In Bergum bouwen leken een kerk
Mohammedanen stellen vragen
I
GEESTELIJK
LEVEN
ORTHODOXE MYSTIEK
Prediking en uitverkiezing
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 1 AUGUSTUS 1959
Avond
Door de eeuwen heen heeft de kerk zich altijd weer
schrap moeten zetten tegen een onverantwoordelijk
menselijk optimisme. Alle filosofieën, uitgezonderd
misschien enkele nihilistische, gaan uit van de ge
dachte dat de mens in wezen goed is, alleen door
de omstandigheden en verleidingen, blijkt dit niet al
tijd. Als er evenwel een manier gevonden zou kun
nen worden om dit vuur van het goede aan te wak
keren, zal het goede ongetwijfeld op een gegeven ogen-
geneigd tot alle kwaad" moeten laten horen.
De Bijbel zegt immers verschillende malen: ,.Er is
niemand die goed doet, ook niet tot een toe". Daar
mee wil de Bijbel niet zeggen dat iedere daad van
de mens in strijd is met de wetten van God, maar
dat de mens buiten God niet in staat is de gehele
wet te volbrengen.
Zoals een steekje in de appel voldoende is om de ge
hele appel op de duur rot te maken, zo leidt ook
een wetsovertreding, hoe gering ook, tot een uitein
delijk verderf
Als Christus zegt dat de brede weg naar verderf leidt
dan doelt Hij niet in de eerste plaats od de hel
al is dat de uiteindelijke plaats waar de mens bui
ten God de eeuwigheid zal moeten doorbrengen
maar op het feit dat de mens onbruikbaar is gewor
den voor het doel waartoe God hem schiep.
WAT KLEINE KERKEN KUNNEN
TN het Friese dorpje Bergum wordt een kerk gebouwd. Het wordt
geen kathedraal, waar straks de duizenden samengepakt zullen
luisteren naar de prediking. Het wordt ook geen architectonische
merkwaardigheid, die straks de tientallen toeristen trekt wegens haar
uitzonderlijk^ vorm. De automobilisten die straks ingespannen
turend, of nonchalant met een hand aan het stuur voorbij suizen,
zullen het waarschijnlijk niet eens opmerken, want het gebouw ligt
niet aan de hoofdweg. En de fietsers die er voorbijkomen en die het
eenvoudige, maar zware eikenhouten kruis op de nok zien, zeggen
waarschijnlijk alleen maar: een kerk.
Hij stond er nog maar een paar boven het lekengedoe van de oye-
weken toen hij tegen een van de rige enthousiastelingern.i Als er
ouderlingen zei: Hier zal ik niet iets doms gedaan wérd vielen zij
lang preken. Hij doelde niet op misschien wel eens wat al te hard
het dorp, maar op de zaal. die uit En kregen zij dan bovendien
klein was, te klein om de op- nog een grote mond terug en
komsten voor een bijzondere vermoeide mensen kunnen gemak-
dienst te bergen. Maar bovendien kelijk uitvallen d(tfn legden ze
had de zaal nog het nadeel, daf hun gereedschappen' neer en ver-
de mensen er van voren binnen, dwenen gebelgd. Soms was er heel
kwamen en iedere vreemdeling, wat soebatten voor nodig
kwam bijwonen het gevoel gaf.
dat allen hem zaten aan te sta-
Vooral in een klein dorp.
lopend vuurtje
Nacht
dat het pijn doet als hij de brandende kachel zal
aanraken.
Eigenlijk is de Bijbel een merkwaardig optimistisch
boek. Dat blijkt al uit de eerite .-Verzen van Genesis
e er over heen, maar toch staat het
'ond geweest was en het morgen ge-
Da
1. Vaak lezen
er: „Toen het
weest was..." Deze woorden komen telkens
dit hoofdstuk terug.
L ÉêA de morgen
;aat tegenover dat wij altijd
de avond rekenen. Terwijl de wereldfilosofie
zich vastklampt aan een vals optimisme, houdt de
wereld maar al te zeer rekening met de wet van
het „opgaan, blinken en verzinken".
