brinta
=iarwe
Artistieke vrijheid in Polen
geeft prachtige resultaten
Eerste Navoland in Europa
uitgerust met Sidewinders
Doorbraak van een conventie
die op een dood spoor leidt
TIP VAN BOOTZ
Dit jaar toch ijshockey
op de HOKIJ
Chefarine 4
Billiton zal
dividend
handhaven
Niemand de deur uit
zondereen
Brinta-ontbijt!
9
WOENSDAG 23 SEPTEMBER 1959
Muziekfestival in Warschau
Ontdekkingen
festival biedt me te veel moois, om
me te ergeren aan deze dingen, waaraan
ik me altijd al geërgerd heb. Eigenlijk
terug te brengen tot dit ene feit: het mu
ziekleven wordt verkeerd georganiseerd
en is. in verkeerde handen, veelal in han
den die zwart zien van het geld tellen.
Hoe hier verandering in te brengen? De
verantwoordelijke mensen in ons muziek
leven eens even te laten horen wat hier in
Polen geschiedt .En ook wat in andere
landen geschiedt. In mei van dit jaar
schreef ik in bijna gelijke zin uit Tsjecho-
slowakije. Ook daar zijn ontdekkingen
te doen.
De eerste grote verrassing al direct bij
de opening van het festival in Warschau
was de 45-jarige Poolse dirigent Witold
heeft zij op haar repertoire. In
Warschau hoorde ik haar in de „Expres-
viool en orkest van de
Poolse componist Tadeusz Baird (geb.
1923). een zeer interessant stuk, door
Wanda Wilkomirska ongelooflijk gaaf ge
speeld, ondanks alle hoge technische
de componist stelde,
wat goedkoop
:elfs v
)iano, trompet
Russische componi
itsj (geb. 1906), dii
al hier bijwoont
ïschre
Con.
strijkorkest
t Dimitri Shostako-
zelf het gehele festi-
WARSCHAU, september 1959-
IS EEN spreekwoord dat zegt: Onbekend maakt onbemind". Helaas
houdt dat spreekwoord maar al te veel ivaarhèid in, net zo goed als
het gezegde: „Wat de boer niet kent dat lust hij niet". Op kunstgebied is
dat ook zo. Want het is vooral in N ederland een tragische omstandig
heid, dat de mensen alleen maar achter bekende namen aanlopen. Als men
niet Callas of Schwarzkopf heet, dan komt men niet zo gemakkelijk in de
gratie. Als er aan een pianoconcert niet namen verbonden zijn als Rubin
stein en Brailowsky loopt men niet hard. En bij de viool komen dan van
zelfsprekend figuren opdagen als Menuhin en Heyfetz. Déze tragiek zou
zo erg nog niet zijn als ze ook niet zo dom was. Want wat de hier genoemde
kunstenaars veelal brengen behoort echt niet tot de onbetwistbare hoogte
punten. Leonard Bernstein is populair en Charles Münch ook, maar er zijn
dirigenten die nog niet zo populair zijn en toch muzikaal meer schenken
De oorzaak van het eeuwige cyclische
principe bij de concert-organisatie ligt
voor 'n groot deel natuurlijk ook bij im
presario's Zij ontdekken en brengen niet
meer, zij denken hoofdzaKelijk in geld
Idealisme is vrijwel uitgesloten op dit
gebied en wie het hoogste biedt, krijgt de
meeste kansen. Daarnaast is het kunst
leven zo zeer afhankelijk van kliekgeest
en vriendjespolitiek, dat men zich af
vraagt of het nog wel zin heeft het con
certleven op de ons bekende wijze voort
te zetten. Altijd maar weer met dezelfde
werken, altijd maar weer met dezelfde
dirigenten, altijd maar weer met dezelfde
solisten. En dan vaak nog solisten, die
aanmerkelijk minder zijn dan hun nog
onbekende collegae.
Op het moderne muziekfestival in War
schau voel ik dat alles eens zo sterk. En
werkelijk niet uit èen soort snobisme,
omdat hier alleen moderne muziek wordt
gegeven. Integendeel, er zijn hier wer
ken die ver onder de maat vallen, terwijl
ik tevens na al deze moderniteiten ook
wel eens naar een wals van Johann
Strauss verlang. Ik voel dat echter alles
zo sterk, omdat ik hier kennis maak met
uitvoerende kunstenaars en componisten,
die in ons land volslagen onbekend zijn
en meer betekenen dan veel van hen, die
wel bekend zijn.
