoogdij aangepast
aan de nieuwe bepalingen
kerkorde van 1951, in andere plaatsen
is dit nog niet gebeurd en houdt de
kerkvoogdij zich dus nog vast
oude reglement van 1870. Dat dit tot
spanningen aanleiding geeft is begijj-
pelijk.
PREDIKANTEN
voorbereid is sterk ge
amendeerd en bovendien heeft de sy
node overgangsbepalingen ingesteld. Het
is de bedoeling gezien de historische si-
deze overgangstijd de kerk-
KERKVOOGDEN
De kerkvoogden hebben de predi
kanten door de jaren heen op tweeër
lei manieren gezien. In de eerstt
plaats als de toonaangevende repre
sentant in de kerkeraden in breder
ressort en in de tweede plaats als een
soort kerkelijke beambte, een werk
nemer.
Volgens prof. Haitjema doen kerk
voogden zo vaak alsof er na de invoe
ring van de nieuwe kerkorde niets is
gebeurd. HU heeft ondervonden dat de
welwillende kerkvoogden koud
i de nieu-
Maar zelfs waar de kerkvoogdij zich
reeds heeft aangepast gebeurt het nog
maar al te vaak dat de nieuwe ouderling-
kerkvoogd alleen de kerkeraadsverga-
deringen bijwoont als er beheerszaken
aan de orde komen. Daarom vroeg prof.
Haitjema zich ook af of men in verschil
lende provincies wel wijs had gedaan
tot de Vereniging van Kerkvoogdijen
oude stijl werd omgezet, men eenvoudig
dezelfde mensen handhaafde, waardoor
er zo vaak wel een nieuwe naam, maar
geen nieuwe geest kwam.
Te veel ziet de kerkvoogd de predikant
ook nog als werknemer, vooral sinds de
voorgangers zich verenigd hebben in de
Bond om hartstochtelijk voor hun be
langen op te komen, zodat er zelfs wel
gesproken is van de vakcentrale van
dominees.
Prof. Haitjema waarschuwde ech
ter sterk tegen een verzakelijking
van de verhouding. Reeds in de oor
logsjaren heeft de synode zich 'ver
zet by de Invoering van de loonbe
lasting. En tegenover de fisens Is het
toen gelukt om de predikant hier
buiten te houden. Ten slotte riep de
hoogleraar de kerkvoogden nog op
zich In tc leven in de moeilykheden
van de predikant in deze steeds
duurder wordende tyd.
Er volgde een vrij geanimeerde na
bespreking. waarin vooral de dominees
het woord vroegen om vragen te stel
len en de kerkvoogden zich nauwelijks
lieten horen.
Ter illustratie van de zelfstandig
heid van de kerkvoogden diende de
aankondiging op het mededelingen
bord in het gebouw waar de vergade
ring werd gehouden. Er stond „Kerk
van Voagdijen." Tijdens de samen
komst werd het ietwat haastig verbe
terd, zodat bu het weggaan de kerk-
''Hii werkelijke plaats in het
kerkelijk bestel hadden gevonden.
Beroepingswerk
Zevenbergen te Hekelingen.
Bedankt voor Boskoop (toez.) M. v.
de Bosch, te Nigtevegt.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Ridderkerk: N. Korenhoff
te Appingedam.
Bedankt voor Siegerswoude: W. J. de
Ruiterte Itskenshuizen.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te Huizen N.H.: B. Bijleveld
te Noordeloos
Preekverzoeken: Ds. M. Boertien heeft
verleden zondag afscheid genomen
de „Jerusalem-Kirche" in Hamburg. Hij
hoopt naar Jeruzalem te vertrekken
maar is voorlopig nog in de gelegenheid
om in kerkdiensten voor te gaan of
spreekbeurten te vervullen over het werk
onder Israël. Zijn adres is tijdelijk: De
Steeg. Schietbergseweg 10.
