(konen als bemiddelaars
BOUWKUNST
tuóóen kemel en aarden
van deze tijd
Ar
MUZIEK VOOR ORKEST, VIOOL
EN SAXOFOON
mee
VERGEESTELIJKTE SCHILDERKUNST
ZATERDAG 25 JULI 1959
eei:
indrukwekkend beeld van eer
aan de. Tsjechisch-Oostenry
de samenstroming van Donau en M
liet openluchttheater by de oude ber
um het orkest en dan verder, amfiteatersg»
zeten, de 150 000 toeschouwers. De opera „Libu-
sche" schreef Smetana van 1869—1872 en C
uitvoering had plaats op 11 juli 1881 in het Nat
Theater te Praag. Smetana zelf had de wens geuit,
dat men deze opera „alleen zou opvoeren by fi
tivals die het gehele Tsjechische volk betreffer
Het libretto is gebaseerd op een nationale Tsjechi
sche legende, waarin Libusche de sticht!
Praag is Zy trouwt met een gewone boer Premysl.
EEUWENOUDE KUNST UIT
DUITS MUSEUM
I KONEN zijn een speciaal
I soort afbeeldingen van
heilige personen, in ge
bruik bij de Russische en
Griekse kerk. Die afbeeldin
gen zijn draagbaar en heb- V
ben niet alleen een functie in
de eredienst, maar ook in de privé-woning. In de Russische kerk ache ikoon uit 1500 „Nederdaling
kwam de ikoon eigenlijk pas na de invoering van het Christen- helle", Chris»™ daalt hler_ af
dom (Grieks-Katholieke Kerk) door grootvorst Wladimir (988—
1015), die met een Byzantijnse prinses trouwde. Bij het bezien
van de ikonen moet men zich dus wel realiseren, dat het niet
Rome maar Byzantium was, dat de Russen het Christendom
bracht. Men moet de toenmalige sfeer van de Griekse kerk kennen de vroeg-Oosterse kunst kende het
om te weten wat de ikoon voor de gelovige betekende en nog naakt niet. Christus is omgeven
In hades, het dodenrijk. Met Zijn
voeten verbreekt Christus de deu
ren van de hades en neemt Adam
en Eva uit het dodenrijk op. Adam
Eva zijn beiden gekleed.
betekent.
Eigenlijk was de
Griekse kerk al
wat verstard en
statisch geworden
en het enige wat
de gelovigen nog
aantrok was het
onderhouden van
bepaalde godsdien
stige gebruiken.
Die riten of ge
bruiken zag mer^
als de enige moge
lijkheid het godde
lijke te ervaren. De
zeer sterke drang
tot verering gaf
aan enkele gebrui
ken een haast ma
gische betekenis.
Een kunsthistoricus
schreef eens heel
duidelijk ten aan-
ring van de Grieks-
Ka th. Kerk in Rus
land: „Voor de Sla
vische boer uit de
12e of de 14e eeuw
was het Christen
dom geenszins een
levensfilosofie,
noch ook een zede
lijke leefregel. Het
was slechts het le
vende verhaal van
alles wat door zijn
Zaligmaker, zijn
apostelen en heili
gen, gezegd en ge
daan was en het schonk aan de
ware gelovigen de enige bruikbare
sleutel van de deur. die toegang
verschafte tot de zegeningen van
een zeer reële hemel. Die hemel
was natuurlijk het volslagen tegen
deel van het bestaan, dat de arme
boer op deze aarde had moeten
leven. De straten waren van goud. gen
de lucht was altijd blauw
Hier staan we al direct
door apostelen en engelen en bo
venaan staat het Oosters kruis.
De verbroken deuren van de ha-
des vormen ook een kruis, waar
bij gezegd wil zijn dat de dood is
overwonnen door de kruisdood van
Christus.
doordacht
begrip ontstond de achterstand
voor de toestaande behoeften.
