KLEINE KERKEN BOUWEN
GROTE KATHEDRALEN
GEESTELIJK
LEVEN.
Ml
ZATERDAG 25 JULI 1959
In Zweden ontdekte men een wet:
Verantwoordelijkheid
Göteborg is een bijna Hollandée stad met
zijn brede kanalen en bruggen. Dat is
geen ivonder, want de stad is dnor Neder
landse architecten gesticht. In Itet hartje
van de stad aan een van de kanalen slaat
de kerk van St. Christine - oud, ruim
enleeg.
Mei een schok heelt Nederland zich Ln de afgelopen
weken gerealiseerd dal de vrijzinnigheid nog even
vrijzinnig is als vijftig jaar geleden Prof. Smits
heeft zich glimlachend gedislancieerd. van Gods ver
zoening toch hebben de meeste vrijzinnigen zich niet
tegen nem gekeerd Het gevolg is dat het gesprek
tussen recht- en vrijzinnigheid aangeland is bij de
kern van het evangelie: de verzoening.
Trouwens prof. Smits staat niet alleen. In het blad
Christian Century" dat wij van een aantal lezers
niet als vrijzinnig" mogen typeren en dat in vele
midden-orthodoxe kringen als het summum van ob
jectiviteit wordt aanvaard, verscheen ook een artikel
waarin gesproken wordt over dc verzoening.
Erik Routley schrijft over evangelisatie en de moder
ne mens; ..Sta mij toe iets uit een preek van een
welbekend evangelist (kennelijk Billy Graham) te ci
teren. ..Als ge u bevond in de Tower (gevangenis"
van Londen", zei hij. ,.en ge kreeg te horen dat een
ander uw plaats wilde gaan innemen, zou dat dan
geen goed nieuws zijn?" Als een verklaring van de
verzoening bevat dit beeld een grote leugen: wie _r
gïeftóuws""'*" Z°U kU"nen erkdnMn dst dit hoofd, het witte boordje tcherp efstekend tegen het zwert
Ieder die zich nog niet onder de ban van deze predi- kleding.
ÏÏL.1!!!1 'tiiï. brten.8en had het eigenlijk moeten uit- Dr. Sjogren is voorganger van de Zweedse staatskerk In een deel van
roepen. ,,Neen. het. zou me onder een afschuwelijke
verantwoordelijkheid plaatsen die ik niet zou kunnen Goteborg waar zon 25.000 mensen wonen, die op een heel kleine uitzon-
aanvaarden." dering na, allen tot de kerk behoren (99
De gemeenschap werd weer werkelijkheid
dat de staat voor deze „crèches"
betaalt.
Een „pastor" van de Zweedse
kerk is tevens ambtenaar van de
burgerlijke stand. Hij dient er
voor te zorgen, dat jong-gebore-
nen worden ingeschreven, dat ver
huizingen worden genoteerd op het
(Van een onzer medewerkers)
Dr. Per Olof Sjogren stond aan het einde van het perron in Göteborg te kaartsysteem, dat bij hem de £j|
wachten. Hij stond daar stevig geplant op beide b«"en, hoed achter op het bjkspapierenC^n(^r,de,'ewUlenhUWe
zijn „pastor s
Builen de verzoening
Göteborg is de laat
ste 15 jaar sterk ge
groeid. De woningbouw
deze Schotse heeft getracht gelijke
tred te houden met de
ze toenam
Het pleit niet voor de bijbelkennis
Congregationalistische predikant, dat hij blijkba
niet gemerkt heeft, dat 2ijn uitroep door en door bij
bels is. Inderdaad is het waar, dat deze verzoening ta ...c
onder een geweldige verantwoordelijkheid plaatst, helemaal gelukt. Lr zijn
Dat bewijst juist, hoe dicht Graham met zijn Jllus- rondom het oude stads-
tratie de kern van de verzoening heeft geraakt. deel nieuwe wijken ver-
Paulus voelde die verantwoordelijkheid als geen ander rp-en Hoop torenhoae
schuldenaar" en in hoofdstuk 8 vers twaalf herhaalt en daar M0OOUW er
hij het nog eens: „Derhalve broeders zijn wij schui- tussen Flatgebouwen
denaars.
