CHRISTELIJK
Een vermetel wetsontwerp
van minister Cals
Afschaffing subsidies
ook positieverbetering
voor werknemers
Voortgezet
onderwijs op
de helling
YA. Ziwj cösnjgcin Aj&cc YASHICA
Eert woord voor vandaag
Kanttekening
Ontsnapt
langs Krakatau 1
Bijbel brengt gelovigen
dichter bij elkaar
Een vals alternatief gesteld
Actuele, sociale
vraagstukken
(Van
Dc grote grief, die met na
me uit de kring van dc werk
nemersvakbeweging gehoord
wordt, is op het ogenblik, dat
met de compensatie van de
huurverhoging en de afschaf
fing van de melksubsidie de
ruimte voor loonsverhoging al
zover verbruikt zal zijn, dat
er weinig of niets meer over
zal zijn voor een vrijere be-
drijfstaksgewijze loonvorming
per bedrijfstak.
De Bouwvakpatroon, het orgaan
van de Nederlandse Christelijke
Aannemersbond, toont er zich ver
wonderd en teleurgesteld over,
dat de regeringsmaatregelen tot
huurverhoging en afschaffing van
subsidies duidelijk gescheiden wor
den van de mogelijkheid tot vrije
re loonvorming. Dikwijls wordt
het dan Oog zo geformuleerd, al
dus de Bouwvakpatroon, dat van
de beperkte ruimte, die er is, de
regering eerst nög de huiseigena
ren aan hun trek wil laten komen
en voorts zorgt de regering dan
nog voor zichzelf door via af
schaffing van subsidies de staats
kas te verlichten.
Als er dan nog iets over is zou
nog iets gedaan mogen worden
aan de positie van de werkne
mers. De Bouwvakpatroon noemt
deze gecreëerde tegenstelling vol
komen vals. want behalve een
loonsverhoging dragen immers
ook de gecompenseerde huurver
hoging en de gecompenseerde op
heffing van de consumentensubsi
dies op melk bij tot een verbete
ring van de positie van de werk
nemers en alle andere bevolkings
groepen.
De Bouwvakpatroon geeft hier
het voorbeeld van een gezin, dat
30 nodig heeft om rond te ko
men, maar dat slechts 75 per
week in handen krijgt. Een broer
van het gezinshoofd legt hier we
kelijks twee rijksdaalders bij, die
niet terugbetaald behoeven te wor-
be-
Deze wekelijkse gift legt
rele last op, hoezeer men zijn
subsidiërende broer ook dankbaar
is voor zijn edelmoedige daad. Op
een goede dag wordt het inkomen
van het gezin echter verhoogd tot
80 en voor de broer behoeft de
hand niet langer opgehouden te
worden.
Nu kan men zeggen, dat het ge
zin er dan reëel niets wijzer van
wordt en dat de loonsverhoging in
feite alleen maar aan de grote
broer ten goede komt. Maar dat
is een socialistische realiteit. De
christelijke realiteit is. dat de
man er. principieel gesteld, enorm
op vooruitgegaan is. Hij is weer
in staat zijn gezin, hoe beschei
den ook. zelf te onderhouden, de
subsidies van de broer kunnen
worden afgeschaft. Deze principi
ële verbetering zal een reden tot
dankbaarheid zijn en geen reden
zich er over te beklagen, dat er
in feite niets is gebeurd.
Normverlies
Een volstrekt vals alternatief Is
door praktisch iedereen ln Neder
land, die aan de discussies en ge-
dachtenvorming heeft deelgeno
men, overgenomen en gehanteerd.
Gevreesd wordt dat hierin een
vermaterialisering en normverlies
ln ons aller denken openbaar komt,
een bewijs wellicht, dat ieder ge
vaar loopt door de tijdgeest te
worden besmet.
De maatregelen Op het gebied
van huren en melksubsidie zijn in
wezen een christelijk-sociale
maatregel van hoge orde. Door
deze maatregel niet op zijn juis
te waarde te schatten, doch inte
gendeel met volkomen verwaarlo
zing daarvan eenstemmig met het
socialistische N.V.V. een vals al
ternatief te stellen, is het C.N.V.
naar de mening van genoemd
blad, beneden de maat van de
christelijk-sociale norm gebleven.
Nog op enkele onderdelen van
de regeringsmaatregelen ingaande
schrijft de Bouwvakpatroon, dat de
staatskas niet de kas van de re
gering is, zoals sommigen menen.
Hij is de kas van de staat, die
door de regering beheerd wordt.
Wanneer door afschaffing van sub
sidies de staatskas verlicht wordt,
dan is dat een maatregel, waar
mee de regering niet aan zichzelf,
maar in beginsel aan iedereen
heeft gedacht.
De voorgestelde compensatie van
de huurverhoging bergt bovendien
nog een aanzienlijke overcompen
satie in zich.