De schrijver wijst erop, dat
- 0 o- vóór 1800 wel scholen waren
de verschillende bleven. Het bouwen neemt echter ziekenhuizen en andere openbai
Christus, de Pantocrator, de Heer
ser over het AL. Een Grieks
ikoongedateerd 1653 en gesig
neerd door Elias Moschos. Het is
een paneel van 119 x 84,5 cm.
boek van dr. U. Kulter-
mann 1), beoogt, zoals de
Het is verleidelijk zo stuk voor ondertitel tot uitdrukking
stuk die kleinere en grotere iko- brengt, voorbeelden te la
nen te beschouwen, die op hout of ten zien uit de gehele we
email geschilderde werken, waar- reldj die bijgedragen heb- van de vernieuwing
op soms metalen versieringen met ^en ontstaan van een architectuur liggen reeds
edelstenen zijn aangebracht. Bij hmiwstiil de vorige eeuw.
elk stuk voelt men hoe de schil- nieuwe D°uwstiji. De hedendaagse architectuur be-
uauu.n ivnnn tekent trouwens geen volstrekte eerst ontstaan
ders getracht e Ieder land, zegt de schrijver, breuk met het verleden. Juist dat, worden,
werkelijk als bemiddelaar tussen t0qnt ook in onze tijd in zijn ar- waar het in de bouwkunst op aan-
hemel en aarde te laten dienen chitectuur zijn eigen karakter, komt, is in alle fasen van de his-
Qr, Ho >,oiiitrp nvprvavp van de maar toch vertonen de grondge- torische ontwikkeling eender
en de heilige overgave van oe dachten, die in de verschille-J
schilders maakt de ikoon juist tot ]anden de bron van een niei
zulk een ontroerend getuigenis architectuuruiting zijn geweest
van een Oosters geloof. Tot 30 grote mate van samenhang.
augustus heeft u de kans deze Deze vernieuwing dateert mc, vprhn,,Hinvpn
enorme verzameling, waardoor van de laatste tijd, al zijn juist m
n„MjT,0i.,,1Cpn deze na-oorlogse periode de voort- in de achttiende eeuw bouwde
het museum in KecKlingnause brengselen van de nieuwe bouw- men in de eerste plaats paleizen,
gesloten moest worden, te bezich- stïjl het meest veelvuldig aan de hier voor edelen en vorsten, daar
t;een dag getreden. Neen, de grondsla- voor de koningen van de handel.
Feitelijk is in die tijd de archi
tectuur de representatie van het
geestelijk leven van één bepaal
de, kleine klasse. Zij heeft
dienende functie, maar
slechts één kleine groep. Het
r!"e is bijzaak. De woning voor( nieri
de middenstander en de arbeider, met
die thans het karakter van onze eeuw
nieuwe stadswijken bepaalt, doet dom
nog niet
voor een doelmatige vormgeving, verband met de maatschappelijke geschapen- mogelijkheden vloeien
die aangepast is bij de behoeften ontwikkeling. Het ene land is daar- bepaalde
groot mogelijk aantal
Deze gebouwen konden ook op dit gebied z
.z. pogingen c
verder dan het andere vvau
wij telkens treft
mei. een sprong
te halen en een
periode van tientallen jaren te
overbruggen. Juist een bouwstijl,
die niet in woorden spreekt maar
in de internationale taal van de
gebouwen. Men had daarvoor ech- foto in tijdschrift en boek wordt
'eel gemakkelijker in wijde kring
hoofdzaak slechts twee
menhang. maar verband houden met de bouwmaterialen: hout en steen, verbreid dan een ontwikkeling op
ig dateert niet ontwikkeling der maatschappelijke Deze beperking leidde tot het ont- sociaal of literair gebied.
De architect kan en mag zich
niet afsluiten voor een ontwikke
ling, die niet te stuiten is, doch
moet in de gelegenheid worden
gesteld deze te beheersen en in
goede banen te leiden.
staan van gebouwen
melijk uniform type, met dezelfde
dezelfde uiterlijke
verschijning, die
vallig voor een bepaald doel
den gebruikt.
