AZIATEN EN NQHEN
VERGANKELIJKE SCULPTUUR
r
lichten tip
van
sluier op
Verstoring van levensritme
ZONDAGS-
BLAD
ilieinuf Criilsrljc UToiirnnl
ZATERDAG 4 JULI 1959
Ook deze misdaad betaalt slecht
„Buit van vier ton roomboter."
„Douaniers winnen slag tegen smokkelaars!"
„Smokkelaars aan de greep der douane ontsnapt."
„24 mannen en een vrouw voor de rechter."
En zo zouden we nog een hele tijd door kunnen gaan.
Want het zijn allemaal opschriften van berichten, die de laatste
maanden in de dagbladen verschenen, om de lezers te vertellen,
dat die harde strijd aan onze grenzen, en met name aan de Bel
gische grens, onverminderd blijft voortduren omdat het geld
lokken blijft.
Wordt er dan zoveel verdiend
door die smokkelaars? Of is het
smokkelen een tweede natuur
geworden, waar men niet meer
af kan? En wat zijn het
mensen, die het steeds weer wa
gen bij nacht en ontij oog in oog
te staan met de dood?
Wij hebben ze niet zonder moei
te opgespoord: in Tilburg en in
Breda, in Baarle Nassau en in
Ossendrecht. En we hadden oók
nog naar Limburg kunnen gaan en
naar Zeeuws-Vlaanderen. Maar
het doel is overal hetzelfde en de
strijd is overal gelijk: de smok
kelaars proberen met listen en la
gen de kommiezen om de tuin te
leiden en de kommiezen trachten
op hun manier dat spel te spelen.
Totdat het botst, soms héél hard
botst, zodat er bloed vloeit en het
mensenlevens kost.
„Wij zijn alleen maar
chauffeurs
in loondienst"
MM T-
Hartelijk
Als we door bemiddeling van
een oud-politieman op een laat uur
in een rokerig cafeetje naast zo 'n
paar van die knapen hebben
plaats genomen is het eerste wat
ons treft de hartelijkheid en sym
pathie, waarmee ze die ex-mare
chaussee begroeten. Er wordt een
vers biertje op de viltjes gezet,
er gaan Hollandse en Belgische
sigaretten rond, er wordt on
deugend gekeken en gelachen,
omdat beide partijen zich nog
maar al te goed herinneren, hoe
vandaag deze en morgen gene het
onderspit delven moest. Maar bei
den bleven altijd sportief en leer
den nimmer gevoelens kennen van
haat en van wrok. Vandaar dat
ze elkaar ook deze avond nog best
kunnen verdragen en alle goeds
toewensen: de een met z'n pen
sioentje plus baantje-voor-hal
ve dagen, de ander met z'n arbeid
op de fabriek en z'n clandestiene
bijverdiensten in de prille ochtend
of in het holst van de nacht.
Want deze smokkelaars zijn al
lerminst lieden, die van de illega
le handel moeten leven. Nee, zo is
het niet. Overdag werken ze, net
als iedere fatsoenlijke kerel, en
dat weekgeld geven ze meestal
tot de laatste cent af aan moeder,
of aan moeder-de-vrouw. Wat ze
echter verdienen aan de boter, of
aan de jenever, die ze zonder in
voerrechten België weten binnen
te loodsen, Is voor hen zelf. Daar
drinken ze Grolsch van, of Heinc-
ken, daar spelen ze van in de to
to of in de koloniale loterij van
Belgisch Congo, daar schaffen zij
odati
i-errg i
pel te zetten. Linksaf gaat mei
naar Breda, rechtsaf naar Tilburg
waar altijd lieden te vinden zijn
die na hun dagtaak een avontuur
lijk karweitje voor een paar tien
ijes op willen knappen.
zich dure postduiven van aan. een
nieuwe brommer en een combina
tie van radio, televisie, grammo
foon en bandrecorder. Maar be
slist géén oude Cadillac of Ponti-
ac, ofschoon ze daar evenmin bui
ten kunnen. Want voor zo'n slee
van een wagen, zij het dan ook
dat hij vijf of tien jaar oud is,
zorgt de baas.
