Jlicumc £dJtsci)e (ütmrant
oonsverbetering mag geen
prijsstijging veroorzaken
Eerste maanschip zal ruim
570 miljoen gulden kosten
Richtlijnen voor rijksbemiddelaars
enève steeds
itzichtlozer
Ook rentabiliteit in de
motivering betrekken
Onderhandelingen nu ook
per onderneming mogelijk
Verkorting van werktijd
Metaal-c.a.o.
het startschot
Nederlands beroep op de
Duitse grondwet
Richard Nixon vanavond
voor de televisie
Gasthuis afbreken voor
bouw r.k. ziekenhuis
Taakverdeling
soc. zaken en
maatsch. werk
RDAG 1 AUGUSTUS 1959
REAUS: Steenstraat 37.
Directie, Redactie, Aboi
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
VERTENT1ES: f 0.20 per millimeter
Familieberichten f 0.18 per millimeter
contract belangrijke korting)
Postrekening 58936.
Directie: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHR1STELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantvastfcfj is ghcbleoen
myn hert in tcgljenspott"
Veertigste jaargang no. 11629
Rijkspresident
Von Hindenburg
Zie pagina 9
VIER DAGEN en de confe-
entie van Genève zal worden
igd. Ook gisteren werden ech-
een resultaten bereikt. De
landelingen worden tot het
voortgezet, omdat de weste-
ninisters nog altijd een flauwe
koesteren, dat de Russen hun
>unt inzake Berlijn zullen
Russische zijde werd medegedeeld,
omyko vóór het einde van de con-
misschiien met een nieuw voor-
Brentano en de ijlings naar Genève
en Berlijnse burgemeester Willy
k hebben van Herter de geruststel-
venzekering gekregen, dat het Wes-
en concessies zal doen.
stijgen de kansen voor een
itmoeting Eisenhower—Chroesjtsjef.
Amerikaanse gouverneurs, die een
ii Rusland hebben gebracht,
by Eisenhower op aangedron-
iremier Chroesjtsjef voor ccn bezoek
nodigen.
Amerikaanse president zou belang-
g hebben getoond voor hun aanbe-
terse diplomaten geloven dat een
iging van Eisenhower aan Chroesj-
en bezoek aan de Verenigde
I?
I ce-president Nixon gereed
n een kijkje te nemen in een
Siberische kolenmijn.
irbeursgebouwen. Op de jaarlijkse
algemene vergadering van aan-
ers van de Maatschappij tot ex-
van jaarbeursgebouwen N.V., die
1 juli werd gehouden, is besloten
le houders van gewone en preferente
dividend van 6 pet over het
latste en gestorte kapitaal uit te
atie
(Van onze sociaal-economische redactie)
TVE KOSTEN, die het gevolg zijn van een verbetering van lonen en
■*-' andere arbeidsvoorwaarden, mogen in het vervolg onder geen beding
in de prijzen worden doorberekend. Deze voorwaarde is een van de kern
punten uit de richtlijnen voor een vrijer loonbeleid, die de regering aan
het College van Rijksbemiddelarrs heeft verstrekt. De richtlijnen zijn
gisteren door de minister van sociale zaken hekend gemaakt, nadat zij
na overleg met de Stichting van de Arbeid enigszins waren ge
wijzigd en aangevuld. Het kabinet is met deze wijzigingen akkoord gegaan.
Het overleg met de stichting heeft tot gevolg gehad dat ook een be
paling is opgenomen, die de mogelijkheid schept tot ondernemingsgewijze
loonsverhoging. Loonsverbeteringen, waarover men het eens is in een
bepaalde bedrijfstak of onderneming, zullen niet alleen beoordeeld worden
aan de hand van gegevens omtrent de produktie per werknemer, maar
in bijzondere gevallen ook aan de ontwikkeling van de rentabiliteit.