Paulus beseft, dat hij in de eerste plaats God schuldig
is. Maar genade kan nooit terugbetaald worden De
schuld aan God kan slechts betaald worden door hen,
die nog niet weten dat Christus ,,in onze plaats is ge
storven", dit goede nieuws te vertellen.
vreselijke gedachte dat Christus alles ge-
»f+ „,n moéten lijden. Maar al wijzend op
j laagbouwhu
16
woon. De huurprijzen
van deze flats belopen
ongeveer 185-, tot
f 200,- per maand. Ver
houdingsgewijze zouden
we kunnen zeggen: als
een Nederlandse arbei
der 125,- p w. ver
dient, moet hij voor
deze flats 1Ö0.- per
maand betalen.
Deze grote flatgebou
wen, die zo natuurlijk
mogelijk in het geacci-
ken. Hij
want da a
De „pastor" is de man. die bij
elke officiële gelegenheid in het
mensenleven mee doet. Geboorte,
doop. huwelijk, verhuizing, dood.
De eeuwige cyclus van de mens,
in Zweden opgetekend door de pre
dikant van de staatskerk, de amb-
Vroeger" zegt hij „toen ik nog maar een paar b v. een oudere zee-officier later
r hier stond, woonde ik in zo'n flatgebouw: zei: „De jeugd weet niét anders
kamertjes, een keuken en een douche" en of het hoort zoik word angstig
gelegen kleiner type als ik denk wat er kan gebeuren,
ik daar, heb 3 kamers, als het allemaal niet zo vanzelf
denteerde terrein, zijn
gebouwd, waar rotsjes,
rotsen en dennenaan- De kleine kerkjes in Zweden zijn
plant, berkenbomen en gebouwd met het geld. dat de
•fn.ilwi>i mensen uit de omliggende woon-
siruingewas, i f blokken hebben samengebracht.
mate. zijn uitgespaard Er worden collectes, huis aan
rondom de huizenblok- huis, gehouden, behoedzaam geor-
X-pii vormer, het ar- gan'seerd door wat vrijwilligers.
Ren vormen net ar Jn een der zaaltjes van ZQ.n klejn
beidsberreihi van deze kerkgebouw trof ik een situatie-te-
predikant. Maar niet kening aan. waar de huizenblok-
alleen van deze, elders ken waren genummerd, waar de
liggen andere huizen- namen van de man of vrouw die
- - - - dit blok moest bearbeiden om geld
in te zamelen, mee correspon
deerden.
Zweden is weliswaar een rijk
land, maar een duur land. Hoewel
hout en steen niet geïmporteerd be-
keuken i
leden heeft wat wij hadd
te vaak denken wij er niet zo diep
vrijzinnige dominee. De bijbelteksten stromen ons
de lippen zonder dat wij hun afschuwelij >vie WUIU.„ 11U 1U liat Cl
z'*n ze no* n'e' ..Zijn dal arbeiders, zijn dat
Als we ons van deze bijbelse grond terug trekken om- ambtenaren?'
dat we „het Christus niet willen aandoen voor ons ..Zeer verschillend antwoordt hij. „Wij.
te lijden" zijn we als Petrus, die zich niet wilde la- Zweden, zijn tevreden met onze woning,
ten wassen en stellen we ons buiten de verzoening. W"1 1
ijzer
de
ke diepten beseffen. Maar
Pathetisch
Soms kan een film door zijn negatieve boodschap ons
de werkelijke bijbelse boodschap beter leren ver
staan. In de afgelopen week ben ik nog weer eens
^naar Charly Chaplins film „De dictator" geweest.
kleine man met zijn snor. bolhoed en veel te gro-
voor de tweede wereldbrand
die altijd de klappen kreeg.
boodschap van liefde en
douche
i n flatgebouw?" vraag ik.
iddenstanders, wen waar zo n 4uu mensen wonen.
