Jliettwe £riitstf)e (fTmtnutt
Totale inventarisatie van
[bodemschatten N.-Guinea
Mitterand heeft moordaanslag
zelf in elkaar gezet
Jft itte plekken zullen van
de kaart verdwijnen
Ontwerp-spaarregeliiig
ambtenaren aanvaardt
Arrestatie op
Oranje te
Priok
Poolse leiders
ontslagen
Gronchi naar
Moskou?
Eenheid van Westen
het belangrijkste
It I
OKTOBER 1959
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie. Redactie, Abonnementen- en
Advertentle-8fdellng Tel 31441.
ADVERTENTIES: t 0.20 per millimeter
Familieberichten f0 18 pei millimeter
(BIJ contract belangrijke korting)
Postrekening 58936
Veertigste jaargang no. 11699
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omatreken
„Stuntvasticfi is gftebleveti
tngn bert ia tegtjenspoet"
ETHERPIRATEN
LOONDEBAT in Kamer
SPORT van morgen
Achttien miljoen uit E.E.G.-pot
(Van onze speciale verslaggever)
AAR VERWACHT KAN WORDEN, zal in 1960 met de totale inven
tarisatie van bodemschatten op Nieuw-Guinea worden begonnen,
iet inbegrip van die in nog ongerepte gebieden. Het onderzoek, dat hier-
loe noodzakelijk is, zal worden verricht door de Stichting Geologisch
loderzoek Nederlands Nieuw-Guinea, die dit voorjaar van rijkswege
rerd opgericht.
>0
De grootte van de beschikbaar ko
tende m'ddelen zal bepalend zijn
oor de duur van het speurwerk,
laar het zal zeker jaren duren,
oordat de omvangrijke arbeid zal
jn voltooid. De financiering, waar-
rer in beginsel overeenstemming
bereikt zal geschieden door het
ontwikkelingsfonds voor de landen
n gebieden overzee van de E.E.G.,
lat gewoonlijk voor dit soort pro-
ecten een vijfjaarlijkse overeen-
omst sluit. In totaal is hier een
edrag van 18 miljoen mee ge-
noeid.
De Stichting Geologisch Onderzoek Ned.
lieuw-Guinea, die nu voor een zeer klein
Seel op de Rijksbegroting teert, heeft
eeds enkele mensen op Nieuw-Guinea
;eplaatst, die zich voornamelijk met foto-
[cologie bezighouden, of wel de bestu-
Meer E.E.G.-hulp
in Nw.-Guinea
Acht miljoen voor
proefstation
(Van onze speciale verslaggever)
Te Mauokwari op Nederlands N\v.-
iuinea zal zeer binnenkort een be-
orden gemaakt met de bouw
sn groot agrarisch proefstation,
an de betekenis wordt verge
leken met die, welke het landbouw
proefstation „Buitenzorg" lieeft ge-
lad. Verwacht wordt, dat in dit cen
trum de gegevens kunnen worden ver-
bameld, welke nodig zijn om aan d<
igrarische ontwikkeling van Nieuw-
luinea richting te geven. Besprekin
gen met vertegenwoordigers van he'
ontwikkelingsfonds van de E.E.G., da'
ook voor de geologische ontsluiting
van Nieuw-Guinea bij zal springen
maken het vrijwel zeker, dat over
periode van vijf jaar een steur
acht miljoen gulden kan worden
verwacht.
In het (nieuwe proefstation zullen alle
thans op Nederlands Nieuw-Guinea
staande agrarische research-centra
den geconcentreerd. Hoofdafdelingen
bos-, tuin- en landbouw zullen worden
gevormd met het doel de agrarische
tor een stevige economische grondslag
te geven. Bovendien zal in het proefsta-
'on een centrale opleidingsschool vpor
iheenise landbouwkundigen worden ge-
esbigd.
Het gehele project wordt door des
kundigen van „aanzienlijke omvang" ge
noemd en „van de grootste betekenis
voor de toekomst van Nieuw-Guinea"
Verder vernemen wij, dat er reeds
thans op kan worden gerekend, dat hel
Lkkelingsfonds van de E.E.G. nog
een derde project op Nieuw-Guinea
aanzienlijke financiële steun zal verle
nen. Een en ander bestaat uit een groots
opgezet onderzoek naar de structuur der
bevolking van Nederlands Nieuw-Gui-
beslissend belang kan zijn
lorgenomen ontwikkelings
plannen.