Thans worden scholen en
kenhuizen, kantoren en n
principieel van
dient hun gebruiksfunc-
de flats en kantoorgebouwen, te allen tijde de moeilijkste taak
toe- banken en universiteiten, die
wer- de gehele wereld van Stockholm
tot Tokio en van Milaan tot Ca-
zie- racas dezelfde zijn. Dit vindt ech-
usea ter zijn oorzaak in het feit, dat
ook tegenover die ikonen-
kunst staan, hoe ver de denkwe
reld ook van ons af ligt, wie wer-
Het jongste nummer (3) van
Maatstaf (uitg. Daamen, Den
Haag) is, bij het eerste lezen voor
al belangrijk door een knap arti
kel van prof. Stuiveling over Een
dubbel Zelfportret van Jacques
Perk en door een aantal
die moe ligt op zijn rug. In de negentiènde
Enhet geheim? O,het geheim. gSd/SS?- poipïï, t di sa-
Dat slaapt tn zijn bed. van menleving tot bewustheid. De kunststoffen.
vuur. maatschappelijke ongelijkheid be-
Dat zit in zijn schuilhut gint te verdwijnen. Steeds meer
op de zon. krijgt de bevolking als geheel de
tal
Geen breuk met verleden
maar terugkeer
de grote bouwmeesters ge-
Met waardering spreekt Kulter-
mann over de pioniers, die sedert
fiet begin van
deze eeuw in Ne
derland hebben
gewerkt. Berlage
en zijn beurs,
Rietveld wiens
eerste woonhuis
te Utrecht de eer
ste Nederlandse
foto in het boek
de Stijlgroep,
Ook deze ont
wikkeling begon echter reeds ook de maatschappelijke
de 19e J
Oud
>o- dam, Dudok i
geveer
ciale verhoudingen over de gehele het raadhuis te Hilversum.
andacht.
Mooi is hier het ontbreken van Steden-groei
nen bekijkt zal toch niet een be- overtuigende gedichten van Hans de dichterlijke houding tegenover
paalde ontroering kunnen onder- Wr.n,, d,e rich „eer e» meer ^Tr"wmd'g^nïolfboS DEZE
drukken, zelfs al kan men dan ontwikkelt tot een. als ik het zo opgezet; de dichter weet maar Van de stéden
zeggen mag, duidelijk dichter, die aj te goed, dat hij geen meester behoefte aan voorzieningen ten be-
komingen, ja soms zelfs stumpe- vcrworvenheden van het expe- is over het geheim van zijn kun- hoeve van de gehele bevolking. nodi
righeden aanwijzen. De goede r,™ er wpI maar hpt die in de steden wordt geconcen- stp JL;;,
re^as eenne- voortbrengselen van de ikoon- rimentele stadium weet te gebrul- non. Het is er wel rtaar het d D raagt niet fileer -«■ ~P
Ï25 schilderkunst kreeg het Westen kenh,.eer g£ 3™ pingen, maar ook gebouwen
S* d^e"¥wevï„ifeevóe"n"reendS cigenhi^pa^ te sten na gjjjj. ^U.nh.r. pTr goe™ tlMh
dan verho„de„roe„ormesisPi™der,ngen het vol,raae "^Tnreer bezonken lering ral pM"n
Opnieuw een onverwachtemen geboeid worden door het gende behoefte aan consumptie
als het ware aarde en hémel in
elkaar overgaan, in het Oostèn is
er een zeer grote scheiding tus
sen het aardse en het hemelse. En bij vele ikonen technische tekort-
op de geschilderde heiligenver-
beeldingen is dat merkbaar: men
voelt als het ware reeds i
melse toestand
geleden heb-, wereld steeds meer gelijk worden.
„,0»n construe- Daarom ook is de moderne ar-
teurs, die niet bezwaard waren chitectuur geen plotselinge breuk
door de last van de traditie, met
t het verleden. Het i
Na-oorlogs
ia-oorlogse bouw, al
de toenemende Zonder artistieke bijbedoelingen het j.u ui«uS geueci auuen, ^uucu Ï.1
bouwden zij wat voor hun doel doen. Neen, de omstandigheden f „ijl
het beste voor de laag- zijn veranderd en de techniek h..ff ni»
veranderd.
