Tweede Kamer aanvaardt
belastingontwerpen
Verkwisting niet alleen
bij Indianenstammen
mui
Verlaging komt als dat
conjunctureel mogelijk is
Natu-raLax
Eén miljoen aardbevingen
Sch. 177 bracht
teveel haring
Indonesië deed onlangs
schijnaanval op Djakarta
Nieuwe kinderboekjes
gratis bij Pré iTTT,
19
DONDERDAG 29 OKTOBER 1959
r*> Fondspremie
11
de ziekenfondspremie voor
plicht-verzekerden:
Wij kunnen ons nooit onttrekken
de indruk dat het administratieve c
raat van de ziekenfondsen wel uitermate
zwaar is geworden in de naoorl
jaren, en dat een verhoudingsgewijze
groot deel van de gestorte premies door
dat apparaat wordt opgesoupeerd. Men
grijpe ons goed: wij trekken de mede-
trent het duurder worden
de geneeskundige zorg der verplicht
verzekerden niet in twijfel, maar wij
vragen ons met bezorgdheid af of er
wel in voldoende mate en bij voortduring
wordt gestreefd naar een uiterste aan
efficiency en zuinigheid bij het admi
nistratieve beheer der fondsen. Zo veel
royaler bij verstrekkingen van dure ge
neesmiddelen etc. zijn de fondsen de
laatste jaren werkelijk niet geworden.
In zekere zin is een verhoging van de
premie, te berekenen over een verhoog
de loonsom, het kiezen van de weg van
de minste weerstand en het leven wordt
er maar weer duurder door. Het komt
ons voor dat er eerst maar eens terdege
door efficiency-experts moet worden on
derzocht of liet mogelijk is het reus
achtige apparaat der ziekenfondsen met
zijn vloed van formulieren tot wat klei
nere proporties terug te brengen.
king
Het zijn zelfs vaak meer de kleine
dingen dan de hele belangrijke die het
hem in dit vlak doen. Een schoolvoor-
'beeld is de afschaffing van het paspoort
en het bewijs van Nederlanderschap,
die nu eindelijk volgend jaar, na vijftien
jaar Benelux-samenwerking, een feit
worden. Dit is, zij 't laat, voor iedereen
een tastbaar resultaat van nauwe samen,
werking. De winst, die voor de Benelux-
gedachte van een dergelijke maatregel
uitgaat, mag niet worden onderschat,
ook al zal het volledig effect pas bereikt
worden, als ook de controle op de reis
bagage zal zijn afgeschaft. Volgend jaar
is het dan zo ver, dat we zonder offi
ciële paperassen door drie landen kunnen
reizen, als was het er één. De controle
op het reizigersverkeer in de Benelux
is de laatste jaren al veel versoepeld
het paspoort wordt nu niet eens meer
ingezien, maar moet wel getoond wor
denmaar zonder papieren komt men
de grens niet over. Dit zal gelukkig vol
gend jaar veranderen, we zullen ons er
elders meer door in het eigen land voe
len. Het is te hopen, dat de Euromarkt
dit voorbeeld zal volgen, liefst in een
wat sneller tempo dan de vijftien jaar,
die de Benelux erover deed.
Drie jaar voor inbraak
bij slager in Abcoude
Het Amsterdamse gerechtshof heeft de
35-jarige lasser R. B. uit Amsterdam we
gens een inbraak bij een slager in Ab
coude een gevangenisstraf opgelegd van
drie jaar met aftrek van het voorarrest.
In eerste aanleg was deze verdachte door
de rechtbank tot drieëneenhalf jaar ver
oordeeld. De procureur-generaal eiste
veertien dagen geleden bevestiging van
(Van onze parlementsredactie)
TAE TWEEDE KAMER heeft zich gisteravond zonder hoofdelijke stem-
ming akkoord verklaard met de belastingvoorstellen van minister
Zijlstra. De verlaging van het ongehuwdentarief der loon- en inkomsten
belasting werd met algemene stemmen aanvaard; tegen de verlenging
van de tijdelijke belastingmaatregelen en de fiscale faciliteiten voor fusies
van vennootschappen stemden slechts de K.VP.-êr Weiter en de com
munist Bakker. De heer Wel ter, diie voornamelijk bezwaren had tegen het
verlengingsontwerp, moest het ditmaal stellen zonder..de steun van zijn
trouwe metgezel mr. Duynstee, die het kabmet-De Quay niet onaange
naam wilde zijn. De overige woordvoerders waren tevreden met de na
dere motivering, die minister Zijlstra gaf van het besluit om de tijdelijke
belastingverhogingen nogmaals met één jaar te verlengen.