Giinther Fritz Podola, wiens doodvon-
is in hoger beroep is bevestigd, zal op
5 november in de Wandsworth-gevange-
is te Londen worden opgehangen.
Minister van binnenlandse zaken Ri
chard Butler kan Podola, die een recher
cheur heeft doodgeschoten, nog gratie
verlenen.
dering van luchtfoto's, welke gedurende
de oorlog door Amerikaanse vliegers wer
den gemaakt en na de oorlog door
K.L.M.-Aerocarto. Een van hen, de
geoloog Esoher, heeft deze zomer aan de
veelbesproken expeditie naar het Sterren
gebergte deelgenomen met o.m. de op
dracht rapport uit te brengen over de
bruikbaarheid van de helikopter als mo
dern opvoermiddel.
De wentelwiek zal in de komende
onderzoekingen een uitermate belang
rijke rol gaan spelen. Het aantal, dat
zal worden ingezet, zal afhankelijk
zijn van de beschikbare middelen,
maar zal tenminste twee en ten hoog
ste vier bedragen. De toestellen zullen
worden gebruikt voor de opvoer van
mensen en materiaal en ook voor de
nieuwste vorm van geologisch ónder-
zoek, die met behulp van een mag
netometer wordt verricht, welke,
bengelend onder aan de romp, op de
aanwezigheid van bepaalde mineralen
reageert. Honderden dragers kunnen
ermee worden uitgespaard, vooral op
lange afstanden. Elke drager, die
voor de opvoer van materiaal en
levensmiddelen wordt ingeschakeld,
heeft weer een drager voor zijn
eigen voedselrantsoenen nodig en deze
op zijn beurt misschien wel een
derde
Als voorlopige bezetting is aan achttien
geologen gedacht, die in groepen van
drie veldwerk zullen verrichten. Naar
alle waarschijnlijkheid zullen er twee
basiskampen worden ingericht, die als
opslagplaats van alles wat bij de inrich
ting van bivaks hoort zijn voorbestemd.
Euromarkt zal
financieren
De Nederlandse regering en de E.E.G.
Ün momenteel in onderhande
de details van de overeenkomst, die de
financiering voor een periode
jaar moet regelen. De gelden worden ge
put uit het ontwikkelingsfonds voor lan
den en gebieden overzee, dat door de
regeringen der partner-landen is inge
steld. Nederland draagt hier jaarljjks
bü, evenals Belgic, Luxemburg, Italië,
Frankrijk en Duitsland. Tot nog toe z(jn
overeenkomsten voor zeven projecten af
gesloten, welke zich alle in door Frank
rijk beheerde gebiedsdelen bevinden.
In het geologisch onderzoek, dat zal
worden verrioht, staat uraan als grond
stof zeker niet centraaL Het gaat om een
totale inventarisatie van bodemschatten,
zoals koper, lood, zink, kobalt, goud en
nikkel. Alleen aardolie is buitengesloten,
daar concessies in dezen aan de Neder-
landsche Nieuw-Guinee-Petroleum-Maat-
schappij zijn verleend.
Het aantreffen van ertsen betekent
overigens niet, dat er automatisch tot
winning ervan zal worden overgegaan.
De vindplaats zal bepalend zijn voor de
exploitatie, waarbij vooral het punt van
transport onder de loep zal worden ge
nomen. Er wordt dan ook prioriteit ver
leend aan gebieden, die zich dicht bij de
kust bevinden, of gemakkelijk toeganke
lijk zijn. De Vogelkop zal in ieder geval
het eerste terrein van onderzoek worden.
De voorgenomen exploratie is niet
alleen geologisch en misschien eco
nomisch van groot belang, maar
ook ter ontsluiting van de vele, nog
onbekende gebieden, welke zich op
Nieuw-Guinea bevinden. Ruw ge
schat bedraagt de oppervlakte van
alle witte plekken op de kaart van
dit verre, Nederlandse bezit zo'n
zevenduizend vierkante kilometer.