De astronomie houdt rekening met een uitbranden
van de zon. waardoor het leven op aarde onmoge
lijk wordt. De sociologie houdt rekening met een zo
sterke bevolkingstoeneming dat er geen voedsel vol
doende zal zijn om de mensen in Teven te houden,
de fysici houden rekening met een toeneming van
de radioactiviteit die de mens zal vermoorden. On
danks alle mogelijke mooie evolutietheorieën ligt vol
gens de wetenschap slechts duisternis in het ver-
Kerk van plastic
Met recht kan men de kerk in zeer vele
opzichten beschuldigen van conservatisme,
maar niet als het gaat over kerkbouw. In de
naoorlogse lijd is men vrijuel geheel afge-
teeken van de oude traditionele paden om
De experimenten hebben een aantal on-
oogl{jke monsters opgeleverd, maar ook me
nige prachtige, heldere, stille kerk. Maat; niet
alleen de vormejp 'zijn nieuw, ook de mate
rialen die gebruikt uqrden.
Zo is onlangs in "ptoss-Velstedt bij de Duit-
se stad Kiel een kleinel. Li angelische Kerk ge
bouwd die helemaul paft in onze tijd. Ue kerk
heeft een houten geraamte overtrokken met
plastic. siiï.
De losse tqrenikity de kerk schijnt afge
stemd t- 1- J-
Dit is een van de goedkoopste kerken ge-
Worden van de kaatste jaren. Hij heeft nauue-
de voorbijgangers 2
het als e
rond gaat dat l
de dochter van
ders nooit naa
een dienst hebben bijgewoond, maakt,
was dit niet bevorderlijk om de
opkomsten te stimuleren.
1 de gang te; krijgen.
ondanks - alle moellijk-
ezen de muren. Het dak
r op, de bljzaal groeide en
1 de blijdschap toen het
de kerk gaan, kruis op de nok werd .vastge-
„Ik ga eens een praatje maken
met de burgemeester", zei ds.
Hamers. „YVe zullen zien een ver
gunning te krijgen om de boel te
de blaren die
blanke haDden hebben
toen zij de schop omknelden
de vreugde, die mensen door
stroomde, toen zij voor het eerst
de troffel in de hand namen om
steen op steen te metselen; van
de zorgen toen op een avond niet
voldoende vakmensen aanwezig
waren om de volslagen leken te
leiden; van het zweet, dat vergo
ten werd toen ongeoefende schou
ders de stenen de hoge ladders
optorsten en van de teleurstelling,
toen een gedeelte van de muur w M
weer moest worden afgebroken aj talloze activiteiten heeft ont-
Nieuwe kerk
De burgemeester staat
gum in hoog aanzien, vooral om
dat hij in de betrekkelijk korte
tijd dat hij er het ambt békleedt,
1 Ber-
AIs straks in npvember de kerk
klaar is, zullen de leden v;ni de
kleine Vrije Evangelische Gemeen
te in Bergum met gerechte trots
kunnen zeggen: „Dal Ls nu onze
kerk." Een vader zal zijn zoon
op een stuk muur wijzen
£rn: „D.'r he'.» ik gemetsel
jongen zal zijn verloofde met trots
de vloer latr-n zien, die hij ge
stort heeft. En in de toekomst
zal ti.'dcns een preek
1 pa/ir ogen glijden In de rich- de kerk
rkkeld. Toen ds.
hem op bezoek kwam om te vra
gen of het mogelijk was een ver-
1 de gunning te krijgen om het gebouw
een- geheel te vernieuwen, zat hij een
rots ogenblik heel stil voor zich uit te
»nze kijken. Hij trok eens diep aan
toon zijn sigaar, stond toen op en liep
zeg. naar de kaart van gemeentewer
ken ken ..Moet u eens hier komen",
.rots zei hij. „Hier staat uw gebouw.
zijn bezig om hier een nieu-
buurt te projecterenZijn vin-
gleed over het terrein achter
_Er moet nog heéj Vat gebeuren.
De afwerking binnen vraagt nog
heel wat avondurén en vroege
morgenuren van de weinige leden.
Maar ds. Hamers heeft goede
hoop dat in november een jaar
nadat het werk begon,,— de kerk
in gebruik kan worden genomen.
