CHRISTELIJK
Gereformeerde consensus
gemakkelijk te vinden
Mag arts patiënt uit zijn
lijden helpen?
Dr. Hooykaas opende zijn
Academia Theologiae
Een woord voor vandaag
Kanttekening
Gereformeerde organisten
vergaderden te Utrecht
Ontsnapt j
j langs Krakatau
Prof. Ridderbos reageert
op eenheidsstreven
In zijn rubriek „Van week tot
week" in het Gereformeerd
Weekblad heeft prof. dr. Herman
Ridderbos gereageerd op het
contact dat de synodale en
vrijgemaakte gereformeerde ker
keraden in Almelo en Baarn
hebben gehad:
HET is duidelijk, dat beide ver
klaringen geheel in overeen
stemming zijn opgesteld met het
vrijgemaakte standpunt, niet met
het extreme van Spakenburg-
Kamphuis, maar met het meer
gematigde, als bijv. van prof.
Veenhof. Zelfs de zgn. „Verkla
ring van gevoelen", een stuk
waarmee prof. Veenhof gaarne
werkt, moet in het Almelose stuk
dienst doen tot bewijs, dat er
geen leeruitspraken nodig zijn en
dat zij weggedaan kunnen wor
den. Dit laatste, alsmede de zgn.
opheffing van alle tuchtmaatre
gelen over doden en levenden, zijn
de eisen, die hier aan de her
eniging gesteld worden.
Dit alles betekent ook de een
zijdigheid van deze voorstellen.
Zonder de echt-christelijke drang
tot hereniging, die te Baarn en
Almelo achter deze uitspraken
steekt, te willen ontkennen en met
alle begrip voor de neiging van
de gereformeerden om terwille
van dit doel dan maar te zwich
ten. kan ik toch niet goed begrij
pen. dat deze .geref. kerkeraden
bereid geweest zijn, in dit alles
dan ook metterdaad maar toe te
stemmen en aan alle kerken voor
te stellen.
Bereid
DE Gereformeerde kerken zijn
steeds bereid gebleken vrij
gemaakte ambtsdragers, met wie
zij het eens konden worden en
die zich met haar wilden hereni
gen, in vollen rechte te aanvaar
den en het is duidelijk, dat zij dit
ook te Baarn en Almelo willen
doen. Maar moeten zij nu ook a
priori en zonder onderscheid te
maken van alle ambtsdragers in
de vrijgemaakte kerk eenzijdig
verklaren: voor zover wij u ge
schorst hebben, geldt dit niet meer
en voor zover dit niet geschied
is, stellen wij onze kansels zon
der nadere bespreking voor u
open, omdat gij immers ook op
de grondslag van de Drie Formu
lieren staat? Moeten wij, om een
voorbeeld te noemen, voor de
mannen van Spakenburg en prof.
Kamphuis dan maar zonder meer
want dat is de teneur van al
les de kansel openen en zeg
gen (of denken): Spreek desnoods
uw banbliksems maar over ons
uit. onderneem in onze kerken
maar wat gij wilt, want gij staat
immers op de grondslag van de
Drie Formulieren? En ook al zal
men antwoorden, dat er geen
„gevaar" is, dat dezen een voet
in onze kerken zullen zetten, moe
ten wij dan. zonder elkander eerst
ook maar gehoord te hebben en
zonder ook van elkander de over
tuiging gekregen te hebben, dat
de ellende van de veertiger jaren
niet opnieuw begint, als gerefor
meerde kerken a priori en geheel
eenzijdig al wat wij als recht en
waarheid gezien hebben, terug
nemen en prijsgeven?
Geen behoefte
maakten dus i
punt moeten komen, onze leer
uitspraken ondertekenen en onze
schorsingen erkennen. De geref.
kerken hebben steeds opnieuw
gezegd, dat zij geen enkele be
hoefte gevoelen aan 'eeruitspra
ken. zo spoedig deze overbodig
blijke' ik zou dit wel zo willen
interpreteren en uitbreiden: zo
spoedig wij de redelijke zeker
heid hebben, dat we elkander in
de omstreden punten van de belij
denis kunnen vinden en kunnen
dragen. Ik ben van mening, dat
dit met zéér velen onder de vrij
gemaakten mogelijk zou zijn, dat
in vele gevallen een consensus
gemakkelijk te vinden is en wij
aan leeruitspraken dan géén be
hoefte meer zouden hebben.