Een van de aanvullingen betreft de werktijdverkorting. Verkorting
van de wekelijkse arbeidsduur van gemiddeld 48 tot gemiddeld 45 uur
wordt toegestaan, mits de invoering etappesgewijze geschiedt. In die
ondernemingen, waar om produktie-technische of organisatorische rede
nen een verkorting met drie uur ineens de voorkeur verdient boven een
geleidelijke invoering, zal zulk een verkorting mogelijk zijn, mits daar
door geen ernstige moeilijkheden ontstaan voor andere ondernemingen.
De beslissing over de gevraagde
loonsverhoging in de metaalindustrie
(over welke loonsverhoging van 5
procent partijen onlangs
stemming bereikten) zal ee
verantwoordelijke beslissing zijn.
heeft staatssecretaris Roolvink giste
ren gezegd op een persconferentie ii
Den Haag. De metaal-c.a.o. kan ii
zekere zin het startschot voor dt
vrijere loonvorming betekenen, maar
mag toch niet als een magneet
ken op de andere bedrijfstakken.
Open breek-clausiiles
In de thans officieel uitgegeven richt
lijnen (van de concept-richtlijnen maakten
wij dinsdag reeds melding) worden ook
aanwijzigingen gegeven voor het gebruik
van de zogenaamde openbreekclausules in
collectieve arbeidsovereenkomsten. Deze
bepalingen zeggen dat bij verandering in
de loonsituatie een overeenkomst tussen-
kan worden gewijzigd. Het zal nu
de formulering van deze bepalingen
afhangen of tot zulk een tussentijdse wij
ziging kan worden overgegaan. Collectie-
vp arbeidsovereenkomsten, die onder nor
male omstandigheden zijn afgesloten, zul
len niet voor de beëindiging van de over
eengekomen looptijd kunnen worden ge
wijzigd. De clausules mogen in het alge-
i slechts dan gehanteerd worden, als
de betreffende c.a.o. bij aanhouding een
WENDING IN TABAKSPROCES
errassmg voor
Indonesiërs
Bremen, zaterdagmorgen
(Van onze correspondent)
E PRESIDENT van het Oberlan-
I desgericht in Bremen zal vrijdag
'augustus uitspraak in hoger be-
doen in het korte geding, dat de
Delimaatschappijen en de
aanhangig
tegen de Deutsch-Indonesi-
Tabak Handelsgesellschaft.
'aar men zich herinnert zijn twee
te gedingen van de Nederlandse
atschappijen van de hand gewezen,
irin werd geëist beslag te leggen
de 4000 pakken tabak met een
van tien miljoen Mark. Deze
zou in Bremen worden
werd de zaak in hoger be-
behandeld. Spoedig bleek, dat de
erlandsche maatschappijen de zaak
beter hadden voorbereid.
!r terechtzitting werd een helder
dooi voorgedragen voor de Neder-
Ise eigendom van de tabak,
e eigendom is gebaseerd op de om
standigheid, dat de ondernemingen in
december 1957 niet werden genationali
seerd, maar onder beheer gesteld. De
nationalisatie volgde pas later en toen
heeft Indonesië, volgens de raadsman
de Nederlandse maatschappijen, dr.
Sieveking, op zeer flagrante wijze het
volkenrecht geschonden.
Indonesië betaalde immers geen scha
devergoeding. trad ten nadele van Ne
derland discriminerend op en wilde bo
vendien politieke druk op Nederland
uitoefenen. Er is onrecht geschied, zei
dr. Sieveking en het is de taak van de
Duitse rechter dit te herstellen door het
beslag op de tabak te gelasten.
Ook in het geval, dat de Duitse rech
ter twijfelt of Indonesië inderdaad het
volkenrecht heeft geschonden, moet hij
de zaak verwijzen naar het Constitutio
nele Gerechtshof in Karlsruhe.
Dr. Sieveking argumentee'rde, dat ar
tikel 25 van de Westduitse grondwet het
volkenrecht als deel van het Duitse
recht aanvaard.