Heel Bergum leeftAnet dit dappe
re ploegje mee en als straks de
kerk in gebruik zal worden geno
men, zullen de paar honderd zit
plaatsen zeker niet voldoende zijn
om de belangstellehderv welkom te
heten. Die opkomst-zal zeker niet,
alleen getuigen van belangstelling,
zij zal een eerbetoon zijn voor
de eenvoudige mensen die in hun t
vrije tijd een eigen kerk bouwden.
ting
een spijker
moet zitten, die weer-
en een pijnlijke blau-
p de duim heeft op ge-
Morgen
Het eerste hoofdstuk van Genesis spreekt echter over
de volgorde „eerst avond en dan morgen". In het
tweede hoofdstuk van Genesis:wordt de scheppings
geschiedenis in een andere vorm verhaald.en legt de
nadruk op de zondeval. Het verhaal loopt dan verder
'n het knus en de opstanding tiaar het Nieuwe Je-
1 Genesis 1 als in de gehele Bijbel
Het
ruzalem. Zowel i
wenkt steeds het licht.
merkwaardig dat Genesis 1 j
verhaal uitga. BJ
rust van de zevende dag. Is die zevende dag reeds
begonnen? Zonder dogmatische of exegetische zeker
heden te willen debiteren, willen we wijzen op de
woorden van de Heiland; „Mijn Vader werkt tot nu
toe en ik werk ook." (Joh. 5 17). In dit licht is
de zevende dag nog niet begonnen.
Genesis 1 is veel meer dan een technische wordingsge
schiedenis. Het hoofdstuk is in de eerste plaats een
theologische verlossingsgeschiedenis. Het schildert ons
de overwinning van het licht op de duisternis en
de uiteindelijke, heer schappij, van de mens Adam. In
net vervolg van de Bijbel zien wij dan," hoe de
eerste Adam faalde, maar dé' Laatste "Adam (niet
de tweede zoals wel eens gezegd wordt), Jezus Chris
tus de overwinning behaalde en de vrede schiep.
De overwinning van Christus ligt voor ons, en door
geloof wordt die overwinning door Christus reeds
werkelijkheid in ons.
EEN OPWEKKING IN RUSLAND
Een ongetwijfeld zullen velen
straks denken: ..Hoe hebben we
het aangedurfd", en een enkeling
zal misschien zeggen: „Daar be
ginnen we nooit meer aan."
De Vrije Evangelische Gemeen
te heeft maar 54 leden, waarvan
enkelen bovendien nog vertrokken
zijn naar plaatsen waar geen
eigen gemeente is. Zij
lijks twintig jaar oud e
sticht door de tegenwoordige
zitter van de Bond van Vrije Evan
gelische Gemeenten in Nederland,
ds. W. Veldkamp, toen hij nog in
Leeuwarden stond en voor een
klein groepje van belangstellenden
huissamenkomsten in Bergum be
gon te houden.
Schokken
En hi de afgelopen jaren is de
giroel van de gemeente niet zon
der schokken geweest. De eerste
predicant vertrok al weer na drie
jaar. omdat zijn vrouw niet kon
wennen. De tweede stond er een
paar jaar en glr.'g toen over naar
de beweging „Stromen van
Kracht." Gebedsgenezing in zijn
meest extreme vorm en tongen-
taal gingen zijn gemeentelijke ar
beid bepalen en het landelijk co
mité moest hem vragen om de
gemeente dan maar te verlaten.
Even leek het er op. alsof dit
het einde van een niet al te groots
begin zou worden. Hoeveel leden
Als we nu eens die weg een beet
je verleggen en we sparen dat
huis, maar kopen van u het oude
gebouw en we geven u een stuk
Islamzending wil predikanten
uit hun tent lokken
7 Is ook dit offer niet onrede
lijk? Een onschuldige lijdt
voor schuldigen? En in tegenspraak
met alle waarschijnlijkheid? God
offert Zichzelf om Zijn toorn te
te zetten. Hoe zou u dat lijken?"