Hiermee wil het blad niet 'ge
zegd hebben, dat alle bedenkin
gen, die er tegen de regeringsno
ta gemaakt zijn, maar van tafel
geveegd moeten worden. Als een
ernstige bedenking wordt aange
merkt, dat er een differentiatie in
de huurverhoging ontbreekt, dat
het afwijken van het S.E.R.-ad
vies slechts summier of in het ge-
hèel niet is gemotiveerd en dat
er aan het raadplegen van de
stichting van de Arbeid, zoals
voorgeschreven in het Buitenge
woon Besluit Arbeidsvoorwaarden,
ook wel iets heeft ontbroken.
Test-geval
Een van de middenstandsbladen,
De Slager, orgaan van de Bond
van Christelijke Slagerspatroons,
vraagt zich af, of de metaalindus
trie de zaak van de vrijere loon
vorming wel goed heeft aange
pakt. Er is overeenstemming over
een loonsverhoging van 5 pet. en
aan de laagstbezoldigden zal nog
een extra toeslag worden uitbe
taald. Samen met de verwerking
van de huurbijslag 1957 in de loon
schalen komt dit neer op een to
tale loonsverhoging van 7 tot 14
pet. In deze eerste bedrijfstak,
die van de vrijere loonvorming
wil gebruik maken, schijnen nog
al ruime kansen t° bestaan. Maar
genoemd blad voert aan, dat de
produktiviteitsstijging neus niet
voor alle ondernemingen in deze
bedrijfstak even groot is geweest.
De stijging is boveidien. alleen
maar goed te meten in de onder
nemingen zelf.
Het vakblad vraagt zich af, of
een uniforme loonronde voor een
gehele bedrijfstak wel juist is en
of niet een mogelijke differentia
tie binnen deze bedrijfstak beter
beantwoordt aan het systeem en
het principe van de vrijere loon
vorming. Het antwoord is aan het
College van Rijksbemiddélaars,
dat dit test-geval wel zeer grondig
en zorgvuldig dient te beoordelen,
omdat een kettingreactie niet uit
gesloten is.
0 i
4 i4
'V T
Knelpunten van de mammoetwet (I)
(Van een onzer redacteuren)
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Eist, Geld. (tweede pred.
I., toez.): L. van Ginkel te Pesse, Dr.
Bedankt voor Sneek (Pred. voor bijz.
werkz. onder de vrijz. herv.): R. van
Lindenhout te Wapserveen.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Zuilichem: P. W. Martijn,
voorheen hervormd predikant, wonende
te Leiden.
Beroepen te Kootwijkerbroek: C. A.
Verhoog, kand. te Voorschoten.
Aangenomen naar Hoogvliet (tweede
pred. pl.W. van Wijk te Nederhorst
den Berg.
Bedankt voor Bovensmilde: C. a
der Giessen te Tzum.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Deventer: W. J,
der Linden, kand, te Santpoort.
Bedankt voor Midwolda. Aalsmeer
Gorinchem: W. J. van der Linden te
Santpoort.
UNIE VAN BAPT. GEM.
wereld. Sinds in 1917 de finan
ciële gelijkstelling tussen open
baar en bijzonder onderwijs
werd verkregen, is er waarschijn
lijk niet meer zoveel gepolemi
seerd en gediscussieerd. Wie op
bepaalde artikelen in de onder
wijsbladen afgaat, zou haast de
indruk krijgen, dat een „school
strijd in zakformaat" is ontbrand.
Onderwerp van discussie is een
wetsontwerp op het voortgezet
onderwijs, dat in oktober van het
vorig jaar door minister Cals
werd ingediend en dat reeds voor
dien de bijnaam van mammoet
wet had gekregen.
De herziening van de onderwijswet-
geving was een absolute noodzakelijk
heid: daarover is iedereen het eens. Er
zijn in de loop van de laatste halve
eeuw een groot aantal pogingen onder
nomen. maar het is pas aan minister
Cals. die zijn derde ambtsperiode is in
gegaan, gelukt, werkelijk een wetsont
werp af te ronden.
Reeds in 1903 stelde Abraham Kuyper
een staatscommissie in Om een ni
we organisatie voor het onderwijs
het leven te roepen. In 1910 werd i
uitvoerig rapport gepubliceerd, mi_.
de noodzakelijke wetgeving kwam niet
In 1934 werd een ontwerp-wet ge
maakt, dat echter nimmer in behande
ling kwam. Direct na de oorlog volgde
dr. G. Bolkestein met een „schema van
de organisatie van het onderwijs". Mi
nister Gielen werkte aan een dubbel
wetsontwerp, maar hij kreeg de tijd niet
om zijn principes verder uit te werken.
Het-verste kwam waarschijnlijk prof.
dr. F. J. Th. Rutten, die een nota pu
bliceerde.
Niet iedereen zal dit laatste zo wil
len stellen. Er zijn heel wat negatieve
reacties gevolgd op de „nota-Rutten",
omdat velen van mening wc
nota's niet tot de ministeriële taak be
horen, tenzij zij gaan over zaken die
niet wettelijk geregeld behoeven
worden. Daarom zijn ook veel onder
wijsmensen van mening, dat deze nota
de gehele onderwijswetgeving in
jaren achteruit heeft gezet en d
1948 tot 1958 de wetgevende arbeid op
dit gebied eigenlijk stil heeft gelegen.
