Caballero
Ex Animo jubileerde
„Die Schöpfung"
met
Christelijke partijformatie logisch
en ook noodzakelijk
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
DONDERDAG 15 OKTOBER 195»
ai
ij
Agenda voor Leiden
kest v
K.
Wijkgebouw Staalwijk, 8 uur: Ope
Deur-week. filmvertoning „Wie is m:
naaste?"
Aula Herv. u.l.o.-school, Asserstraat,
uur: Open-Deur-week, ds M. L
Schoch van Rotterdam.
Maranathakerk L. Morsweg, 8 ui
Open-Deur-week', spr mr. A W Kist,
zang Maranatha-koor.
Hooglandse Kerkgrachl 33a, 8 uu
deling Broederschap van oud-Padvinders,
lezing over Spanje.
Pieterskerk, 7.30 tot 8.30 uur gelegen
beid voor meditatie en gebed
Oegstgeest gebouw Irene, S
Rhijngeester wijkgemeente, spr.: kerk
voogd J A. Mulder (met dia's).
Levendaal 1, 8 uur: huishoudelijke
gezinsvoorlichting, films over vis en
gerechten.
't Boshuis, 8 uur: afdeling zuid-\v
van de N.C.V.B.. mevrouw A. Frugte-
Ouborg over „Het dove kind".
Feestredenaar Joseph JJaydn
JUBILERENDE KOREN grijpen bij voorkeur naar de beide grote ora
toria van Haydn. De oorzaken zijn niet diep te zoeken. Men kan met
deze werken zonder een al te moeizame voorbereiding, eer inleggen. Dat
mag toch zeker wel bij een veelvoudig lustrumfeest. Ee dirigent van een
ten minste gemiddeld ontwikkeld koor loopt met zo'n Hay dn-executie
nauwelijks het risico, dat er iets niet of mindei goed zal gelukken. Ook
het publiek hoort deze blijmoedige begrijpelijke werken graag. Haydn
maakte muziek, die de natuurlijkheid en de welluidendheid zelve is. Hij
deed het ook schijnbaar zonder enige moeite. Dit'laatste is wel niet u
maar het resultaat wekt toch die indruk. Het is alles fris en open, wat hij
schreef zodat men zich als in de idyllische Oostenrijkse landouwen
plaatst voelt.
Zoekt U iets beters?
wip// y
Rook dan morgen eens
(CONSTANTE KWALITEIT)
Vrydag
Stadsgehoorzaal, 7.30 uur: hüldigings-
avond van de N.Z.H.V.M.
Leiderdorp, Irene, 8 uur: afdeling
Leiderdorp N.C.V.B., ds. A. K. Straatsma
over „Ons gezin, een open gemeenschap"
Prytaneum, 8 uur: academische film
studiekring, films met discussie.
Wijfogebouw Levendaal, 8 uur: bijeen
komst van het Arjos-dis-trict.
Gewestelijk arbeidsbureau, 8 uur: voor
lichtingsavond over Niieuw-Zeeland.
Zaterdag
Grote zaal Leids Volkshuis, 2 tot 5 uur:
receptie t.g.v. 60-jarig bestaan.
Station, 2.10 uur- vertrek excursie Ned
Chr. Reis-Vereniging naar L.D.M. te
Katwijk.
Antonius-clubhuis, 8 uur: toneelgroep
Pulchri-studio met „Je kunt het niet
kopen".
Wjjkgebouw Rehoboth, 3 uur: Open-
Deur-week, kindersamenkomst.
Elisabeth—ziekenhuis, 3 uur: receptie
zuster Zephirina t.g.v. gouden klooster-
feest.
Stadsgehoorzaal, 8 uur: feestavond Van
Wijk er Heringa.
Zondag
Pieterskerk, 10 uur: jeugddienst, voor
ganger ds. A H. Smits, Noordwijkerhout,
onderwerp „Geloof in theorie en prak
tijk".
Oosterkerk, 7 uur: Hervormde kerk
dienst m.m.v. Lutherse jongerengroep,
Bijbels spel „Artaban de wijze".
Apotheken
De avond- en nachtdienst wordt tot en
®.et vrijdag waargenomen door apotheek
Reyst, Steenstraat 35. telef. 20136.