Toen ds. Hamers het plan aan
de kerkeraad voorlegde was leder
een meteen enthousiast, en spon
taan groeide in de loop van een
werd ge- klein aantal weken ht plan om de
kerk zelf te gaan bouwen in de
avonduren. Want iedereen be
greep wel dat het geld nouit vol-
Wat betekent: Nedergedaald
helle? Daalde de Drieënig-
helle?
opinie dien-
Dat de Islamzending ook in invloed op uw houding ten op-
Nederland zeer actief is, schre- zichte van dit boek' Wij menen in iïnh^H7iinde
ven we reeds enkele weken de Bijbel veel tegenstrijdigheden heid. éénheid zijnde,
geleden in onze rubriek „Gees- te
telijk Leven." In de afgelopen aat
weken hebben een aantal Ne
derlandse predikanten ontdekt
hoe actief de mohammedanen Zo ja. is dit niet in tegenspraak
wei zijn. Zij ontvingen
doende
zijn
kerk te bouwen met alles
bij hoort. Maar als de leden nu
zelf eens al het werk zouden doen,
dan zou het toch wel kunnen luk
ken?
zendeling van de Ahmadiyya
Muslim Missie in Den Haag een
brief waarin tien geloofsvragen
nieuwe werden gesteld. Het schrijven
alles wat zelfs de hardste dan de 8rens
mens als barmhartigheid of zelfs
rechtvaardigheid beschouwt?
heel
stimuleerde waarachtig geestelijk leven
zouden hun predikant volgen? Ge- uit alle vrije tijd"vrijwel
lukkig waren dit ma a
nigen, het vertrouwen
was echter geschokt
komsten liepen achteruit. De ge
meente kon geen predikant meer
beroepen, want het was onmoge
lijk het vereiste salaris op te bren-
En het lukte, hoewel niet zon
der moeilijkheden. In november
van het vorig jaar stak ds. Ha
mers de eerste spade in de grond
en het werk begon. Leken bouw
den een kerk Het enthousiasme
was overweldigend, en dat was
maar goed ook, want anders was
het project nooit geslaagd. Menig-
maal hebben de meest actieve le-
den de tanden op elkaar moeten Wy kunnen niet aannemen, dat
klemmen om met koppige Friese er een waarheid voor de Wéster-
volhoudendheid door te zetten. Een ling en een ander voor de Ooster-
paar weken lang een handje hel- ling zou kunnen bestaan
pen is niet zo onmogelijk, maar mene:
jaar lang week i
luidde als volgt:
„Eerwaarde Heer,
In het besef, dat u zich geroepen
weet een dienaar van het Godde
lijk Woord te zijn, nemen wij de
vrijheid u enkele vragen voor te
leggen, met welker beantwoording
u ons een grote, dienst, zult. -be
wijzen. ,1
Immers in veel opzichten staat
ons geloof en dat van vele hon
derden miljoenen met ons, diame
traal (lijnrecht) tegenover het
Hoe moet dat verklaard wor-
4 Gelooft u in Jezus Christus
als Gods Zoon. dat is dus als
God zelf en in Zijn offer?
5 Wat is dit offer? Jezus wist
toch, dat Hij na drie dagen
opgewekt zou worden naar de
Christelijke leer luidt?
vooral ongewone werk leven 1
Soebatten
1 dat ook u dit niet gelooft.
1 week Uit onze wens een zo zuiver
1 dit mogelijk inzicht
het geloofs-
Christelijke
gen.
geen dienst
twoordde de
zijn gemeente
Tussen de westerse kerken
en de Oosters Orthodoxe Kerk
heerst naast alle theologische
verschillen ook een sterk
mentaliteitsverschil. Over
heerst in het „ora et labora"
van de westerse kerk, ondanks en op cfiristelijke
alle tegenspraak, het labora; gen. De abt was kennelijk
bij de oosterse gelovigen
heerst sterk het ora. Bij ons
leeft vaak een grote angst
voor vals piëtisme en ziekelij
ke mystiek, bij de Russisch
Orthodoxe Kerk neemt de mys
tiek
kerkelijk leven in.
dat
erg onvefschil-
ng waren en maar zeidén naai
de kerk kwamen. Hij vond het
niet nodig om diensten te beleg
gen in een lege kerk en 'diarom
hield hij nna
teleurgesteld.