Prof. dr. C. L. Ebeling
op de thuisreis
Prof. dr. C. L. Ebeling, hoogleraar
de Slavische taal en letterkunde a
de Gemeentelijke Universiteit te Am
sterdam is gisteren uit Makhatsj-Kala.
de hoofdstad van Daghestan aan de Kas
pische Zee naar huis vertrokken
twee maanden in deze streek te hebben
doorgebracht. Hij heeft materiaal ver
zameld teneinde een grammatica te
kunnen samenstellen van het „Avar"
een van de belangrijkste 'talen van deze
autonome republiek in de noordelijke
Kaukasus. Prof. Ebeling heeft het voor
nemen de grammatica in de Engelse
taal te doen verschijnen. Daghestan
wordt door dertig nationaliteiten be
volkt.
In een interview -met het Russisch
persbureau Tass verklaarde prof. Ebe
ling dat hij nu de beschikking heeft
over alle gewenste gegevens op het
bied van grammatica, syntaxis en
netiek, en dat hij verwacht het werk
over twee jaar te hebben voltooid.
Zwolse Bethlehemkerk
wordt gesloopt
De hervormde Bethlehemkerk
één van de oudste kerkge
bouwen in Zwolle in 2308 ge
sticht en in 1325 vergroot, zal
worden gesloopt. De kerkvoogdij
zal aan de staatssecretaris van
onderwijs, kunsten en weten
schappen daartoe verlof vragen.
Het kerkgebouw wordt niet
meer voor de eredienst gebruikt
en de kerkvoogdij oordeelt slo
ping van het gebouw de beste
oplossing. Voor de aankoop van
het orgel, dat uit de vorige eeuw
dateert, en dat bij de Stedelijke
Muziekschool in gebruik is, is de
kerkvoogdij vanuit Amerika be
naderd. In 1826 ontving de ge
meente het orgel als particulier
geschenk van een gemeentelid.
wordt Kloosterbaise
..Gun soud zo ffoed."
Ook na lts vaak
verdere studie
Het aantal leerlingen dat na het
verlaten van ulo of vhmo direct be
schikbaar komt voor een functie in
het arbeidsproces is vrij gering.
Steeds meer leerlingen volgen het
ulo of het vhmo bij wijze van „voor-
59
Omdat er niemand bestaat die graag alles wil
weten.
Ik wel, verklaarde Ragnhild, héél beslist en
vol overtuiging. Als ik deze boeken bezat, dan zou
ik niet telkens zoveel aan moeder behoeven te vra
gen en er is zoveel waarop zij niet antwoorden kan.
Zo zo. En wat vraag Je haar dan zo al?
Alles. Be voorbeeld.be voorbeeld hoe het
komt dat de trams rijden en hoever het Ls naar
de zonen wie Karei XII heeft doodgeschoten,
en waarom men dood gaat als de gaskraan open
wordt gezet, en waarom negers een lichte kleur
hebben aan de binnenzit van hun handen, als ze
overigens helemaal donker zijn. en zulke dingen
Ja. ongetwijfeld heb Je een zeer ruime belang
stelling.
Wat zegt u oom? Ik bedoel ik begrijp niet
wat u zegt. broer van juffrouw Falk.
Ik zei dat je die boeken wel nodig zou kun
nen hebben Maar Je weet wel. dat er zoveel
kinderen rijn die maar vragen om te vragen Het
kan hen verder niet schelen of zij antwoord krijgen
hem op.
Maar het kan mij wél schelen, zei zij. Ik
vind het vervelend als moeder niet kan antwoor
den en zij vindt het ook vervelend En als ik
op school wat vraag kan de Juffrouw alleen zo nu
en dan antwoorden, lang niet altiid En dan krijgt
kleur en wordt boos: moeder niet. Bevoor-
beeld toen ik haar eisteren vroeg of de zoon van
de weduwe van Naïn echt dood waa toen zei
zij dat ik stil moest zijn. want dat mocht Or niet
vragen Maar waarom mag ik niet vragen, als ik
nu zo graag Iets wil weten*
Ja. zie JeJuffrouw Falks broer zweer even
om ziin nlln oonleuw te sfoonen Tk geloof, dat de
beste raad die ik Je geven kan Is telkens even hier
te komen en in die boeken na te kijken wat Je wil
weten
Bagnhild straalde, het was of haar gezichtje van
Buiten waait
de zomerwind
binnen uit werd verlicht. Maar toen doofde het weer
uit en zij schudde het hoofd.