Het is de taak
te zien, dat daaraa
gehouden.
Dit pleidooi van dr. Sieveking bete
kende een wending in de zaak, waarop
noch de Indonesiërs in de zaal noch hun
pleitbezorgers hadden gerekend.
achterstand, in de beloning zou doen ont
staan. bijvoorbeeld doordat de overeen
komst tijdens de recente loonstop is af
gesloten, zo heeft staatssecretaris Rool
vink toegelicht.
De regering wenst voor alles een rus
tige en evenwichtige loonontwikkeling en
die rust kan alleen maar verkregen wor
den door de tijdsduur van een c.a.o. zo-
veel mogelijk te handhaven. Het is mede
Achterblijvers
Het College van Rijksbermddelaars
heeft voorts toestemming gekregen om
zo nodig in overleg met de regering van
de richtlijnen af te wijken. Dat kan ge
beuren als de loonverschillen tussen
bedrijfstakken of ondernemingen onno
dig groot zouden mochten worden en er
dus „achterblijvers" ontstaan, wier lo
nen opgetrokken zouden moeten wor
den. Doch een dergelijke afwijking moet
niet voor 1961 verwacht worden, omdat
eerder geen duidelijk beeld van de al
gemene trend kan worden verkregen.
Deze bepaling is niet speciaal met het
oog op de positie van de landbouw in de
richtlijnen opgenomen, zo verklaarde mi
nister Van Rooy desgevraagd. Naar de
mening van de minister is ook in de
landbouw een stijging van de produktivi-
teit zeer wel mogelijk, nu de mechanisatie
steeds voortschrijdt en het aantal werk
krachten in deze bedrijfstak daalt. Staats
secretaris Roolvink geloofde dat de land
arbeiders een belangrijke positieverbete
ring tegemoet gaan, omdat de meesten
van hen extra voordeel van de huurcom-
pensatie zullen ondervinden. Verreweg
het grootste deel van de landarbeiders
(vooral in het noorden) woont namelijk
in huizen, die niet onder de aangekondig
de huurverhoging zullen vallen.
Andere sectoren
Rijksbemiddelaars zullen voorts ook
in de richtlijnen mogen afwijken als het
iat om de lonen van werknemers :n
niet tot het bedrijfsleven behorende sec-
i, zoals bijvoorbeeld de instellingen
op het gebied der volksgezondheid (zie
kenhuizen en dergelijke), die geheel of
gedeeltelijk hun inkomsten'vinden in con
tributies of subsidies. Echter moet ook in
dit geval eerst met He betrokken bewinds
man tëorden overlegd, alvafens andere
iaatstaven mogen worden aangelegd.
Zowel de minister van sociale zaken als
diens staatssecretaris zijn van mening, dat
vrijere loonvorming niet inhoudt dat
ne groep nadeel van loonsverhogingen
r de andere zal hebben, zolang ten
minste de prijzen niet omhoog gaan. Naar
hun inzicht zijn de compensaties dermate
uim gesteld, dat dSaruit minstens een al-
emene positieverbetering van 1,5 procent
oortvloeit.
Omdat in een der Amster
damse bioscopen een Franse
film draait over een hondje,
dat met een Spoetnik uit het
heelal terugkeert, werden
jonge bezoekers-met-hond uit
genodigd om een voorstelling
bij te wonen. Er werd worst
en hondebrood uitgedeeld,
waarvoor de viervoeters zó er
kentelijk waren, dat ze ge
durende de gehele voorstelling
een enthousiast dank-geblaf
liet horen
Russische bladen en radio reppen
er met geen woord over
RECHTSTREEKS en zonder cen
suur spreekt Amerika's vice-
president Richard Nixon vanavond
R AAD VAN BERGEN OP ZOOM
"IVIET MINDER dan negen raadsle-
rlpn. onder wie. twee wethouders.
den. onder wie twee wethouders,
zijn gisteravond uit de vergadering
van de raad te Bergen op Zoom ge
lopen, toen de kwestie van de bouw
van een nieuw r.k. ziekenhuis
de orde kwam.