Beschermengelen
als I# rr
grijkste dir
erga*ën, da
iet ,te doer
Gelukkig bleek de Bond bereid
te helpen. Men wilde de teleurge
stelde groep niet aan zijn To-t dereen. En zelfs de fundamen-
overlaten, en via de „Binnenland- ten metselen
se Zending" kon hulp geboden grond verdwene
waarachtig geestelijk leven kon worden De Bond heeft namelijk stenen di
brengen. Langzaam maar zeker enkele jaren geleden besloten om
begonnen de mensen uit de gehe- meer naar buiten te treden. Twee soms een steen
hoe hij zijn gemeenteleden tot e
1 Gelooft u in een God? En ge
looft u dat deze God Drieënig
is? Zo ja. is deze Drieëmgheid iets
anders dan een formulering van
een contradictio in terminis (een
tegenstrijdigheid reeds liggende in
de woorden zelf: één en toch
alleen al in de drieënig)? Geloofden de grote pro
veertig duizend feten en de aartsvaders óók. dat
nooiit meer zichtbaar God drieënig is? Blijkt dat uit hun
eerste
Het moeilijkste was misschien
wel het feit dat de gemeentele
den niet alles konden doen. Gra
de fundamenten kon
10 Gelóóft gij aan een hel die
eeuwig is? En zo er één
mens voor eeuwig gestraft zou
worden, is dan de schepping niet
een mislukking?
En ten slotte nog een zeer alge
mene vraag: heeft u er bezwaar
tegen, uw meningen op een door
ons georganiseerde openbare bij
eenkomst uiteen te. zetten?
VQi&iwvtWVQvH.ifrt.ifQ.ifif.ZVif-Vd-VVV-QVWVVVWWVV-VVVVV'Wr'1
bij de massajeugd
Hoe men een predikan t boeit
DENG daar lag dus de haak weer. En ik zat naast het
toestel met 't gevoel dat ik zelf ook precies zo was
neergekwakt. Ik ziedde nog lekker wat na. Ik bedacht dat
'ik haar had moeten vragen of ze uit pure liefde al eens wat
geofferd had vóór ons werk. Ik bedacht ook dat een gerou- g
tineerde maatschappelijk werkster wijzere woorden gespro- 5
ken zou hebben. Ik bedacht op den duur zelfs dat er mogelijk ir
iets aan mijn eigen liefde zou kunnen haperen, maar daar
kwam ik niet uit want ik vind nog steeds een flink pak
rammel bijzonder liefdevol.
zullen zijn gaat ook wel Dat uitlatingen? Hebben
de kerk te ko- jong predikanten werden beroepen ger lag dan zijn buurman
le omgevi
Na een "viertal weken besloot de den in de ve
abt verder;, te trekken. Maanden huissamenkorr
later- kwam hij op de terugreis maar ook om
wéér door het stadje. Hij arri- en zeker niet
'Cerde er op een zondagochtend doeling om eigen gemeenten te
kkeltje ho- Christenen dit geloofd
geen bezwaa:
oonden ten en de binnenmuur
werk nodig.
De gemeente
geloofsartikel direct als vanzelf-
dit eind en besloot
toch
„Vader", zei hij, „als iiw
sen dan al de belangrijkste din
gen van het leven vergajtf
behoeft u dat nog niet ,ti
centrale plaats in het Pastoor bent u verantwoorde
lijk voor hun zielen en,voor de
uwe. De tempel van Goa is nooit
leeg. Vanaf het moment 'dat de
kerk werd gewijd aan Gods dienst
zijn daar de beschermengelen ge-
We zijn haast geneigd om te
zeggen, dat God soms minder
bang is om via de mystiek Zijn
kerk tot een opleving te brengen
dan wij. Een medewerker van
het anglicaanse blad de „Church engelen dat nog n'et. Als je
reeds van verre zag hij hon- stichten evangeïisati
derden mensen die zich voer de verrichten via openluchtsamen-
kerk verdrongen om de ochtend- komsten, tentcampagnes en zaal-
dienst bij te wonen. Toen de samenkomsten. Deze twee jonge
mensen- de abt herkendei», trok- predikanten hebben bovendien een
ken zij hem uit zijn rijtuig en eigen gemeente, die zelf geen
droegen hem op hun schouders predikant kan bekostigen, met de
naar de kerk. Die morgen predik- bedoeling te proberen zo'n gemeen
te de pnstdbr tot enkele duizenden te uit te bouwen tot een eigen
mensen. Hij schreef de jpvvekking predikant beroepen kan worden.
j_ l--J J- -w* en Weer in een andere plaats
hun pionierwerk kunnen gaan be-
n te beleggei
het algemeen-
td^ b®- op belangstellende vakmensen die
n handje kwamen helpen. Maar
k tG deze vakmensen begonnen zich
kelijk te vertrekken. Toen ik
de Christelijke Kerk g eenmaal zo ver was, kreeg ik
■b haast, griste mijn spullen bij
elkaar en vloog het bureau uit.