De minister, die aanvankelijk geen
crete toezegging wilde doen omtrent
eventuele belastingverlagingen in de toe
komst, verklaarde tijdens de replieken
antwoord op een nadere vraag v:
K.V.P.-er Lucas, dat dergelijke verlagin-
in de miljoenennota voor 1961 zullen
worden aangekondigd op voorwaarde, dat
de conjuncturele omstandigheden ei
beeld van de rijksuitgaven voor '61 dit
toelaten.
bewindsman van financiën wilde,
dat bij de beoordeling van de vraag of
belastingverlaging straks mogelijk zal
zijn, de volle nadruk zal vallen op
junctuur-politieke overwegingen. Daar-
aast dient men te bedenken, dat de
gelijkheid tot belastingverlaging
dwijnend klein wordt wanneer mei
in slaagt de stijging van de rijksuit
gaven achter te doen blijven bij de st;
ging van het nationale inkomen. Dat bi
tekent, dat alleen bij een relatieve inper-,
king van de staatsuitgaven over belasting
verlaging kan worden gedacht. Op dit
moment heeft de regering de zedelijke
plicht niet zozeer om de belastingdruk
middellijk te verlichten dan wel om
waarden voor een dergelijke verlich
ting te scheppen. In dit licht moet men
ook de voorgestelde verlenging van de
tijdelijke belastingverhogingen zien. Het
daarmee gemoeide bedrag van 171 mil
joen is nodig voor een goed gerichte con-
junctuurpolitiek.
n politiek is, volgens d,e minister,
er noodzakelijk nu de conjunctuur
sneller afloopt dan tijdens de hausse
1954'55. Het inflatiegevaar is nog groot
°n daarom moeten de teugels strak
den gehouden. Met prof. Witteveen (die
.Economisch-Statistische Berichten'
kritiek op de begroting heeft geleverd)
Kappi
er voor f 13.000
bestolen
Regelmaat van de klok!
Nieuwe ontdekking helpt in de
hele wereld lijders aan hard
nekkige verstopping.
Dank zij een nieuwe ontdekking is het nu
niet meer nodig telkens opnieuw weer
hardnekkige verstopping te verhelpen met
een min of meer drastisch werkend laxeer
middel. Natu-raLax herstelt de
natuurlyke regelmaatdag
in dag uit! Ideaal voor hen die buitens
huis werken of op reis zijn, maar ook
voor kinderen, bediegerigen, enz.
i uitkomst bij hardnekkige verstopping. 60 tsbl. f 1.35
De Haarlemse rechtbank heeft de 41-
jarige kappersbediende P. F. uit Weesp
wegens verduistering van geiden ten na
dele van de kapper op Schiphol, veroor
deeld tot zeven maanden gevangenisstra
met aftrek vanb het voorarrest. De offi
cier van justitie had tegen de man, die
ontkende zich aan verduistering te heb
ben schuldig gemaakt acht maanden met
aftrek geeist.
Wegens heling werden zijn twee col
lega's de 38-jarige W. van V. en de 20
jarige L. L. beiden uit Amsterdam ver
oordeeld tot twee maanden. De bena
deelde patroon schatte de schalde op on
geveer f 13.000.
Nederlanders in
Ecuador
De onlangs vertrokken Nederlandse
economische missie, onder leiding
mr. B. J. Geveke is gisteren te Quito
Ecuador aangekomen ter bespreking
een groot aantal plannen, o.a. aanleg v
een televisienet, modernisering van vlieg
velden ten behoeve van straalvliegtuigen,
een bevloeiingsplan en elektrificatie.
Nederlanders zijn reeds betrokken bij de
aanleg van een haven te Quayaquil
bouw van een melkfabriek in de pro
vincie Cotopaxi. Nederlandse bankiers
hebben onlangs Ecuador een lening
strekt van 13,5 miljoen voor moderni
sering van verbindigen.