Bij de radio in Warschau heb ik mij
eens wat banden van Poolse kunstenaars
laten voordraaien. En stomverbaasd was
ik, daar figuren uit verleden en heden te
horen, die in techniek en muzikaliteit
met kop en schouders boven de" populaire
idolen uitsteken. Zo bijv. de sopraan Ada
Sari, eens verbonden aan de Scala te Mi
laan en nu op oudere leeftijd professor
aan het conservatorium te Warschau..
Een stem van zulke pure bel canto-stijl,
dat men er het idool Galli Curci graag
voor geeft. Zo ook de Poolse bas Adam
Didur (overleden in 1947). de bariton Wac-
daw Brzesinski (overleden 1918) en de
tenor Stanislaw Gruszcsynki, die in 1937
het podium vaarwel zei en in zijn tijd een
der beste Parsifals moet zijn geweest. Het
zijn namen voor ons, meer niet. Ons land
wordt bewerkt door een stel zang-snobs,
die absoluut eenzijdig en partijdig zijn
en die meer op sensatie en uiterlijk ver
toon letten, dan op werkelijk muzikale
zang. En het publiek lbopt maar
hb
Wanda Wilkomirska, de 30-ja-
rige Poolse violiste, die tot de
topklasse van de hedendaagse
concertviolistèn behoort.
hier ook werk is uitgevoerd, dan ga
ik toch echter liever te gast bij de Polen,
die nog geen spoor van banaliteit of mu
zikale degeneratie vertonen.
En het zal toch ook een man als de
jwjetcomponist Shostakowitsj iets doen
hier in het vrije Polen werken te horen,
muzikaal opzicht een veel meer
persoonlijke taal doen horen dan zijn
Concert voor piano, trompet en strijk-
irkest, dat in het slotdeel zelfs bijzonder
lanaal is. In feite Is Shostakowitsj toch
en groot componist (ook een bcminne-
ijk en bescheiden mens zoals ik hem
hier meemaak), maar zijn gebondenheid
bepaalde partijpolitiek heeft hem
fns parten gespeeld en hem tot
volkse dingen gebracht, die het volkse
clement niet sublimeren en bovendien
erkclijke kunstmuziek niet zo
erg veel te maken hebben.
jverigens wel vermeldenswaard
r in Warschau een concert mo
ten alle concerten zijn uitver-
aarop drie componisten op het
komen bedanken: Szabelski
Shostakowitsj. Hoe vaak ge
beurt het bij ons dat een nog in leven
zijnde componist erkend wordt met de
uitvoering van zijn werk? En hoe vaak
gebeurt het bij ons dat concerten van
hedendaagse muziek zijn uitverkocht?
Men moet dat natuurlijk niet idealiseren
denken, dat het publiek hiér altijd
■m loopt voor hedendaagse kunst. Dit
ival is natuurlijk iets bijzonders
ar toen eens in ons land een derge
lijk festival werd gegeven, was de zaal
allesbehalve vol, en dan nog wel met één
avondconcert In Warschau worden er
dagelijks twee concerten gegeven: Ka
mermuziek om half vijf en een groot
ïcert om half acht. Tussen die concer-
i ligt dan ongeveer een uur tijd om
;ens te gaan eten en vanzelfsprekend
discussiëren, waarbij het opvallend is
dat de meningen van achter het „ijzeren
gordijn" -vaak sterk verschillen met die
van het Westen. En waarschijnlijk ooi-
moeten verschillen Per slot van rekenine
zijn er toch grenzen. De Oostduitse mu
ziekcritici staan in dit opzicht wel ge
heel achter de Westelijke meningen. Of
ze het durven.te schrijven is nog een
vraag.