Films
.CASINO (2.30 en 8 uur): Othello (14
jaar;
DIDO (2.30, 7 en 9.15 uur): Tiger-Bav
(H jaar)
LUXOR (2.30, 7 en 9.15 uur): Jack de
R'PPer (18 jaar);
TRIANON (2.30, 7 en 9.15 uur): Le<
cousins (18 jaar)
Kex (2.30. 7.15
(18 jaar).
Tentoonstellingen
De Lakenhal, expositie Josef Cantré (tot
Cl met 9 november)
Jaarvergadering kosters
Leiden en omgeving
De afdeling Leiden en omstreken van
de Vereniging van prot -christelijke Kos
ters hield de jaarvergadering in het Ge
rei jeugdhuis aan de Breestraat te Lei
den onder voorzitterschap van de heer
van Duyn uit Noordwijk aan Zee. De
voorzitter merkte op, dat zich in net
«gelopen verenigingsjaar geen grote ver
beteringen hadden voltrokken; niettegen-
'raande kon met vreugde worden gecon
stateerd dat verscheidene besturen finan
ciële en sociale verbeteringen hebben tol-
«andgebrach-t. De vereniging zal niet
bisten voordat haar doel bereikt is. En
dat doel is: de koster een verantwoorde
letale status te geven. Want waarom
®oct hij een uitzondering maken?
De secretaris en de penningmeester
Tachten hun jaarverslag uit. Drie nieu-
-leden waren toegetreden. De jaarver
gadering werd wait verlevendigd met mu
ziek.
9.15 uur); Touch of
Wat meer naar de' diepte afgetekend,
ontdekt men de grond van die helderheid
en gemakkelijke aanspraak. Haydn ge
bruikte het contrapunt, dat wil zeggen
de onderlinge verhouding der zich zelf
standig bewegende stemmen, op een ge
heel eigen manier.
Hij verloor zich niet in abstracties, ver
hief zich niet in de wolken van hogere
waarheden, maar richtte zich dqpr het
medium der spelende en discussierende
stemmen rechtstreeks en doelbewust tot
zijn publiek, ook tot de schare, die de
muzikale wet niet kent. Hij doet dat, als
zoon van de achttiende eeuw, keurig en
welbeheerst.
De grote Oostenrijker werkte aan het
lijke mededeling in de muziek aanvaardde.
Wat hij had te vertellei
ird. Het
ïcht
>elijk, begrij
pend en altijd vol milde, vernuftige hu
mor. Het is misschien niet toevallig, dat
de duetten van Adam en Eva in het derde
déél yan „Die Schöpfung" tot het schoon
ste, wat hij ooit heeft geschreven, bi
ren. De echte humor wordt uit de druk
geboren- Hij was niet voor niets ve
lange jaren met een „bes-tia infer
getrouwd geweest en wist dus, hot
buiten zijn beheersing te treden-
Men had de koorzang graag nog
plastischzr geboetseerder gehoord,
met name in de forti, die ook nog
wat milder en genuanceerder hadden
kunnen klinken-
En de heren van in beide groepen, dn
heel goed zongen, deden het wel een.
1 te spontaan en in die ogenblikken
iv. De algemene homogeniteit wa
ofwaardig. Ten slotte mogen we nie
crzuimen, het koor om de voortreffelijki
igetogen. doch klankvol gespannen
.ezzo-piano-zang, bij het duet in
prijzen.
Solisten
Haydn is de eenvoudig-vrome
moedelijke heldere causeur, die alle
koren en alle auditoria nog altijd
aanspreekt. De feestredenaar bij uit
nemendheid.
Superieur
Dat heeft het veertigjarige „Ex
Animo" ook begrepen, toen het zich
opmaakte om „Die Schöpfung" in
studie te nemen. Eerlijk gezegd, wa
ive blij, dat het nu eens niet „Dde
Jahreszeiten" was. Men kan bepaal
de (niet alle!) goede dingen te veel
krijgen. En dan: „Die Schöpfung" is,
naar onze mening althans, aan het
andere populaire oratorium supe
rieur in bondigheid van uitdrukking,
evenwichtigheid en niveau. Het is
nergens „goedkoop" en steeds op het
doel af. Daarbij komt, dat in het der
de deel de componist in het duet
Adam en Eva met het koor plotse
ling boven zijn alleen maar meester
lijke componeerkunst, en Hahdel-
achtige massakoor-regie uitstijgt tot
de hoogten, waar de genieën schou
wen
Ex Animo heeft de beroemde koren
„Stimmt an die Sai-ten", „Die Himmel
rühmen", „Vollendet ist das grosze Werk"
en ook de kleinere, al of niet in samen
werking met de solisten, met kennelijke
liefde en geestdriftige harten gezongen
Die bewogenheid verheugde, ook omdat
.- begrip uit sprak Dit was nu echt mu-
ek, die alle koorleden begrepen en
doorvoelden, waarin ze zich muzikaal
konden uitleven. Herman de Wolff diri
geerde zich warm- Maar dat kwam niet.