die verschillende beroepen en in
komens hebben de bewoning niet
altijd in overeenstemming is met
het algemeen 4 5 jaar op moeten wachten uiterlijk van het ge-
totdat hij ons wordt toegewezen. En dan kunnen
we niet weigeren, ook niet als de huur te hoog ?e„ ouuenKarH oi
liet u,=nt „1« «n,» m»nton lmnnen Wiiwm Hat tellectuelen daar
En omdat in die hoge flatgebou-
de buitenkant of arbeiders of i
kunnen bewijzen, dat
inderdaad hun inkomen te gering is om de huur
te betalen, dan legt de Staat een deel van de
Ja. dat is Zweden. Als buitenlander denk je,
dat daar alles kan. maar de Zweed zelf is niet
zo ingenomen met deze gang van zaken, zoals
schoenen, heeft vlak
losbartte zijn kleine mar
een keer de wereld et
verzoening willen laten geven.
In de laatste scène heeft er een verwisseling plaats
tussen de dictator Hinkel (lees Hitier) en een-
voudige Joodse kapper. De kapper staat
Wenen
wereld toe te
duizendkoppige
spreken, en de film eindigt dan
brandende oproep moet zijn om te komen tot
tenliefde Chaplin legt er alles in wat hij heeft om
de wereld toe te roepen: Vrijheid, gelijkheid en broe
derschap. Nauwelijks enkele maanden na deze harts
tochtelijke oproep brak de wereldoorlog uit
Chaplin is nergens pathetischer dan in wat zijn grote
boodschap aan de wereld had moeten zijn Al zijn
prachtige leuzen zijn niet in staat om de wereld op
weg naar de afgrond tegen te houden. Chaplin roept
harten op tot liefde, die geneigd zijn tot alle kwaad.
Daar heeft hij geen rekening mee gehouden En
daar wordt geen rekening mee gehouden door hen
die het plaatsvervangend stervi
niet willen aanvaarden. En toch is
weg naar liefde, naar blijdschap.
de Heiland
geen andere
■fr
Hel gebouw van de First Presbyterian Chun
Stamford in de Amerikaanse staat Connect
Het is een van de modernste Amerikaanse
gebouwen, gebaseerd op het Ichthus-sym
Gebrandschilderde glas-in-lood figuraties st
abstract de Kruisiging en de Opstanding
Ultramoderne kerkbouw in deVerenigde Staten
klei
ne kerk, waarvoor de stad voor
de grond daarvan slechts de sym
bolische betaling van 1 Zw. kr
vraagt 400.000 Zw. Kr. De Loge
arbeidslonen zijn daaraan' niet
vreemd En moeizaam en lang
zaam moet deze aom bij elkaar
worden gebracht.
Maar het lukte en het lukt. De
kleine kerkjes werden gebouwd en
trokken mensen. Ze waren prach
tig van bouw. We weten het: de
Zweedse architecten zijn bekend
en goed Maar in deze kleine kerk
jes wordt toch wel een zeer groot
deel van hun kunnen tot uitdruk
king gebracht in een bouwsel dat
in eenvoud en sobertieid weldadig
aandoet en tot rust en inkeer
In een der kerkjes waren in de
stenen muur, achter het altaar, de
stenen zomaar weggebroken en in
het openkomende vlak was een
kruis aangebracht, een zeer een
voudig smal houten kruis in weg
gebroken steen: uitzicht door
een stenen muur Kan het duide
lijker?
Naar het grote
En terwijl rondom deze kerkjes
het leven rumoert en de staats-
Z wed en wellicht nog
kort leven is beschoren.