129) De aarde, die zo prettig stevig
en vast onder de voeten aanvoelt, is
eigenlijk voortdurend in trilling. Die
trillingen treden wel steeds op andere
plaatsen op, maar komen toch voor
namelijk voor in de zg. aardbevings
stroken. Dat zjjn twee gordels, waar
van de ene om de Stille Oceaan is
gelegen, en de andere vanuit de Mid
dellandse Zee over Perzië naar het
Hlmalajagebergtc loopt en vervolgens
over Indonesia naar Nieuw-Guinca.
Slechts bij uitzondering treden buiten
deze gordels aardbevingen van be
tekenis op.
Meende men een veertigtal jaren
geleden, dat jaarlijks zo'n 9000 aard
bevingen voorkomen, de onderzoekin
gen in latere tijd met aanzienlijk
fijnere instrumenten
hebben ertoe geleid
dit aantal op niet
minder dan 1 mil
joen te stellen. Dat
zijn er dus gemid
deld 2700 per dag of
drie in elke twee
minuten. Hiervan
wordt slechts een
klein gedeelte door
de instrumenten opgetekend, omdat
de meeste aardbevingen zwak zijn en
het aantal opgestelde seismografen
nog te gering is. Naarmate echter
meer instr amenten worden opgesteld,
wordt ook een groter aantal aard
bevingen geregistreerd.
Van dit miljoen aardbevingen per
jaar zjjn er gelukkig „slechts" 1000
die schade veroorzaken. En van dit
duizental zijn er 100 die verwoestend
zijn en daarvan weer 10 die catastro
fen veroorzaken. Deze laatste behoren
altijd tot de tectonische aardbevingen,
ontstaan door verschuiving van twee
gedeelten van de aardkost ten opzichte
TOCH IS
HI T ZO!
elkaar. Indien n In het bezit
bent van een uitschuifbare eetkamer
tafel, kunt u een kleine tectonische
aardbeving bewerkstelligen door het
tafelblad niet geheel nit te schuiven,
maar het laatste stukje uit te trekken
zonder gelijktijdig het middenblad te
ondersteunen. Het blad komt dan met
een klap op de steunen neer. Het is
niet zozeer deze klap, waaraan aan
dacht dient te worden geschonken,
dan wel de verschuiving van de blad
randen ten opzichte van elkaar. Aan
gezien de aardkorst een structurele
eenheid vormt, kunt u zich indenken
dat een dergelijke verschuiving in de
aardkorst met ontzaglijk geweid ge
paard moet gaan.
Met welke gigantische krachten men
in deze gevallen te
maken heeft, illu
streert de aardbe
ving in Alaska van
1899, waarbij de he
le kust van de Yi-
koetai
dus
diepingen! om
hoog werd geperst.
Van niet geringe
kracht was in het begin van deze
eeuw de aardbeving in Californië,
waarbij de bodem over een lengte van
184 km langs een breuklijn werd ge
schoven, met een maximale horizon
tale verschuiving van 7 m cn een
verticale van bijna anderhalf. Geen
menselijk bouwwerk houdt hiertegen
stand.
Wij kunnen ons gelukkig veilig
voelen in een gebied dat buiten deze
aardbevingsgordels is gelegen. Maar
weet u, dat ook onze bodem aan
sterke beweging onderhevig is en dat
uw huis met alle toebehoren dagelijks
ïi meter in de hoogte wordt getild?
was prof. Zijlstra het eens, dat het
mend effect van de rijksbegroting-'60 gro
ter had mogen zijn. Wanneer echter de
conjunctuur in de hand gehouden wordt
en wij 1960 zonder te grote schokken door
komen, openen zich perspectieven
onze volkshuishouding.