Corn, Basoski
„Jeugdleider" in
arrest gesteld
De Amsterdamse „jeugdleider" Sanny
H. (35), onder meer voorzitter van de z.g.
Elvis Presleyclub, die meermalen van
zich heeft doen spreken door de organi
satie van jeugdevenementen en zijn plei
ten voor de z.g nozems, is gearresteerd
Hij zou zich namelijk aan een ongeoor
loofde verhouding hebben schuldig ge-
De dirigent van de Nationale
Phüharmonie in Warschau, Wi-
töld Rowicki, de toonaangevende
orkestleider in Polen.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
Rowicki, vioollcerling van Arthur Ma-
lawski, coinpositicleerling van Zdzis-
law Jachimecki en directieleerling van
Rudolf Hinderaith. Direct na de oorlog
kreeg hij de kans enkele orkesten te
reorganiseren en thans Is hjj eerste diri
gent van het Philh. Orkest van Warschau,
de nationale Philharmonle. Deze Rowicki
is een figuur, die zó voor het Concertge
bouworkest kan staan. Geen puit-vir
tuoos, maar een muzikant, een mau die
de dirigecrtechniek tot in de kleinste de
tails beheerst, maar geen directie-pathe-
tiek nodig heeft, om tot de juiste mu
zikale expressie te komen. In vele op
zichten ook als mens deed hü me
aan Eduard van Belnum denken. Laat
hem maar eens enkele gastdlreotles hty
het Concertgebouworkest vervullen en ik
geloof, dat hij dan meer betekent dan
een George Szell.
Bij dat openingsconcert was de tweede
kennismaking die met de 30-jarige vio
liste Wanda Wilkomirska, draagstèr van
lal van prijzen, maar bovenal bezitster
van een grote cultuur en een ongeëven
aarde techniek. Niet minder dan 15 viool-
Zbigniew Szymonówicz en de trompettiet
Zygmunt Piorkowski. Weet u waarom ze
nooit in ons land optraden? Omdat ze on
bekend zijn en er dus niet zoveel aan te
verdienen valt.
Tenslotte was er dan de jonge Poolse
sopraan Stefania Woytowicz, over wie ik
dit jaar reeds vanuit Praag in enthousias
te bewoordingen schreef. Zij solieerde in
de 3e Symfonie van Karol Szymanowski
(1882—1937), over welke componist ik een
afzonderlijk artikel hoop te schrijven ge
zien zijn belang voor het muziekleven
De stem van Stefania Woytowicz bete
kent voor mij veel meer dan die van Cal
las en Schwarzkopf samen. De Columbia
Artists Management heeft haar in mei
ook in Praag ontdekt en gaat nu grammo
foonplaten met haar uitbrengen en heeft
haar reeds gecontracteerd voor Amerika
In ons land is ze onbekend. Over enkele
jaren is Stefania Woytöwicz over de ge
hele wereld beroemd en dan komt .Ne
derland misschien nog eens met een uit
nodiging. Te laat natuurlijk.
De composities
TAIT WAS dus alleen al het resultaat
van het openingsconcert in War
schau en dan nog uitsluitend wat betreft
de uitvoerende kunstenaars. Wat de
posities betreft kan men hetzelfde op
merken. Want het zou opnieuw een j
misvatting ten aanzien van Polen zijr
men denkt, dat het scheppend talent
aan bepaalde ideologische banden gebon
den is. Integendeel, Polen is na 1956 een
volkomen vrij land en wat er na dat jaar
aan kunst voor de dag is gekomen staat
beslist niet achter bij het goede dat West-
Europa oplevert
Zoals gezegd: deze toestand is nog
maar drie jaren zo. Vóór die tijd was hei
nog mogelijk dat een der bciaamdste
kunstschilders (het was in 1952)
honger stierf omdat zijn kunst gcei
nade kon vinden in de ogen van
toenmalige bezetter. Thans. wordt zijn
werk overal met trots getoond en zetten
zijn leerlingen in vrijheid zijn idealen
voort. De couranten kunnen zulke dingci
ook schrijven en ze doen dat dan ook
Kritiek is weer mogelijk en eigenlijk i:
dat wel goed, want daardoor blijft di
rust in Polen gehandhaafd, daardoor ooi
accepteren de arbeiders dat ze een laai
weekloon krijgen (plm. f 250 per maand
en dat terwijl alles heel erg duur is) om
dat Warschau opgebouwd moet worden.
Wat ik tot heden op hel muziekfestival
hoorde stond en dan bedoel ik speciaal
de Poolse composities op een zeer hoog
peil. Bij de vele Poolse werken was ei
eigenlijk niet één, dat onder dé maat was
Boleslaw Szabelski (geb. 1896), Tadeusz
Biard (geb. 1928). Grazyna Bacewicz (geb
1913) en Henryk Górecki (geb. 1933). het
zijn al vier componisten die niet alleen
het componeervak verstaan, maar ook
kelijk muziek weten te schrijven
kest van Szabelski
Een Tocc
inleiding van een concert dan altijd
weer diezelfde ouvertures uit voorbije
tijden, waarop orkestdirigenten in Ne
derland veelal het publiek trakteren E
de le Symfonie van de zeer jonge Gó
recki is veel interessanter dan vele dood-
gespeelde zgn. klassieke symfonische
werken De componiste Bacewicz heeft
in haar Concért vóór strijkorkest, 5 trom
petten en slagwerk soms verrassend mu-
zukale dingen gedaan die een uitvoering
ook buiten Polen zekér rechtvaardigen
Zin voor melodie, orkestkleuring, op
bouw en lyriek blijkt uit de Poolse com
posities En als men dat dan vergelijkt
met Wat b v éen m het Westen nogal
gevierde componist als de Fransman
Pierre Boulez (geb. 1925) presteert en van
niemand graag elke minuut die extra
de lucht ingaat op één been willen
staan.