doordat hij zoveel moeite had om zijn
nensen mee te krijgen'. Hij heeft als een
*oed vakman, meer nog: als een ge-
nspireerd vakman geleid- En omdat die
.respiratie wederzijds werd opgewekt,
stegen de spanning en het enthousiasme
gaandeweg, totdat met het slotkoor te-
het hoogtepunt werd bereikt.
Was er dan in 't geheel niets aan
te merken deze avond? De Fransen
spreken over „les dêfauts de ses qua-
De drie solisten toonden elk hun
zeer goede, respectievelijk eminente
hoedanigheid. Dat is mogelijk in
werk van Haydn, waar bijna alles
dankbaar te zingen is. Bijna: want
de ligging van de stem in de eerste
tenor-aria is meestal veel te laag en
dus bijzonder ongunstig.
Jan Waayer die erg zijn best deed, kon
zich er niet verstaanbaar maken en kreeg
het hoorbaar benauwd. Later herstelde
hij zich eervol in „lm vollem Glanze
steigetjetzt die Sonne". Zijn fraaie, voor
deze situatie wat te lichte stem. kon hij
verder nog enkele malen met succes aan
wenden. Naast de beide partners over
tuigde zijn voordracht echter niet geheel
Annette de Ia Bye zong aanmerkelijk
vrijer dan zelfs nog verleden jaar. Haar
glanzend-metalige stem bleek lenig ge
noeg om alle snelle loopjes en kleine co
loraturen doorgaans met gemak te re-
men. De uitdrukking is vaak bijzonder
veelzeggend. Een prachtig resultaat be
reikte zij in de zeer moeilijke aria „Auf
starkem Fittige schwinget sich".
Veel respect moest men ook gevoelen
voor de kunstige wijze, waarop de neger-
zanger Henry Blackmon (van ,,Porgy and
Bess" zullen we maar zeggen) zijn bas-
recitatieven en -aria's zong. De schone,
sterke omvangrijke, technisch reeds ver
ontwikkelde stem gebruikt hij geen ogen
blik om er mee te pronken. Klaarblijke
lijk is voor hem de expressie het enige
doel, Maar die is dan ook bijzonder intel
ligent, en niet zelden indrukwekkend
Het drietal samen paste niet geheel
Een „jei
de lyriek of de coloratuur
groeien, een „lichte" tenor en e
sche bas vormen geen homogee:
In III klonk het duet (dus zonder tenor)
al veel beter, maar nog niet volma;
Hier maakte echter de uitstekende,
tistieke vertolking (waarvoor de beide
kunstenaars een open doekje kregi
vêel goed.
Het versterkte Rotterdamse Kamer
orkest volgde als regel nauwgeze
partituur aanwijzingen en musice
ook in de soli, vakkundig naar gees
stijl van het werk- De samenwerking
alleszins bevredigend,
ree jongedames boden ten slotte
w De la Bye en de heer De Wolff
■nen aan. Die waren zeker verdiend
Joh. van Wolfswinkel
Kleurrijke causerie
voor Natuurvrienden
De heer W. Maschhaupt heeft gister-
vond voor de leden van de Leidse aqua-
iumvereniging De Natuurvriend gespro-
en over: Kleur en kleurharmonie in na-
uur en aquarium. De heer Maschhaupt
betoogde, dat het kleurgevoel bij d>
keld, terwijl' juist de Icleuren een grote
ol spelen in het dagelijks leven.