De komst der geologen zal uiteraard
een nasleep hebben in de vorm van
bestuursambtenaren, doktoren en
vertegenwoordigers van andere, ge-
interesseerde takken van weten
schap, zoals anthropologen, zoö
logen, botanici etc.
De Stichting Geologisch Onderzoek
Nederlands Nieuw-Guinea werd op ll
maart jl. door de toenmalige ministers
van financiën en van zaken overzee op
gericht. Op 23 april daaraanvolgend in
stalleerde de bewindsman van het inmid
dels geïncorporeerde ministerie van
zaken overzee de raad van bestuur. Hier-
hebben o.m. zitting de hoogste chefs
i het voormalige ministerie van zaken
srzee, van het ministerie van finan
ciën, economische zaken en algemene
zaken. Ook prof. dr. ir. W. Schermerhorn,
directeur van het Internationaal Oplei
dingscentrum voor Luchtkartering te
Delft, is er lid van, zomede dr. H. M. E.
Schürmann, oud-hoofd van de geologische
dienst der B.P.M., dr. A. A. Thiadens,
o.m. directeur van de afdeling geologische
dienst van de Geologische Stichting te
Haarlem en de hoogleraren prof. ir. H. J
de Wijs en dr. J. I. S. Zonneveld.
Organisaties niet enthousiast
Nu eerst naar de
De minister van onderwijs, kun
sten en wetenschappen, mr. J. M.
L. Th. Ca te is voor geen kleintje
vervaard. Toen de bewindsman
gisteren in Roermond de offi
ciële opening verrichtte van de
nieuwe huishoud- en industrie
school St. Agnes, nam hij zonder
schroom plaats achter een naai
machine, terwijh de leerlingen
nauwlettend, toekeken, of zij de
minister niet op een „los steekje"
konden betrappen (hetgeen niet
het geval was).
Raad van State
(Van onze sociaal-economische
redactie)
TN DE CENTRALE Commissie voor
Georganiseerd Overleg in ambte
narenzaken is de meerderheid van
de leden gisteren akkoord gegaan met
de concept-spaarregeling voor rijks
ambtenaren met rijkspremie. Zoals
reeds eerder in de commissie het ge
val was, -waren ook jiu de algemene
centrale van overheidspersoneel en
I het ambtenarencentL.m tegen en de
overige drie partners vóór de regeling
Aanvankelijk zouden politie en on-
Morgen in ons
ZONDAGSBLAD
Tante patat is de
van een vrouw, die op de Ve-
luwe op een unieke manier de
jeugd van de straat heeft weten te
houden. Over haar soms merkwaar
dige ervaringen wordt morgen in
ons Zondagsblad verteld. Op de
voorpagina vindt men ook een ar
tikel over Den Permanente in Ko
penhagen, waar Deense kunste
naars sprookjes van handwerk-
kunst hebben bijeengebracht.
9 Op pagina 2, weer als gewoon
lijk, de rubrieken „Het leven Bont
en Bondig" en „Ruimte voor jullie"
0 Op Blad Zij het verhaal over
een jong Nederlands echtpaar, dat
in Brazilië tot het schrijven van
een huishoudeneyelopaedic kwam.
0 De pagina Geestelijk Leven is
geheel gewijd aan de Nieuwe Bij
belvertaling, die in revisie gaat en
aan het werk van het Nederlands
Bijbelgenootschap.
0 In het Cultureel Venster wordt
o.m. aandacht gewijd aan een
nieuw boek van S. Vestdijk en aan
een tentoonstelling van werk van
de tekenaar Teixeira de Mattos.
Verdachte Pescjuet verklaart:
Aanklacht wegens
smaad op komst
verklaring van Robert Pesquet,
die als dader wordt beschouwd van
de mislukte moordaanslag op Mitte
rand. De Poujadistische oud-afge
vaardigde beweerde gisteren, dat
Mitterand hem zelf gevraagd heeft,
aan de gefingeerde aanslag mee te
werken.
Als bewijs voor zijn beweringen heeft
Pesquet de magistraat, die het onderzoek
leidt, een gezegelde brief ter hand ge
steld. In deze brief, verzonden vóór de
moordaanslag, zou de aanslag precies zijn
beschreven. Oud-minister Mitterand
heeft gisteravond ook een bezoek
magistraat gebracht. Hü zal ee:
klacht wegens smaad tegen Pesquet in
dienen.