Dat gaat natuurlijk niet, zei zij. Dat zou zó
dikwijls gebeuren, dat ik zeker weet dat moeder
het niet goed zou vinden.
Haar nieuwe vriend scheen ernstig na te denken.
Dan doen wij het op een andere manier. Als
je bevoorbeeld bevoorbeeld eens op een papier
tje de dingen schreef die je graag wilde weten
en dat enige dagen opspaarde en dan hier kwam
laat ons zeggen 's zaterdags.
Ja.dat is beter, zei Ragnhild. Maar is het
dan niet bevoorbeeld?
Waarom vraag je dat?
Nou, omdat u er zo gek uitzag toen u het zei.
Zo? Ja, gewoonlijk heet het natuurlijk bijvoor
beeld, hoewel ik het andere ook best vind hoor.
Maar aangezien je veel van verkortingen houdt, stel
ik voor dat JIJ mij lektor noemt dat is een beet
je gemakkelijker dan dat andere.ga-ind je niet?
Ragnhild knikte dat zij het met hem eens was.
Is dat hetzelfde als rector?
Niet precies. Maar het is hetzelfde als leraar.
Ik krijg misschien ook een kleur, als ik sommige
vragen niet kan beantwoorden, die de jongens mij
stellen.
Dat geloof ik niet, zei Ragnhild. Ik geloof dat
u dan maar lacht, en zegt dat u het na zult zien
in de dikke boeken.
Als ik mij niet vergis, dan zie ik in de an
dere kamer een blad met allerlei lekkers Als je
dat eens van nabij ging ond rzoeken ja, hoe heet
je eigenlijk o, Ragnhild. Vooruit nu maar!
Het weetgierige persoontje Het zich dat geen twee
keer zeggen en haar apetijt liet ook op dit ge
bied niets te wensen over. en zij hadden zo zelden
iets lekkers boven bij hen.
Toen Ragnhild zo langzamerhand op de hogere
burgerschool kwam, geschiedde dat op initiatief van
lek'.or Falk. En toen na een jaar bleek, dat zij
best weer een klas kon overspringen, hielp hij haar
gedurende drie maanden met talen en wiskunde.
Fru Eriksson, nu heeft u voldoende bedankt.
De helft van de jongens op school, die ik Latijn en
Frans doceer, zou ik er wel uit willen schoppen,
maar dit kind moet de gelegenheid hebben om te
leren. Op zijn allerminst moet zij eindexamen
H.B.S. halen en daar is zij al haast.
Daar is zij haast, dacht Elisabet, want de ja
ren gingen zo vlug. dat zij ze wel vast wilde hou
den. Weldra waren zij alle drie volwassen: zeker
was dat reden tot blijdschap, maar zij zou hen als
kinderen missen.
En dan later? vroeg zij zich af. Het eindexa
men H.B.S. dat duurde niet lang meer al was het
dan ook meer dan zij voor de
kunnen wensen. Hoe zal het dan gaan?
Wat is dat lang geleden, moeder, sedert je
over Dallekarlië verteld hebt!
Dat heb ik ook gedacht! riep Ragnhild uit.
-* zó lang geleden, dat ik het mij niet eens
O
God breekt niet om te verbreken, maar om te vermenigvuldigen.
Wat God deed met de twee visjes en vijf broden, toen Hij de
menigte van 5000 mannen wilde voeden, wil Hij doen met wat
wij te geven hebben.
Christus ziet nog altijd op de menigte en zegt tegen ons
Geeft gij hun te eten." Als we op onszelf zien vragen we ons
af wat wij de wereld te bieden hebben. Wij zijn vaak even
geestelijk arm, als de discipelen van de Heiland financieel.
Het gevolg is dat wij gaan zien op wat wij niet hebben, gaan
klagen over onze geestelijke verschraling en bij de pakken
gaan neerzitten. -
Vergeet echter nooit dat juist in tijden van geestelijke ver
schraling een reveil komt. Terwijl in tijden van kerkelijke
hoogconjunctuur vaak de basis voor de komende verschraling
wordt gelegd.
