IB"" bOHOlX^
DE JONGENS VAN:
Wij geven het nooit
op
Zwitser: eenzame zeeman
PUZZEL VAN DE WEEK
Wij zetten er een
(grote) punt achter!
BLUES
DE JURY
Mi
-
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 17 OKTOBER
Volgende week
donderdaj hoopt
dr. 1. M. Somor HET LEVEN
zijn zestigste ver
jaardag te vieren
en dit is een ongezochte gele
genheid hem voor het voetlicht
te plaatsen, al brengt zijn voor
malige functie misschien met
zich mee, dat hij zich, zelfs na
vijftien jaren, nog steeds een beetje op de ach
tergrond houdt. Want dr. Somer, kolonel der
infanterie K.N.I.L. b.d., was van 1943 tot 1945
hoofd van het Bureau Inlichtingen der Neder
landse regering te Londen, de man dus van de
Nederlandse secret service, een knap en door
tastend organisator, van wie prof. mr. P. S.
Gerbrandy, in diezelfde tijd minister-president,
eens heeft gezegd: „Hij is het geweest, aan wie
het is gelukt' een dienst te organiseren en een
contact met het bezette gebied te leggen, die in
resultaat mijn sterkste verwachtingen hebben
overtroffen'-.
113 broeken
Studenten doei
ding
:emde
maar die
99
Overigens ging het organiseren van die dienst niet zonder
moeilijkheden. Dr. Somer heeft daarover geschreven in het bosk
..Zij sprongen in de nacht", dat hij heeft opgedragen aan „allen,
die in dienst waren van het Bureau Inlichtingen, in het bijzonder
aan hen, die bij de uitoefening van de vrijwillig op zich genomen
plicht hun leven voor Nederland lieten".
In dat boek zegt dr. Somer:
..Zo was dan op 28 november
1942 het Bureau Inlichtingen op
dit ondermaanse aangespoeld.
Het was een baby zonder kleren;
een uitzet van een zorgzaam
ouderpaar ontbrak te enenmale.
Het kind had een naam, doch
veel meer dan een vondeling was
het niet. En wat erger was, de
naakte jonggeborene had vele ja
loerse stieftantes en stiefooms. in
het toenmalige Londen, die niet
bepaald uitmuntten door overmaat
van liefde voor het jeugdige
wicht".
Verbindingen
Dr. Somer is er in geslaagd
een verbinding tot stand te bren
gen tussen zijn hoofdkwartier in
Londen en het bezette vaderland,
en zijn grote tegenspeler was daar
bij de niets-ontziende. keiharde
Schreieder, die al eerder door het
inschakelen van verraders een
England-Spiel kon opbouwen, dat
aan een groot aantal dappere Ne
derlanders van allerlei rang en
stand en levensovertuiging het
leven heeft gekost. De dienst van
dr. Somer had tot taak „het inwin
nen, verzamelen en doorgeven te
bevoegder plaatse van alle inlich
tingen, die van belang waren voor
de handhaving van de rust en
veiligheid van het Koninkrijk, de
oorlogvoering en de daaruit voort
vloeiende deelneming aan de ge
allieerde oorlogvoering, alsmede
voor de voorbereiding tot het her
overen van het Nederlands grond
gebied en het herstel en behoud
van het wettig gezag daarvan",
en voorts ook nog: „het organise
ren en leiden van de uitzending
van personen voor het uitvoeren
van bijzondere opdrachten of voor
het overbrengen van berichten
aan personen, lichamen e d. in
het bezette gebied".
Huize „Anna"
ven geroepen. „De nood was op
z'n hoogst, doch de reddingsloep
stak in zee en door de branding
koerste zij resoluut naar haar
doel: geknecht en wachtend Ne
derland". De bemanning bestond
uit vogels van diverse pluimage.
U kunt dat lezen in het boek van
dr. Somer Er kwam een oplei
dingscentrum in een dorpje dicht
bij Londen en het kreeg de goed
Nederlandse naam Huize „Anna".
