AFVAL Blad VEILIGE TRA? Industrieel ontwerper Wat qebeurt er met de inhoud geoeurt er met ae innout van onze vuilnisemmer ze doen er we I wat mee zondag; ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1959 Nu, veertien jaar na het einde van de oorlog, als wy het overgebleven oud brood in kleine stukjes gesneden voor de vogels strooien, kunnen wjj ons nauwelijks meer indenken, dat dit in de laatste oorlogsjaren een onvoor stelbare verspilling van het zo nodige voedsel zou hebben betekend. Het is eigenlijk vanzelfsprekend geworden, dat we wat over hebben. Wie van ons immers kookt zo econo misch, dat er eens een keer niets overschiet? En de rest? Ach, dat is vaak maar gewoon afval en ,,daar doen „ze" wel wat mee" als we het zelf niet in een volgende maaltijd kunnen verwerken. Wie die „ze" zijn en wat ze er mee doen, daar breken we ons hoofd meestal niet over en als we horen, dat een enorme instel ling als de Wereldgezondheidsor ganisatie zich onder meer ernstig met dit probleem bezig houdt, dan staan we daar werkelijk verbaasd over. En toch zijn deze bemoei ingen hoogst nodig, én in het be- Ze zijn er zó bij In het belang van de hygiëne bij voorbeeld, denken wij in de eer ste plaats aan de rattenbestrij ding. Het verband tussen afval en ratten is overbekend. Niet voor niets hebben wij afgesloten vuil nisemmers gekregen, want ratten zijn nu eenmaal zo te vinden bij kistjes met schillen, groenten en afval, die soms uren op de vuil nisophaaldienst staan te wachten. En daar waar zij iets van hun gading gevonden hebben, zijn ze slechts met veel moeite en kos ten weer weg te krijgen. Maar ook In het huls zelf is het raadzaam geen overgebleven voedsel te laten slingeren. Want al heeft een rat dlrekt geen hon ger, eenmaal ln een woning be land, snuffelt hij overal, tot in de gootsteen met de vuile bordjes toe. Dat met de rat allerlei ziek ten hun intrede kunnen doen is ook genoegzaam bekend. Vieze lucht Doch niet alleen in Zwitserland, eigenlijk in alle landen heeft men met moeilijkheden op dit gebied te kampen. Telkens leest of hoort men van streken, die steen en been klagen over een onhoudbare vieze lucht uit sloten, beekjes en riviertjes, een stank, die het le ven kan vergallen. Oplossingen hiervoor zijn niet altijd even ge makkelijk. omdat het vaak heel kostbare machines vereist. Van de verschillende manieren voor het zuiveren van het troebe le, drabbige, akelig ruikende en heel verontreinigde afvalwater, willen wij er u eentje noemen. Bassins Nuttig Het economisch nut van afval is zeker niet gering Er kunnen namelijk uit dit ..vuil" bepaalde produkten worden gemaakt, die voor land- en tuinbouw en voor sommige industrieën zeker nuttig zijn. In kleine plaatsen en op het land ver werkt'rrien het groot ste deel van de afval stoffen zelf, om. voor bemesting. De grote moeilijkheden leve ren echter de steden op. Vuilnis uit hui zen en van de stra ten moet tegenwoor dig zodanig worden verwerkt, dat het geen nadelige gevol gen kan hebben. Warmte Wat er alzo door de vuilniswagen wordt opgehaald in de grotere plaatsen, wordt gedeeltelijk verbrand. Hierdoor komt warmte vrij. In dat geval wordt het water langzaam naar gesloten bassins overgebracht, waar het een dag of tien onder een temperatuur van ongeveer dertig graden blijft staan. Een drabbige laag zakt dan naar de bodem, waarin zich al lerlei organismen bevinden. Door de regelmatige verwarming ont wikkelen zich bepaalde microben, die zich er aan te goed doen. Na de „maaltijd" van de microben kan het water, dat dan gezuiverd is van de schadelijke organismen, langzaam worden afgegoten in meren en rivieren, zonder verder kwaad te doen. De spijsvertering van de microben veroorzaakt een tuinder», die het uitstekend als gas, dat opgevangen