KRITIEK
Minister Cals is dus verder gekomen
dan enige van zijn voorgangers. Dat
echter de mensen uit het onderwijs in
imen langs de weg hebben gestaan
hem toe te juichen, toen hij na
de eerste etappe over de finish ging,
kunnen we niet zeggen. Felle kritiek op
de juridische opzet en op bepaalde pun
ten van dit wetsontwerp heeft tot nu toe
overheerst en over de onderwijskundige
lijnen van dit ontwerp is nog tamelijk
weinig geschreven.
VERMETEL
De poging van minister Cals is een
vermetele. Hij wil in deze ene wet
wel het voorbereidend hoger onder
wijs als het onderwijs dat opleidt voor
de maatschappij in het algemeen of
bepaalde beroepen in het bijzonder
regelen. Hiertoe heeft hij deze vormen
van onderwijs gesplitst in e
bereidend wetenschappelijk onderwijs
(v.w.o.), dat de poorten van de uni
versiteiten ontsluit, en in hoger
(havo), middelbaar (mavo) en lager
algemeen vormend onderwijs (lavo)
Deze laatste drie takken sluiten ieder
weer aan bij hoger, middelbaar en lager
beroepsonderwijs, waarin het landbouw-,
technisch-, huishoud-, administratief- en
sociaal-economisch onderwijs wordt
begrepen. Onder het hoger beroepson
derwijs vallen bovendien ook nog de
kweekschool, de scholen voor maat
schappelijk werk en de huidige kunst-
kunstnijverheidsscholen.
Hoewel minister Cals afwijkt van som
migen van zijn voorgangers, die deze
gehele materie liever in twee of meer
wetten hadden willen regelen is zijr
ontwerp niet uitzonderlijk „progressief"
maar toch ook niet orthodox. Hij houdt
niet, koste wat het kost, vast aar
oude, maar heeft kennelijk ook niet
we gekozen om wille var
In dit Ontwerp is verdisconteerd, dat
de H.B.S. een tweeslachtige schóól is.
Oorspronkelijk werd zij gesticht voor
hen, die niet naar de universiteit wil-
toch verlangden naar een
grondige algemene ontwikkeling. In de
loop der jaren is de Hogere Burger
School evenwel een niet te hoge burger-
stoep géworden naar de academie. Mi
nister Cals heeft haar gepromoveerd tót
voorbereidend wetenschappelijk onder
wijs en daartoe haar voorzien van een
zes-jarige cursus met Latijn. Voor hen
die geen universitaire- studie willen vol
gen heeft hij een nieuwe school ontwor
pen. die veel lijkt op de huidige mid
delbare meisjesschool. Deze school zal
havo gaan heten.
Ook zijn in dit wetsontwerp verdiscon
teerd de veranderingen die zich in de
loop der laatste jaren hebben voltrok
ken bij vooral het technisch- en land
bouwonderwijs. Langzaam maar zeker
heeft er een zekere verheffing plaats
gevonden van de middelbare landbouw-
en technische scholen. Om ze op één
lijn te plaatsen met soortgelijke scholen
in het buitenland zijn het dan ook 'ho
gere scholen geworden. Het gevolg i
Vandaag beginnen we een se
rie over de nieuwe wet op het
voortgezet onderwijs, die door mi
nister Cals is ingediend. Onze re
dacteur heeft gesprekken gevoerd
mei vier vooraanstaande figuren
uil de wereld van het onderwijs,
wier standpunten hier met el
kaar worden vergeleken. De ge
sprekken werden gevoerd met
prof. dr. Jos J. Gielen, oud-minis
ter van onderwijs, kunsten en we
tenschappen, met prof. mr. L. W.
G. Scholten, hoogleraar te Leiden
en Amsterdam, met dr. A. La
Fleur, rector van het christelijk
lyceum Marnix van St. Aldegonde
te Haarlem, en met de rector van
het Libanon-lyceum te Rotterdam,
de heer J. C. Deering.
Wij vergelijken graag. Onze eigen welstand met die van eej,
ander b.v. Of onze braafheid met de slechtheid van een cmdei
mens. Er zijn enorm veel vergelijkingsobjecten. De ene keei
valt de vergelijking in ons voordeel uit, de andere keer in o?i|
nadeel, 't Ligt er maar helemaal aan welke maatstaven toi;
aanleggen. Misschien zouden wij op allerlei punten veel min
der actief zijn, als wij onze vergelijkingen zouden stopzetten
Het is een spannende bedrijvigheid die nu eens onszet
streelt, maar ons dan weer doet hatenMaar nu een dndeZa
re vraag: hebt u zich wel eens gerealiseerd, dat u ook God toH
object van uw vergelijkingswoede maakt? Als iets u tegerm
loopt, als u ondanks al uw streven uw zin niet krijgt en niejf
bereikt wat u zo graag wilt bereiken, dan zegt u: Maar do'
kan God toch niet dóen, niet toelaten?" Die vraag komt daar
vandaan, dat u God met een mens vergelijkt. Luister vandaaj
eens naar Jesaja„Met wie wilt u Mij vergelijkendat Ik heri
gelijk zou zijn? zegt de Heilige. Heft uw ogen naar omhoog et
ziet: wie heeft dit alles geschapen? Hij, die het heir daarva\
in groten getale uitleidt en elk daarvan bij name roept door dt
grootheid van zijn sterkte en omdat Hij geweldig van krachr
is: er blijft niet één achter". Die elk daarvan bij name roep!
ook u, die verkeerd vergelijkt!