En in Huize „Anna" resideerden
„beroepsofficieren, reserve-officie
ren, wachtmeesters van de Mare
chaussee, kantoorbedienden. Indo-
logen, chauffeurs, juristen, stu
denten. landbouwers, technici en
boerenjongens. Alles door elkaar
gemengd en allen goede kamera
den", stuk voor stuk echte vader
landers. die zich door niets van
de wijs lieten brengen en zelfs bij
de zwaarste tegenslagen vasthiel
den aan hun devies: Wij geven
het nooit op.
Doorzetten
En de jongens van dr. Somer
hebben het ook nooit opgegeven.
„De dappere Loe Kist met zijn
open jongensgezicht had voor de
oorlog als hij urenlang in volle
overgave achter de vleugel Cho
pin zat te vertolken, nooit kun
nen dromen, dat de Gestapo hem
eens te Brussel bij het bedrijven
van het gevaarlijkste oorlogswerk
zou arresteren met de meest com
promitterende stukken in zijn be
zit. Uit zijn cel zond hij brieven,
die geschreven waren met zijn
eigen bloed. Deze tragische docu
menten werden verzonden langs
de koerierslijn voor welker op
bouw hij de heldendood voor het
vuurpeloton stierf. Zijn vriend
Vinkesteyn. die na diens arres
tatie Loe's werk overnam, onder
ging hetzelfde lot Maar hun werk
ging door. al scheen alles soms
ineen te storten Met moker sla-
In Kopenhagen behoeven er deren ter wereld. Aan het eind
geen huilende knaapjes mee:
zijn. In een volkswijk is daar, ten inleveren, zijn
behoeve
ge gezinnen, een speelgoed-uit
leencentrale. een zg. speelotheek
geopend, waar kinderen tegen een
geringe prijs voor de duur van
een week een stuk speelgoed kun
nen lenen, zoals men dit al jaren
kan doen met boeken en gram
mofoonplaten.
Dr. Somer hoopt donderdag zes
tig jaar te worden. Het Is geen
leeftijd, waaraan doorgaans in een
dagblad aandacht wordt besteed.
Een uitzondering mag worden ge
maakt voor de man, die. toen het
voor Nederland was een kwestie
le Hsintsjoe bij Taipei op Formosa
keken, toen zij opgestaan waren, met
nuchtere ogen wel heel raar op, en
daarna elkaar verwijtend aan. Van
meer dan honderd jongens bleek de
broek te zijn verdwenen. Na ijverig
speuren werden de 113 onmisbare
kledingstukken, in een hoekje op
gestapeld. gevonden. Er zat geen cent
meer in de zakken. De dag daarvoor
hadden de leerlingen jui6t hun maan
delijkse toelage voor levensonderhoud
gekregen.
Koene zeevaarders zal men on
der de Zwitsers niet vaak vinden.
Hun land van Alpen, kaas en toe
risme ligt immers omsloten tus
sen andere naties, zonder ook
maar een stukje zee. De Rijn is
voor vele Zwitsers een te lange
weg om zeeman te worden. Niet
voor de twintigjarige Hans Peter
Bucher uit Winterthur evenwel.
Deze jonge man, monteur van be
roep. heeft een paar dagen gele
den zijn rubberbootje opgepompt,
het (kleine) zeil gehesen en de
roeiriemen bedrijfsgereed gelegd.
Dat gebeurde in het Duitse Cux-
haven.
Hans Peter Bucher is van plan
om met zijn drie meter lange boot
een reis om de wereld te gaan
Hij is op dit ogenblik onderweg
naar Amsterdam en wil van daar
uit zijn tocht voortzetten naar de
Canarische Eilanden, om dan naar
Brazilië over te steken.
Aanvankelijk had de Zwitser
een reisgenoot iri een Hamburgse
vriend. Samen maakten ze een
paar proeftochten op de Oostzee
en de deining bekwam de Ham
burger zo slecht, dat hij toch
maar liever thuis bleef.