kan worden most kunnen gebruiken, en een groot verwarmend vermo- Zo ziet u, dat afval, zo van gen bezit. zoiets als butagas.. zelfsprekend en soms achteloos weggeworpen, nog heel wat ele- Zelfs het drabbige bezinksel is menten bevat, welke op de nog nuttig. Nadat het is ge- juiste wijze behandeld van gro- droogd, wordt het verkocht aan te waarde kunnen zijn. weinig ruimte in te nemen, daar de „holle" kant de vorm van het menselijk lichaam volgt, en zeer dicht tegen de muur kan worden geschoven. Zelfs in. een smalle gang staat de trap nooit in de weg. Rekening houdend met de moderne woningbouw, waarbij vaak niet zulke hoge trappen nodig zijn, bracht de fabriek deze trap nu als nouveauté op de Jaarbeurs in een vier-treden-uitvoering, waarbij de hoogte van het plateau op 84 cm komt. De kleuren zijn ivoor met Deze trap was in een vijf-treden- uitvoering (hoogte plateau 103 cm) al enige tijd in de handel. Schuimrubbermatras OP HARDE ondergrond Als matrassen van schuimrub- schuimplastic worden ge en harde onderlaag, uitstekend en hoeven beslist geen oorzaak te zijn aandoeningen of vermoeidheid ci ze wijsheid hebben we van de u stichting Goed Wonen te Amster- houvast dafn_ dJe er bjj de inrichting van een modelwoning en-üas.:ant de aandacht op vestigde. De inrich ters plaatsten twee bedden naast elkaar, beide met een schuimrub bermatras. De ene matias was spiraal gelegd, zo- ■ijwel algemeen gebiuikt wordt, de andere op een plaat op te hangen. hardboaid, vooraten van „en aan- tal lucii'.gaatjes. Wie wilde, mocht zich met zijn eigen ogen en zijn eigen gewicht van het verschil overtuigen. En dat verschil was overduidelijk: schuimruober-met- Er zijn trappen en trappen. Hoge. lage, houten, me talen Maar één ding is zeker: er zijn bijzonder veel onveilige trappen, trappen die af hangen van het nlet-breken van een touwtje, of het niet-losschieten van een haak, van het niet-breken van een der treden. Vandaar dat een fabriek uit Bra- bant zich het hoofd gebroken heeft over het vervaardigen van een huishoud- trap, die geheel veilig ia, die alle voordelen biedt, die het elke huisvrouw tot een plezier maakt om op die trap te werken, als ze dan toch wer- i ken moet! Deze huishoud- trap is vervaardigd buis en ontleent zijn kwaliteiten vooral aan de revolutionaire maar doordachte vorm. De trap is ge heel gemoffeld en gelakt, de schar nieren zijn van roestvrij blank metaal, dat meermalen geklonken is en de treden en het plateau zijn van veelvuldig gecontroleerd blank gelakt, gestoomd beukenhout. De poten zijn voorzien van doppen. De gebogen vorm van de trap ber maakt het mogelijk naar boven te bruikt op gaan zonder de knieën te stoten, het ruime plateau biedt de ge legenheid de trap op de volle hoogte te gebruiken, temeer de stalen „balustrade' biedt en een veilig gevoel geeft, zodat dit een uitkomst blijkt te zijn voor de huisvrouw met hoogte vrees. Deze „balustrade" is boven dien voorzien van een stévige haak echter op om een emmer (of verf bus doe-het-zelvers) i Eveneens als gevolg bogen model komt het plateau fj^metjiijri eigen ogen dichter bij de muur dan bij recht model mogelijk is. i de trap onmogelijk. Plaatst n weer in ere die kan gebruiken om water te verwarmen voor bijvoorbeeld badinrichtingen of was-installaties. Men kan er ook stoom mee opwekken voor elektriciteit. Uit één ton vuilnis kan 60 kilowattuur energie krijgen. Het merkwaardige is dat men er 's winters meer uit kan halen dan Het water den liters water, die door gootste nen en riolen stromen? Dat ver dwijnt in rivieren, meren en zee- en. En dan is het. afgelopen, zult u zeggen. Maar dat is lang niet altijd het geval. Het kan soms, zonder dat het menselijk oog dit opmerkt, een heel merkwaardige invloed uitoefenen op de omge