werkt de kerk naar het voorbeeld
van deze Per Olof Sjogren, die ge
stalte gaf aan het plan, van het
kleine naar het grote
„Want" zegt de Pastor „deze
gemeenschappen van 100, mis
schien 200 mensen groeien uit tot
jsii v.„ RC1Jl lc uuultcll een levende gemeenschap en geen
Maai1 \ic ,'pastor"7 d'p'k.Tlt, «ril 1°«M. massieve grote kerk met
natuurlijk sluiers en kan niet 8°"d
«achten op de staat En toen stoffige gebedenboeken en veel le-
zo'n negen jaar geleden dr Per ge. plaatsen tijdens de dienst
Olof Sjogren deze nieuwe wijk In een
van Göteborg met 25.000 zielen Jes- waar m ee"
kreeg te bearbeiden, zon deze aa"?renzende^
predikant op nieuwe wegen
middelen om" de mensen i
„eigen" kerk te trekken
Weinig nieuwe kerken
Tn dat grote oude en nieuwe
Göteborg staan kerken. Vooral in
het oude deel van de stad. Grote
kerken. Natuurlijk heeft men in
die nieuwe wijken ook kerken no
dig Doch de kerk in Zweden is
staatskerk en daarom kan het ge
beuren. dat in een zich sterk uit-
hreidende ,stad als b.v. Malmö
thans voor het eerst sedert 1905
een nieuwe, grote kerk wordt ge
bouwd.
De staat gaf en geeft geld voor
de kerkbouw als het noodzakelijk
is. d w z. als de aandrang zo
groot is en het deel van de men
sen in een wijk, dat regelmatig <trx
ter kerke gaat zo hoog is, dat
men er niet buiten kan.
Maar net zoals in de gehele we
reld: het kerkbezoek is gering en
in Zweden, waar toch 99 pel nog
tot de kerk (op papier) behoort,
gaat een zeer gering deel naar die
kerk, dus zegt de staat: het is niet
nodig een kerk te bouwen.
Sjogren: ,.dat moet niet elektrisch
vanuit de kerk gebeuren, men moet
zelf die klok bewegen met de hand
met de bedoeling persoonlijk de
mensen door de klok uit te nodigen
tot de kerk te komen. Gemeen
schap ontstaat niet door een druk
op de knop.
Bij de ingang van het kerkge-
bouwtje liggen broohurec, folders,
krantjes. Ook invulformulieren
waarin men namen kan opschrij
ven om voorbeden voor familie,
vrienden, collega's en buren te
vragen.
Dr. Per Olof Sjogren, beide voe
ten vast geplant op Zweedse bo
dem. zoon van Göteborg staande
in het leven van elke dag, bewo
gen door de strijd van ieder
mens. van de kerk die hem lief
is, heeft de eerste 4 jaren van
zijn arbeid tussen deze 25.000 inwo
ners slechts 10.000 kronen hij el
kaar gehaald met zijn medewer
kers. In het 5e jaar kwam er
schot In, het zesde jaar bracht de
overwinning. 400.000 kronen moes
ten er komen. Ze kwamen bij el
kaar. Het kleine kerkje is ge
bouwd. N'u is hij weer bezig geld
bij elkaar te krijgen voor een
groter gebouw, een groter® kerk,
'want het kleine bleek de brug te
zijn naar het grotere.
Zo gebeurt het nu in geheel
Zweden.
Uit het kleine naar het grote.
Door gemeenschapszin en offer
vaardigheid tot een groeiende ge
meenschap.
Kleine kerken: grote binding.
Grote kerken:....? Wellicht op deze zonder
manier: zeer grote binding
bij de massajeugd
Uit de
VOLKSWIJK
De vreemde vorm van de kerk, die u hierboven ziet afgebeeld,
heeft voor de moderne Amerikaan tegenwoordig niet zoveel bij- tjjd teruggaan. Via^di
zonders meer. Hij is de laatste tijd gewend geraakt aan de vreemd-
soortig opgetrokken kerkgebouwen, die overal in het land ver-
Zo vreemd zijn de afgebeelde kerken overigens nu ook weer
niet. De ene heeft de vorm van een vis het oud-christelijke sym
bool, dat de eerste christenen al in de catacomben van Rome ge
bruikten en dat nu bijna twintig eeuwen lang het geloof in Jezus
Christus als verlosser der wereld ver-beeldt.
De andere foto
geeft het interieur
van een cilinder-
kerk weer, een
vorm van kerk
bouw die men
tegenwoordig veel
Er worden veel
nieuwe kerken in
de Verenigde Sta
ten gebouwd. De
sterk gegroeide
belang
stelling heeft ook
voor de kerkbouw
consequenties.