In februari is Hans Peter Bu
cher al met de voorbereidingen
voor zijn reis begonnen. De be
langrijkste daarvan waren wel de
aangegrepen kansen om door het
uitvoeren van allerlei werk zo
veel mogelijk geld voor de een
zame tocht bij elkaar te verdie-
Op dit ogenblik zwerft de Zwit
serse wereldreiziger ergens op de
Noordzee en met een sextant, die
hij vlak voor het vertrek nog in
een uitdragerswinkel kocht, houdt
hij de zon in de peiling, om niet
uit de koers te raken naar Am
sterdam.
Het huilende knaapje
wordt geholpen
Het roerende verhaaltje is overbekend. Voor de etalage van een
speelgoedwinkel staat een jongen met ogen vol gretig verlangen te
kijken naar al het moois, waarvan hij weet, dat hij het nooit zal
krijgen. Als hij op het punt staat daarover in tranen uit te barsten
komt er een rijke dame, die hem zijn liefste wens vervult.
de week, als zij het moeten
'eren, zijn ze natuurlijk ver
minder draagkrachti- drietig. maar het feit, dat zij op-
keus mogen doen, legt
een pleister op de wonde. Zo af
en toe gebeurt het wel. dat
het speelgoed bij het terugbren
gen een licht mankement vertoont.
De reparateur maakt het dan
wel in orde. Alleen voor kinderen,
die het speelgoed zwaar zouden
De speelotheek is een enorm hebben beschadigd, is een straf
succes geworden. Elke week ko- ingesteld. Een paar weken wor
men tientallen kinderen naar het den zij niet toegelaten tot de
speelgoed kijken. Zij maken een speelotheek. Tot op heden hoefde
soms moeilijke keus en zijn dan deze straf nog niet te worden toe
een week lang de gelukkigste kin- gepast.
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal: 1. rozekevertje, bladsprietig kevertje. 11. voorzetsel,
12. smekend woord, 13. keurig, 14. buigzaam, 17. zelfkant, 18. meisjes
naam, 19. goedertieren, 21. scheikundig element (afk.), 22. vaartuig,
23. Europeaan, 25. leeftijd (Fr.), 26. spoedig, 28. flauw, 30. provincie
van Nederl., 31 notitieboek, 32. eind. 33. pret. 35. gesloten, 37. pasgang
van een paard. 39. afgelegen. 41. telwoord, 43. Romeinse legerafdeling.
46. foei. 47. spijstafel, 49. alvorens, 50. oude lap, 51. iemand de achting
geven welke hem toekomt, 53. moeder van Castor en Pollux. 54.
terugblikkend.
Verticaal: 1. profeet ten tijde van Jerobeam. 2. deel van een fornuis,
3. lidwoord, 4. slede, 5. ontkenning, 6. mannelijk beroep, 7. afnemend
getij, 8. meertje, 9. lusthof, 10. voorschrift, 14. rivier in Nederl., 15.
akelig, 16. kreet. 19. schuifbout, 20. consciëntie, 22. vertegenwoordiger,
24. zangstem, 25. vlaktemaat, 26. duinvallei, 27. vis. 29. gem. in Gelderl.,
34 vette vloeistof, 36. familielid, 38. meisjesnaam. 39. als 39 hor., 40.
likeurfles, 42. vreemde munt, 44. drinkt men uit. 45. gekheid. 46. bood
schapper, 48. sportterm, 50. dunbladig gesteente, 52. nummer (afk.),
53. luitenant (afk.).
10. e.k„ 11, somber, 13. Po, 15.
Petten, 17. Poot, 19. dreg, 20. moet,
22. slem, 24. nr., 25. el, 27, er, 28.
ei, 31. venster. 35. model. 37. hor
de, 39. alt, 40. Rus, 41. kei. 42. kom,
46. Vesdre. 48 rapport, 50. em
bleem. 51. sander, 53. borg, 55.