Met behulp van dia's liet hij zien, d
•r twee soorten kleuren zijnwarme kle
en (rood, oranje en geel) en koude kle
en (blauw en violet). Groen is een ove
gangskleur. De karaktereigenschappi
van de kleuren werden uiteengezet, waa
bij bleek, dat het erg moeilijk is tot har-
Na de pauze gaf de heer
in, hoe de kleuren kunnen
gewend in het aquariuminte
Maschhaupt
Open-Deur-week in LEIDEN
Ds. Klamer in Het Boshuis over
liet radiopastoraat
/AP UITNODIGING van de commissie voor het bijzondere Kerkewerk
- van de Hervormde wijkgemeente Boshuizerwijk sprak gisteravond ds.
A. Klamer, radiopastor bij het IKOR te Hilversum. De grote zaal van Het
Boshuis was nagenoeg geheel bezet. Ook was de heer G. Verheul, een van
de omroepers van het IKOR, aanwezig, die enige opnamen van uitzendin
gen liet horen. De ouderling Th. Wetting opende en ds. H. Bouter sloot de
avond.
)e heer Verheul gaf een globale indruk
de mogelijkheden om het Evangelie
verbreiden. Bij alle 'media moet het
uiteindelijk gaan om het gesprek van
gesproken weten. Ds. Klamer beklem
toonde, dat het IKOR geen vereniging
wril zijn; het wil het middel zijn van de
kenk voor het gesprek met de wereld.
kerkdienst door de radio zag de pre
dikant eigenlijk als een riskante zaak.
Er zijn altijd „toevallige" luisteraars.
Onder hen zijn er, die nooit naar een
kerk gaan. Wij moeten dan ook wel be
denken, dat spreken mat de mensen een
kunst is; wij moeten hen niet gaan
bepreken.
radiokerkdiensten die door het
IKOR worden verzorgd, zijn de vragen-
irdingen voortgekomen. Toen
ook de uitzendingen van ds.
Kiyn van De open Deur tot stand. Ds.
lité's" (de gebreken van zijn goede I Klamer vertelde, dat mannen de radio-
hoedanigheden). Inderdaad: tme|pa,'or ««aer otbeli™ dan vrouwen, vroii-
loovt kans bii tilden
wen schrijven meer. Uit de vertelling van
de predikant bleek duidelijk, dat het toch
mogelijk is, door middel van de radio-
uitzendingen persoonlijk contact te krij
gen. Men zou een luisteraar kunnen ver
gelijken bij iemand, die door een sleutel
gat stiekum meekijkt.
Ds. Klamer wees er ook nog op, dat de
Kerk geen propaganda moet maken en
geen godsdienstig .spelletje moet bedrij
ven. De uitzendingen van het IKOR be
ginnen met ,,U luistert naar het IKOR",
maar de rolden moeten worden omge
draaid: „Het IKOR luistert naar u".
Toen dacht de predikant aan de hulp
verlening aan getroffen gebieden en per
sonen. Het radiopastoraat is ontstaan uit
het geloof, dat er gemeenschap mogelijk
is. Ook voor mensen in afdwaling en
De predikant voor het bijzondere Ker-
kewenk, dr. P. L. Sohoonheim, woonde
het eanste deel van de avond bij. Na de
pauze was er een levendige discussie.
Hogere uitkering voor
gemeenten
Betrekkelijk weinig
gevolgen voor Leiden
De minister van binnenlandse zaken
heeft de gemeentebesturen geschreven^
dat. in afwachting van de totstandkoming
van de bij de Staten-Generaal in behan
deling zijnde wet betreffende de finan
ciële verhouding tuèsen het rijk en de ge
meenten voor 1959 en volgende jaren, op
de uitkeringen uit 't gemeentefonds, die
voor I960 worden verwacht, voorschotten
zullen worden verstrekt tot 'n bedrag per
inwoner, gelijk aan respectievelijk 158
pet en 148 pet van de voor 1959 voor de
gemeente geldende basisverdragen var
de algemene uitkering en van de belas
tinguitkering. Deze voorschotten liggen
aanmerkelijk hoger dan de uitkeringen
voor 1959. Uit het vervolg van de c
laire blijkt, dat de voorschotten niet het
karakter hebben van de voorlopige uit
keringen ingevolge de vroegere we
de financiële verhouding, maar dat de
uitkeringen nu technisch zo zijn geregeld,
dat zij een overgang vormen naar de toe
komstige verhoudingswet.