Daarbij komt dat
zich tegelijkertijd
in het kerkelijke
leven aan de over
zijde van de Oce
aan een verande
ring voltrekt. Naast
een bedehuis voor
de eredienst wordt
het kerkgebouw
tegenwoordig ook
van groot sociaal-
religieus belang.
De zondagsschool
wordt er gehouden
sommige van
deze scholen heb-
tweeduizend leer
lingen, die naar
leeftijd in aparte klassen zijn
ondergebracht. Men heeft een zaal.
waar religieuze stukken gespeeld
kunnen worden. Men heeft soms
zelfs een keuken waar maaltijden
voor de kerkgangers bereid kun
nen worden
de traditionele
Gothick etc. valt men
terug op de fundamentele vormen
van de woning: het hol en de tent.
Behalve de tent en het hol zijn
er nog andere populaire vormen
die in de nieuwe kerkgebouwen
„verbeeld" worden. Zo kent men
de „paraboolkerken", die een zin
nebeeld zijn van de uitgestrekte
armen van Christus. Bij al deze
kerken wordt zeer veelvuldig van
glas gebruik gemaakt.
Pas later enthousiast
r de staat gaf geen geld
Kleine kerken
tii ouders
hurt zameld om met de
hun wijk-pastor over
hun kinderen te
praten, schonk de
dominece koffie en
at men gezamenlijk
fel. Gemeenschap.
De nieuwe kerkgebouwen
den door de kerkgangers i
begin vaak niet bepaald mi
juich ontvangen. Wanneer de kerk £1'
echter in gebruik is. is men meest- ^racm
Toen rijpte het plan om ergen.'
in deze grote, hoge flatgebouwen
rij een klein kerkje te stichten,
met geld van de m
er omheen woonden en zien niets
meer aan te trekken van de staat,
die (voorlopig) toch geen geld zou
geven voor kerkbouw Zijn idee
sloeg aan. want het bouwen
deze kleine kerkjes is in gc
Zweden overgenomen. het kerkje belicht-
In Göteborg staan nu een zestal ten en de klokke-
van deze kerkgebouwen gesticht stoel op de rots er
met geld uit de heurzen van de tegenover nog be-
omwonenden, zonder hypotheek en schenen werd,
eel liefde en doorzettings- maakte ik een bid-
wlf die «rote-
Bidstond
Op die avond in
Göteborg, toen de
Cgehee'i laatste zonnestralen
saamgekomei
an bun geestelijke vader: dr.
ai snel enmousiasi. Per olo[ sj6|ren
Vanzelfsprekend worden bij dit Kerkgebouwen, ja. beter: kerk-
experimenteren veel fouten ge- jes, voor 100, 150. 200 mensen en moed hui
maakt. Men heeft gebouwen die meestal daarachter een „gemeen- beleden,
mislukken, om dat de erin te ver- tehuis" een aantal kamers waar En als een wach-
wezenltjken gedachte niet uitvoer- voor de jeugd wat gedaan wordt, ter op de rots stond
baar bleek. Men heeft ook archi- waar „crèches" zijn gebouwd, de klokkestoel. Een
tecten, die bizar en gewild willen Want aangezien zoals overal el- koene toren van
doen. Ook dat geeft soms aanlei- ders dikwijls de beide ouders hun een naar verhou
ding tot spanningen. dagtaak op kantoren en fabrieken ding kleine klok
De meeste moderne bedehuizen vervullen en de kinderen „onder- Een klok die met
in de Verenigde Staten ademen gebraöht" moeten worden, wordt de hand moet wor-
echter een serene kalmte en een een deel van de instandhouding den bewogen, want
rust die by een kerk past. van het kerkje geput uit het geld, zegt dr. Per Olof
Het interieur van de kapel va
technologisch instituut in ,1
chusetts. De bijzonder fraaie
KOMXKLIJKF. REZOEKD.M
L H. Ruitenberg in „Tijd en
het bezoek van koning Boudewijn:
ndelyk. w,
rchite
Saari
ulkr bea
olkslex
ichijnl
En i
Bezinning
De grote behoefte aan nieuwe
kerken tengevolge van het gods
dienstig reveil heeft ook nieuwe
bezinning gebracht op het wezen
Namen!