Horizontaal: 1. Kampen. 6. wek
ker. 12. naar. 14. slok, 16. op. 18.
ar. 19. dom, 21. Ir. 22. Se. 23.
monster, 26. Oeffeit, 29. bord, 30
lever, 32. biet, 33. et. 34. A.M.. 36.
get, 37. ha, 38. me, 39. Amor, 41.
kolk, 43. pl. 44. duister, 45. os, 47.
tres, 49. idem, 52. eb, 54. al, 55.
del, 57. Em, 58. ma, 59. soep, 61.
Perak, 63. baan, 65. drapeau, 67.
Salland, 69. Rg, 70. om. 71. rat.
73. Ee, 74. de. 75. orde. 77. keel,
79. meteen, 80. lommer.
deur, 56. last. 53. mand.
61. pa, 62. ka. 64 Aa. 66. onde.
68. leem. 72. as, 75. o.e.. 76. Ee,
77. k.o., 78. Ie.
INZENDINGEN
Inzendingen worden vóór donder
dag a.s op ons bureau verwacht.
Oplossingen mogen uitsluitend op
een briefkaart worden geschre
ven. In de linkerbovenhoek ver-
melden .Pu/zeioplossing'Er zijn
■^E GAAN er een punt achter zetten! Een grote! Want ik vind, dat we nu meer
dan genoeg aandacht hebben besteed aan de nozem en alles, wat er maar ten
aanzien van hem op het tapijt kan worden gebracht. Het zou niet eerlijk zijn, als
wij de „aanstichter" van deze discussie niet de gelegenheid gaven een samen
vattend antwoord te geven op al jullie meningen. Ik zal proberen zijn antwoord
zo kort mogelijk te formuleren, omdat ik erg graag nog wat ruimte in „Ruimte"
over wil houden voor andere zaken. Ik hoop, dat J. E. Baaij zich niet te kort ge
daan voelt, als ik nu zijn „slof'-reactie (sterk bekort) weergeef.
Antwoord als laatste reactie
Antwoord o.m. aan R. K.: je
mag de rollen niet omdraaien
wat het aandacht trekken be
treft- M.i. willen de nozems
zich interessant voelen, gaan
vervolgens interessant doen en
krijgen dan pas aandacht. Ver
der: hard aanpakken en onver
biddelijk ingrijpen hebben geen
averechtse werking, maar half
zacht optreden heeft dit. En of
wij de nozem kunnen leren op
een nette manier de aandacht
te trekken? Hoe? Door ze soms
op de hoeken van de straten
met hun luid snorrende brom
mers aan te houden; ze op te
vangen in clubhuizen? Het re
sultaat l\jkt me vrijwel nihil.
De volwassenen
de-verantwoordel
geen die volwassenen van de
wereld hebben gemaakt, niet op
zich durft te nemen. Laat je iets
in die richting blijken, dan hoor
je: spuit elf geeft ook modder,
of, hoor hem. komt ook net kij
ken, of, als je had meegemaakt,
wat ik al heb meegemaakt
„Hoe het tenslotte praktisch te
verwezenlijken is de nozem zijn
God weer te geven, zoals een van
de briefschrijvers stelde, dat zou
ik niet weten. Het lijkt me niet
alleen moeilijk, maar soms zelfs
onmogelijk, omdat heel wat no
zems gelovige, dan wel gods
dienstige ouders hebben, terwijl
toch de nozem zelf de heilzame
werking van de godsdienst niet
heeft kunnen ontdekken. Tot zo
ver dan J. E. Baaij. die aan het
slot van zijn reactie zegt het be
wustzijn te hebben negatief te
Ophouden!
De nozemlaten we er maar
mee ophouden, schrijft Cees
van Dop (nog steeds Rotterdam
en leerling chr. kweekschool),
die vindt, dat er belangrijker
problemen in de wereld zijn. Een
ervan inspireerde hem tot het
volgende gedicht:
Hongersnood
Maanden achtereèn wordt
elke dag een witgloeiende
lavakegel
uit dat geelgeblakerde gat
gespoten,
zodat de afgematte akkers
openbreken en dorstig liggen
te hijgen in de helse hitte.