Verbeeld je dat die telefoon i
5 sloeg op hol.
2 Welke autoriteit (gezag) kent
u toe aan de Bijbel en waar
in? Heeft het feit, dat de Bijbel
rtaling en vorm steeds
Uil de
VOLKSWIJK
begint dacht ik
irheven te voelen verandering onderhevig
1 de gebeden van de abt
En natuurlijk deed ik dat op het zorgvuldig gekozen mo-
-K ment dat onze baas net terugkwam en binnen wilde treden.
zodat ik lmea recta tegen hem opbotste en het 'n haar scheel-
X de of we waren eendrachtig en welgezind de trap
gen. Net op tijd echter hervonden
bekering bidt
mensen en de diensten houdt, zul
len de beschermengelen hun men
sen wel een andere overtuiging
brengen, zodat ze -hun leven gaan
beteren.
De pastoor die ónder de indruk
was gekomen van de bezielende
woorden van de abt. vroeg wat
hij moest doen. De abt liet hem
de klok luiden en ging naar de
kerk. Spoedig kwamen een paar
nieuwsgierige mensen om de
hoek van de kerkdeur kijken en
ontdekten dat hun pastoor een
dienst leidde.
De abt hielp de geestelijke bij
het leiden van de dienst waarin
een groot gedeelte van de liturgie
werd gezongen. Omdat er steeds
meer mensen kwamen kijken,
predikte de abt twee maal en
legde er de nadruk op dat het
noodzakelijk is voor het geeste
lijk leven om regelmatig naar de
werd ontvangen. Hoewel kerk te gaan. Toen de dienst
afgelopen waren er dertig
Times" had nog maar onlangs
een gesprek met een Russisch-or-
thodoxe geestelijke en hermiet
Michael. Deze vertelde hem een
merkwaardig voorval uit het le
ven van een van de bekendste
kloosterabten uit de vorige eeuw,
Nazarius.
Nazarius trok zich in 1804 terug
uit zijn klooster te Valamo om in
het klooster van Sarov rust te
vinden. Voor hij zich daar echter
voorgoed vestigde maakte hij een
reis door zuidelijk Rusland om
zich van de toestanden in de
kloosters op de hoogte te stellen.
Geen mensen
Op een dag klopte hij om on
derdak aan bij een grote kerk,
waar hij heel hartelijk door de
:11de
zijn, moet erkennen dat deze op
wekking echt was. Er zijn 150
jaar verlopen sinds de abt Naza
rius deze kerk bezocht. Oorlogen
en revoluties zfjn over deze streek
heengegaan en nog altijd i;
Niet lang
Toen d,e predikant van Wemel-
dingc, ds. J. Hamers het beroep de bestaande
van de „Binnenlandse Zending" -
aannam ging. hij naar Bergum om
de de gemeente door de moeilijke
tijd hean te hepen.
Prof. C. Veenhof, Prediking en prof. C. Veenhof, een boek ver-
Uitverkiezing. Uitg. J. H. Kok schenen dat bij deze samenspre-
kingen goede diensten bewijzen
N V., Kampen 1959.
Nu overal gesproken wordt over
bestaande breuk tussen de
Geref. Kerken en de Geref. Ker
ken (vrijgemaakt) is juist op tijd
van de hand van de vrijgemaakt-
geref. hoogleraar in Kampen.
afgesla-
vanketend even- jj,
wicht en daarna zei hij. lichtelijk gedéconcentreerd: „Wat
heb je? Wat voer je hier eigenlijk uit?" Hij staarde ime aan i£-
5 of ik een ingeslopen dievegge van professie was die hij net
C op heterdaad betrapte. Al kan hij beter dan wie ook weten
<r dat er bij ons alleen onbetaalde rekeningen zijn te halen! jj-
Maar je kunt er uit opmaken dat de baas onze hele extra
zaterdagavond-meeting vergeten was.
ATU was dat ook weer niet zo'n razend wonder, want al met al
it L T had ik ongeveer vijf kwartier op hem zitten wachten, en
tijd pleegt een predikant in zoveel kersverse proble-
NIHILISME KINNEN HE OUDE
an Riessen in
bjj Nie
reeds zaterdagavond
maakte deze geestelijke helemaal
geen aanstalten om zich voor de
avonddienst, die de zondag moest
inluiden, voor te bereiden.