Niet wat wij hebben en bezitten is belangrijk, maar wat wij
God geven. Om ons echter te kunnen gebruiken moet hij
verbreken wat wij hebben. Op dat ogenblik lijkt dat een pijn
lijk proces, maar de vruchten zijn geweldig. Durven wij God
aan te bieden wat wij hebben? De handen van de Heiland
breken om de wereld te voeden.
TEGEN PENETRATIE
J7NKELE kanttekeningen bij de be
noeming van een staatssecre
taris voor Nieuw-Guinea waren ons
dezer dagen tevens aanleiding om
een opmerking te maken over hef
expansiestreven van de rooms-
kathoUeken aldaar.
Die expansie, op zichzelf voor pro
testanten al een moeilijk te verteren
zaak, voltrekt zich bovendien niet
altijd op duidbare wijze.
Tekenend is de manier, waarop de
r.k. middelbare school te Hollandia
aan subsidie is gekomen: gegeven
door een r.k. ambtenaar tegen de
uitdrukkelijke bedoelingen van de
minister in. De ambtenaar is deswege
ontslagen.
Men kan weliswaar begrip hebben
voor het standpunt van de regering,
dat deze subsidie, nu eenmaal, zij
het tegen de bedoelingen van de
regering in, verleend, niet ongedaan
gemaakt dient te worden.
Even begrijpelijk echter, dat het
gebeuren in protestantse kring ge
voelens van ernstige verontwaar
diging heeft gewekt. Voor enige toe
nadering tussen onze onderscheidene
bevolkingsgroepen is deze jongste
ervaring nauwelijks bevorderlijk «e
achten. In het bijzonder de verhou
ding tussen zending en missie is er
temeer onder gaan lijden.
De aandacht verdient nu hetgeen
over deze zaak het „Frjesch Dag
blad" schrijft. Waarbij men in ge
dachten moge houden, dat de hoofd
redacteur van dat blad tevens een
bekende figuur is op politiek terrein.
Het blad schrijft: „Er zijn meer ge
vallen, waarbij de missie, vooral op
schoolgebied, probeert haar invloed
uit te breiden. En zij probeert dat
te bereiken en hierop komt het
aan! door de K.V.P. als pressure-
group in Nederland te gebruiken. Er
is samenspel tussen de expansie
pogingen van de missie daar en het
NOG NIETS VERANDERD
Het
herinneren kan!
En toch dacht ik cr nu aan. zei Elisabet. 't Is
of je 't gevoeld hebt Elin.
Het was een zaterdagmiddag, en er was nog een
beetje zon in de kamer. De beide jongsten, die de
borden afwasten, waren er juist mee klaar en kwa
men de kamer binnen, waar moeder en Marit op
de sofa zaten te genieten van hun vrije tijd; zij
deden dan ook niets.
Elin nam plaats op de kist en Ragnhild ging met
gekruiste benen op de grond zitten, dat was zo haar
licvelingshouding.
Vertel nou. moeder. Waar dacht je aan?
Och aan niets bijzonders, ik had alleen maar
een beekl voor ogen. Ik weet eigenlijk niet of ik
het vertellen kan misschien worden het alleen maar
woorden.
Wordt vervolgd
opleiding" voor ander, meestal be
roepsonderwijs. Aldus wordt gezegd
in een onderwijspublikatie van het
Centraal bureau voor de Statistiek,
getiteld: „Toelating en vertrek bij het
voortgezet onderwijs 1955-'57". waar
in de situatie voor en na de oorlog
wordt vergeleken.
De deelneming aan voortgezet on
derwijs na het verlaten van het lager
onderwijs nam de laatste 20 jaar aan
zienlijk toe, nl. van 65 tot 93 pet. bij
de jongens en van 46 tot 84 pet. bij
Van degenen die het ulo-diploma
behaalden steeg het aantal dat ver
der onderwijs ging volgen bij de
jongens van 42 tot 71 pet., bij de
meisjes van 40 tot 51 pet. Het:
vhmo bezat ook in de dertiger ja
ren slechts in beperkte mate hetl
karakter van eindonderwijs, zodat
de stijging daar geringer was, nl.
van 62 tot 81 pet. bij de jongens,
van 55 tot 60 pet. bij de meisjes. I
De mate waarin men na het beha
len van het einddiploma verder onder
wijs gaat volgen is voor de onder
scheiden onderwijstypen niet gelijk: de
ulo-b, hbs-b en
gei, vrijwel allen
verder onderwijs, die van ulo-a, hbs-a
en soms voor 40 a 50 pet. (1956).