ving. Een invloed die als iets Een Zwitsers meer, dat altijd prachtig helder water te zien gaf, kreeg op een moment een won derlijke kleur. Helemaal rood werd het, doch wat het ergste was: de vissen stierven er bij tientallen. Bij een direkt ingesteld onderzoek bleek, dat het water vol rode al gen zat, een microscopische kleine plantensoort. De oorzaak zat hem in., het afvalwater. Dit afvalwa ter, steeds in grotere hoeveelhe den naar het heldere meer stro mend. bevatte, naast andere stof fen, ook fosfaten en nitraten, die men in kunstmest verwerkt. Daardoor werden de algjes, die in een kle n aantal altijd wel ln het meer groeiden, nu zó bemest, dat ze zich fantastisch konden ontwikkelen. Na verloop van tijd gingen de plantjes dood, doch dat ontwikkelde weer eer gas, waar de visser niet tegen konden. Zo ziet u, wat afvalwater al niet kan veroorzaken. nyLons Vooral als u extra mooie nylons aan hebt, zou het jammer zijn, als u nonchalant langs rokende uitlaten van auto's zoudt lopen. Want het is heus geen fabeltje, dat de kousen dan ineens kunnen gaan ladderen, of dat u al spoedig last krijgt van lad ders, veroorzaakt door de uitlaat gassen van de auto's! Het duizelt je bijna als je in een wat grotere zaak naar over gordijnen gaat kijken. Stapels en nog eens stapels stoffen heb ben een plaats in de rekken ge kregen, om van de rollen en de hangende gordijnen maar niet te spreken. Er zijn mooie da masten, bedrukte stoffen in on telbaar veel kleuren, gezellige cretonnes, aardige weefstoffen. in overgordijnen is de variatie groot. Vooral nu de verzorging van het interieur steeds meer de belangstelling vraagt. Maar tussen al die moderne gordijnen komt men toch ook en in toenemende mate de velours tegen. En over de „ouderwet se" velours willen we het van- da ?,g eens hebben. Uit de gratie Want vrij lang is deze stof uit de gratie geweest. Het herinnerde vooral de jongere mensen aan de wat saai getinte gordijnen, die nu al jaren en jaren waren gebruikt. Groen, beige en bruin waren zo de kleuren en daar hield het dan ook mee op. Maar sinds de to tale vernieuwing in de kleuren van enkele jaren geleden, is er ook voor .velours een palet gekomen, zó uit gebreid en goed-modern, dat het Saaie kleuren zijn verdwenen nieuwe tinten zijn goed-modern r velé binnenhuisarchitecten op- te VAN BLOEM,'EN PLANT [eótöCireiX^, moet snel groeien Verschillende varensoorten lenen zich goed om in de kamer gehouden te worden. Men moet dan echter wel bedenken, dat ze van oor sprong bosplanten zijn en dus heel goed aarden als ze maar weinig of zelfs helemaal geen zon krijgen. Over hei algemeen echter houden ze wel van licht, zodat ze het op een donkere plek in de kamer niet zo goed zullen doen dan wanneer ze volop licht krijgen. Ook moet er aan gedacht worden, dat de lucht in de bossen altijd veel waterdamp bevat en de varens dius ge wend zijn aan een vochtige omgeving. Dat kan men verkrijgen door de plant boven water te zetten. Maar (we hebben het al vele malen geschreven) de pot van geen enkele plant, dus ook niet van een varen mag blijvend ln het water v staan. Daarom moet men de pot op een ver hoging b.v. een omgekeerd schoteltje zetten. Het water ver dampt en die damp stijgt op rond de plant. Beter verdam ping en vochtiger omgeving verkrijgt men als men tussen de bloempot en de sierpot een paar natte sponsen (b v. die goedkope plastic sponsen) duwt en deze geregeld vochtig houdt. Besproeien Ook moet men varens va; besproeien met een fijne nevi spuit. Sommige varens, die e< glad blad hebben, behoeft m< niet zo vaak te bespuiten. een glad blad is de Nestvaren. De móóie gladde lichtgroene, ook wel geelachtig-groene bla den staan trechtervormig in het rond en vormen onderaan een kleine ronde ruimte, wat men een