Voor Leiden heeft voor wat de begro
ting i960 betreft deze zaak betrekkelijk
weinig gevolgen, zo deelde de wethouder
van financiën ons mee. Bij de opstelling
van de begroting is namelijk al rekening
gehouden met andere factoren, die de
hogere uitkering benaderen. Er is dus een
na-uitkering geraamd, die het totale be
drag van de uitkering dicht bij de defi
nitieve uitkering brengt.
„Artaban, de wijze" in
de Oosterkerk
Zondagavond 18 oktober om 7 uur
wordt in de Oosterkerk aan de Heren
gracht een dienst gehouden van het bij
zondere Kerkewerk van de Hervormde
gemeente, waarin Leidse Lutherse jon
geren het spel „Artaban, de wijze" op-
Mr. Beernink voor Eeidse studenten
Grondrechten mogen in geen
geval worden aangetast
/AP DE EERSTE vergadering van de Christelijk-historische studenten-
groep Leiden, gisteravond gehouden in het Prytaneum aan het
Rapenburg, heeft mr. H. K. J. Beernink uit Den Haag, lid van de Tweede
Kamer, gesproken over de vraag: Christelijke politiek? De heer Beernink
stelde om te beginnen, dat de moderne democratie het bestaan van poli
tieke partijen aanvaardt. Het is daarbij vanzelfsprekend, dat mensen die
Gods Woord onderschrijven contact met elkaar zoeken en een logisch ge
volg daarvan weer is, dat een christelijke politieke partij ontstaat. Is het
dus verklaarbaar dat is gekozen voor partijformatie op confessionele
grondslag, de vraag blijft of dit ook noodzakelijk is.
Burgerlijke stand van
Leiden
GEBOREN: Sara M, d v W van Rooljen
n J W van Kooperen; Erik, z v H Spek
n M F de Gunst; Harm z v W F Ver-
nond en Zwiers; Agnes M W, d v J P
Rotteveel en P van Rijn; Hermina C J,
J J Geerling en C van Egmond; Cor
nelia J, d v C T Cazander en H C Hezik;
Antonius J, z v C T Cazander en II C
k; Johan G, z v J G Muller en M J
de Jong; Cornelia A, d v B Plasman i
C Hoogervorst; Gilette M, d v H J Que
reveld en C G Schouten; Marian, d v
Willemse en H C Tegelaar; Elisabeth A,
S Stapersma en S C Zandvliet; Jolan-
da E P M W, d v A de Wit en J Roozen-
daal; Rudolf G J, z v G Otter en H C
Schous.
Het onderzoek naar de noodzakelijk
heid van christelijke partijformatie kan
worden verricht op drie manieren. Men
kan een vergelijking trekken met andere
partijen, een negatieve methode die
het oordeel van mr. Beernink niet moet
worden gevolgd, omdat zij onvoldoende
houvast biedt. Een sterk beklemtonen
van eigen beginselen is eenzijdig ei
evenmin houdbaar en een analyse
de praktische politiek heeft weliswaar
iets aantrekkelijks, maar daarbij kan'het
principe gemakkelijk uit het oog worden
verloren. De beste methode is een combi
natie van deze drie.
Strijd
Mr. Beernink betoogde voorts, dat de
in de grondwet verankerde vrijheden
en rechten van ons volk algemeen chris
telijk-historische grondslagen zijn tot
stand gekomen onder invloed vai
Reformatie. Groen van Prinsterer
een strijder voor het behoud en de
dere ontwikkeling van vrijheid en recht,
dwars tegen de tijdgeest in. De christe-
lijk-historischen zijn deze moeilijke strijd
niet vergeten; zij koesteren grote
bied voor de grondrechten, die in geen
geval mogen worden aangetast. Dit
onder meer gebleken bij hun verzet tegen
het openbreken van de grondwet in
een praktisch voorbeeld van het nut
christelijke partijformatie. Was de CHU
na de oorlog opgegaan in de PvdA dan
had deze openbreking haar beslag gekre
gen.
Maar worden de grondrechten dan
werkelijk bedreigd? Zolang de rooms-
katholieken in Nederland staatsrech
telijk protestants blijven denken, is
van hen geen gevaar te duchten. Maar
het kan ook anders, zie Spanje en
Columbia. Van de zijde van VVD en
PvdA Is weinig goeds te verwachten
wat liet grondrecht vrijheid van on
derwijs betreft. In sommige gemeen
ten constateert men een duidelijke
tegenwerking.