Ook het lager technisch onderwijs is
geen eindonderwijs meer: na het ver
krijgen van het eindgetuigschrift volgt
70 pet. thans verder dagonderwijs, me
rendeels bij de leerlingstelsels, de overi
gen alleen avondonderwUs.
Het vglo, dat voor de meisjes
overwegend een voltooien van de
leerplicht betekent, blijkt voor bijna
de helft der mannelijke leerlingen
slechts een doorgangshuis naar de
lagere technische school te zijn.
Verwacht mag echter worden, dat
deze situatie snel zal veranderen als
gevolg van de verdere Instelling van
algemene eerste leerjaren aan de
lts-sen.
W/AAROM, zo zullen velen zich af
vragen, wordt de Hongaarse
kwestie opnieuw op de agenda van
de Assemblée der Verenigde Naties
geplaatst?
Het is al weer meer dan drie jaar
geleden, dat de opstand werd neer
geslagen. En welk resultaat mag
worden verwacht van een nieuw de
bat, nu gebleken is, dat de Verenigde
Naties toch machteloos zijn?
Weer anderen zien wel iets in de
beschuldiging van communistische
zijde, dat de westelijke mogendheden
de Hongaarse tragedie gebruiken om
zich uit de lastige positie te redden
waarin Chroesjtsjef hen gebracht
heeft. Het aanhangig maken van het
probleem zon in strijd zijn met de
„geest van Camp David".
Wat dit laatste betreft, liggen de her
inneringen aan de „geest van Ge-
nève" nog te vers in ons geheugen
om enige waarde te kunnen toeken
nen aan dit nieuwe begrip, dat slechts
de belangen van het communistische
blok moet dienen. Het is een onder
deel van de zgn. coëxistentiepolitiek,
die de vrije wereld aan handen en
voeten moet binden en de commu
nisten vrij spel moet geven.
De Sowjetunie wil, dat er een nieu
we sfeer ontstaat in de internationale
betrekkingen, dat er als het ware een
streep onder het verleden wordt ge
zet, dat er dus een nieuw begin wordt
gemaakt. Hetgeen zou betekenen, dal
men zich in de vrije wereld maar zou
moeten neerleggen bij de status quo:
een heel mooi woord voor wat in
feite neerkomt op de onderdrukking
van de Oosteuropese en andere vol
ken.
Toen men Eisenhower vroeg wat hij
dacht van de door Chroesjtsjef ge
signaleerde „geest van Camp Da
vid", zei hij niet te begrijpen, wat
de Rus daarmee bedoelde, tenzij hij
het had over de openhartigheid,
waarmee de standpunten van beide
partijen uiteengezet waren.
De vrees, dat de Sowjetunie zich nog
steeds gedraagt als een wolf in
schaapskleren, is niet weggenomen.
Om zekerheid te hebben, dat men
dit land in de toekomst met meer
vertrouwen dan voorheen tegemoet
kan treden, is méér nodig dan een
betuiging van goede wil.
Vandaar dat het wel degelijk zin
heeft de wereld te herinneren aan
hetgeen in Hongarije gebeurd is en
hetgeen zich daar nog steeds vol
trekt. Het rapport, dat in de Assem
blée zal worden behandeld, zal een
scherp licht laten schijnen op de ter
reur, die nog altijd in Hongarije
wordt uitgeoefend.
Als men met iemand gaat onderhan
delen, doet men er goed aan, zich
terdege te realiseren, met wie men
te doen heeft. Gebeurt dit niet, dan
zal men eens bedrogen uitkomen.