NAAR EEN TOPONTMOETING
SCHEIDING
MULO-NAVO
Als dc nieuwe havo-school, die naast
;n aantal kernvakken ook bepaalde
keuze-vakken wil gaan geven, een suc
ces wordt wat, door velen betwijfeld
wordt dan zal zij zeker een deel van
de beste leerlingen van het mulo trek
ken. Bovendien zullen de scholen voor
middelbaar beroepsonderwijs ook ergens
op terug moeten vallen. Hierdoor Is de
minister ertoe gekomen om het mulo
aan de ene kant uit de sfeer van de la
gere school te verheffen tot middelbaar
onderwijs wat het in wezen al lang
want deze school staat ongetwij
feld gelijk met de Amerikaanse high-
school maar tevens te pleiten voor
afgeronde driejarige (in plaats van
de huidige vierjarige) cursus, zodat het
middelbare beroepsonderwijs vroeger
kan beginnen.
Voor de kinderen, die zo spoedig
gelijk de maatschappij in moeten of in
willen, heeft de minister voorzien door
het huidige voortgezet lager onderwijs
(v.g.l.o.) te vervangen door het lager
algemeen vormend onderwijs, (lavo),
waar onder meer Engels en wiskunde
wordt gegeven. Deze lavo-scholen kun
nen verbonden worden met de lagere
beroepsscholen, maar ook als aparte
scholen bestaan.
Voor vele ouders zal het een gerust
stelling zijn, te wetendat de toela
tingsexamens voor gymnasium en
H.B.S. zullen komen te vervallen.
Hiertoe zal er veel contact moeten zijn
tussen de hoofden van lagere scholen
en de rectoren of directeuren van
voorbereidend wetenschappelijk on
derwijs, maar in ieder geval wordt
voorkomen wat nu veelvuldig gebeurt
dat kinderen aan drie of meer scholen
toelatingsexamen doen, omdat hun
ouders willen dat zij, koste wat hei
kost, naar een middelbare school gaan
BRUGJAAR
Ook het probleem van de aanpassing
van de nieuwe leerlingen aan
middelbaar en voorbereidend hoger
derwijs heeft de minister proberen
op te lossen. Hiertoe wil hy hét
eerste leerjaar aan zowel de mavo-,
havo- als v.w.o.-scholen tot een brugjaar
maken, waarin dezelfde vakken onder-
zullen worden, en waardoor het
mogelijk is, dat kinderen, die te hoog
gemikt hebben, nog op een ander
schooltype zullen kunnen terugvallen,
anderzijds kinderen die meer pres-
jn nog na een jaar kunnen over
schakelen naar een hogere school.
Niemand weet, hoe dit brugjaar zal
bevallen. Vooral van de zijde van het
gymnasium is hiertegen verzet gere-
omdat men meende, dat een der
gelijk jaar de klassieke vorming in ge
vaar zou brengen. De minister heeft
toen toegelaten, dat aan het brugjaar
het gymnasium reeds Latijn gege-
mag worden. De héér Deering,
rector van het Libanon Lyceum in Rot
terdam is echter van mening, dat een
dergelijk brugjaar zeker geen gevaar is.
In ons gesprek wees hij met enige
rechtvaardige trots op de examenuitsla
gen. waaruit blijkt, dat aan de gymna
siale afdeling van zijn school even goe
de resultaten, of nog' betere, worden
geboekt als aan gymnasia waa
klassieke opleiding reeds in het eerste
jaar begint.
Dr. A. La Fleur, rector van het chris
telijk lyceum Marnix van St. Aldegon-
i Haarlem, ziet mogelijkheden voor
brugjaar, maar zou het liever be
perkt zien tot het v.w.o., omdat hij
bang is dat het tempoverschil tussen
het huidige mulo (straks mavo) en het
nieuwe v.w.o. en havo toch zo groot
zal zijn, dat er maar weinig practische
resultaten geboekt zullen worden, als dit
brugjaar voor alle scholen gaat gelden.
INGENIEUS
En hiermede zitten we dan méteên
in de kritiek,-die op dit ontwerp
is geleverd. Deze kritiek bepaalt zich
vooral tegen dé juridische opzet. Te
gen de onderwijshervormingen
zichzelf is het woord „onaanvaard
baar" weinig gehoord. Over het al
gemeen is men van oordeel, dat mi
nister Cals op papier een ingenieus
schema heeft ontworpen, ook al is
niet iedereen er zeker van, of dit
schema werkelijk in alle opzichten le
vensvatbaarheid zal hebben,. Reeds
eerder in de geschiedenis is op papier
een school ontworpen (de H.B.S. van
Thorbecke), die in een geheel ande
re richting is uitgegroeid dan in de
oorspronkelijke bedoeling lag. Prof.