nestje zou kunnen noemen Daarom heet ze nestvaren Omdat de Nestvaren, evenals andere varens, graag in een vochtige omgeving staat moet men ze daarom niet veel water op de aarde geven. Dat is juist niet goed. Ze houdt van een vrij droge grond. De pot mag daarom gerust eens wat droog aanvoelen. Lichte grond Ze wil graag een dichte grond soort hebben. Wel voedselrijk maar licht van structuur. En vaak nieuwe potgrond te geven is al evenmin goed. Als men om de 3 of 4 jaar verse aarde geeft is het voldoende. Wel is het zeer aan te beve len vaak en regelmatig mest De plant moet nl. als men mooie bladeren wil houden zeer snel groeien. Oudere bladen worden heel spoedig lelijk. De bladranden krijgen barstjes: er komen vlekken op het blad; de mooie frisse kleur gaat verlo ren. Als men nu flink voedt en dus een snelle groei bevordert antstaan er telkens jonge en frisse bladeren en voor dat men het oude blad moet verwijderen is er al een nieuw blad om de plaats in te nemen. Voedselrijk De potgrond moet dan ook voedselrijk zijn. zoals we reeds opmerkten. Dat kan verkregen worden door zandige bladaarde te vermengen met wat oude gedroogde koemest. De Nestvaren (Asplenium ni dus) houdt van een vrij war me standplaats, een regelmati ge temperatuur, zonder grote schommelingen. Ze kan er o.a. slecht tegen als in de winter overdag de kachel lekker brandt en het 's nachts koud is in dé kamer. Oude bladen krijgen aan de achterzijde op het bovenste gedeelte zeer kleine bruine korstjes. Die moet men niet trachten te verwijderen. Ze ho ren bij de plant. Het zijn spo- renhoopjes en sporen dienen bij de varens als zaad bij an dere planten. werken. Om in hun vaktermen te spre ken: grijzen en blauwen, felle ge len en roden, ivoren en pastellen: ze zijn er te kust en te keur. Strak in de effenheid van de tint, maar prachtig genuanceerd in licht en schaduw. De opstaande pool geeft vaak een heel mooie glans en diepte. Zelf maken deze al-oude en toch weer nieuwe velours wil weten, is dit stukje eigenlijk geschreven. Bij een even tuele keuze tussen de enkelzij- dige en dubbelzijdige velours, kan men het beste de eerste nemen. De pool vatt de enkelzijdige is dich ter. waardoor het licht mooier wordt weerkaatst. Bovendien is de dubbele wat doffer en opener. Het is natuurlijk wel voordeli ger, maar toch een heel werk ve lours gordijnen zelf te maken. Zoudt u het er toch op willen wa gen, dan is het wel nuttig met de volgende wenken rekening te hou den. De vleug In de eerste plaats moet de vleug van de pool altijd naar be neden zijn gericht. Dan blijft het stof niet zo in de gordijnen hangen, terwijl het daarnaast makkelijker schoon maken is. Men schuiert im mers altijd naar beneden en bij een naar boven gerichte pool, zou men een verkeerde druk op de poolpluizen uitoefenen. Dan komen er „motgaatjes" in, zoals men dan zegt, hetgeen overigens niet juist Pin-holes Motgaatjes in gordijnvelours be staan namelijk niet, omdat mot- tenlarven uitsluitend dierlijke ve- zelfs eten en alle veloursgordijnen van plantaardige katoen zijn ge maakt. Wel komen in nieuwe ve lours, tegen het licht gezien, zoge naamde pin-holes voor, dié bij het weven zijn Ontstaan. Eenmaal in gebruik doen waterdamp en tem peratuur de pool zwellen en op staan en dan verdwijnen die pin holes vanzelf. Is de vleug dus naar beneden gehangen, dan zult u ook ontdek ken, dat de kreukjes en plooitjes, die er bij het naaien nu eenmaal altijd in komen, er zonder twijfel weer uitzakken. Plooien Velours, maar dan in tal van réioderne kleuren, vindt steeds meer toepassing in het moderne interieur. model Madeleine de Rauch bracht deser dagen in Parijs dit nieut (in 7/8 lengte) voor de komende winter. Het werd gemaakt van een donzige grijs-en-witte wollen stof. De kraag en de zakken zijn van tweed, eveneens in een wil-zwarte mélange. Opvallend zijn de mouwen, die ook van 7/8 lengte zijn. Onder deze wollen jas wordt een bijpassend japonnetje gedragen. VAK VAN trekt vele jongeren hernia geadviseei'd, „.