Volgens de strakke regel zal het als
volgt zijn: woensdag, vrijdag en zater
dag sluiten om 10 uur. Dinsdag en don
derdag ev. om 10-20 uur, omdat films en
toneelstukken, vooral wanneer zij met
per helc fles f'6,15
Zend ti j din delin g
tot 1 januari
In de schoot van de NTS is nog eens
flink gehutseld met de 15 uren televisie- het oog op de leeftijd van de kijkers
zendtijd per week, die ons tot en met pas om 9 uur beginnen, meestal te lang
31 december a.s. zMn toebedeeld. Hierbij uitlopen.
De zondagavond blijft, zoals hij was.
Houdt men dit schema aan, dan blijft
er voor de NTS (niet voor de omroep-
secties!) nog wat zendtijd over en deze
zal voornamelijk worden gebruikt om
in het late avonduur nog wat Eurovisie
aanvulling te geven.
Deze week gebeurt dat op dinsdag
en zaterdagavond. Helemaal altijd om
tien uur sluiten wordt het dus echt niet.
i is gebleken, dat de pap weer niet zo heet
gegeten wordt als zU werd opgediend.
Met andere woorden: het valt nog wel
mee met dat elke avond om 10 uur
sluiten.
Inderdaad zal er in deze drie maan-
den duchtig op gepast worden dat de
zendtijd niet al teveel uitloopt, al zal
|~\E SIDEWINDER", zo vertelde luite-
nant-ter-zee II P. W. C. Roodenburg,
„is het beste te vergelijken met een jacht
hond. De jager houdt hem aan de lijn tot
hij 't wild op het spoor is. Is dit spoor een
maal gevonden, dan wordt de hond los
gelaten en die hond rent regelrecht naar
het wild toe. De Sidewinder doet dit ook.
Het is een doelzoekende raket, die zichzelf
bestuurt en zo secuur werkt, dal hij vol
gens de Amerikanen op een afstand van
een honderd nieter een brandende sigaret
vindt en raakt. We zijn er trots op, dat we
hem bezitten, want Nederland is het
Dc naam is ontleend aan een ratel
slang, die in Zuid-Amerika leeft.
Die slang is blind en gaat bij het
zoeken van zijn prooi op de warm
te af, en hij valt net aan als een
snoek: in bochten. Dat doet de
Sidewinder precies eender"!
Twee scpiadrons
Luitenant-ter-zee Roodenburg is com
mandant van vliegtuigsquadron no. 3
van de Marine Luchtvaart Dienst, dat
op het vliegkamp Valkenburg is ge
stationeerd Zijn squadron is uitgerust
met Seahawkstraaljagers, eenpersoons
jagers. die opereren vanaf vliegdek
schepen. Op de Karei Doorman bevindt
zich eveneens een squadron Seahawk
straaljagers. Deze twee squadrons nu
worden op korte termijn voorzien rne(
het nieuwe geleide wapen, de Side-
„Deze raket", vertelde luitenant-ter-zee
Roodenburg. „is ontwikkeld door de
United States Navy, in samenwerking
met de Amerikaanse industrie. Toen be
kend werd, dat de Sidewinder in gebruik
Vier Canadezen in Haags team
r"PEGEN dc verwachting in zullen het
-■ komende seizoen op de HOKT in Den
Haag ijshockeywedstrijden worden ge
speeld. De I-Iaagse IJshockeysticbting zal
namelijk voor dc training en de wedstrij
den van het HOKY-teapi over de kunst
ijsbaan kunnen beschikken.
Om de ploeg zo sterk mogelijk te laten
uitkomen heeft men drie Canadezen ge
contracteerd, t.w. de 20-jarige Zenas Büh-
ler (doelverdediger) en de spelers Bill
Patterson (22 jaar) en Donald Cook (21
jaar). Bovendien onderhandelt men nog
met een vierde Canadees, die als speler
coach zal moetén optreden.