Gielen heeft deze wet dan ook ge
noemd een goed ontwerp voor ver
der overleg met de Staten-Generaal.
ONAANVAARDBAAR
Wél heeft het „onaanvaard
baar" vooral van protestants-
christelijke zijde geklonken tegen
de juridische opzet van de wet,
inzonderheid tegen de verregaan
de gelijkschakeling van openbaar
en bijzonder onderwijs, voorts te
gen de normen voor het stichten
en opheffen van scholen, en voor
al van mulo-zijde tegen het ont
worpen mavo. In de komende ar
tikelen willen we 'deze facetten
van de wet achtereenvolgens on
der de loep nemen.
aankondiging van Chroesjtsjefs Chroesjtsjef zonder meer krijgen gaal
reis naar Amerika, te worden wat hij voor eigén gekreukt gezajti
gevolgd door Eisenhowers gang naar behoefde, maar wat de vrije wereli
Moskou is voor velen blijkbaar aan- hem niet zonder tegenprestatie zij<tr
leiding geweest tot opgewonden be- nerzijds had willen geven,
tuigingen van optimisme. Velen schijnen in deze ontmoetin]
Wij voor ons kunnen dit optimisme iets te willen gaan zien van een ver-v
voorshands slechts met mate delen, broedering. Maar verbroedering Is
Daarvoor is naar onze overtuiging alleen mogelijk tussen wie naar d«n
deze persoonlijke ontmoeting van de geest bereidheid hebben broeders t«
beide machthebbers te zeer ingege- zijn. Zit in Eisenhower en Chroesj-
ven door politieke overwegingen van tsjef iets van de broeders? Broeders v
niet altijd onbesproken gehalte. kunnen elkaar ontmoeten. Wie geen
Wat toch is het geval? broeders zijn, kunnen nog wel con-c
Sinds geruime tijd dringt dc Russi- Tereren, desnoods op hoog niveau.2'
sche diktator aan op een conferentie De ontmoeting is vaak de meerdere
op hoog niveau. Hij heeft dat nodig, van de conferentie. Deze ontmoetint
Hij heeft dat in het bijzonder nodig echter is bedoeld als de mindere van v
voor zijn aanzien in eigen land. Hij de conferentie. Maar juist omdat een
weet, dat de wijze waarop hij in eigen ontmoeting zozeer ligt in het mense
land aan de macht gekomen is, lijke vlak, daarom achten wij haai
slechts gegaan is ten koste van enor- in dit geval van Eisenhower en
me weerstanden en dat hij rekenen Chroesjtsjef minder gemakkelijk t<
moet öp en mét tegenstanders, die verwerken. Blijft Chroesjtsjef vooi
niet zonder enig ongeduld hun beurt ons niet de man van „Hongarije"?
afwachten. Neen, wij zien geen reden tot onver-
Vandaar dat zijn niet onwankelbare deeld optimisme. Daarvoor spelen
gezag moet worden geschraagd. En naar ons gevoelen in deze zaak ook 11
dat schragen kan geschieden, doordat te zeer andere overwegingen van ver-
hij met Eisenhower als het ware op dacht politiek gehalte mee. In Ame-
één foto komt. De foto is een machtig rika staan verkiezingen voor de deur,
ding in deze eeuw van publiciteit, Een ontmoeting tussen de beide
en een aan de macht geraakte man machtigen zal daar de oppervlakkige
kan het, om aan de macht te blijven, kiezer aanspreken. En duidelijk door-
zonder dit machtige ding dat de foto zichtig zijn in dit opzicht wel de uit-
is niet stellen. latingen van de Engelsman Macmil-
Welnu, Chroesjtsjef wil met Eisenho- jan- Moet men hèm geloven, dan is
wer op de foto. Vandaar zijn dringen deze ontmoeting zijn eigen persoon- 1
naar .een topconferentie. Daarin zat ijjke verdienste. Welnu, enige ver
voor hem, menselijk uitgedrukt, de diensten behoefde ook Macmiilan wel
zin van de topconferentie, en in niets om jn eigen land eigen positie te
anders. Vandaar dat het in Genève schragen. Moge van deze ontmoeting
tenslotte niets geworden is. Want overigens blijken, dat iedere taerin-
daar wilden de anderen we! in een nering aan „München" ook eens
topconferentie bewilligen, mits onder in Engeland hogelijk toegejuicht
beding van de nodige garanties. Dit ongegrond is.