Andere baas
Ja. niet de baas van ,,het" fa-
briek waar ze werken. Die heeft
er niets mee te maken wat ze "J.
uitvoeren m hun vrije uren. Maar
die andere baas, die maakt dat
er morgenavond weer een nieuwe
partij boter kan worden geladen;
die. als er een smokkelauto sneu
velt. onmiddellijk weer met een
andere klaar staat; die connecties
zoekt in Belgenland om van een
vlotte afzet van de smokkelwaar
verzekerd te zijn; maar die ogen
blikkelijk van het toneel verdwijnt
als er brokken gemaakt dreigen
te worden. Deze baas is de man
achter de schermen, die in alle
stilte de zaken voorbereidt, die
fourneert en financiert, doch die
nooit te vinden is. als de alarm
klok luidt. Dan trekt hij zich terug
als een slak z'n voelhorens, wacht
geduldig op een gunstiger gelegen- nog ni
heid en speelt vervolgens weer non kan.
dapper mee, omdat voor hem in Natuurlijk kent hij ook z'n strop-
één nacht soms meer verdiend pen. Zo'n oude Cadillac van
waren Columbus voor geweest
5000 en 4000 boter kan hij wel
eens gelijktijdig verspelen. Dit ri
sico neemt hij echter graag op de
koop toe. Hij kan immers tegen
een stootje En als het moet is
hij zelfs wel tegen een flinke fi
nanciële opdoffer bestand. Dat
komt dan de volgende week wel
weer in orde. Want zijn jongens
zijn vlug als water en zien zelfs
in de benauwdste ogenblikken
vaak nog wel een gaatje om het
vege lijf te redden. Maling dus
aan de buit. Met enkele tonnen bo
ter is weldra alle schade weer uit
gewist. Een winst van 1 a 1.25
op een kilo zet lekker aan!
Wat krijgt nu zo'n chauffeur
daarvan, willen we weten. Welnu,
dat is eigenlijk bitter weinig. Al
die kerels, die het gevaarlijke
werk doen, d.w.z. die voor het
transport zorgen doch meer ook
niet en desalniettemin als de
smokkelaars worden bestempeld
ontvangen nog
geen tien procent
van de winst. Gaat
het nu met vyf ton
boter tegeljjk, wat
dus per vracht
auto moet geschie
den, dan worden
ze er enkele hon
derden guldens
wyzer van. Doch
doorgaans zyn de
partyen boter in
personenauto's niet
groter dan 800 a
900 kilogram. En
dat betekent dus,
dat ze na een nacht
van ondragelyke
spanning met hoog
uit zeven tientjes
genoegen moeten
nemen. De mis
daad betaalt echt
niet, zelfs niet in
smokkelland!
Wanneer men
voor de eerste maal
met zo'n luxe smok-
kelwagen wordt
geconfronteerd gaat
men licht wat hui
veren. Daar in het
zuiden kent iedereen ze. daar ze
niet alleen opvallen door hun
grote omvang, maar meer nog
doordat ze in onbeladen toestand
het „achterwerk" maar al te
graag omhoog steken. Zulks als
gevolg van de extra stugge veren,
die met het oog op de zware
vrachten werden aangebracht. Aan
de bfnr.enkant van de portieren en
aan' de achterkant van de zitplaat
sen zijn stalen platen ingebouwd
ter dikte van een vinger. Daar
gaan de kogels uit een karabijn
beslist niet doorheen, laat staan
munitie van een pistool. En dus
zit mén daarachter eigenlijk wel
veilfg; Als nu ook het tipsysteem
maar goed functioneert en zich
geen bijzondere verrassingen voor
doen. is men zo ongeveer wel
van een goede afloop verzekerd.
dat
nog
Velddienst
bos in, sluipen dan kilometers ver
soms tussen heesters en struiken
door en slagen er aldus vaak in,
zich aan de ogen van die hand
langers te onttrekken. Dus wordt
de situatie voor de smokkelaars
penibeler. Zij kunnen thans twee
dingen doen:het transport uitstel
len, of een gok maken, en voor
het overige vertrouwen op hun
sterke motor en hun zware pant
serplaten. Voor 't stukschieten van
hun banden behoeven ze zich niet
bezorgd te maken, daar deze van
het nieuwste type zijn, dat am
per lek te krijgen is.