Aan de oever van deze
verschroeide
eindeloosheid liggen gulzige
geraamten met holle ogen
te dromen van lange muilezels
die door ons beladen zouden
worden met melk en honing
Omdat de zendeling hen verteld
heeft van ONZE
naastenliefde
God zij hen genadig
CEES VAN DOP
Als de renaissance
zou herleven
Cartoon van Quus
langzaam schudde hij
het verdwaasde hoofd
en de niet begrijpende
verlieten hem
als tastend naar
een wereld van reeds
lang verloren gegaan
heeft hij zijn
handen laten gaan
over de willige
van zijn pad naar de
verlossing
en de niet begrijpenden
kwamen terug
en hebben gezegd
12-matig
2 x pentatonisch
zij hebben het
begrepen
nu nog niet
ikkig niet
f HANS KREUZEN
Zijnde enkele losse opmeri
gen naar aanleiding van verse *i
lende brieven.
STAARTJE
de i
Debuut
Het is voor de eerste keer,
dat er een gedicht meegaat van
Klazlna Huizebosch (Krimpen
aan de IJssel). Zij schrijft:
In pittige tegenstelling tot
de jeugd anno 1959, die_ de
laatste weken onze belangstel
ling had, dit meisje. S. A. van
Leeuwen (Rotterdam. 23. naar
mijn gevoel een „zij") tekende
het. Wat ze erbij schreef, staat
in het kopje.
daar waren geluiden in de stad;
parfum was de wind.
mensen stonden op het daken-
plat.
zonder mijn woorden te ver
want oh. kracht de wind
wat blies hij:
een stad voor mij alleen
en op het plat mensen zonder
daar waren geluiden in de stad;
parfum was de wind.
een verlaten dakenplat;
zij liepen door de straten,
maar avond scheidde mij
Mag ik jullie voorstellen?
DE JURYJullie hebben er een tijdje op moeten
wachten. Maar vandaag is het dan zover, dat ik „de eer heb
de leden van de jury aan jullie voor te stellen". Je weet het:
deze jury zal uitmaken, wie tegen Kerst in aanmerking komt
voor één van de vier prijzen, te geven aan hem of haar, die
het beste verhaal schreef, dé foto maakte, hét gedicht inzond
of dé tekening stuurde.
il ik dan ma.
rubriekje opnemen. Mal gedicht il'
kregen van JVim Hoos (20 en
Voorburg), die het o.m. zocht i\
alliteratie en die nogal de
drijft met „mijnheer de nozt
Verder stuurde Sarina de Goer
Rotterdam) een tekening
vier trieste gezichten me sober i
staren. Een beschouicend arti A-e|be
van Henk H. Rotterdamhad i
vorige weck al binnen, ma
de punt, die we achter dit oné st
iverp hebben gezet, kon ik het n
i alle hoeken, gaten.
ik zong en danste
en werd steeds vrolijker,
niemand kon mijn woorden ver-
ik liep door de smalste straten
en menigmaal keek ik door
een deur werd geopend
ik vluchtte de nacht door
en wentelde de steen opzij,
die de ochtend verborg.
KLAZINA HULSEBOCH
In de eerste plaats ben ik er
zeerverheugd over, dat onze
hoofdredacteur, dr. E. Diemer,
als voQrzittcr wil fungeren en
ik geloof stellig te mogen aan
nemen, dat ook jullie dit meer
dan op prijs zullen.stellen.
En nu: de anderè leden van
de jury, die overigens sinds
september al druk bezig zijn
met beoordelen. Wie niet
alleen onze rubriek, maas
(hopelijk) de héle krant leest,
zal zonder twijfel hun namen
wel eens zijn tegengekomen.
Het zijn de heren:
O Hein J. Waalwijk, die een
keus zal maken uit de ver
halen;
Jas van Hofwegen, die de
foto's onder de loupe neemt;
Corn. Basöski, die met meer
dan grote aandacht alle ge
dichten beoordeelt en
Otto Dicke, zoals je weet
een bekend tekenaar, dus
degene voor het tekenwerk.