laatste was evenwel juist te veel van
Chroesjtsjef gevergd. Hij wilde van He} enI?.e wat van d' aangekondigde
een topconferentie alleen maar de ontmoeting wellicht gezegd mag
winst incasseren. En tot die winst ™rdcn' 15 dat «Jj kenne-;
behoordede foto. I«k onvermijdelijk moest heten. En
Genève is mislukt. Maar wat Chroesj- dan r«st, on,s er hf1 beste van te ho-
tsjef nu alsnog gewonnen heeft, is de Pen" Zulks ,kf"°°k' omdat er metter-
foto. Wat hij gewonnen heeft, is de daad mogelijkheden in schuilen,
persoonlijke ontmoeting met Eisen- In Eisenhower ontmoet Chroesjtsjef
hower, de man die, ergens in zijn weliswaar iemand, die voor hem het
achterhoofd, toch een onmiskenbare merkteken draagt van een Ameri-
aantrekkingskracht op hem uit- kaan te zijn, maar niettemin een
oefent. man wiens integriteit ook hem niet
Eisenhower is een gentleman, heeft kai^. ontgaan. En het blijft ook mo-
Chroesjtsjef gezegd. Nu mag men Se'Ük' dat een persoonlijk rondkij-
betwijfelen, of Chroesjtsjef de aan- ken in het vreemde land, dat hem
gewezene is om uit te maken wie als enerzijds afstoot, anderzijds onmis-
gentleman beschouwd mag worden, kenbaar boeit, het verstarde schema
zijn uitspraak zegt toch zo het een en van z*Jn denken doorbreken gaat.
ander. Ook Chroesjtsjef is een mens, als
Chroesjtsjef gaat dus paar Amerika wdanig vatbaar voor indrukken,
voor een persoonlijke ontmoeting met Wij hopen daarom, en niets is on-
Eisenhower. En Eisenhower heeft mogelijk. Amerika heeft nu voor de-
zich al gehaast te verzekeren, dat ze ontmoeting zijn president zelf
het niet méér is dan dat. Is het niet naar voren geschoven. Het is het
méér? Zal het in feite niet een top- laatste en het hoogste wat het heeft,
bespreking zijn? Niet de topconferen- maakt deze ontmoeting belang-
tie die Eisenhower in Genève niet riik en tevens ernstig. Onze hoop
gewild heeft tenzij onder uiterst ve- Wordt wezenlijk verdiept, wanneer
dclijke bedingen, en die Chroesjtsjef de ontmoeting van deze twee men-
thans zonder meer in de schoot wordt sen> waarnaar de wereld zozeer uit
geworpen? ziet, tevens wordt tot een centrum
Dat het een topbespreking worden van ons gebed.
gaat, daarop kan ook wijzen het feit, Meer dan aan onberaden optimis-
dat Eisenhower contact gaat opne- me heeft de mensheid aan dit gebed
men met Macmiilan, met De Gaulle behoefte. En ook van het gebed we-
en met Adenauer. Het lijkt erop, dat ten we, dat het is een ontmoeting.
93
Juffrouw Plenderleith zat mét haar rug naar de
regen en de wachtposten gekeerd, misschien had zij
nog tranen op haar wangen, maar dat was nu
moeilijk uit te maken, aangezien de regen door de
doorweekte rand van haar hoed heen begon te
druppen, zodat haar hele gezicht nat werd. Maar
haar ogen, die Nicolson strak aankeken, stonden
helder. Hij ving haar blik op en zag deze omlaag-
glijden naar de karabijn, die nog naast haar lag,
zoals Farhholme haar had laten liggen. Vervolgens
richtten haar ogen zich opnieuw op hem.
„Kijk niet naar me," mompelde zij. „Wijd geen
aandacht aan mij. Kunnen ze mij horen?"
Met een effen gezicht keek Nicolson voor zich uit
naar de wachten. Het onmerkbare schudden van
zijn hoofd konden zij onmogelijk hebben opgemerkt.
„Kunt u dé karabijn zien? Achter mijn tas?"
Nicolson wierp een achteloze blik op de bank,
waarop juffrouw Plenderleith zat en keek daarna
Onmiddellijk weer recht voor zich uit. Achter de
tas van leder en canvas, waarin juffrouw Plender
leith niet alleen haar breiwerk, maar ook haar ge
hele hebben en houden had zitten, zag hij het on
dereinde van de kolf van de karabijn, die Farnhol-
me bij herhaling op zo doeltreffende wijze had ge
bruikt tegen de....Opééns moest hij weer terugden
ken aan. al die keren dat de brigadegeneraal deze
karabijn had gebruikt; aan het onheil dat hij ermee
had aangericht: hoe hij het grote kanon van de
duikboot uit elkaar had laten springen; hoe hij de
anval van de Zero had afgeslagen; hoe hij zijn.
Nicólsons. leven had gered op het strand van dat
kleine eiland en opeens wist hij, dat er toch iets
absoluut niet in de haak moest zijn met dat „ver
raad" en die „desertie" van hem
„Kunt u hem zien?" vroeg juffrouw Plenderleith
nog eens, nu met aandrang. Nicolson schrok ervan,
maar liet het niet merken. De kolf van de karabijn
was geen drie decimeter van zijn hand verwijderd.