Eerder was voorgesteld deze zaak nog
een maand aan te houden, maar na een
zeer uitvoerige discussie staakten hier
over de stemmen en werd het punt in
behandeling genomen.
In Bergen op Zoom is slechts plaats
voor éen ziekenhuis. Het bestaande bur
gergasthuis heeft plaats voor 250 bed
den. Van r.k. zijde wordt
gedrongen het burgergasthuis af te bre
ken en daarvoor in de plaats een niei
maar dan rooms-katholiek ziekenhuis
bouwen, mei .350 bedden.
Zonder hoofdelijke stemming besloot
de raad aan de kerkeraden van de Herv.
gemeente, de Geref. kerk en de Evan-
gelisch-Lutherse gemeente te schrijven,
dat bij stichting van een r.k. ziekenhuis
het algemeen burgergasthuis aan zijn
huidige bestemming zou moeten worden
onttrokken. Zo lang dit niet gebeurd
kan de stichting St. Elisabeth-ziekenhuis
geen urgentieverklaring voor de bouw
van een ziekenhuis aanvragen. Blijft het
oude ziekenhuis bestaan, dan krijgt de
stichting slechts vergunning voor een
ziekenhuis met 100 bedden. Maar dat wil
het r.k. deel van de raad niet. De raad
besloot ten slotte het college van regen
ten van het burgergasthuis te verzoeken
af te zien van de principiële goedkeuring
voor de bouw van een nieuw ziekenhuis,
die de minister van sociale zaken in 1948
reeds heeft verleend, en hiertoe binnen
een maand te besluiten.
De minister-president, prof. dr. J. E. de
Quay, heeft de Tweede Kamer een brief
gezonden over de taakverdeling van de
ministeries van sociale zaken en maat
schappelijk werk. Hij deelt hierin mede,
dat de overbrenging van onder meer de
z.g. complementaire uitkerings- en kre
dietvoorzieningen naar maatschappelijk
werk, op voorstel van de minister van dit
departement, nader zal worden verdedigd
bij de behandeling van de wetgeving in
zake bijstand levensonderhoud. Wel zal
er voorshands een nauw contact worden
onderhouden tussen de ministers van so
ciale zaken en van maatschappelijk werk.
(Zoals men zich zal herinneren is bii
de kabinetsformatie de taakverdeling der
beide departementen in discussie geweest
Minister Klompé bleek er toen op te
"taan, dat haar ministerie .zwaarder" zou
orden).
Vijf bergbeklimmers, leden van eei
gelse expeditie, zijn vermoedelijk on
leven gekomen tijdens een tocht ii
Pakistaanse Karakoramgebergte.
Ongeveer vijfduizend in histo
rische kostuums gestoken
Amersfoorters hebben gister
avond een monstershow ge
geven in de feestende binnen
stad Onder grote belangstel
ling van twintigste eeuwers
trekken Middeleeuwse poor-
ters voorbij.
Vader van 14 kinderen
om het leven gekomen
Op de Noordeindseweg te Berkel en Ro
denrijs is gisteravond de bromfietser C.
Gouweleeuw uit Bergschenhoek, vader
van veertien kinderen, door een bestel
wagen van de firma B. uit Zoetermeer
gegrepen, toen deze een andere auto in
haalde. Het slachtoffer werd in de vaart
geslingerd en ook de bestelauto kwam in
dit water terecht. Bij aankomst in een
ziekenhuis te Rotterdam bleek de man
reeds te zijn overleden.
TTET Amerikaanse Na-
tionale Bureau voor
Lucht- en Ruimtevaart
gaat, ondanks de tegen
slagen, ijverig verder met
het maken van plannen.