Reeds op 4 november zal men de
HOKY-plóeg aan het werk kunnen zien
en wel tegen het Zweedse team Alfreds-
hamn. örebro (Zweden) fungeert op 11
november als tegenstander van de Hage
naars en op 18 november komt het Finse
nationale team naar Den Haag Voorts
zullen op nog nader te bepalen data Va-
lerengens (Oslo), Grums (Zweden), hel
selectieteam van Schotland, de nationale
ploeg van Roemenië, de Royal Canadian
Airforce Flyers, Luik, Preussen Krefeld.
The Queen's Own Rifles, The Canadian
Guards, Marville en Van Doux (beide
Feestpakketten
marinepersoneel
St Nicolaas- en kerstpakketten, als
mede kerst- en nieuwjaarscorresponden
tie, bestemd voor militairen der zee
macht, die in Nederlands Nieuw-Guinea
of op Hr.Ms schepen van oorlog in de
wateren rond dit gebiedsdeel dienst
doen, kunnen per zeepost worden ver
stuurd.
De St. Nicolaaspakketten dienen uiter
lijk 30 september, de kerstpakketten,
alsmede kerst- en nieuwjaarscorrespon
dentie, uiterlijk io oktober ter post te
zijn bezorgd.
Adressering voor de aan de wal ge
plaatsten: rang of kwaliteit, naam en
marinenummer, naam van kazerne c.a
inrichting, plaatsnaair
Guinea.
Adressering voor aa
sten: rang of kwaliteit,
derlands Nieuw-Guinea.
Op de pakketten dient duidelijk te wor
den vermeld St. Nicolaaspgkket. c.q
Kerstpakket.
Koninklijke thans op
Duitse beurs
Dè N V Koninklijke Nederlandse Pe-
rroleufnmij. heeft bericht ontvangen, dat
de aandelen heden tot de notering zijn
•oegelatén op de effectenbeurzen van
Frankfort aan de Main, Berlijn, Dussel-
dorp, Hamburg en München.
Nederl. Nieuw-
i boord geplaat-
i Hr-MsNe-
laatste zijn Canadese legerteapis uit Fran
krijk) op de HOKY verschijnen.
In het HOKY-team zullen Klein, Fèrir.
Van Rhedë. Van Dijk, Overakker, Her-
reur. De Jong, Loret, Hendriks, en Pieter-
se opgesteld worden, aangevuld met vier
Canadezen. Tevens streeft de Haagse IJs-
hockeyclub er naar de jongere spelers
indien het de wedstrijd geen schade doet
- een kans in het eerste team te geven
Ook zullen er uitwedstrijden voor de
ploeg op het programma komen. Het ligt
in de bedoeling via Zuid-Duitsland een
toernee naar Oostenrijk te maken.
Keres favoriet
voor titel
De 43-jarlge Rus Paul Kercs, de n
die na de oorlog enkele jaren erkend
werd als de beste schaker na Botwlnnik,
maakte goede kansen op de titel in het
kandidatentoernooi te Bied In Zuid-
Slavië.
Keres leidt momenteel met 6V2 punt en
een afgebroken partij Hij wordt gevolgd
door Tal en Petrosian .elk met punten
Bobby Fischer is weer enkele plaatsen
opgeschoven. In de tiende ronde behaalde
de jonge Amerikaan de volle winsr t
Benkoe. Fisher bezet nu met-4 punten de
vijfde plaats, achter Gligoric, die 5 pun
ten heeft en een afgebroken partij. Smys-
lov bereikte remise tegen PetVosian en
heeft nu 3V2 punt en een afgebroken par
tij. Hekkesluiters zijn Olafsson met 3
punten en twee afgebr. partijen en Ben
koe met een gelijk aantal punten en
een afgebr. partij.
De uitslagen van de tiende ronde wa
ren; Fischer—Benkoe i—0, Tal—Keres
0—1, Smyslov—Petrosian MMi, Olafsson
Gligóric afgebr.
Wallstreet weer
gedaald
De New Yorkse effectenbeurs is giste
ren weer gedaald, nadat een aanvanke-
kelijk herstel mislukt was. De handel was
matig levendig. De meeste verliezen lie
pen van enkele centen tot een dollar,
maar er kwamen ook verliezen van 6 dol
lar voor.
Vliegtuigfabrieken, chemische fond
sen, spoorwegen, tabak, farmaceutische
waarden en de meeste staal- en auto
aandelen, sloten lager.