„Hij staat op scherp," vervolgde juffrouw Plender
leith rustig. „Er kan zo mee worden geschoten. Dat
heeft Foster gezegd."
Nu keek Nicolson toch naar haar, terwijl er een
uitdrukking van verbaasde nieuwsgierigheid op zijn
gezicht kwam. Zijn ogen icjUqparde» 4e stortre-
door ALISTAIR MAC LEAN
(vertaling Bob Limburg)
-»-■* *-^+
gen, terwijl hij de uitdrukking op. haar gezicht pro
beerde te lezen. Maar opeens was hij de hele juf
frouw Plenderleith vergeten, sprong half overeind
en staarde strak voor zich uit, terwijl zijn hand
automatisch naar de karabijh greep.
Zelfs op die afstand van zo'n twaalf k vijftien me
ter was het een oorverdovende knal, en de plotse
linge. hevige schok van de luchtdruk was alsof zij
een klap in het gezicht kregen. Rook en vlammen
stegen op uit een groot gat, dat aan stuurboordzijde
in de torpedoboot was geslagen, en vrijwel op het
zelfde ogenblik brandde het gehele middenschip als
een lier. De twee wachtposten waren hun opdracht
totaal vergeten en hadden zich omgedraaid om te
zien wat er aan de hand was. Maar de ene had
door de schok zijn evenwicht verloren, struikelde,
wierp zijn machinegeweer weg in een wanhopige
doch vergeefse poging zich vast te grijpen, en tui
melde achterover in zee» De tweede had nog maar
enkele stappen gedaan, toen een kogel uit de kara
bijn. die Nicolson op hem had gericht, hem plot
seling dood voorover deed slaan. Op hetzelfde ogen
blik was McKinnon met een bijl in zijn hand reeds
onderweg naar de voorsteven, en had met één krach
tige slag het strak gespannen touw gekapt, dat hen
met het brandende schip verbond. Onmiddellijk
gooide Nicolson het roer naar stuurboord om, zodat
ze enige ogenblikken later in <je regen en de nu
snel invallende duisternis was verdwenen, niettegen
staande de vlammen, die nu een flink eind boven
de brug uit oplaaiden.
Snel richtten zij, in een vreemd en als afgesproken
zwijgen de mast weer op. hesen de kluiver en dé
breefok, en zeilden weg in de regen en de duister
nis, zo snel als de gehavende zeilen hen maar kon
den voortstuwen. Terwijl het dolboórd aan bakboord
angstwekkend laag over het water scheerde, koerste
Nicolson even westnoordwest: wanneer men op de
torpedoboot van de schrik zou zijn bekomen en de
brand had geblust de bemanning was te groot
om zelfs door zulk een geweldige ontploffing voor
goed met machteloosheid te worden geslagen!
zou ze terugkomen om naar hen te zoeken, doch
dan vrijwel zeker naar het zuidwesten koersen, de
richting waarheen de wind woei en waarin ook
Straat Sunda lag, waar de vrijheid wachtte.
Langzaam verliepen vijftien minuten, waarin geen
ander geluid werd vernomen dan het snelle slaan
van de golven tegen de wanden van de boot, het
geklanper van de gehavende zeilen, het gekraak
van de katrollen en het tikken van de ra tegen de
mast- Nu en dan wilde iemand wat zeggen, of vra
gen wat er eigenlijk op de torpedoboot kon zijn ge
beurd maar zo dra men dan dat kleine figuurtje
in het oog kreeg met haar stramme rug en haar
idiote strooien hoed, die met pennen op het grijze
dotje haar was bevestigd, zweeg men maar liever.
Er was iets in de hele sfeer, aan dat kleine figuurtje
met haar kaarsrechte houding, haar absolute on
verschilligheid voor de stromende regen, in die won
derlijke combinatie van felle trots en absolute hul
peloosheid, dat elk ODDervlakkig gesprek, ja. letter
lijk ieder gesprek, bij voorbaat deed verstommen
Het was Gudrun Drachmann, die de moed had
om onder deze omstandigheden het initiatief te ne
men. en over de fijne tact bleek te beschikken he't
op de juiste wijze te doen. Voorzichtig kwam zij
overeind, met de in een deken eewikkelde Peter
in haar armen, en liêp door de schommelende boot
naar de ledige plaats naast juffrouw Plenderleith.
waaroD de brigadegeneraal had gezeten. Nicholson
zag haar eaan en hield, zonder het zich bewust te
zijn, de adem in. Hef zou veel beter zijn geweest,
dat zij dat nu maar niet had gedaan. Zij kon het
zo gemakkelijk verkeerd aanpakken. Het was im-
ast onmogelijk hier geen fout te maken.
T" jg| geen fout.
Europese I.C.C.C.-conferentie in Oslo
Maar Gudrun D<
Een naar minuten zaten de beide
tonge en de oude. naast elkaar zonder
te zeggen of ook
(Wordt vervolgd! gaande sympathie.