Een Afrikaanse vrouw, RcRiua
Sojaja, is begin van rleze weck tc
Stcllenbosch (Zuid-Afrika) beval
len van een drieling, ze heeft dc
kinderen twee jongens en een
meisje de volgende namen ge
geven: Bulelwa (Dank U, Heer).
Nombuelo (Harlolyk dank, Heer)
en Mbuelo (Zeer hartelijk dank.
Heer).
van het kerkgebouw. Men kon
immers nu de doelstelling van het
kerkgebouw en de bijgebouwen
aan hel veranderen was. de ker
ken niet geheel meer volgens hel
oude patroon bouwen. Nieuwe
wegen werden noodzakelijk en de
Amerikaanse architecten hebben
ieder op hun eigen wijze aan
de nieuwe situatie getracht vorm
te geven
Primitieve vormen
Veel overbodige versiering is
met deze nieuwe architectuur ver
dwenen. Men tracht door uitslui
tend eenvoudige grondstoffen toe
te passen en licht, ruimtewerking
cn structuur als zeer belangrijk tc
beschouwen een nieuw aesthetisch
geheel te verkrijgen, dat gen ge-
■mhalen van
inhalen den-
a Misschien
voel
veiligheid
bereiken moet
ÏEZAlVGEiV
De persschouwer van de „Waarheidsvriend":
Want als en nu grjjp ik terug op de „gezan
gen" onder onze jongeren en ook wel ouderen,
de bezwaren tegen het zingen van „de gezangen" in
de eredienst niet meer zo gevoeld worden als voor
heen wel ze gelden ook nu nog zeer zeker, mis
schien gezien „de nieuwe bundel" die nog altyd
„aangeboden" en in herziening is, dan ligt dat mede
aan ons Op catechisatie is veelal over dit meer
en meer als „precair" en als niet belangrijk aange
voeld punt gezwegen. Jammer. Want zo kan men
geen standpunt innemen en verdedigen en winnen
de gezangen het meer en meer ten koste van de
VRIJMAKING NABIJ
Prof. J. Kamphuis in „De Reformatie"
(vrijgemaakte) per* beoordelingen van „Almelo",
waarin dan plotseling de naam van ds. O, Jager
opduikt, omgeven door het gerucht van een vrij
wel op handen zijnde vrijmaking van deze ene pre
dikant. Nu hopen we op zyn vrymaki
Loutere liefde
zou ik te rillen krijgen by dat gesprek
rijk aan levens- g
ervaring. Veel te veel. Want de oudere vrouw dacht dat ze er n-
wél aan deed om nu eerst maar eens goed te laten uitkomen
wat ze zo al had meegemaakt. „Kijk eenskindjezei ze,
en slingerde me onder de hand van twintig jaar naar de 'j-
kleuterleeftijd terug, „ik heb zoveel ondervonden. Ik weet
hoe de mensen zijn. Ik zal je vertellen dat ik tweemaal ge- 5-
trouwd ben geweest en beide keren heeft mijn man mij ver-
laten. Mijn kinderen ze kijken niet meer naar mij om. Ze
hebben mij de kroon van mijn hoofd gerukt...." en ik
dacht meteen weer aan die sierspeld Maar daarop tuerd g
haar toon pathetisch.
„Maar denk je dat ik daar
over spreek??!! Ik zwijg daar
over. Ik draag het allemaal in
stilte. Ze hebben mij uitge
scholden! Mijn bloedeigen zoon
heeft mij tien jaar geleden een
klap gegeven. Zijn eigen lieve
moeder heeft hij geslagen, ik voel het nog. Op mijn hart
hebben ze getrapt. Maar ik zwijg. Begrijp je: ik x-w-i-j-g!