Zoals al gezegd loopt deze
wedstrijd tot en met de 19e
december, waarna we de uit
slag (op een bijzondere manier,
dat kan ik jullie nu al zeggen)
bekend zullen maken!
ras overigens
niet slecht. (Laatste zin als i
beeld: De zon draait (reeds)
achter de huizen, het wordt
dig genoegdag). Ook Guus
der Schier Ocgstgeestzei in
kort vers nog iets over de nn
In ieder geval: allemaal bedanl
TEKENINGEN
jammer, Elbert Kamphorst, n
jouw werelddierendag-plaatje - u
te laat binnen. De dag is al ach'- g
de rug en tve kunnen nt
niet achter de actualiteit aa
Stuur nog eens wal anders,
ningen van Anke Takkebos
lerdam) waren niet bruikbaar.
point laat zich moeilijk clicliei
Als je eens oost-indische inkt i
gebruiken?
JONG
Het lijkt me toe, mevrouw C.
van der K. (Den Haag), dat
zoon nog wat aan de jonge kant
voor onze rubriek. Ik zal het t erij
aan Tante Jos gei
Matcombinaties (2)
Geen combinaties zo talrijk als de mat
combinaties, schreven we in onze vorige
rubriek. Geen wonder dat .in de enorme
voorraad combinaties, welke men in de
schaakliteratuur, in de schaaktijdschriften
en bij het naspelen van partijen tegenkomt,
vrijwel altijd de matcombinaties het in aantal
weer juist dit soort van combinatie zich
opdringt. En dat is geen drang, welke met
kracht bestreden behoeft te worden, want
geen combinatie is directer op het doel van
de schaakpartij gericht, dan juist de mat-
combinatie. Men kan slechter doen dan de
lerende schaakspeler altijd maar weer het
hoofddoel van de schaakpartij voor ogen
houden: het matzetten van de vijandelijke
koning. Indien men dit doel kan combineren
met een.. combinatie, zoveel te beter.
Het eerste voorbeeld uit deze rubriek
brengt een fraai voorbeeld uit Aljechins
loopbaan in herinnering. Het laatste niet
het moeilijkste overigens is afkomstig uit
Münchenstein. waar dit jaar om de wereld
titel voor de jeugd werd gestreden.
Uit een partij WcresjaginArklin
(Tambov 1923).
4.
Uit de partij HohlerTscherniak
(Münchenstein 1959)
I
8
li. I
A
7
a Ail'A
A A
6
A %A
W A
b
•a A m
Al AA m
4
b mm
2 A MB
8
0
7) A i
3
A'ÜASi
a as,
1
a b c d e t g h
aan zet speelde 1 Pf5. Waarom
-as Wit
a b c d e f g b
aan zet won door een eenvoudig
7>1 ,n
iR J
Oplossingen
H
ft. M
E A.
1
a 0
1 fraaie combinatie
I
mmu ia
A AA
A A
A Ik
g W<&
heeft 2 manieren om ta
2. Flcischmann—N.N. 1 Tf8t! Txf8. 2
Dh8tü Kxh8, 3. exf8D mat. Na 2. Kfl
duurt het langer Er volgt dan 3. exf8D'
dat eveneens wint.
3. ZivnyJichy. 1. gxf6U De pointe is 1-
Dxhó. 2. fxg7r Kh7. 3. gxf8P mat! Zwad
speelde daarom 1Txf6. maar moest hel
na 2. Tc8i Kh7, 3. Lg8f wel opgeven
4. KercsPetrosian. Na 48. b4 Tg3!.,
hxg3 volgde: 49. hxg3, 50. Tfd2 Dhl
(dreigt mat). 51. Le2 Th7 (dreigt weer mat),
52. Kfl Dxf4tU (Deze zet had Keres over
zien.) Wit gaf het op. Waarom, dat kunt U
zelf wel uitvinden.
Correspondentie en oplossingea
aan de heer H. J. J. Slavekoord»,
Goudreinetstraat 125, Den Laag.