Van de 1208 verhandelde fondsen waren
587 lager, 405 hoger en 216 onveranderd.
Het gemiddelde van A P voor 60 aan
delen daalde 0-70 dollar tot 214 dollar, van
Standard and Poor voor 500 waarden (j.i.v
dollar tot 55,14 dir. .van Dow Jones voor
30 industriëlen 1.70 punten tot 616-45.
zou komen bij de Marine Luchtvaart
Dienst en volgens mededelingen van
de minister van oorlog volgend jaar ook
bij de Koninklijke luchtmacht moesten
we een. ontwerp maken voor een ophang
inrichting onder de vleugel van Seahawk.
We hadden een vliegtuig en we kregen
een geleid projectie, maar dari vliegtuig
moet dat projectiel kunnen meenemen
de lucht in en ook kunnen afvuren. Onze
technische dienst is èr
4-voudige combinatie
inderdaad veet beter!
Vier werkelijk betrouwbare middelen
helpen elkaar en doen wonderen I
Elk der vier bestanddelen van Chefarine
„4" is op zich zelf al wereldberoemd.
Maar de combinatie in één tablet werkt
toch nóg beter dan kan worden verwacht.
Deze 4 middelen in één tablet doen
wonderen en helpen ook vaak dan wan
neer andere middelen falen.
20 labl, f. 0.80.Voordelige gezinsverpakking 100 labl. f, 3.50
Er is geen reden om dit jaar één
lager dividend van de Billitonmij. te
verwachten, aldus deelde de voor
zitter van de raad van commissaris
sen, mr. L. A. Nypels gisteren op
de aandeelhoudersvergadering mede.
De ver'mogensvooruitgang sedert 1 jan
1959 wordt geschat op f 20 miljoen en
blijkens een vergelijking met de gecon
solideerde balans van eind 1958 is f 17 min
afgeschreven op exploraties, claims, rech
ten, oprichtings. en voorbereiélingskosten
Een belangrijk bedrag is gereserveerd
voor belasting doch dit kan slechts een
ruwe schatting zijn, te meer omdat sedert
1949 geen definitieve aanslagen voor de
Gemeenschappelijke Mijnbouwmij. Billi
ton zijn ontvangen. De liquidatie zal ge
ruime tijd in beslag nemen en biedt bij
zondere fiscale problemen. Met Indonejjê
is volledig afgerekend.
De vermogenspositie van Billiton i
belangrijk versterkt, doch de winstei
zullen voorlopig niet het oude peil be
reiken. De verkregen middelen kunnen
slechts geleidelijk belegd worden.
Dojr de liquidatie is het aandelenbe;
in de N.V Holi. Metallurgische Bedrijvi
tot 76.7 pet gestegen. Deze keerde 7]i pet
dividend uit. Zij doet geen proeven met
kernenergie, doch met metaalalliages. In
samenwerking met derden zullen de be
langen bij de chemische industrie worden
uitgebreid. In Canadawerd met explo
raties nog geen succes geboekt, doch een
vorige maand begonnen exploratie biedt
enige vooruitzichten. Kamatur zal in 1959
wel de afschrijvingen verdienen. Het es
sentiële voor dit bedrijf, is vergroting vaq
ertsreserve, dus van levensduur, daar de
tinprijs in de eerste tien jaar zal stijgen
Mbeye zal eens een grote vlucht kunnen
nemen als de staalfabrikanten titaan door
niobium gaan vervangen. Voorlopig zal
men de proefinstallatie met 150 ton erts
:iteit voor de prohuktie gebrui-
e grote graafwielbagger in Surina-
n bedrijf gekomen en de produktie
;eleidelijk gebracht worden van
1,25 min.'ton bauxiet per dag.
720.000
De afzetmogelijkheden
beterd en e
overeenkom
t kal
op
De repatriëringskosten ad f 24 min. zijn
opgenomen onder Verplichtingen bijde
vermogensopstelling van 30 april. De
Nibem is nog niet in liquidatie. Het is
nog niet zeker of de Nigadcomijnen bij
betere lood-, zink- en koperprijzen her
opend kunnen worden. De Billitonmij.
Suriname keerde 8 pet dividend uit.
Tegen het belang in de Mijnbouwmij. Ce
lebes is een reservé gevormd
Het dividend werd bepaald op 20 pet
«.indelen I en 15 pet id. II. Jhr mr L. A
v. Kretschmar van Veen werd herbe
noemd tót commissaris.
ophanginrichting te construeren en deze
ophanginrichting is dusdanig, dat zij de
vliegprestaties van de Seahawk slechts in
zeer geringe mate beïnvloedt".