Snelheid
Besluiten zij de sprong te wa
gen. dan wordt weggereden met
gedoofde lichten. de snelheid
wordt tot een angstwekkend tem
po opgevoerd, men laat zich zo
diep achter het stuur wegzakken.
de
onderste rand van de voorruit kan
kijken, om de donkere boomstam
men langs de weg als bebake-
ning te kunnen gebruiken; en nu
hangt het er maar helemaal van
af. of men op verzet-biedende
ambtenaren stuiten zal. Daar men
zo diep zit weggezonken kunnen
eventueel door de ruiten vliegen
de kogels weinig deren. Maar de
douaniers kunnen als hun met
lampen gegeven stopsignalen wor
den genegeerd, planken met „spij
kers" voor de voortrazende auto's
werpen, planken die de banden in
flarden scheuren of grote rava
ges aan de wielen veroorzaken. Of
ook: men kan ergens een dienst
auto dwars over diezelfde weg
zal. Dan vallen
den. althans zwaar gewonden. Al
staat men er af en toe stom ver
baasd over. dat dergelijke maat
regelen nog zo weinig onheil aan-
Eén ding is haast altijd wel ze
ker: dood schieten van smokke
laars komt zelden voor. Zomin
als het vaak voorkomt, dat smok
kelaars op de ambtenaren vuren.
Want we zeiden het al eerder:
aan weerszijden wil men nog een
bepaalde sportiviteit in acht ne-
Oud-commodore P.
Verhoog van de Hol-
land-Amerika Lijn deed
er een interessant boek
over open.
Onze kinderen wordt nog
altijd verteld, dat Columbus
in 1492 Amerika heeft ont
dekt. Weinig aandacht wordt
besteed aan het feit, dat
reeds vier eeuwen, voordat
Columbus voet aan wal
zette op de Westindische
eilanden, vele Noren, die
zich op Groenland en IJs
land hadden gevestigd, ken
nis hebben gemaakt met de
„nieuwe wereld".
Voordat de Noormannen er
kwamen, was het Amerikaanse
continent al van Azië uit be
volkt. Deze Aziaten, hoofdzake
lijk van Mongoolse afkomst,
kwamen via Alaska binnen, op
zoek naar voedsel. Zij achter
volgden bisons en andere dieren,
die de mensen naar het nieuwe
land waren voorgegaan.
Na de Noormannen zeilde ook
Madoc ab Owen Gwynedd, de
prins van Wales, bezuiden ler-
kreeg overal standbeelden
voorgangers niet
land langs over de Atlantische foto's, tekeningen en kaarten,
oceaan om een kolonie in de Aan het slot treft men een
nieuwe wereld te stichten. Vier chronologie, bibliografie en een
/aar later keerde h„ mei tien register dic mct elkaar d,
koltmê tè'ru" me"Se" ""ar overzichMiikhM beoorderen.
In de inleiding van zijn boek
„De ontdekking van Amerika
vóór Columbus"uitgegeven door
C. de Boer Jr. te Hilversum, Columbi
merkt oud-commodore P. Ver- zlj
hoog (van de Holland-
Amerika Lijn) op, dat
speciaal in de vorige
eeuw de prae-Columbi-
aanse ontdekking van
Amerika reeds uitvoerig
werd behandeld. In ons
land werd er totdusver
weinig over gepubliceerd
en de handboeken die er
waren kunnen als ver
ouderd worden beschouwd-
Het belang van dit werk
blijkt mede uit het feit,
dat de uitgave werd ge
steund door het Prins
Bernhard Fonds, hst Ko
ninklijk Nederlands Aard
rijkskundig genootschap
en de Nederlandse Maat
schappij voor natuurwe
tenschappelijk onderzoek
van Oost- en West-Indië.
Hoewel het boek dus
een wetenschappelijk ka
rakter draagt, maakt de
wijze, waarop het geschre
ven werd en de talrijke
interessante gegevens
werden verwerkt, het ook
voor niet-insiders bijzon
der aantrekkelijk. Het is
verlucht met talrijke
Tipsysteem
Dat tipsysteem is even brutaal
als eenvoudig en gericht zowel te
gen de douaniers als de mare
chaussees. De derde instantie, de
rijkspolitie, bemoeit zich in de re
gel met de smokkelaars niet.