Maar daarover mag dan toch ze
ker nog wel gepraat worden, zo
lang op 30 mei *59 door andere
vrijgemaakten nog geschreven
wordt, dat wij door deze uitspra
ken de Drie Formulieren hebben
„versmald en verkracht" (Kamp
huis). Of moeten wij, hetgeen
naar de overtuiging van onze ker
ken rechtstreeks uit de Schrift
voortvloeit, dan maar aan deze
„mannentaal" onze kansels en ka
theders prijsgeven?
Nieuw begin
LIET is best mogelijk ik neem
AA dit aan dat men in Baarn
en in Almelo zó lang met elkan
der gesproken heeft, dat men kan
zeggen: wij kunnen van weers
zijden een streep halen door
1942-'46. Maar iets anders is om
van alle geref. kerken te vergen,
dat zij geheel eenzijdig tot alle
vrijgemaakten moeten zeggen:
wat ons aangaat kunt ge, zonder
dat gij met ons en wij met u ons
nader verstaan, weer in de ou-
derlingbank plaats nemen en in
onze kerken optreden. Dat kun
nen zij niet doen en dat kunnen
wij niet doen. Wij hebben weder
zijds nodig te weten wat we aan
elkaar hebben. Wij moeten een
nieuw begin maken, wij kunnen
niet doen, alsof er nooit iets ge
schied is en niets meer geschiedt.
Dat heeft met „Rechthaberei"
niets te maken, want daar gaat
het mij hier niet om, maar wél
met de vrede in de kerken, die
wij tegen een dure prijs hebben
moeten kopen en die wij sinds
dien wel als een hoog en voor
treffelijk goed hebben leren
waarderen.
Niet frustreren
ib er gevoel voor, dat wat
plaatselijk reeds kan, door de
landelijke situatie eigenlijk niet
gefrustreerd mag worden. Daar
om is het zo diep te bejamme
ren en te laken, dat de verhouding
van de kerken als geheel vanwe
ge het dichtslaan van alle deuren
te Spakenburg zo uitzichtloos is
voor het heden. Dat neemt niet
weg. dat onze Synode voor de
vraag zal komen te staan wat zij
in het belang van de situaties als
te Baarn en Almelo en, naar wij
hopen op méér plaatsen, zal kun
nen doen. Zij zal niet mogen zeg
gen: zolang de weerklank van ie
dere vredespoging zo gering is,
zullen we deuren en vensters
maar zo stevig mogelijk grende
len en slechts door de achterdeur
toegang verlenen aan wie willen
binnenkomen. Zij zal voor haar
deel de weg des vredes zo wijd
moeten open breken als mogelijk
Hoe zij dit zal moeten doen, is
een andere vraag, waarover men
zich wel reeds bepaalde denkbeel
den kan vormen, maar die men
voorlopig wellicht beter aan het
beleid van de Synode over kan
laten, ook om de thans ontstane
situatie niet gecompliceerder te
maken dan zij reeds is.
TK
1 Dl
Conferentie Nederlands Gesprekscentrum
Door de snelle en hoge vlucht
der moderne geneeskunde als
ook door de betere sociale en
hygiënische omstandigheden, is
de gemiddelde levensduur aan
merkelijk gestegen. Niet steeds
echter wordt de verlenging van
het leven als een voorrecht ge
waardeerd, zodat juist in onze
tijd porblemen aan de orde ge
steld worden als: moet de arts
onder alle omstandigheden het
leven (in biologische zin) in stand
trachten te houden?
Deze verlenging, die vaak iets kunst
matigs heeft, roept merkwaardigerwijze
ook de vraag op, ot verkorting in be
paalde omstandigheden mogelijk is.
Mogen wij, wanneer door een langdurig
smartelijk en ongeneselijk lijden het
leven tot een last wordt, vragen om
op zachte wijze daarvan verlost te wor
den? Dit is de z.g. euthanasie, die thans
nog in ons land bij de wet verboden is.
Is het gewenst, dat het toegestaan wordt
dat de medicus hierbij zijn hulp zal
mogen verlenen, m.a.w. dat de eutha
nasie gelegaliseerd zal worden.
Deze vragen zijn op de drukbezochte
27ste conferentie van het Nederlands
Gesprekscentrum onder de goede lei
ding van prof. dr. J. H. Bavinck leven
dig bediscussieerd. Tevoren waren de
medisch-ethische en de pastorale facet
ten der vraagstukken belicht door de
internisten dr. J. C. M. Verschure
(Utrecht, R.K.) en proff. dr. G. A.