Pesquet kende Mitterand slechts vaag.
Hij beschouwde hem als een politieke
vijand en gevaarlijk, omdat de oud-mi-
nistcr voor onderhandelingen met de Al
gerijnse opstandelingen is.
Op 7 oktober ontmoetten zij elkaar, al
dus het verhaal van Pesquet, onver
wachts in het paleis van justitie. Het
tweetal had daarna meer dan een uur
langs de Seine gewandeld, waarbij Mit
terrand hem zou hebben verzocht de ge
vaarlijke missie van een gefingeerde
aanslag op zich te nemen.
Mitterand zou een aanslag op zichzelf
I hebben geënsceneerd om de politie gele
genheid te geven, huiszoekingen te
ichten bij degenen, die er voor zijn dat
Algerije Frans blijft. Als het verhaal op
waarheid berust, heeft Pesquet
schijnlijk medewerking verleend o
terand later in opspraak te kunnen bren-
Afspraak
De maandag daarop maakte Mitterand
Pesquet een compliment voor de geslaag
de aanslag. Hij waarschuwde hem echter:
„Pas op als je me verraadt."
Het ligt in de bedoeling dat, de
gistraat, die het onderzoek leidt, de be
wuste brief in bijzijn van Mitterand
Pesquet zal openen.
Razzia's geslaagd
Vorige week donderdag, enkele uren
voor de aanslag, zouden de twee een af
spraak hebben gemaakt voor 6 uur 's
avonds. Senator Mitterand leek bezorgd,
aldus vertelde Pesquet. Hij nam me mee
naar het gebouw van de senaat en zette
anderhalf uur lang de bijzonderheden
de aanslag uiteen.
's Nachts om half een zou Mitterand
uit een restaurant aan de Seine ko
men. Pesquet moest hem volgen.
Volgens Pesquet is dit inderdaad ge
beurd. Hij had een vriend met een
automatisch wapen meegenomen. In
een Parijs park sprong Mitterand,
zoals afgesproken, uit zijn auto. Pes
quet durfde niet te schieten, omdat
er juist een paartje vertrok. Mitterand
zou 7 a 8 minuten in het gras hebben
gelegen. „Ik hoorde hem zeggen,
vooruit, schieten ik schoot", al
dus Pesquet.
De Franse regering heeft gisteren
degedeeld, dat de veiligheidspolitie bij
razzia's gedurende de laatste vier weken
189 leden van ondergrondse Algerijnse
opstandelingenorganisaties heeft gearres
teerd. Ook werden voorraden wapens,
plosieven en geld in beslag genomen. De
afgelopen week heeft de politie een goede
vangst gedaan, door alle tien leden
een Algerijnse rel in een buitenwijk van
Parijs te arresteren.
De twee linkse Franse weekbladen, die
gisteren op bevel van het ministerie van
oorlog in beslag waren genomen, zouden
waarschijnlijk vandaag met nieuwe
edities uitkomen. Beide weekbladen,
France-Observateur en Express, hadden
verhalen willen publiceren over de be
weerde samenzwering tegen de regering.
France-Observateur deelde mee bericht
te hebben ontvangen dat het alleen mocht
uitkomen, wanneer de toespelingen op
een rol die sommige generaals in de ge
beurtenissen van de afgelopen dagen ge
speeld hebben, worden geschrapt. De
regering heeft intussen medegedeeld, dat
gerechtelijke maatregelen tegen de twee
bladen worden genomen.
derwijzend personeel niet in de re
geling worden opgenomen, maar thans
worden ook deze groepen in de gele
genheid gesteld deel te nemen.
De regeling zal echter pas bij alge-
ene maatregel van bestuur afgekondigd
unnen worden, wanneer zij de Raad
in State is gepasseerd. De reeds ge
noemde ingangsdatum van 1 januari
wordt nog twijfelachtig genoemd, orn
aat deze datum voor de spaarbanken ad
ministratief bijzonder' moeilijk is.-
De regeling komt neer op een premie
van, 25 pet van het gespaarde bedrag
met een maximum van ƒ90 per jaar
voor rijksambtenaren met een salaris be
neden 7200 per jaar en een premie van
15 pet over het gespaarde bedrag met
een zfolfde maximum bij een jaarinko
men van meer dan ƒ7200. Maximaal kjra
er 600 per jaar worden gespaard.