(Van een onzer medewerkers)
De conferentie, belegd door de Eu
ropese Alliantie van de I.C.C.C, in
Oslo mag geslaagd genoemd wor
den. Al was de belangstelling uit Oslo
zelf niet zo groot ('t was vakantietijd
en daarbij zeer warm zomerweer!),
toch was er een behoorlijke kern van
trouwe bezoekers en ook de buiten
landse deelnemers (er waren tien lan
den vertegenwoordigd) waren gere
geld op het appèl.
Onder hen bevonden zicli verschil
lende zendingsmensen. Vooral in
Noorwegen heeft men grote bezwaren
tegen de voorgenomen integratie van
de Internationale Zendingsraad
Wereldraad van Kerken. Een terzake
aangenomen resolutie vond algemene
bijval.
Uit alles blijkt dat de Schriftgelovige
kernen in de diverse landen elkander
een conferentie als deze „ontdekken'
Zij hebben dezelfde overtuiging en d
zelfde strijd. Dit alles gaat eigenlijk
vanzelf. De voorzitter van de Oslo-con
ferentie, dr. David Hedegard, is in de
Scandinavische landen een bekende fi
guur, die in de kringen van de „Indre-
misjonen" uit de Lutherse Staatskerk ei
in de (weinige) Vrije Kerken algemen<
achting geniet. De ontmoeting met ge
lijkgezinden uit andere landen leidt ir
geval niet slechts tot een voorbij
dikwijls tot
blijvende medewerking. Ook Oslo heeft
dat laten zién. Conferenties als deze zijn
dan ook vooral van belang met het oog
op de resultaten „op de lange baan".
Ook de pers is daarbij van betekenis.
De bladen gaven vrij uitvoerige ver
slagen. Met de veelbesproken voorzitter
n de I.C.C.C., dr. Carl Mclntire, wilde
»n een interview Gevolg was i
A'oerige berichten verschenen
ilntire's recente publicatie betreffen
de dé Russische patriarch Nicolai, die
o.a. onderhandelingen voert met de We
reldraad van Kerken en intussen fun
geert als een agent van de Russische ge
heime politie. Aan deze gegevens werd
in verschillende bladen nog meer aan
dacht geschonken dan aan de conferen
tie zelf
Toch betekent dit niet dat het daar
behandelde minder belangrijk 2
We denken b.v. aan het refer
de heer Norman Porter, uit Belfast,
over de Rooms-Katholieke Kerk en het
Schriftgezag. In het overwegend Protes
tantse Noord-Ierland (Ulster)
steeds bedacht op de invloed
overige deel van Ierland, dat geheel
Rooms is. Hier is men geneigd het
Kooms-Katholicisme te zien als vijand
no. 1, gevaarlijker nog dan het Com
munisme dat immers van veel later
datum is.
De christen-politicus Norman Porter,
director van de „Evangelical Protestant
Society", heeft op het terrein
bestudering en bestrijding van het Room
se systeem zijn sporen verdiend. Zonder
te vervallen in een ongemotiveerd anti
papisme, heeft deze spreker aan de hand
van verschillende citaten duidelijk ge
maakt dat de theoretische aanvaarding
van de Bijbel als het Woord van God
bij Rome gelogenstraft wordt door de
verheffing van de overlevering en door
de binding van de Bijbellezer aan dei
kerkelijke uitlegging.
Wij kunnen uiteraard niet alle refera
ten verslaan, doch moeten volstaan met;
vluchtig overzicht. Ds. Ivan S. Mil-1
sted sprak over de jeugd en het jeugd
werk. Deze Leicesterse predikant is!
voorzitter van de jeugdcommissie van
de I.C.C.C. die de belangstelling der
jongeren zoekt te stimuleren. Ook in
Oslo waren vrij veel jongeren aanwezig.
Interessant was het betoog van de Fin-
e geleerde dr. Uuras Saarnivara, over
Het gezag der H. Schrift en de Evolu
tie-theorie". Hij releveerde met name de
verschillende pogingen om die twee mét
elkaar in overeenstemming te brengen.
Wjj volstaan met enkele slotzinnen:
„Als Bybelgelovige Christenen aanvaar
den wy de Bybel als een volledig be
trouwbare Goddelykc openbaring, ook
inzake de vragen betreffende het ont
staan der wereld en de zondvloed. Maar
tevens aanvaarden wy de feiten van de
wetenschap zoal6 zy zyn. Wy willen ge
heel eerlyk zijn tegenover de Bybel zo
wel als tegenover de feiten van de na
tuur. Maar terwyi wy dat doen, merken
wy met vreugde op dat het boek van
Gods woorden de Bybel, èn het boek
van Zyn werken de natuur, samen-
stemmen in hun getuigen van Hem Die
de Schepper is van alle dingen".
De laatste vergadering was een af-
scheidssamenkomst. Verschillende deel
nemers hielden een korte toespraak.
Daarin kwam ook nu weer op treffende
wijze tot uiting welk een krachtige sa
menbinding bestaat tussen hen die we
ten waarom zij geloven in wat de Bijbel
zegt. Dit was het thema dat heel de
conferentie beheerste en dat ook in deze
korte toespraken doorklonk.