Lindeboom (Amsterdam. Geref.), de
psychiater dr. V. W. D. Schenk (Loos
duinen, Humanist) en dr. H. Faber
(theoloog-psycholoog te Wassenaar,
vrljz. Herv.).
De patient is, aldus dr. Verschure,
naar de r.k. leer vrij om buitengewone
middelen te weigeren, wanneer hij ver
kiest de natuur haar gang te laten gaan.
De arts heeftf als dienende taak de ge
nezing te bewerken, althans naar ver
betering van de toestand te streven.
Levensverlenging kan hiervan het ge
volg zijn, doch is niet het doel zonder
geneesheer. Naast hem heeft b.v. de
zielzorger zijn taak. Hij matigt zich
geen oordeel aan over de zin b.v. de
zielzorger zijn taak. Hij matigt zich geen
oordeel aan over de zin van het (voor
leven van zijn patiënt noch over ht
nut of onnut daarvan. Voor de christen
staan lijden en dood niet in tegenstel
ling tot het leven In eeuwigheidslicht
hebben die beide* in Gods plan een be
doeling. In respectvolle terughoudend
heid hoede de arts zich voor automa
tisch handelen, waardoor Gods plan zov
kunnen worden verstoord.
Er zijn situaties, aldus prof. Linde
om verlichting van lijden en rust. Van
boom, waarin het niet meer gaat
verlenging van het leven; slechts nog
uit niet-medische kringen is de ei
euthanasie gesteld. Wanneer zwaa
den zonder uitzicht op herstel het voort
leven tot een last maakt, zou de lijder
recht hebben op een vrijwillige dood
Reeds de Romeinen kenden de gelegali
seerde euthanasie.
In de klassieke oudheid koos men eer
stijlvolle zelfmoord boven een aftakeling,
die als mensonwaardig werd gewaardeerd.
Thomas Moore (in zijn Utopia) en Fran
cis Bacon (in Nova Atlantis) zijn voor
lopers van moderne literatoren, die in
hun werken de euthanasie hebben bepleit.
In Engeland en de Verenigde Staten
gaan stemmen op. die aandringen op
legalisatie: een vertrouwenscollege van
artsen dient zijn fiat te geven op verzoek
van een patiënt. Hiertegenover stelde prof.
Lindeboom, dat de artsen zich in over
grote meerderheid verzetten en willen
vasthouden aan de door Hippocrates ge
gronde medische ethiek, die hen onder
alle omstandigheden als beschermers
Inaugurele rede té Sliedrecht
In tegenwoordigheid van een
groot aantal genodigden heeft de
eerste hoogleraar van de nieuwe
Academia Theologiae Reformata
te Sliedrecht, dr. J. C. Hooykaas
uit 's-Gravenhage in het kerkge
bouw van de Gereformeerde Ge
meente in Hersteld Verband een
inaugurele oratie gehouden geti
teld „Calvijns leer van het hu
welijk". Naast het college van
B. en W. waren er veel predi
kanten aanwezig.
Namens het college van curatoren sprak
de praeses. de heer T. Koppelaar, een
begroetingswoord, waarin hij de nadruk
legde op het feit, dat deze nieuwe Aca
demie uitsluitend bij de theologie wil
blijven. Hij deelde mede, dat tot op
heden zich twaalf studenten hadden
aangemeld, waarvan zes zich officieel
hebben laten inschrijven.
Vervolgens kreeg dr. Hooykaas het woord
om zijn inaugurele rede te houden Hij
legde er de nadruk op, dat wy de
opvattingen van CalvJjn slechts kunnen
begrijpen in het licht van diens tijd. Hij
sprak over het celibaat en zei onder
„Onthouding is een bijzondere
velen gegeven
gave Gods, die niet a
Het
irdige gift
Calvijn heeft dan ook in bepaalde geval
len toegestemd tot echtscheiding met
verlof om te hertrouwen voor de on
schuldige partij. Hij liet drie gronden
toe waarop men kan scheiden: lichame
lijke onmacht tot sexuele omgang,
kwaadwillige verlating en verregaande
godsdienstige onverenigbaarheid.
Na de rede maakte dr. Hooykaas nog
enige persoonlijke opmerkingen. Hij
deelde mede, dat ds. D. Rustige, predi
kant te Kierden, Gelderland, die wegens
ziekte niet aanwezig kon zyn, werd
benoemd tot doctor honoris causa van
de Academia Theologiae Reformata. op
grond van zijn verdiensten t.a.v. de
allegorische exegese.