Voor invoering van een vermo
winstbelasting, waarvoor de socialist
Peschar had gepleit, voelde de minister
niets, evenmin als voor een overheidsor
dening van de kapitaalmarkt. Uitvoerig
bestreedt de bewindsman ook de me
van de heer Peschar, dat aan verlaging
van de directe belastingen niet valt te
denken, omdat er, volgens de deskundi
gen, in de komende iaren enorme bedra
gen nodig zijn voor investeringen op al
lerlei gebied. „Wat de deskundigen ons
deskundig voorrekenen is wel deskundig,
maar onbetaalbaar," aldus prof. Zijlstra,
Belastingmaatregelen zouden bij lange
na niet voldoende kunnen ziin om de aan
bevelingen van die deskundigen te ver
wezenlijken. Een verdere verzwaring van
de directe belastingen zou trouwens wei
nig zin hebben, omdat de drang naar al
lerlei legale en illegale ontsnappingsmid
delen dan niet meer zou zijn te keren.
Als er meer geld nodig is voor investerin
gen, zou dat er alleen kunnen koiflen door
beperking van de consumptie, d.w.z. via
de indirecte belastingen.
Ingaand op opmerkingen, die K.V.P.-
fractieleider Romme dinsdag had ge
maakt, erkende de minister, dat het eind
cijfer van de begroting niet het eind van
alle wijsheid is en dat de Staten-Generaal
het recht en de plicht hebben het finan
ciële beleid mee te beïnvloeden. Het is
echter zaak, dat de Kamer voor het bre
dere kader van dat beleid een scherper
oog krijgt. Ze mag het belang, dat met
het slagen van dat algemene beleid ge
moeid is, niet opofferen aan het belang
van de verschillende onderdelen. Daar
om moeten er bepaalde „vastigheden"
zijn; wijkt men daarvan af. dan raakt
alles aan de zwier.
De staatssecretaris van financiën, dr.
Van den Berge, die na de minister aan
he twoord kwam, deelde mee dat de
kwestie van de belasting der gehuwde
werkende vrouw in studie zal worden ge
nomen. Tegenover belastingvrije conjunc
tuurreserves stond de staatssecretaris
sceptisch. Men kent dergelijke reserves
eigenlijk alleen in Zweden. De resultaten
zijn niet zeer aanmoedigend.
Tijdens de replieken bleek de heer Van
Eijsden (a.r.) bevredigd door de motive
ring, die de minister had gegeven van de
verlenging der tijdelijke belastingmaat
regelen. De a.r. afgevaardigde wenste ech
ter wel, dat de tijdelijkheid van de ver
lenging (één jaar) goed in het oog wordt
gehouden. De minister kon hem dit toe
zeggen.
Indonesiërs geland
op N.-Guinea
(Van onze partementsredaetiie)
Van een landing door een grote groep
Indonesische infiltranten in de buurt van
Fak-Fak op Nederlands Nieuw-Guinea
Is in Den Haag officieel niets bekend.
Dit vernamen wij vanmorgen van re.
gerinigszijde als commentaar op een be
richt in het socialistische dagblad Het
Vrije Volk waarin gemeld werd, dat zo'n
landing vorige week heeft plaats gelhad.
Zowel in april als ln september is bij
Fak-Fak een prauw geland met vijf on
gewapende Indonesische inzittenden die
propagandamateriaal bij zich hadden.
Hun bedoeling was blijkbaar onrust te
zaaien onder die Papoeabevouking. Toen
zij geen succes hadden, hebben zij zich
bij de politie gemeld. Wegens overschrij
ding van de immigratievoorschriften
werden zij vastgehouden.
Van soortgelijke landingen op grote
schaal is in Den Haag niets bekend.
Overigens onderscheidt men deze lan
dingen in regeringskringen duidelijk van
de infiltraties van gewapende Indonesi
sche militairen, zoals die in 1952 en 1954
plaats hadden.
Boete van f300
De directie van de N.V. Vrolijk's Vis
serij Maatschappij te IJmuiden is giste
ren door de economische politierechter
té Haarlem veroordeeld tot een boete
300 wegens overtreding van de
ordening regeling haringteelt 1957 tijdens
de jaarlijkse haringrace in mei van dit
jaar.
De maatschappij had twee schepen uit
gestuurd, de SCH 117 en de SCH 177. De
SCH 117 liep met 28 kantjes haring bin
nen op 24 mei; het andere schip stoomde
de volgende dag op naar IJmuiden met
68 kantjes aan boord, hoewel volgens de
verordening slechts 50 kantjes per keer
per sohip moohten worden ingevoerd. De
SCH 117 voer opnieuw de haven uit en
nam in volle zee 18 kantjes van de SCH
177 over. Tegen de maatschappij werd
toen prooes-verbaal opgemaakt. De 68
kantjes moesten worden beschouwd als
te zijn aangevoerd door de SCH 177.