Vervolgens karemen stellen: christelijke
partijformatie, akkoord, waarom echter
juist CHU? Punten van verschil met VVD
en ARP betreffen respectievelijk het pro
cessieverbod en de rijkstraktementen
voor predikanten. Voorts verzet de CHU
zich scherp tegen de neutrale staat, dit
in tegenstelling tot de PvdA, wier strevei
kan leiden tot staatsverafgoding. Velen
in de PvdA zouden het weliswaar niet
gaarne zover laten komen, maar
partij aan de macht zijnde kan het ge
van de almachtige staat niet gemakkelijk
Heterogeen
Een ander bezwaar tegen WD
PvdA is, dat de samenstelling te hetero
geen is, mensen van allerlei levensbe
schouwing vinden er een enderdak. Een
christen belijdt de volstrekte souvereini-
teit van God over al het geschapene en
deze belijdenis is in de PvdA beslist geen
gemeengoed. De Bijbel is weliswaar geen
politiek handboek, maar hij bevat wel
richtlijnen over het recht, het gezag en
de staatsbemoeiing. Duidelijk is, dat de
overheid zich niet mag vergrijpen aan
de persoonlijkheid, dat zij de ontplooiing
van levenskringen als gezin en Kerk niet
in de weg mag staan. Dat de PvdA in
dit opzicht niet op hol is geslagen, is te
danken aan de invloed van de andere
partijen.
Ten slotte noemde de heer Beer
nink een aantal voordelen en nadelen
van de christelijke partijformatie.
God en Christus worden wel eens te
gauw vereenzelvigd met de politieke
partij, hetgeen de doorwerking van
het Evangelie kan schaden. Voorts
sluit men zich wel eens te gemakke
lijk op in eigen kring, men vergeet,
dat het venster naar de wereld wa
genwijd moet openstaan. Buiten
staanders vrezen onderdrukking als
de christelijke politieke partijen aan
de macht komen, een ongerechtvaar
digde vrees echter, gezien het ver
leden.
Ook is er het verwijt, dat men achter
de ontwikkeling aanloopt en hier moet
worden erkend, dat er inderdaad fouten
zijn gemaakt. Maar wie maakt er geen
fouten? De klacht dat men in de christe
lijke politieke partij te weinig met an
dersdenkenden in aanraking komt om een
zoutend zout en een lichtend licht te
kunnen zijn, houdt geen stand als men
bedenkt, dat het klimaat in de PvdA en
VVD zodanig is, dat met evangeliseren
niet veel resultaat wordt geboekt.
Voordelen
De voordelen van de christelijke poli
tieke partij zijn een beginselvast positief
verweer tegen Rome's macht, het in de
machtsstrijd van de democratische poli
tiek kunnen opkomen voor de belangen
van christelijke Kerken, scholen en orga
nisaties, het zich gemeenschappelijk kun
nen bezinnen op het Evangelie en de
permanente opbouw van de maatschappij
in christelijke zin. Het leek mr. Beer
nink bovendien voor een christen ten
enenmale onaanvaardbaar deel te nemen
aan een organisatie, die zich niet wil stel
len onder het gezag van Gods Woord.
Onder leiding van de heer J. Schipper
werd na een korte koffiepauze dieper op
het gesprokene ingegaan.
Advertentie
RIJWIELEN (i. beten,*) ƒ22,50
restant ln termijnen
Fa. DUSOSWA - LEIDEN
Tentoonstelling
Zaterdagavond 24 oktober om uur
hoopt Sierk Schroder in de Boehaave-
zalen een tentoonstelling in te leiden van
werk van Kees Buurman en Bert Jonk.
De expositie is geopend tot 14 november,
dagelijks van 2 tot 5 en van 7 tot 9 uur.
GEMEENTE LEIDEN
Burgemeester en wethouders van Lei
den brengen ter openbare kennis, dat de
Korte Raamsteeg met ingang van heden
de duur der werk?aamheden aan het
bouwwerk op de hoek Korevaarstraat-
Korte Raamsteeg is afgesloten voor het
verkeer met alle voertuigen, rij- en trek
dieren en vee, in de richting Garenmankt