Na vier jaar sparen kunnen premie e
spaarbedrag, waarvoor men een spaa:
bank naar keuze kan uitzoeken, worden
opgenomen en naar eigen inzicht be
steed. Bij opneming binnen vier jaar be
staat er een bepaalde bestedingsdwang
zoals voor eigen woning, huwelijksuitzet,
studiekosten enz. of men verliest liet
recht op premie.
Hier en daar bestonden bij lagere pu
bliekrechtelijke organen, zoals gemeen
ten en provincies, reeds spaarregelingen.
De verwachting is thans, dat in de toe
komst meer organen tot dergelijke spaar
regelingen zullen overgaan, waarbij zij
zich moeten houden aan de voorwaarden
van de rijksregeling.
Het enthousiasme over de spaarrege
ling as in de kring van de ambtenaren
organisaties niet zo groot, omdat hier
aan het nadeel kleeft, dat degenen die
een klein inkomen genieten waarvan zij
niet sparen kunnen, ook de premie niet
krijgen. Zij echter, die wel kunnen spa
ren, krijgen nog een premie ook.
Over de kwestie van de verhoging
van de ambtenarensalarissen is gisteren
in het overleg niet veel gezegd. De or
ganisaties hebben op spoed aangedron
gen, maar van de zijde van de overheid
stond men op het standpunt, dat op dit
moment nog geen trend in de algemene
loonontwikkeling valt vast te stellen.
Evenmin is ter tafel gekomen de apar
te ziektekostenregeling voor rijksambte
naren welke op komst zou zijn en voorts
ir? nog het wachten op de ontwerp-pen-
sloenwet voor het overheidspersoneel.
Beide zaken zullen naar verwacht wordt
op korte termijn gereed moeten komen
Geen misdrijf in
Hattemerbroek
Het onderzoek van de politie heeft uit
gewezen, dat de 27-jarige verpleeghulp,
mejuffrouw L. A. Neevel uit Nijkerk, die
gisteren te Hattemmerbroek (gemeente
Oldenbroek) dood in een sloot, niet ve
van de nieuwe rijksweg Zwolle-Wezep i
aangetroffen, niet tengevolge Van ee
misdrijf is overleden.
Aanslag op Castro
Een dronkèn man heeft gisteren met
een mes een aanslag willen plegen op
premier Fidel Castro, doch de leider is
niet gewond, zo melden Cubaanse radio
stations. Toen de premier donderdagmid
dag op de hoek van een straat, waar
woensdag verscheidene mensen gewond
waren geraakt, een menigte toesprak
probeerde een dronken man met een mes
hem te naderen. Hij werd door de lijf
wacht aangehouden en naar een politie
bureau gebracht.
De Spaanse brug, een vrij
grote basculebrug over de
Delfshavense Schie in Rotter
dam, is gistermiddag omstreeks
vier uur ingestort. Een gedeel
te van de bovenbouw viel op
het brugwachtershuisje, dat
ernstig werd beschadigd. De
brugwachter kwam ongedeerd
uit de chaos van verwrongen
ijzeren stijlen en glasscherven.
Ernstiger was het met de con
structeur van de brug, ir. M. A.
Hartmann uit Rotterdam, die
als één der eersten bij de brug
kwam. De ravage greep hem zo
aan, dat hij bewusteloos raakte
en met een shock in een zieken
huis moest worden opgenomen.
Het weg- en waterverkeer is
ernstig gestremd. Wanneer
blijkt dat de reparatie geruime
tijd in beslag zal nemen, wordt
het brugdek verwijderd, waar
door het scheepvaartverkeer
kan doorgaan. Over de oorzaak
van de instorting is nog niets
bekend. De brug was nog maar
enkele jaren oud.