„t de „bolle"'kant tegen de hun matras maar gewoon op de dan blijkt de trap bijzonder grond te leggen! hersteld Wie intussen al lezend nog steeds de moed heeft overgehou den de gordijnen zelf te maken, wil misschien ook graag weten, dat de opgaande zijkanten worden afgewerkt met een handgenaaid rolzoompje, waarbij de steken zo voorzichtig de rug raken, dat ze aan de voorkant de effen pool niet lelijk maken. Dat geldt trouwens ook voor de brede onderzoom. Voering De voering is weer een punt apart. Enkele velours behoort tenzij ze van een aangewe- ven rug is voorzien gevoerd te worden. Dat dit tegenwoordig wel eens verwaarloosd wordt vindt zeker zijn oorzaak in de prijs van de voering. Vroeger een centenkwestie, dié nu echter een aantal guldens vraagt. En arbeids loon. Of eigen moeite. Maar: waarom zorgvuldig mooie en vaak tere kleuren kiezen, als we ze toch onmiddellijk blootstellen aan verschieten? Jammer van het geld en de tijd, die u er aan hébt be steed. ^ant alle Nederlandse ve lours moge dan sinds enige tijd een zekere garantie voor lichtecht- heid bezitten, dit betekent zeker niet, dat die mooie kleuren ook zon-echt zijn. Verbranden Wie een zonwering heeft en deze ook altijd gebruikt, mag de dure veloursgordijnen wel ongevoerd laten. Maar helaas komt het nog wel eens voor, dat men gauw de gordijnen dicht doet om de zon uit de kamer te houden. En daar kun nen die gordijnen beslist niet te gen. Niet alleen om het verschie ten, maar alle katoen denkt u maar aan vitrage verbrandt op de duur in de zon. Laat dan liever de voering ver branden en houdt de mooie tint van het glanzende veloursgordijn ongeschonden. Dan zult u er in alle opzichten veel langer plezier van hebben. Velours weer in eer hersteld Het is mede om die re den, dat wij er vandaag op onze eigen pagina eens aandacht voor hebben gevraagd! „Steeds meer jonge mensen tonen zich geïnteresseerd in het nieuwe beroep van indus trieel ontwerper", aldus het Maandbericht van het Insti tuut voor Industriële Vorm geving. Het Instituut (Heeren gracht 247, Amsterdam) kan gegadigden aan een verhel derende brochure over dit vak en zijn mogelijkheden helpen. De British Council of Industrial Design heeft een soortgelijke brochure uitge geven. Daarin wordt in het algemeen gezegd, dat „de ontwerper het goed moet kunnen vinden met alle mogelijke bedrijfsmensen van wier kunde hij altijd min of meer afhankelijk is, en in staat moet zijn hun argumen ten op te vangen en zuiver tégenover de zijne af te wegen. „Dat kan niemand", aldus de brochure, „die niet zelf zowel theoretisch als praktisch thuis is in de branches waarvoor bij als ontwerper wil werken. Hij moet zich kunnen inleven in de meest uiteenlopende situaties. Daarnaast moet hy ook in staat zijn commercieel te denken en hij moét Op directieniveau aan besprekin gen kunnen deelnemen". Het boekje geeft dan voor een aantal branches informaties. Vruchten in de Sahara Tomaten, kool, radijs, sla en maïs kunnen in woestijnzand worden verbouwd zondèr spe ciale voorzorgen en met slechts weinig water, zo meldt dé „Unesco Courier" naar aan leiding van rapporten van het Franse Centrum voor Weten schappelijk Onderzoek. Dit Cen trum neemt proeven in de Sahara met het verbouwen van velerlei gewassen op onvrucht bare bodem. De genoemde groenten en vruchten werden verbouwd in een diepe geul, met daarin een laag grind met aarde en voe dingsstoffen. Deze grond werd geregeld kunstmatig vochtig ge houden en „gevoed" via plastic buizen. te het dige plooiband of