Maar voor die andere twee korp
sen dienen ze permanent op hun
qui vive te zijn. Ze weten even
wel precies, waar de douaniers
aantal helpers in de arm soms
jongens en meisjes die er zich
voor eèn paar rijksdaalders voor
lenen; met een fiets of brommer
in de hand voor de huizen van de
kommiezen te gaan posten. Dat
zien die kommiezen wel, maar ze
beschikken over geen enkel wets
artikel om het te verhinderen.
Gaan er nu enkele kommiezen op
stap. en hangt er smokkeltransport
in de lucht, dan geven die tipge
vers de nodige berichten aan el
kaar door, hetzij via omweggetjes,
hetzij per telefoon, opdat ten slot
te de chauffeurs, die zich met
hun volgepropte auto's in schuren
of boerderijtjes schuil houden, vol
ledig met de situaties op de hoog
te zijn. Aan hen nu de taak, nun
route zodanig te kiezen, dat ont
moetingen met douane-patrouilles
uitblijven. En dat is soms niet
eens zo'n geweldige opgave, daar
in het grensgebied de zandwegen
legio zijn. terwijl vaste douane
posten alleen maar worden aange
troffen op de normale wegen.
Dit neemt allemaal niet weg,
dat een smokkelaar ook een dosis
geluk moet hebben. Maar de doua
niers speculeren daar even goed
op. Zij rijden dus. al of niet ge
schaduwd door de handlangers
van de smokkelaars, 's ochtends
vr -g of 's avonds onder bescher
ming van de duisternis, op hun
fietsen in de richting van de
grens. Maar op een gegeven ogen.
blik stappen ze af, sleuren hun
rijwielen méé het aangrenzend
Een uiterst lastige tegenstander
voor de smokkelaars is de zgn.
Centrale Velddienst. De kommie
zen die hiertoe behoren beschik
ken nl. ook over snelle auto's of
motoren, terwijl ze voorts niet,
zoals de kommiezen-per-rijwiel,
met pistolen, doch met karabij
nen of stenguns zijn uitgerust. Zij
zijn het vooral, die voor even gro
te verrassingen kunnen zorgdra
gen als de smokkelaars, omdat zij
net zo goed nu eens hier en dan
weer daar eensklaps kunnen op
duiken. Dus staan ze tegenover de
snelste smokkelwagens en hun
meest vermetele bestuurders
geenszins machteloos. Wel komt
het nog al eens voor. dat zij al
leen met de vangst van het voer
tuig genoegen moeten nemen.
Want als de smokkelaars persoon
lijk de dans zijn ontsprongen, heb
ben ze aan die wagens weinig hou
vast. Men vindt geen nummers
meer in het motorblok die wor
den er bij aankoop van zo'n wa
gen onmiddellijk uitgevijld er
zijn nooit papieren bij smokkel
auto's. kortom wat dit betreft tas
ten de ambtenaren haast altijd
in het duister.
Hoe?
Hoe smokkelaars te elfder ure
nog aan de sterke arm weten te
ontkomen? Nu eens laten ze
zich uit hun vaart-verminderen
de auto rollen, teneinde zich als
hazen in het kreupelhout te kun.