Zij heeft zelfs opdracht
gegeven voor het ver
vaardigen van een instru
ment, dat liefst vijftig
miljoen gulden moet kos
ten. Het is de bedoeling
dit kostbare apparaat over
een vijf of zes jaar op het
maanoppervlak te plaat-
Het apparaat, maan-
seismograaf genoemd,
wordt in een capsule ge
plaatst, die naar de maan
wordt afgeschoten door
een raket, waarvan de
laatste trap de snelheid
kan afremmen, wanneer
de omgeving van de
maan is bereikt.
De maanseismograaf
len over het gedeelte van
de maan, waar over tien
tot vijftien jaar de eerste
Amerikaanse
ger zal landen,
moet gegevens
Deze eerste maanreizi-
ger zal plaats nemen in
een raket van zeven trap
pen. De voortstuwings
kracht van het ruimte
schip moet drie miljoen
kg bedragen. Dat is ge
lijk aan de kracht va1»
zestien projectielen van
het type Atlas.
Het eerste maanschip
wordt negentig meter
lang en zal ruim 570 mil
joen gulden kosten.
De eerste Amerikaan
die naar de maan gaat,
aldus de plannen van hel
Nationale Bureau, heefl
vijf trappen nodig voor
de heenreis en twee voor
de terugreis.
om acht uur een groot deel van het
Russische volk toe. Televisietoestel-
bezitters in Centraal Rusland zul
len de Amerikaan kunnen zien tij
dens het uitspreken van een rede,
waarop hij zich dagenlang terdege
heeft voorbereid.
De Russen hebben megedeeld, dat later
een telereconding via t.v.-zenders in an
dere steden zal worden uitgezonden.
Nixon, die gisteren na een bezoek aan
Siberië en de Oeral in Moskou terugkeer
de, zei bij de aankomst: „De zendtijd die
mij is toegestaan zal ik gebruiken om een
aantal vragen, die mij gedurende mijn
reis zijn gesteld, te bespreken en te be
antwoorden. Ik zal ook mijn indrukken
weergeven van de Sowjétrussische econo
mie. de leid ens, de arbeiders en het volk".
Het was voor de Amerikaanse vice-pre
sident en ook voor de Amerikaanse am
bassade in Moskou vanmorgen echter een
grote teleurstel-Limg, dat de grote bladen
van partij en regering, Prawda en Iswes-
lia, met geen woord over de teie visie uit
zending repten. De Amerikaanse regering
heeft het Kremlin onlangs verzocht, het
volk op de 'hoogte te stellen van het feit
dat Nixon voor de televisie verschijnt.
Aangezien ook radio-Moskou over de
rede zwijgt, vrezen de Amerikanen dat
het aantal Russen dat Nixon op 't scherm
zal zien., veel kleiner is dan zij hadden
gehoopt
Dr. BAR BLIJFT NOG IN
NIEUW-GUINEA
In een telefoongesprek, dat de weten
schappelijk leider van de Nieuw-Guinea-
expeditie, dr. L. D. Brongeirsma, gisteren
met het stichtingsbestuur in Nederland
voerde, deelde hij mede. dat de geoloog
van de B.P.M., dr. Bar tot eind september
in Nieuw-Guinea zal blijven. Aanvanke
lijk heeft het in de bedoeling gelegen, dat
dr. Bar eerder naar Nederland zou terug
keren.
warmer
De Bilt verwacht tot zon
dagavond:
Perioden met zonneschyn
e meeste plaatsen
droog weer. Iets hogere tem
peraturen. Zwakke tot ma
tige wind tussen noordwest
(Opgemaakt om 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Zondag 2 aug.: zon op 5.01, onder 20 30;
naan op 3.03. onder 18.46.
Maandag 3 aug.: zon op 5.03, onder 20.28;
naan op 4.01, onder 19.24.
4 augustus nieuwe maan.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
Eelde
De Bilt
Frankfoi
Müncher
Zürich