Zo werd geleidelijk met volle- Daardoor zullen wij vanzelf
dig afstand doen
de jaren
twintig heeft plaats gemaakt voor
een meer conservatieve houding,
vauzejj. a 11= De haanbrekers geven niet meer
wij slechts de to°n
die hemelse sfeer zijn opgeno
men. Voor de gelovige was e
ook iets van de afgebeelde
ikoonschildering aanwezig, in Te
genstelling tot de Westerse we
reld, waar het beeld alleen maar
verbeelding is.
Hoe nuchter wij als Westerlin-
deren. Duizenden gestolen ikonen
vonden toen hun weg via de Pool
se en Roemeense grens i
Westen, waar
Westeuropese e
met winst aan
a Amerikaanse ver
zamelaars werden
verkocht.
HET schilderen
van ikonen
kon aanvankelijk
maar niet door
iedereen geschie
den. Men moest
een gewijde zijn,
een mens die vol
ledig afstand had
gedaan van eigen
verheerlijking en
geheel in het
De toepassing van staal en
ton maakte dikke muren
kleine ramen overbodig. In de
derne constructie kan ieder r
gemaakt worden als het
be-
juist onderkennen.
mogelijkheden
Terugkeer
bezoeker, knappe betoog van Evert Straat loè^erenTfabrieken" en kantoren, K(J liaaM WUJUCll aiB
Hij vraagt verlegen naar over Perikelen der Toneelkritiek, beurzen en banken, tentoonstel- bet beoogde doel nodig
geheimen. en met waardering kennisnemen hngsgebouwen, scholen, ziekenhui- - -
Hij vraagt naar ee" üIf"9,a van Van Eldens vertaling van een ^In sport™" Ontspanning.
j slag, vlinderslag. vers van Catullus. De novelle van
HW wil de zwemkunst en de VaandraEer. Eerste Kennismaking ,H=et ?aat-_ta mdaecht^chcl^ct^1r.
n het voorzien in
n het gehele volk.
vliegkunst Vaandrager Eerste Kennismaking
machtig worden, schijnt het, met Jo°P Massaker, of is het stuk vaartsvertoon
een romanfragment?, bevat kin: groep, maar
Maar wat weet ik? Mijnheer, derherinneringen, die in de beken- de behoeften i
U ziet hier een slechtgewiekte de. moderne stijl, hard en duide- Het streven naar representatie
vogel, lijk, zijn geboekstaafd. maakt hoe langer hoe meer plaats tuur gezien moet
bouwstijl is dus te zien als
.o geleidelijk een architectuur ont- een terugkeer tot de primaire ele-
staan, waarbij elk deel een recht- menton van vorm, lijn en kleur,
streeks met het geheel in verband Of om het m de woorden vi
staande functie heeft.. termann te zeggen: „de
zenlijking van scheppende
Maatschappelijke beeldingen doormiddel
het te verklaren, dat de
tien foto's uit Nederland behou
dens de Rotterdamse Bijenkorf
van de Amerikaanse architect
Breuer geen monumentale gebou
wen geven, doch woonflats, de
tentoonstellingsge-
winkelcomplex. Uit
andere landen echter vinden wij
Wij weten dat wij als volk min-
,ail maatschappelijke tegenstellin-
schaduw, Sen kennen dan andere volken en
«ai volume, licht ovuauu», 3
Ontwikkeling ritmisch evenwicht en ritmische dat wij meer zorg besteden
TTET IS na dit alles wel duidelijk, ?Pa™in8"' fat 'f het, »a«°P he' .Yan. de erote
tl dat de hedendaagse architec- bl)r,f,e^°sU™k™aldV^
Renaissance, het geldt ook
Vanda:
het
£EN
VIA NAALD
ÉN IM.AAÏ
de tegenwoordige bouwkunst, die ^ogeschoolcomplexen^
wij functioneel noemen, omdat zij
zich richt op de functie van
■object en niet probeert dit te
hullen door een overmaat van zin
loos versiersel.