„De Sidewindër heeft een lengte van
drie meter en een diameter van \2Vs
centimeter. Zijn prijs is ongeveer duizend
dollar per stuk. De Seahawk heeft een
Sidewinder onder elke vleugel en kan
dus twee van deze projectielen meevoe
ren. Het- projectiel heeft aan het eind
vier stabilisatievinnen. Het lichaam be
staat uit eeq -jrtotór, een. granaat en een
kop. De motor geeft het wapen eén snel
heid, die van tal van factoren afhankelijk
is, maar toch belangrijk hoger ligt dan
de snelheid van het geluid. In de kop
zitten een zoeker en een besturings
mechanisme. In de zoeker bevindt zich
De Sidewinder is bestemd om afgescho
ten te worden op doelen In de lucht. Voor
het bestoken van doelen op de grond is
het projectiel ongeschikt. Zolang het
onder de vleugel van het vliegtuig zit,
kijkt het als het ware uit en vertelt het
de vlieger wat het ziet. Het registreert
dus elk voorwerp in dc lucht cn zet de
registratie om in een elektrische stroom,
die weer wordt omgezet in geluid. En
dit geluid hoort de vlieger in dc cockpit.
0> dat ogenblik weet h(j, dat het doel
zichtbaar is voor zijn geleide wapen.
Zodra hij het projectiel afvuurt zoekt het
zelf zijn weg naar dit doel, dat beslist
niet meer aan een vernietiging kan ont
komen. Het grote voordeel van de Side
winder is, dat het al op enkele kilometers
afstand van het doel kan worden afge
vuurd. En die afvuring behoeft niet eens
nauwkeurig te z(jn, want het projectiel
zelf' is zeer nauwkeurig.
Een nadeel echter is, dat het gebruik
van het wapen aan een enkele beperking
is onderworpen. Omdat het reageert op 2
infrarode straling, mag het niet worden J
afgevuurd als het doel zich in derich
ting van de zon bevindt, omdat het an
ders de zon. die 'n veel sterkere stralings
bron is dan welke bron ook, zou gaan
zoeken. Het meest effectief is het projec
tiel buiten een bepaalde cirkel om de
Oefeningen
Binnenkort gaat de Marine Luchtvaart
Dienstin het gebruik van deze njguwe
geleide projectielen oefenen-, nu reeds
wordt er gevlogen, echter met raketten
zonder springlading. De overige appara
tuur is wel aanwezig, want het gaat er
in de eerste plaats om de vlieger ver
trouwd te maken met de geluiden, die
het mechanisme in de cockpit laat horen...
De oefeningen in de toekomst zullen
worden gehouden boven de Noordzee t
als doel wordt een raket van een ander J
type gebruikt. Van groot belang
dc vliegers zien hoe de weg is, die het I
pröjéctiel kiest nadat het is afgevuurd. J
Indien, vermoedelijk aan hét einde
van dit jaar, alle vliegtuigen
twee squadrons, van Sidewinders zijn f
voorzien, betekent dit piet dat de t
ventionele bewapening uit dp vliegtui-
gen wordt verwijderd. Want deze kun- 1
nen in een luchtgevecht altijd
komen.
TELEVISIE VOOR
VOLGENDE WEEK
Onder voorbehoud van wijzigingen
geven wij u een overzicht van de tele
visieprogramma's die u kunt verwach
ten in de week van 27 september tot 4
oktober a.s.
Zondag: NTS tussen 6-45 en 7.20 uur:
reportage uit Rotterdam, schakeldienst
met Huil; 8 uur: AVRO met introductie
van nieuwe medewerkers en nieuwe
rubrieken voor het komende seizoen,
een medische film met toelichting door
dr. De Kater en het amusementspro
gramma Van A tot Z. Om 10 uur: ge
zamenlijk programma „Sport in beeld".
Dinsdag: NTS om 8 uur met journaal,
weerbericht en filmprogramma.
Woensdag: 5 uur kinderhalfuur van
de VARA met Pipo de clown; 8 uur:1
NTS-journaal, daarna NCRV met actua
liteiten, een film over de EGKS, „Pas
geperst" en dagsluiting.
Donderdag: 8 uur NTS-journaal, 8.20
uur VARA met politiek overzicht,
documentaire over het grafische bedrijf
en televisiespel.
Vrijdag: 8 uur NTS-weekjournaal, 8.30
uur KRO met Gastenboek, een docu
mentaire over Interpol, een cabaret van
Jan de Cler en sportrubriek.