nen storten, dan weer spelen zij
hun allerhoogste spel door met
alle macht een doorbraak te for
ceren. En een volgende keer
bedienen ze zich van een andere
truuk. waarbij het kan voorko
men, dat de smokkelauto uit zijn
baan vliegt, een ijlings weg
springende douanier in de kant
van de weg smijt, vervolgens
tegen een betonnen elektrici-
teitspaal optornt en eindelijk tot
stilstand komt met een „bewus
teloze" bemanning. Andere
douaniers stormen op de smok
kelauto af, slagen er na veel
inspanning in, de „meer dode
dan levende" smokkelaars uit
hun voertuig te hijsen en in de
berm van de zandweg te leggen,
om zich dan eerst op de hoogte
te stellen van hun ongelukkige
collega, die ondanks alle behen
digheid toch nog een lelijke tik
van de bumper kreeg en met
pijnlijke ledematen de verdere
ontknoping moest afwachten tot
dat even later niets meer van
die smokkelaars te ontdekken
valt, omdat ze zo prachtig simu
leerden
In het zomerseizoen komt hij elke dag naar het Scheveningse strand: de zandkunstenaar, die eersi
begint met hel ophopen van het natte zand. Al na enkele ogenblikken gaat de zandberg vorm krijgen
dank zij de bedrevenheid van de handen van de man. Een groot mensenhoofd ligt na een poosj»
geboetseerd op hel strand. De zandman incasseert bijval en giften en daarna komt de lined op, of loper
snelle kindervoelen door het zand om een einde te maken aan deze vergankelijke sculpturen
(Van onze correspondent in Bonn)
De grootste gevaren van een vakantie schuilen niet in de (vele)
mogelijkheden van een ongeval (in het verkeer, bij het zwemmen,
tijdens een bergbeklimming etc.) doch in de plotselinge wijziging
van het levensritme. De tegenstelling tussen de rust en het niets
doen in de vakantie ener- en de drukte en gejaagdheid van het
dagelijkse leven anderzijds is te groot. Niet elk organisme kan haar
zomaar verwerken. Dit werd kortgeleden vastgesteld in een kring
van 300 artsen, die een congres hielden in de badplaats Montecatini
bij Florence.
Volgens de ..Koelnische Rund- selijk lichaam noodzakelijk. De
gevaar
in vakantie
schau" vertelde prof. dr.
mair, rector van de uni\
in Innsbruck die zich
renlang bezighoudt met w
zou kunnen noemen „vakantie-we
tenschap" in een causerie, dat
het zeer onverstandig is een va
kantie in „snipperdagen" stuk te
slaan en beetje-bij-beetje te ne
men. Men heeft op dit gebied
uitgebreide proeven genomen
vijfdaagse werkweek heeft op het
de universiteit gebied van het herstel van krach-
1 ja- ten. volgens hem, weinig nut. Het
men lange weekeinde biedt geen wer
kelijke ontspanning. Ook wanneer
men er op uit trekt, heeft een
dergelijke bliksem-vakantie geen
werkelijk positieve uitwerking
Vroeger was de mens na de da
gelijkse arbeid op gezonde wijze
ermoeid. Tegenwoordig is hij to- Juist€
Geregeld
De werkzaamste therapie tegen
de „vakantie-gevaren" zijn een
geregeld leven zonder al te veel
extra-inspanning en een normale
ontspanning. Werken on vakantie
behoren tot het normale levens-
el in de
houding tot elkaar wor-
tot de conclusie gekomen, dat taal uitgeput door het hectische den gebracht. De
een vakantie van minder dan levenstempo
drie aaneengesloten weken niet heid. dat er
als de voor het menselijke orga
nisme noodzakelijke periode van
ontspanning kan gelden. Het li
chaam heeft een zekere tijd no-
dig om zich te wennen aan nieu-
we invloeden (van een ander
klimaat, andere lucht, ander eten, j'/*-•
rust etc.).
Pas dan
Pas in de derde week is het
menselijke lichaam eigenlijk zo
ver. dat van daadwerkelijke ont
spanning kan worden gesproken.
Een vakantie, die vroeger dan na
drie weken eindigt, mist haar her
stellende uitwerking op het men
selijke organisme. Een grote in
spanning van het lichaam eist
vooral de heenreis, waarin de va
kantieganger niet zeider in enke
le uren grote verschillen in hoog
te- en klimaat moet doormaken.
Het lichaam tracht zich zo snel
mogelijk daaraan aan te passen.
Dit echter betekent een grote in
spanning voor hart en bloedsom
loop. al naar gelang de constitu
tie van de betrokkene. Meestal
treedt op de derde vakantiedag
nogmaals zulk een spannings-toe-
stand in het organisme in. Omdat liet een Keuls blad i
Prof. Hittmair acht een vakan- artikeltje over vakantiegevan
tie van vier weken voor het men- tan Keulen met op de achtergra