Dit beginsel komt bij elke bouw
stijl naar voren en daarom is de
nieuwe architectuur in feite niet
contact met het
Westen deze scho
ne traditie ver
brak en men ging
signeren, in Grie- er aan van ang. 1937 tot
dé dec. 1938) schreef,
n de laatste werken die
Bartók nog vóór zijn
n ®ing emigratie naar Amerika (hij
- j ,ie" -«ovL-fs,
kenland in de 16e,
Rusland
universiteitssteden van Mexico Ci
ty en Caracas in Venezuela.
Maar wij kunnen op dit gebied
toch wel iets laten zien.
De kerkbouw ls in dit boek vrij
de "consequente wel geheel vergeten. En ook op
de door de tech- dit gebied is er In ons land toch
de Hongaarse violist Zoltan
ik zal je plezier maken
een sierlijke trein
een zilveren coupé
voor jou gemaal t
door God
een lachend landschap
wij vergeten
elkaar hier niet
rijdend
naar een lieve stad
dichtbij mij
ligt een luie zee
op jou te wachten
het zal er vrede zijn
PIET BOEKESTIJN
rnm 17e eeuw. In de Vioolconcert. Hij droeg het op
17e eeuw ook gin- Szekely, die de eerste uitvoering verzorgde op 23 april
Mi' gen de ikonen- het Concertgebouworkest o.l.v. Willem Mengelberg.
schilders tevens
portretten schilde
ren en andere we- Een der Bartók-biografen
reldlijke zaken. schreef eens: ,,Er bestaat in de
Maar oorspron- moderne muziek geen Vioolcon-
kelijk was de iko- eert, dat zo'n hoogte van inspira-
nenschilder alleen tie, zulke gedegen techniek en
werkzaam aan zulke volheid van muzikaliteit be-
zijn- geestelijke ar- zit". Het is altijd gevaarlijk in een
beid. overtreffende trap te spreken en
daar ik zelf niet alle moderne Vi-
Wie thans in het Aartsbisschop- 00iconcerten ken, kan ik deze uit-
pelijk Museum aan de Agnieten- Spraak dus ook niet bevestigen,
straat 1 te Utrecht de verzameling Dat het Vioolconcert van Bartók
v,n 242 ihonen ziet uit he, I*„
i Recklinghausen, boort, valt niet te betwijfelen,
geheel andere we- Met dit Vioolconcert staan we
reld vertoeven. Hier is geen schil- op het keerpunt van Bartóks ont-
derkunst volgens Westerse begrip- ^diee ine® 3 s ^Srapunt, minder
pen, maar een schilderkunst die scherpte in de harmonie. Die ele-
zo volkomen vergeestelijkt is, dat menten gevon aan het Vioolcon-
men geboeid blijft kijken. De ver- eert zo'n blnonlen wjnrte. Iulk
6 J„, - een doorzichtigheid ook. Het eer-
beeldingen van Christus, van Jo- ste deeli waar bet vioolthema als
hannes de Doper, van Elias, van het ware geboren wordt uit het
Habakuk, van Lucas, van Tho- gouden getokkel van de harp,
vmoc 4,on Pptrnc van Paiilns van heeft ërote melodische complexen
mas, van Petrus, van Paulus. van M« cadenSi ij, >lle mogeiiik.
Maria en van nog vele anderen, heden van de viool benut. In het
worden niet gekenmerkt door een tweede deel (Andante tranquillo)
drukke beweging, maar juist door geeft J3artok zes variaties op
met worden, subtiel
kest. Toch is dit niet juist,, want
dit uit de eerste helft der vorige
eeuw stammende instrument is
poëtisch werk ge- ook door zgn. serieuze componis-
niaal van opbouw, met ei
bijzondere en zeer p'ersoonlijke
kestratie.
Claude Achille Debussy heeft ,eind,l .j1" vor'Se
ook enkele balletten geschreven,
nl. ,,Jeux" 'in 1912). „Khamma"
(in 1912) en „La Bolte a joujoux"
(een kinderballet uit 1913).
ballet „Jeux" werd op 13 me
voor het eerst opgevoerd ii
Théatre du Chatelet te Parijs,
der enig succes. Dit gebrek
toepassing a.
niek gegeven mogelijkheden op de wel iets te toneil.
eisen van de eigen tijd.