Zaterdag: 5 uur kinderhalfuur van de
AVRO, 3 uur NTS-journaal, 8-20 uur
AVRO met actualiteiten, de nieuwe ru
briek „Schlager" en de Weekendshow.
nanavond
De NCRV zendt tussen 8 en 9.30 uur
de Purcell-heraenking van het Hein-
rich Schutz-feest uit. U hoort de Lon-
dense Purcellsingers, het Ned. Kamer
orkest en de organist Mees van Huis
in zeven werken van Purcell. Daarna
volgt het klankbeeld over de kerkbouw-
actie en om 10.15 uur voert het Radio
Kamerorkest het concert voor klavier
en ensemble in d van Bach uit. Soliste
is Daniels Dechenne.
Met een „gouden regen" van melo
dieën opent het Promenade-orkest o.l.v.
Benedict (Silberman, bijgestaan door
Bert Robbe en Christine Spierenburg
tussen 8.05 en 8.55 uur het VARA-pro-
gramma. Aansluitend kunt u luisteren
naar het hoorspel „De man met het
koffertje" door Rudolf Dannenberg.
i
vanavond
Voor het televisieprogramma zorgt
de AVRO, als om 8.20 net NTS-journaal
voorbij is. Het begint met de sportru
briek, om 8-50 uur bespreekt mr. Hil-
terman de toestand in de wereld en
om 9 uur begint een muzikale impressie
van het herfstseizoen onder de titel
„September Song". Tot slot om 9.30 uur
een bezoek aan de poppenfilm in het
bedrijf van Joop Geesink.
Tips uit het buitenland
Wagners „Die Walküre" wordt, met
twee korte onderbrekingen, tussen 6 en
10.40 uur uitgevoerd in het BBC-pro-
gramma op 464 m. U hoort een Duitse
uitvoering uit het Royal Opera House
Covént Garden onder leiding van
Franz Konwitschny.
Tussen opgewekte muziek door
zendt Brussel Vlaams van 7-30 tot 9.15
uur de voetbalwedstrijd Anderlecht
Glasgow uit,
Kunt u op uw toestel FM ontvan
gen, dan kunt u ook tussen 8.15 en 10.30
uur een groot Beethovenconcert beluis
teren, dat uitgezonden wordt in het
Duitse programma op 88-8 MHz. De
pianist Andor Foldes is solist in het
pianoconcert in D, verder hoort u oan.
de eerste en de achtste symfonie. Het
is het vijfde concert van het Beethoven-
feest in Bonn.
Programma voor morgen
,9 35 Waterst 9 40 Morgenwijding
3ram 10.50 V d kleuters 1100 Kook-
e 1115 Gram 1145 Hei goud van
caufi 12 00 Orgelspel 12.30 Land-
13.00 Nws 13 15 Meded of gram
rheaterork 13.55 Beursber 14 00 Ka-
4.30 Gram 14.55 Logboek 1943,
7 45
iehte i
18.00 Nwe 18 13 Metropole oric en solist
3 45 Sportpraatje 18 33 Gesproken brief
9 00 Gram 19 45 V d Jeugd 20 00 Nws
20 03 Kamerork en solist 21 15 Herden-
js.progr Karei van de Woestijne, klarik.-
d 21 55 Act 32 10 Romantische retuz
j 32 40 Gram 22 50 Sportact 23 00 Nws 23 15
•sber van New York 23 23—24 00 Dls-
trsum II. 298 m. L007 kc/«. KRO:
!ws 7.15 Gram 7 45 Morgengebed
kal 8 00 Nwb 8.15 Gram 8 50 V d
ouw 9 40 Schoolradio NCRV: 10.00
10.30 Morgendienst. KRO: 11 00 V d
1145 Gewijde müz 12 00 Mdddag-
Qodklok 12 03 Gram 12 25 V d
Land. i
2 50 Act 13 00
meded 12 31
solist 15 5
'erdenking 16 30 Kame
l d jeugd 17 30 Gram 17 40 1
19 00 Nws en weerbér 1910
19 30 Radiokrant 19 50 Po-I
0 Heinrteh SchUztfee*t 21 30 Rep
m 22 00 Periodieken parade 22 10
iuz 32 40 Gram 32 45 Avotidover-
23.00 Nwa 23 15—24 00 Gram
leprogr. NTS: 3p 00 Journaal <*n
z NORV: 20.20 TV-spel 22.20