De officier van justitie merkte op dat
de maatschappij van deze handeling een
voordeel van 2000 had gehad. Hij eiste
ƒ2500 boete.
Vrij gem. school
krijgt f6000
De Kroon heeft de gemeente Berfcel en
Rodenrijs in het ongelijk gesteld, zodat
deze de Vereniging tot stichting en ta-
standboudinjg van scholen voor onder
wijs naar de leer der Gereformeerde kerk
(vrijgemaakt) alsnog een bedrag van
f 6000 moet betalen in verband met de
afrekening van de stichtingskosten der
vrijgemaakte school. De gemeente had
de kosten van 600 vierkante meter grond,
die later aan het schoolterrein waren
onttrokken, buiten de afrekening gehou
den. wat voor het schoolbestuur een
schadepost van f 6000 betekende. Het
bestuur had eerst van Gedeputeerde
thans ook van de Kroon gelijk
Australisch bladBedreiging
van Nieuw-Guinea
Indonesië heeft, zoals wij reeds meldden, op maandag 5 oktober j.l. een
alarmerende demonstratie van zijn snel groeiende gewapende macht ge
geven met een schijnaanval op Djakarta, aldus meldt het betrouwbare
Australische blad Sydney Sun op 6 oktober j.l. in een uitvoerig bericht uit
de Indonesische hoofdstad.
Tijdens de „aanval" op Djakarta maak
ten de Indonesische land-, zee- en 'lucht
strijdkrachten grote indruk op de waar
nemers. Later verklaarde president Su
karno dat Indonesië van Sabang tot
Merauke zou worden verdedigd. De
waarnemers maakten hieruit op, aldus
de Sydney Sun, dat Sukarno nog steeds
vastbesloten is om Nederlands Nieuw-
Guinea zo nodig met geweld in bezit te
nemen. (Zoals men weet, ligt Merauke
op Nederlands Nieuw-Guinea). Kanon
schoten daverden over de baai van Dja
karta, toen de invasievloot precies vol
gens het plan tot de aanval overging.
De vloot bestond uit torpedobootjagers.
mijnenvegers, fregatten, onderzeeboten,
onderzeeboot jagers en landingsvaartui
gen. Straaljagers vlogen met bijna su
personische snelheden over de schepen
heen om zich vervolgens omlaag te laten
storten om bomaanvallen te doen op ver
dedigingswerken langs de kust. Uit am
fibievaartuigen stormden honderden ma
riniers in steeds nieuwe golven uit de
landingsvaartuigen naar de kust. Zij wer
den gevolgd door artillerie, tanks, trucks,
gevechtswagens cn zware uitrusting.
Donderend geweld van het scheepsge
schut dat de landing moest dekken, ver
volmaakte het beeld, dat herinneringen
opriep aan de gevechten, die in de twee
de wereldoorlog ln de Pacific werden ge
leverd, aldus het blad.
Sukarno, gekleed in de lichte uniform
van opperbevelhebber van de marine,
sloeg de invasie gade, die een onderdeel
was van de viering van de „dag van de
gewapende strijdkrachten". Het was de
eerste „operatie" van dit soort, sinds de
Japanners in 1942 het eiland Java ver
overden, aldus de Sydney Sun.
Rotterdams plan
voor recreatie
De Rotterdamse dienst van stadsont
wikkeling heeft een recreatieplan ont
worpen, dat in de komende tien jaar
uitgevoerd zal moeten worden. Het gaat
ƒ87 miljoen kosten. Men wilhiermee te
gemoet komen aan de wensen ten aan
zien van sport- en speelvelden, zwem
baden, ruimte voor de watersport, bos
plannen en groenvoorzieningen.