In de periode tussen 1920 en
1930 komt jn verschillende Euro
pese landen het nieuwe bouwen tot
snelle ontwikkeling. Het Bau-
Met deze restrictie echter kun-
sn wij zeggen, dat Kultermann
;n rijke verzameling gegevens
de hedendaagse architectuur
heel deelgvtn1S ^nifonto-oSTil- etn'vooPooTvan ^ieïw^ 'ar^hi' WjeeTgTbrVcJC dteT
vel, Debussy en Hindemith schre- Lptuur nnl
rp„4. u„4- H-L',uul.
i werken v
kendheid van de saxofoon eigen- en Sve„ Markelins in Zw'eden,
ijk beperkt tot Frankrijk maar Ame Jakobsen in Denemarken,
toen werkelijk alle mogelijkheden het ziJn slechts enkele namen, die
dit instrument werden ont- wy hier „aar voren kunnen ha-
tijd". Ultg. Kost
In de Verenigde Staten heeft
l* Jaz^"Prltes.ten. reeds in de vorige eeuw Sullivan
K öuvvca ljil geuicn aan Marcel Mule is een grootmees- de grondslagen gelegd. Zijn on-
gold niet alleen de muziek te.r °P Z1;,P,n?'tPUI?lei?. en„ ze langs °P hoge leeftijd overleden
ïaar ook de cho- Plaat toont heel duidelijk alle mo- leerling Frank Lloyd Wright
Nyinski, die de gelijkheden en alle kleuren. Men heeft de fakkel verder gedragen.
staat versteld van de grote varië- Maar een krachtige stoot kreeg
teit in de klank en evenzeer van de Amerikaanse architectuur toen -
uuu oven- de fantastische techniek van de verschillende vooraanstaande dige stuk „Troilus
de muziek bespeler, die in 1929 het Saxofoon- Europese architecten zich in de j10?^ tot zulk
arabesken Kwartet van Parijs vormde. Een States vestigden. Sommigen
van Debussy,
reografie va
sport op kunstniveau wilde bren
gen. Het is een spel met e
nisbal, zonder veel inhoud
gens. Debussy heeft
heerlijk spel
Troilus en Cressida
bereikt, hij heeft allerlei ritmen P«ebtige plaat met heerlijke willig: Eliel Saartoen uit Finland.
- - stukken muziek. --
het derde
est Ansermet leidde het Or-
sire de la Suisse Rornande bij
Decca-opnnme van Dukas' „La
Péri" en Debussy's „Jeux".
samengebracht, maar als orkest
werk is het stuk toch net iets te
lang geworden.
DECCA heeft deze balletten van
Dukas en Debussy opgenomen in
een vertolking van L'Orchestre de
la Suisse Rornande o.l.v. Ernest
Ansermet. De plaat is aangevuld
met de ,,Danse" (oorspronkelijk
„Tarantelle Styrienne" voor pia
no) van Debussy uit 1890, welk
werkje in 1925 door Ravel mees
terlijk werd geïnstrumenteerd (30
plaat LXT 5454). De weerga-
Shakespe_are's hoogst merkwaar-
Cressida" zou
feestmaal van
het toneel in het Holland Festival
hebben kunnen dienen, als
:n Richard Neutra uit Oostenrijk,' Bert Voeten het niet zo voortreffe-
ve der werken is absoluut
terlijk te noemen. Ansermet voelt
violiste Jel- deze Franse muziek volmaakt
is alsof de schilder angst had rhapsodisch karakter.