Toen Nazarius vroeg, waarom
Gezien
In Brabant heeft een kerkschil-
der engeltjes geschilderd met ze-
tenen.
Toen Je pastoor vroeg: „Hebt l
wel eens een engel gezien met zes
tenen", antwoordde de kunstenaar:
„Nee, u wel met vyf?n
Dertig mensen
De volgende zondag waren er
weer dertig en opnieuw predik
te de abt tot tweemaal toe.
's Middags belegde hij een open-
luehtbijeenkomst op een terrein
naast de kerk en hij sprak over
de waarde van de Bijbel in het
leven van de gelovige.
In plaats van verder te reizen
oleef de abt enkele weken loge-
-en en hield iedere dag diensten.
Tijdens de morgenuren onderricht
te hij de pastoor, 'die zijn disci
pel geworden was hoe hij zijn
gebedsleven kon vernieuwen en
Prof. dr. ïr. H.
rige wegen"
Als bet moderne
byv. principieel de
prodikt, dan is het opmerkelijk, dat
louter denken slechts mogelijk is, in
waarvan de ordelijkheid als vanzelfspr
daclücn verondersteld wordt. Het beh
listen wat rommel te maken in «*-n k
het plafond en de muren safe zyn, ei
z(jp fundamenten niet wankelt. Ze zoud.
keti, indien God Z\jn hand werkelijk i
de fundam
lis'r
1 fei
Ds. G. Visee in de „Kamper Kerkbode":
Al wat hervormd is is administratief, organisato
risch, bestuurlijk één. Maar de enigheid des gcloofs is
er ver te zoeken. Onder ambtsdragers en niet-ambts-
dragers. Daar is de hele vrijzinnige vleugel (met al
de variaties binnen de vrijzinnigheid), de midden-
nrthodoxie, de gereformeerden (onderling ook lang
niet écn: men vindt binnen de gereformeerden in
de Hervormde Kerk ongeveer al de variaties, die er
onder de gereformeerden buiten de Hervormde Kerk
ook zijn). Het is duidelijk: deze organisatie-eenheid
heeft niets van doen met de eenheid waarom Jezus
had.... En
enigheid des
eenheid van
STOTTEREN
Redactie-secretaris van ,,In Dienst Der Kerk"
F. Goudzwaard in een artikel over Calvijn:
Dat klinkt wel heel erg oneerbiedig: „het stol
leren der dogmatiek." Voor Nederlandse oren, zo ge
dogmal
Prol Veenhof heeft namelijk
een onderzoek ingesteld naar de door kwnt raakt. En da
geschiedenis van de afgescheide
nen tussen de jaren 1850 en 1870.
Met name heeft hij beschreven
hoe men in die jaren in de krin
gen van de afgescheidenen d'acht
over de plaats van de uitverkie
zing in de prediking. Hoe men
deze vraag beantwoorden zal. w<tl ÏCiaiuulu
verband met de op. i hjj ,.Toe. roek
-nde dogmatiek z
t het e
De. uitdrukking is dan ook
VOORHOF
Ds. L. Floor Jr. in „De Kerkklok", orgaan v
de classis Apeldoorn der Christ. Geref. Kerken:
houd-t
vattingen die men over doop
verbond heeft vandaar loopt
dan ook de lijn naar heden.
In 1850 waren de afgescheide
nen hopeloos naar de mens ge
sproken verdeeld. Men lag in
vele kleine formaties uiteen en er
was vrijwel geen uitzicht op spoe
dige hereniging. Twintig jaar la-
rijweg alle ajfgescheide- dan
grabbelde
de voorgaande kwestie
besiist door kwijt raakt. En dat is dan zijn behoud, want an-
ders zou hij er ook onderdoor gaan.
jj Vanuit dit begrijpen kon ik hem minzaam te woord staan. L-
X zonder al te veel geprikkelheid in mijn stem te leggen. „Ik jj
moest hier op u wachten, weet u wel? We zouden die kamp»-
M bezetting nog even doorpraten
„Kampbezetting'" herhaalde hij wazig, terwijl hij in het
r kaartsysteem dook. „Waarom doe je dat boven aan de
trap? Ik had mijn nek wel kunnen breken!" Hij was kenne- j;.