Een „overpeinzing in de week
van de wereldspaardag
TTET DOET dikwijls wat vreemd aan als iemand de energie, of op
zijn minst de zelfbeheersing opbrengt om maanden- of jarenlang
hardnekkig te sparen en dan ten slotte het bijeengebrachte bedrag in
korte tijd aan volslagen onnozele of onzinnige zaken uitgeeft, het
zogezegd over de balk smijt. Naar alle waarschijnlijkheid zou zoiets
de meeste mensen doen opmerken, dat dan al die moeite ook niet
nodig geweest zou zijn. Wat dan te zeggen van de man, die ijverig
spaart om ten slotte plechtig, in de meest letterlijke zin, zijn kapitaal
in het vuur te gooien? Bijna nooit is iets zo wonderlijk, of het komt
wel ergens ter wereld voor. Zo ook dit en ivel bij sommige Indianen
stammen, die wonen aan de noordwestkust van Canada: de Kwdkiutl,
de Haida, de Tlmkit en andere.
trouwens aan deze opvattingen te
danken, dat wij in sommige opzich
ten het een en ander afweten van
het leven van onze verre voorouders
im Europa.
In prehistorische tijden had men
ook hier de gewoonte alles mee te
geven in het graf. Er zijn zelfs op
gravingen gedaan, waAruit bleek,
dat bijv. de Vikingen soms hun ko
ningen cn vorstinnen begroeven in
grote, geheel toegeruste schepen.
Indertijd zou men het hier heb
ben kunnen meemaken dat vooral
de aanzienlijke' en belangrijke man
nen uit verschillende familiegroepen
lange tijd op alle mogelijke manie
ren waardevolle goederen verzamel
den: dekens, bewerkte houten dozen,
vis olie en vooral met fraaie motie
ven bewerkte koperen platen. Dan,
als de tijd daar is, geeft men een
groot feest, en wat gebeurt ex? Eén
van de aanwezige mannen houdt
een toespraak, waarin hij niet ver
geet zijn eigen belangrijkheid te
onderstrepen; dan werpt hij achte
loos een aantal dekens in het hoog
oplaaiende vuur. Een ander staat
op: hij doet meer: een groot stuk
van een kostbare koperen plaat ver
dwijnt in de vlammen en is voor
goed onbruikbaar. Zo ontstaat er een
ware wedstrijd in verkwisting. De
deelnemers zijn voorzichtig begon
nen; het geldt als een schande, te
moeten bekennen, dat men niets
meer heeft op te vernietigen, maar
I 8 Leuke boekjes
met pré wassen betekent 1 voor
prettiger wassen 1 jjw kinderen
Steeds meer huisvrouwen weten 't: 1 Annie M. G. Schmidt
I van /u»n,c. ln
Pré is ideaal, want
pré wast alleen.
t potige Weuren van
1 Bep Westendorp.
bi", elk® 2 pak
T'J?el' k "'I ie ödeau.
I T""de\Uk bij r
prégeeft voldoening: Uw textiel blijft p'r'é zo'n boekje cadeau.
als nieuw.
Pré spaart was, wasmachine en wringer. 1 Zorg d« U
1 Irrliet! u te _henk
pre west fonketwit en-prettig
krijgt!
vo^de kleintjes.
I ^«rd'grt gesel
steeds meer en steeds kostbaarder
goederen verdwijnen in het vuur.
Uren brandend
Soms houdt men dit uren bran
dend, door een voortdurende sbroom
van olie toe te voeren. Degenen, die
erbij zitten, laten niets blijken, al
sohroeien hun haren en blakert hun
gezicht. Voor niets ter wereld willen
zij toegeven dat zij opzij gaan
en deze keer wel in zeer letterlijke
zin voor de olie van hun rivaal.
Zo te zien lijkt dit alles niet meer
dan een tamelijk nutteloze wedstrijd
in protserigheid. Ook bij ons ken
nen wij dergelijke verschijnselen
wel, zij het dan ook meestal als uit
zondering. De man, die snel en ge
makkelijk geld heeft verdiend en het
nodig vindt zijn sigaar aan te ste
ken met een bankbiljet, is in ieder
geval nit verhalen bekend cn wordt
over het algemeen toch weinig ge
waardeerd. Meer komt het voor,
dat men jaren spaart voor de groot
ste bruiloft, voor de viering van een
jubileum en dit vinden wij al meer
begrijpelijk.