de heiligen in een te menselijke FONT ANA heeft het werk uit- befaamde Hongai
toestand te schilderen. Ep boven- gebracht in een vertolking door de ly d'Aranyi (geb. 1895), oorspron-
j Amerikaanse vi-oolmeester Isaac kelijk voor viool
dien wist de schilder dat op de stern met begeleiding van The een rapsodisch
ikoon reeds zoals we hierboven Philadelphia Orchestra o.l.v. Leo- werk geworden,
schreven iets van de hemelse na-rd Bernstein. De plaat wordt
toestand aanwezig moest zijn. Elk aangevuld met de ..Tjüganc"
zinnelijk effect ontbreekt dan
ook, het is eeji kunst die puur, mooi, geïnspireerd en meeslepend, bussy (18621918). Paul Dukas, DÊCCA heeft
schoon en deemoedig is. Violist Stern en dirigent Bernstein die na 1912 niet meer componeer- gemaakt
OT SLOT een- plaat voor de
liefhebbers: een saxofoon-recital
0'"POT DE TIJDGENOTEN van van de befaamde Franse saxofo-
Ravel (30 cm. plaat CL 699 020). 1 Ravel behoorden Paul Dukas nist Marcel Mule, aan de piano
De vertolking is uitzonderlijk (18651935) en Claude-Achille De- begeleid door Marthe Lenom.
j i "Mnn""* van hem opnamen
:en aantal kleine
Decruck, Tomasi,
Bovenal betekenisvol. De
1912 niet
hebben hier de juiste sfeer te pak- de, is vooral bekend geworden werkjes
ken en technisch is alles subliem, door zijn in 1897 geschreven sym- Bozza, Bonneau, Pascal en Tche-
Bovendien is de plaat bijzonder fonisch gedicht ,,De tovenaarsleer- repnin. (25 cm. plaat LX
schillende themata der ikönen- ruimtelijk opgenomqn. Ook de Tzi- ling" (naar Goethe). Voor het Di- Marcel Mule
schilders hebben alle een diepere gane van Ravel met begeleiding aghilev-ballet schreef hij zijn laat-
van hetzelfde orkest o.l.v. Eugene ste werk, het poème dansé ,,La
7.In. Een heel sterk en bijzonder órmandy is~ een juweel. Itovel Péri" uit 1912, gebaseerd op een
mooi voorbeeld ii wel de Russi- schreef dit werk in 1924 voor de oude Perzische legende. Het is
saxofoon
aan het Parijse Conservatorium.
Door velen wordt de saxofoon
doorgaans beschouwd als een in
strument uit een amusementsor-
wig Mies
Breuer en anderen Gropius
thans hoogleraar aan Harvard
University en Van der Rohe aan
het Illinois Institute of Techno
logy te Chicago en beiden hebben
een schaar van jongeren gevormd.
Internationaal
Rohe, Marcel het derde bedrijf, eerste toneel:
architectuur internationaal ge
worden. Duitsers, Oostenrijkers
en Skandinaviërs maar ook jonge
Chinezen en Japanners werken in
de Verenigde Staten, Duitsers in
Mexico, Engelsen en Fransen in
Afrika, Le Corbusier bouwt een
nieuwe hoofdstad voor Oost-Pun-
jab in India en Marcel Breuer
bouwt in Nederland.
Maar allen tezamen werken, zo
als Kultermann in zijn nawoord
zegt, aan de vorming van het to- Troïlus eindigt met de opwekking
taalbeeld van onze omgeving. „leef in de hoop op wraak!". Na
Elke technische evolutie vol- deze kostelijke vertaling, die weer
trekt zich volgens de wetten van als Literaire Pocket (no. 29) bij De
gevolg en kan slechts Bezige Bij te Amsterdam ver-
scheen, leef ik in de hoop op nog
„Liefde, liefde, niets dan
liefde, altijd- liefde, altijd
Hert en hinde
weet zij te vinden)
de pijl is wreed,
maar och, die beet
doet maar een oogwenk zeer.
Wie liefheeft roept: Oh! Oh!
Ah! Ah!
Maar wat men voor een
doodwond houdt
verandert „Oh" in „Hahaha!"
Zo blijft de liefde onverflauwd:
„Oh! Oh!" een tijd, en dan
„Haha!"
„Oh! Oh!" wordt een verrukt
„Aha!"
toveren met taal. De
oorzaak
dan geheel tot ontplooiing komen,
deze evolutie geheel menige toneeïvertaling vanBert