Niemand zal er ooit een tvoord over horen...." En ten
bewijze daarvan xweeg ze toen nadrukkelijk. 3-
NOU is het gek, maar zwijgende telefoongesprekken hebben hun g
eigen bekoring. In een doodgewoon onderhoud is het heel ij.
normaal als er eens even een stiltetje valt. Dan zit je tegen- *«-
over mekaar en je denkt allebei over hetzelfde probleem na.
elkaar onder de hand eens op, en zo praat je verder ,3.
tordeci. Maar aan de telefoon is dat anders. Dan zie ïJ-
v. Je elkander niet. en je hoort berstens geprangde boezems af-
grondelijke zuchten slaken. Zoals in het onderhavige geval. Tot-
1 dat ook dit geruis ophield, langzaam wegebbend van stormach- ?r
<1 tig bewogen tot windstilte. Toen telde ik plechtig tot tien en zei D-
-fc daarna aarzelend: „Hallo....0 Bent U daar nog....?" Want
eigenlijk verwachtte ik op grond van de voorgaande ervarin-
gen dat ook Miep geruisloos had opgehangen. jj.
Vf AAR ze was er nog. „Ja, daar sta Je nu van te kijken, hè
1*1 kindje!" zei ze mei 'n intonatie waarin zielstevredenheid.
gerechtvaardigde trots, graag gedragen martelaarschap en lust 3.
tot overbluffen om de voorrang streden. Het kwam haar ken- ö-
-K nelijk voor dat ze me deze rustpoze had moeten gunnen om
na zulk een onthulling harerzijds weer tot mijn positieven te
komen. Het was me niet duidelijk wat ik haar thans diende te
<r antwoorden. Het is eenvoudiger als men ons gironummer s-
-ft vraagt: dat weet ik zo op te lepelen!
jj „Ja. ja", zei Miep lijmerig, „En nu zaï je vragen hoe ik dat
allemaal kan verdragen. In stilte verdragenDat komt
omdat ik de mensen heb leren liefhebben. Ik wéét dat de lief-
-{x de het enige is. Als die zoon van me terug zou komen, dan
zou ik hem aanzien, en ik zou zeggen: „Na tien jaar heb
ik je nog altijd lief
■h ö-
rjO dacht ik Dan geef ik je bitter weinig kans dat die J
■{X zoon of die dochters of die ex-echtgenoten ooit zullen terug- £-
komen. Ze zullen wel wijzer wezen. Praten over liefde, bah!
Precies nog weten wat er tien jaar geleden gebeurd is. Wild-
vreemde mensen erover opbellen en je verbeelden dat dit zwij-
-fx gend dragen is. En dan kletspraatjes over liefdeIk dacht u-
dat maar ik wist niet hoe ik dat zeggen moest. Miep had daar
geen last van: die scheen altijd te weten wat ze diende te be-
-ïx „En kijk. kindjelief. nu moet het mij van het hart dat jij U-
die vergevende liefde niet kent. Dat stukje dat ik zo juist las.
hè. dat schrijft zo hard over de mensen en de dingen. Jij
schrijft als een ongeïnteresseerde toeschouwster. Soms denk ik
-ft dat je al die dingen maar verzint. En in elk geval heb je ze 3-
jj niet doorleefd Je moet veel en veel meer liefdevol erbarmen
hebben Haar toon schroefde weer naar boven als een
helicopter jj.
„Nou moet u eens goed luisteren!" onderbrak ik haar plot- s-
seiing ,U gelooft misschien dat u nu levenswijsheden staat te
2 verkondigen, hè? U verdenkt me dat ik. om de dingen lach. 3
hè. en dat u alleen maar de ernst en de liefde in pacht hebt,
C hè" Maar dan zal ik u eens even uit de droom helpen 2-
Ik begon me kwaad te maken: ik voelde me loei-heet worden; 3"
2 ik tuimelde over mijn eigen woorden „Als u rrje één ding hebt
duidelijk gemaakt vanavond is het dit dat u al uw mannen
en al uw kinderen van u vervreemdt met uw gebazel over lief- u-
tx de. Over zulke gevoelens klets je niet Die heb je en dan houd
2 je je mond of je hebt ze niet. En loop nou verder naar de
maanEn ik kwakte de hoorn neer.