ruffletteband met rimpélkoord. Beter kan men stolpplooien met hoofdjes maken, vooral als dat hoofdje omhoog ge houden wordt door haken, die men aan ringetjes van de rail-lopers kan pikken. Wié gauwer op wil schieten en dus de naaimachine klaar zet, kan deze beter laten staan. Velours moet namelijk met de hand worden genaaid, daar machinesteken een lelijke voor in de pool te zien geven, terwijl de stof zelf ook gauwer gaat trekken. Om het lubberen van de kanten te voorkomen, dienen de zelfkan ten te worden afgeknipt. Ook kan men het beste een wat brede zoom maken, om bij Opkrimpen tenmin ste de mogelijkheid te hebben de zoom wat uit te leggen, daar men anders ..hoogwater" gordijnen zou krijgen. Daarbij wordt erop gewezen, dat de verpakking, onderdeel van de .jjrodukt-presentatie steeds meer gaat grenzen aan de reclame. „Er is behoefte aan originele talenten en er is goed in te verdienen", aldus de Engelse brochure, „maar hét blijft voor een gewetens vol industrieel ontwerper een gevaarlijk gebied". In Engeland evenzeer als hier heeft de opleiding tot in dustrieel ontwerper nog geen eigen vorm. Kunstnijverheids scholen leveren de meeste toe komstige industriële ontwer pers af. Voor hen is het van groot belang te weten, u>at er in dit vak van hen zal worden geëist. Het tekort aan be kwame ontwerpers is volgens het I.I.V. nog altijd groot. Strijkplanken zonder plank Op de Najaarsbeurs waren twee nieuwe strijktafels te zien, die geen strijkplanken meer mogen heten, omdat ér helemaal geen plank aan te pas komt. Het strijkvlak is geheel van „expanded metal" oftewel plat, opengewerkt staal, dat niet kan kromtrekken. Belangrijk voordeel van dit voor strijktafels nieuwe materiaal is onder meer, dat het staal maar 40 pet en de openingen értussen 60 pet van het totale strijkvlak innemen, zodat een zeer goede ventilatie ontstaat voor vocht én warmte. Eén van de nieuwe strijktafels heeft een aan gebouwd, en mee-opvouwbaar, zit bankje. De fabriek houdt een enquête onder de consuménten, waarin on der meer gevraagd wordt welk van de opgesomde voordelen van strijktafels men het be- i de prijs vin het artikel schat. Ver. meld wordt, dat de prijs (beïn vloed door de verwachtingen van de consument? vragen we ons af) geheim blijft tot in oktober of no vember als de strijktafels in de handel kómen. I WIST U DIT AL? I Weet u dat er een gasvleugelkraan in de handel is, die extra beveiliging kan bieden omdat er een sleutel aan te pas komt? De kraan werkt pas als de sleutel is omgedraaid en de sleutel kan pas uit het slotje geno men worden nadat de kraan is dicht gedraaid. Heeft moeder de sleutel in de zak, dan kan het Ondernemend- ste kind nog geen kwaad met de kraan. De gashoofdkraan van het zelfde type is onder meer geschikt voor gasmetertjes in flatgebouwen, die vaak ook worden gebruikt voor flessen melk en andere leveranties en waarin kinderen dan ook vrij spel hebben. De sleutel van de gashoofd kraan ia er om te voorkomen, dat onbevoegden aan de kraan draaien. Bent u al eens attent gemaakt op (en zo ja, hebt u er anderen al eens op gewezen) het bestaan van het fotoboekje „Kiezen Delen", dat is uitgegeven door de Novib (Ned. Org. voor Internationale Bjjstand) in Den Haag? Het geeft in 32 bladzijden een beeld van de (bestaande en mo gelijke) eenheid van de wereld, de nood waarin een groot deel van de wereldbevolking nog verkeert en van de pogingen die worden ondernomen om die nood te lenigen. Het boekje kost maar een gulden en het is niet alleen geschikt voor uw eigen ogen en boekenkast, maar ook voor ge bruik in vergaderingen en bijv. op scholen. Het adres van de Novib is Noordeinde 68a, Den Haag en het gironummer is 64.53.00.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1959 | | pagina 17