Na de dood
Er kunnen ook andere oorzaken
zijn om tot grote verspilling te ko
men. Eén hiervan hangt samen met
de wijze, waarop men het leven na
de dood beschouwt. Bij de Oude
Grieken was het de gewoonte om
aan eeri overledene een klein munt
je, een obolos, mee te geven, zodat
hij daarmee zijn. overtocht over de
Styx, de riyier die het dodenrijk af
grenst, kon betalen. Hier is niet be
paald sprake van verspilling!
Bij vele niet-Euiropese volken ech
ter bestaat tot op de dag van heden
de gewoonte om vele eigendommen
van de overledene mee te geven in
het graf; het zijn, zo redeneert men,
toch zijn bezittingen en hij kan ze
in het dodenrijk best gebruiken.
Afspiegeling
Dit dodenrijk ziet men dan als
een getrouwe afspiegeling van het le
ven op aarde, zij het dan dat daar
alles beter en plezieriger is. Het is
Toen In 1817 in Nederland
de eerste spaarbanken te Wor-
kum en Haarlem werden opge
richt, kon men nog niet voor
zien, dat deze sociale instellin
gen ten dienste van de kleine
spaarders zouden uitgroeien tot
het grote en veelomvattende
spaarbankwezen dat w|j tegen
woordig kennen. In ons land
zijn thans 268 spaarbanken ver
enigd in de Nederlandse Spaar-
bankbond Tezamen beschik
ken zjj over rond 450 kantoren,
waarby volgens de laatste ge
gevens 3.277.000 spaarders ston
den ingeschreven met een ge-
meenschappelijk tegoed van 2,4
miljard gulden. Nog altyd zien
de spaarbanken het als hun
eerste taak de gezinswelvaart
te bevorderen. Door hun om
vang zyn ze echter geworden
tot instellingen, die ook in het
economisch bestel van het land
een rol van betekenis spelen.
Men kent de raad van de spaar
banken: „Spaar geregeld kleine
bedragen voor uw grote uitga
ven". En natuurlijk niet „Spaar
geregeld kleine waarden voor
uw grote verkwistingen". Dat
er streken zijn waar dit wél ge
beurt, vertelt dr. P- van Ernst,
verbonden aan het Koninkiyk
Instituut voor de Tropen te Am
sterdam, ter gelegenheid van de
Spaarbankwcek, die deze week
wordt „gevierd" en waarin 30
oktober het hoogtepunt is, nl.
Wereldspaardag.
Er bestaan verscheidene volken,
waar de gewoonte bestond of bs-
sbaat, om aan een overledene zijn
gehele kapitaal, alles wat hij tijdens
zijn leven had bijeengespaard, mee
te geven, te vernietigen dus.
Combinatie
Hielp
Een combinatie van verspilling ten
behoeve van het prestige en tevens
samenhangend met de ideeën over
een dodenrijk bestaat ook wel. Dan
hebben wij te maken mei de enor
me dodenfeesten, als bijv. bij de To-
radja op Celebes, waar dan grote
aantallen buffels worden gedood, veel
meer dan door de aanwezigen in
korte tijd geconsumeerd kunnen wor
den. Hier wordt niet geput uit over
vloed, maar men moet wel degelijk
lange tijd de voorraden of de kud
den bijeenbrengen en zioh daar
voor veel ontzeggen.
De genoemde gewoonten bestaan
natuurlijk niet bij alle volken. De
instelling van de mens ten aanzien
van zijn bezit en het verwerven of
verspillen ervan varieert soms over
een afstand van enkele kilometers,
Zij kunnen liet
Het gaat er echter niet om, dat
de eerder genoemde mensen niet
zouden kunnen sparen; integendeel,
zij kunnen het juist bijzonder goed.
Alleen vindt men telkens verschil
len in die zin, dat men nu eenmaal
bij elk weer andere waarden in het
leven of erna van belang acht,
zozeer zelfs, dat men zich vaak tij
den lang inderdaad ontberingen ge
troost, om maar aan deze instellin
gen mee te kunnen doen. En dan
spaart men ook met een hardnek
kigheid, die wij ons in onze, toch
zozeer op het geld ingestelde sa
menleving, maar ternauwernood
kunnen voorstellen.