Want voor ons is de Sowjetunie van
november 1959 nog dezelfde totalitai
re staat, die in november 1956 op
weerzinwekkende wijze een volk, dat
zich vrijgevochten had, vertrapte.
Advertentie
4 beroemde geneesmiddelen
In 1 tablet doen wonderen I
Bij pijn, griep of „landerig" ge
voel zorgt een enkel tablet dat U
met plezier Uw werk kunt doen I
20 uil irWtM-Miii inlm
pihhlng 100 tak! f J.M
Ook de baptisten zijn druk bezig
nieuwe kerken te bouwen. In deze
maand zullen niet minder dan drie
nieuwe kerkgebouwen feestelijk be
trokken worden. Op 21 november
werden de kerkgebouwen van Hoog
kerk en Zutfen in gebruik genomen
terwijl zondag a.s. het kerkgebouw in
Sittard zal worden betrokken.
Israël verwacht nog
twee miljoen Joden
in de komende jaren
Tijdens zij begroetingsrede te Jeruza
lem voor 115 Amerikaans-Joodse leiders
heeft Israels minister-president David
ben Goerion de Joodse wereld opgeroe
pen zich voor te bereiden op ongekende
immigratiestromen die Israel binnen en
kele jaren te wachten staan.
Ben Goerion sprak als zijn overtuiging
uit dat onderdrukte Joden In Oost-
Europa. Azië en Afrika in groten getale
de landen hunner Inwoning zullen ver
laten. Het zullen omstreeks twee mil
joen Joden zijn die Israel zullen binnen
komen. Ben Goerion verklaarde dat de
desbetreffende regeringen zich thans nog
op alle mogelijke manieren verzetten
tegen emigratie naar Israel, doch dat
binnen twee tot vijf jaar de drang van
de Joodse burgers in die landen der
mate zal toenemen, dat er geen verzet
meer mogelijk is.
Israels minister-president noemde geen
namen van de landen. Wel zei hij. dat
Israel zich thans reeds op hun komst
voorbereidt. Zij zullen hoofdzakelijk in
de Negeb komen te wonen, daar het
grootste deel van de Negeb nog in
cultuur moet worden gebracht en zowel
plaats als voedsel kan bieden aan eniga
miljoenen.
gehele optreden van de K.V.P. in
Nederland, in de Eerste en de
Tweede Kamer. Dat weet ieder. En
het is ook bekend, dat de missie zich
intens bezig houdt met de vraag,
welke ambtenaren worden uitgezon
den en welke taken zij krijgen. Ook
weer niet zonder contact met de
K.V.P. Het grootste succes, dat tot
nu toe werd geboekt, is dat er een
staatssecretaris is gekomen voor
Nieuw Guinea, die r.k. is en wiens
antecedenten voor de missie zeer
veel beloven.
„Daarom is het nodig, dat de zaken
hier duidelijk worden gesteld. Wij
zijn voor vrijheid van godsdienst en
voor vrijheid van evangelieverkon-
dig|hg Daarom hebben wij geen
goed woord, ook geen woord van
verontschuldiging, voor de vervol
gingen in Spanje of Columbia.
„Maar wanneer de missie in samen
spel met de K.V.P. probeert, tot een
penetratie te komen in christelijk
Nieuw-Guinea, door een onredelijke
bevoorrrechting te vragen of de be
slissingen van het gouvernement te
frustreren, dan gaat dit bepaald te
ver en dan zal dit in het Neder
landse parlement leiden tot strijd.
En de K.V.P. moet zich goed reali
seren, dal zij bij een eventueel debat
gehéél alleen komt te staan.
„Zij is niet verantwoordelijk voor
wat de missie doet. Maar als zij als
woordvoerster van de missie op
treedt, ook als het gaat om hande
lingen, die moeilijk te verdedigen
zijn, dan heeft zij het aan zichzelf te
wijten, wanneer er een gevaarlijke
situatie ontstaat, ook voor het
kabinet-De Quay".
Ziehier de verklaring in het Friese
blad. Wij geven haar, voorlopig ter
kennisneming, door. Zij windt er
geen doekjes om. En zij heeft in elk
geval het voordeel van de duidelijk-