lijk nog wat verstoord. „Zeventienhonderdzesentachtig" -
op
dat i:
Dat klinkt geheimzinniger dan het is. Het is geen jaartal t
en geen telefoonnummer. Het is de aanduiding van een ge- 2-
<r zin. In ons systeem heeft elk gezin een nummer. Niet van- «-
•2 wege een of andere ambtenaarlijke instelling onzerzijds, maar
J omdat je op die manier een hele massa uitvoerige inlichtin-
getal kunt samenvatten. Ik pakte dus het grote
folioboek, w
■h wilde jacht
moedig, toe
1 de Christelijke Geref Ker-
nigd.
alle adressen genoteerd staan en begon
ir 1786 „Wonen nu in Zutfen". zei ik blij- «-
't te pakken had. Hij antwoordde: „O. nou
terug; ik heb ze net ontmoet... En hij
■n andere kaartenbak om kaart 1786 op te $-
Dc 1
de kerk
ieft inderdaad overeenkomst
hof van de vroegere tempel. Ook nu nog vinden wfj in
dio voorhof alles wat in nauwe relatie staat tot de
kerk. Bijvoorbeeld in deze tyd vinden we in de
voorhof van de kerk het christelijk onderwijs, de
christelijke politieke partüen, het CNV en de NCRV
enzIn Openbaringen wordt de voorhof aan
de heidenen prijs gegeven. Veel wat eens een chris
telijk stempel droeg zal verdwijnen. De christelijke
omroep zal verwijderd w'orden en er blijft alleen
plaats voor een christelijke oproep. Johannes moei
de kerk meten en de christelijke partijen en organi-
alsof prof; Veenhof met
het beschrijven van deze „here
nigingsgeschiedenis" een bood
schap voor vandaag heeft willen
geven. Alhoewel men er zeker
voor zal dienen te waken deze ge
schiedschrijving te gaan „verac-
tualiseren" zal men toeh uit dit
werk voor deze tijd kunnen leren,
èn hoe vele verschilpunten van
vandaag reeds de afgescheidenen
van een eeuw geleden beroerden,
èn hoe in een sameri naaT de
Schrift willen luisteren eenheid of
graafde
„Er i
torstem,
de me ontsteld
terd „Heeft
vroeg hij onderdehand.
liet n
op mijn hoofd
;r op me, maar
kan worden bewerkstelligd.
Het boek bevat 138: pagina's
tekst; daarna volgen tweehonderd
1 haast nog boeiender pagina's)
noten, waarin prof. Veenhof tal
van merkwaardige historische bij.
zonderheden meedeelt en ook 1
gebreid (op een irenische wij
ingaat op de vraagstukken binnen
d-e gehele gereformeerde gezindte
kaarten bij elkander,
massa geweest!" zei ik daarom met sten-
k begon aan een opsomming: .Een doodeen-
me man met een vrouw ertussen. Enne Piepers met Pim
1 Pien. En een ernstige zieke, maar dat was een hond....'"
De hond bleek gevoelige snaren bij hem te raken. Hij
nste met een ruk van zijn dossiers op en staar
ten hond?" stamelde hij verbijs-
hond gebeld?" Het bleef onduidelijk
het spreken waren, al behoni
je ..gebellt" wat scherper uit te spreken dan ons „gebeld".
Maar het lijkt toch wel wat op elkaar. 5-
Ik hielp hem ijlings uit de droom, dankbaar voor zijn 3"
terugkerende belangstelling in mijn aanwezigheid. „Het was
die dacht dat ze de dierenarts aan de lijn
- hui te
jrhof or
laf
De heidei
ullei
allee
lopen; alleen het altaar
Kok gaf dit boeiende boek keu
rig uit ook de noten zijn in
een duidelijke letter gezet.
had", zei ik troostend.
ook uit- die meende dat ze me de les moest lezen. Met heel veei
levenswijsheid en heel veel liefde, en met niets dan hoofd
letters. Mevrouw, hoofdletter Wijsheid, hoofdletter. Liefde.
hoofdletter
De baas staarde me belangstellend aan.
MIEBEL.
r&ïrirïriricirüüitö-ü-üïrüüütrüirü-ü-üirüïrCiïricüïrüïtïrtrCiïcirü-iiïrtrirïrïrïrft-ir