Vlak voor liet vertrek van de
Oranje uit Tandjong Priok hebben de
Indonesische autoriteiten woensdag
de Nederlander J. S. aan boord aan
gehouden. Deze zou volgens een
woordvoerder van de procureur-ge
neraal drie tassen met buitenlandse
munten bij zich hebben gehad zonder
dat hij over de nodige vergunning
beschikte. De woordvoerder zeide, dat
J. S. spoedig berecht zou worden.
Het schip werd zeven uur lang door
zocht.
Eisenhower lijdt
aan bronchitis
Eisenhower zei op zijn gisteren gehou
den persconferentie dat hij griep had
hij op 30 september met vakantie
Ca>Hforndë ging.
i zei voorts dat hij circa drie jaar
geleden bronchitis had gekregen en dat
die bronohitis zijns inziens chronisch was
geworden.
Meer dan dertig Poolse topfunctlona-
ssen zijn kort geleden ontslagen wegens
misbruik van bevoegdheid, aldus heeft
het orgaan van de Poolse communis
tische partij Trybuna Ludu vandaag
meegedeeld.
De ontslagenen zullen terecht moeten
staan. Er werd niet meegedeeld welke
deze misbruiken zijn, maar in de kop
van het bericht stond: Straffen voor
dieven en verkwisters.
Onder de ontslagenen bevinden zich
personen als de directeur van de tele-
visiefabriek in Gdansk, de directeur en
de hoofdboekhouder van de porselein
fabriek in Brzeinka, de directeur, de
hoofdboekhouder en de leider van de af
deling planning van de zinkfabrieken in
Warschau.
De Sowjct-regering heeft de Italiaan-
president Giovanni Gronchi gepolst
of hij een staatsbezoek aan de Sowjet-
•il brengen, vermoedelijk in
laatste weken van november.
Plaatselijk regen
De Bilt verwacht tot zaterdagavond:
Over het algemeen veel be
wolking met plaatselijk enige
i- Matige tot krachtige,
de kust later mogelijk
harde wind tussen zuid en
west. Minder koude nacht.
Morgen overdag ongeveer de
zelfde temperatuur als van
daag. (Opgemaakt 11.15 uur)
ZON EN MAAN
Zaterdag 23 oktober: zon op 7.18, onder
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
1. bew
1. bew
(Advertentie)
,—ECHTE PERZEN-,
SHIRAZ
HAMADAN
HERIZ
voor tafel en vloer.
Vrijblijvend zichtzending
BULTHUIS
- BOTERMARKT 23
Eisenhower over topgesprek
"DELANGRIJKER dan het tijdstip
van de topconferentie vindt pre
sident Eisenhower het ..feit, dat het
Westen tijdens het topgesprek met
Rusland een gesloten front maakt.
Deze verklaring heeft de Ameri
kaanse president gisteren afgelegd
nadat was gebleken, dat de westelijke
regeringshoofden het niet eens waren
over de datum van de conferentie.
Eisenhower onthulde gisteren, dat hij
er bij de westelijke leiders op had aan
gedrongen, dat het topgesprek tussen
Oost en West begin december zou wor
den gehouden.
Verder heeft de Amerikaanse presi
dent, zoals bleek uiit een mededeling van
de Russische ambassadeur in Parijs,
Rusland voorgesteld, dat het topgesprek
nog dit jaar zou worden gehouden. De
Russische regering is hiermee akkoord
gegaan.
Premier Macmillan van Engeland en
Bondskanselier Adenauer van West-
Duitslamd hebben geen bezwaar gemaakt
tegen de voorgestelde datum, maar pre
sident De Gaulle was van mening, zoals
we reeds berichtten, dat het topgesprek
tot het voorjaar moest worden uitgesteld.
De Amerikaanse president heeft nu het
standpunt van De Gaulle gerespecteerd
en gisteren op een speciale persconferen
tie duidelijk laten uitkomen, dat de een
heid van liet Westen voor hem het be
langrijkste is. Hij legde er de nadruk op,
dat de westelijken van tevoren een con
ferentie moeten houden om de geschil
punten te coördineren.
„Als wij dit niet doen, kan eentop
conferentie wel eens een janboel wor
den", zei Eisenhower.
Hij voegde er aan toe, dat hij bereid
is op elk gewenst tijdstip met de Frans»,
Britse en Wesbduitse leiders te confe
reren. Deze conferentie moet zo spoedig
mogelijk gehouden worden.