MIEBEL
»rd door velen.
prken, al
>1 dl
Hij verkocht psalmen- en gezangenkoffertjes
SOMIIERE KLEUREN
De Emigratiekoerier, het officieeel orgaan
van de Christelijke Emigratie Centrale over
dominees:
Predikanten hebben een byna natuurlijke nei
ging om met *ombere kleuren te werken. Dat was
zo in wat wy noemen de Gouden Eeuw, Hat is nog
UITVERKIEZING
Ds. L. Vroegindeweij in het „Gereformeerd
Weekblad" (uitg. Bout):
De schrijver van de rubriek
„Onder ons gezegd... in „De
Zaaier" het orgaan voor de
Ned. Herv. Gemeente op Goe-
ree en Overflakkee, heeft on
langs een vriend ontmoet:
„Onder ons gezégd, ontmoette
Jacobus laatst een oude bekende
Na de gewone begroeting vroeg
Jacobus hem. Wal voer je tegen
woordig uit" Met een geheimzii
mg gezicht toonde hij mij ef
melijk omvangrijk koffertj'
zeide: „Ik verkoop Psalm- e
zangenkoffertjes", en mijn B
baasd gezicht ziende, sprak hij ter doxe
hebt er tegenwoordig niet veel Bonds-dominee als ds
meer) voorgaat, kijk. 'an heb je
d 1 t boek nodig en hij to"--'» mij
een psalmboek vaar ook de oude
gezangbundel in voorkwam. \v
nog nooit is afgeschaft en no?
tijd de officiële gezangbundel
Preekt er nu een ouderwetse die
ethische dominee, dan moet je de
ze bundel aanvullen met dit dun
ne boekje. Het bleek een vervolg
bundel te zijn.
ta- Preekt een vrijzinnige, dan heb
en je atuurlijk een bundel van dc- je verplicht bent nog di
ge- Nederlandse Protestanten Bond bijbels bij je te hebben,
nodig en is het een midden-ortho- -
de oorlog, dan laat
Klüsener
van Delft, dan heb je een boekje
nodig waar de psalmen ritmisch
staan aangegeven, en treedt b.v.
elke ds. H. Schroten uit Rotterdam op
- of prof. Jonker, dan moet je in
't bezit zijn van een proeve der
berijming van 110 psalmen
sameneesteld door enkele
hedendaagse dichters.
Daarnaast is 't nog de vraag of
de Schriftlezing geschiedt uit de
Statenvertaling, de Nieuwe verta-
'ing of de I eidse vertaling, zodat
Alleen wil ik nog een*
kiezing geen willekeur ii
zomaar de een, zoals dat i
neemt echter geen redenen
redenen uit Zichzelf.
opmerken, dat de uitver-
De Heere verkiest niet
n een lolery toegaat. Got
verduidelijking: „Ja, jullie op dit deze zingen uit de nieuwe bundel,
achterlijke eiland hebben mis-
schien nog genoeg aan een psalm
boekje, wij. van de over
kant hebben tegenwoordig eer.
koffer nodig, als we naar dc kerk ke knol met
gaan. Je weet immers van tevo
ren niet waar je aan toe bent.
Laten we zeggen, dat er een
oud-confessionele predikant (je
die door één of andei
destijds aan de k
den. nooit aanvaard, maar véél ge
bruikt wordt. Kijk. dat is deze dik-
gezangen.
Zoals ik al zei: jullie op je ach
teraankomende eiland hebt genoeg
aan dat psalmbockje van 1773.
maar kom je nu bij een Geref.
Je ziet Jacobus, dat ik, onder
ons gezegd in een dringende be
hoefte der kerkgangers voorzie,
uitgever door Psalmen-, Gezangen- en Bij-
ebo- belkoffertjes te verkopen en als
1 ie dus eens, „aan de overkant"
komt en je ziet dc-m 's zondags
tal van mensen met een koffer
sjouwen, dan weet je, onder ons
gezegd, dat dit geen zondagsreizi
gers. maar kerkgangers zijn.
Toen schrok Jacobus wakker!"