De nieuwe hoogleraar is predikant ge
weest van de Hervormde gemeenten
van Dussen. Benschop en Arnemuiden.
Volgens een persbericht van het Her
vormd Persbureau heeft hij zijn emeri
taat verkregen en geen enkele ambte
lijke bevoegdheid meer in de Neder
landse Hervormde Kerk.
het leven ziet.
Sinds de saecularisering der genees
kunde is de fundering van de medische
ethiek verzwakt: ook Schweitzers
bied voor het leven" biedt geen funda
ment. dat stevig genoeg is. Moeilijk is d<
vraag, of het uiterst gedegenereerde le
ven. dat eigijlijk nog slechts een vegete
ren is, met alle middelen in stand moet
worden gehouden. Terecht werd in de
discussie opgemerkt, dat de grensgeval
len moeilijk de morele standaard kun
nen bepalen.
De Amsterdamse hoogleraar noemde
voorts de afwijzende houding van de
Kerk. die geen verschil ziet met zelf
moord. De mens mag niet autonoom be
schikken over het leven, dat hij uit Gods
hand ontvangen heeft. En de arts heeft
alleen de natuur- te dienen. Legalisering
(die naar de ervaring leert steeds verbre
dend werkt) leidt z.i. tot ondermijning
van vertrouwen in de medische stand.
Dit vertrouwen, basis immers van alle
medisch handelen en behandelen, zou een
gevoelige knak krijgen.
Volgens dr. Schenk is de ethiek van
Hippocrates verouderd. Niemand neemt
het „onder alle omstandigheden" meer
voor zijn rekening. De moderne medische
techniek heeft dit oude „dogma" in de
war gestuurd; het zou tot absurditeiten
voeren! Euthanasie acht spr. niet steeds
per sé zedelijk verantwoord, hetgeen
evenwel niet betekent, dat hij vóór lega
lisatie zou wiwllen pleiten. Dit zou thans
zeker praematuur zijn.
Is er echter wel een kloof tussen het
nalaten van een behandeling èn een ac
tief ingrijpen? De moderne arts hoede
zich voor de overmoed doch hulle zich
ook niet als een magiër in een hoogmoe
dig zwijgen. Hij heeft zich telkens af te
vragen, of „verlenging van het leven"
tot iedere prijs geoorloofd is. Dat het
„heil" van de patiënt zijn oogmerk heeft
te zijn (Hippocrates) gevoelt dr. Schenk
als een zekere aanmatiging.
Is het inhumaan, zo vroeg dr. Famer
om de mens op zijn naderend einde te
willen voorbereiden? Men wil de dood
.soms uit angst voor de eigen dood? zo
als dr. Schenk had opgemerkt) wèrorga
niseren. De familie vraagt van arts er
zielzorger vaak om de „comedië" mee te
spelen en de dood zolang mogelijk bui
ten de gezichtskring te houden. Onze
moderne medische zorg schiet soms i
haar doel heen. Wanneer het leven
geteren wordt, vraagt de hoogbejaarde
zich af, of zijn leven nog enige zin heeft.
Dr. Faber wil het begrip „euthanasie'
een ruimer inhoud geven: de arts zowel
als de predikant, maar ook de hem om
ringenden hebben in solidariteit de pa
tiënt bij te staan om diens angsten voor-
en verlangen naar de door uit te spre
ken: maar ook om hem te helpen de
dood op christelijke wijze als onvermij
delijk doch ook als n iet-wezenlijk te
zien. Er zijn voorbeelden van mensen
die a.h.w. „boven de dood uit leerden
leven". Dit hebben wij trouwens geduren
de heal ons leven nodig. Spr. acht het
onjuist, als men in de ziekenhuizen
met bijkans stervenden medisch bezig
blijft, zdat hij geen kans krijgt om posi
tief tegenover de dood te komen staan.
Al te geperfectioneerde medische ver
zorging dreigt zodoende geestelijke ver
waarlozing te worden. Gevolg van het
feit dat het leven al te eenzijdig biolo
gisch wordt gewaardeerd, alsof dit het
hoogste goed zou zijn! Naast de over
denking en de beoefening van de levens-
ook die van de stèrvenskunst. Een
rijpingsproces moet worden doorgemaakt,
waartoe verlenging van leven zinvol kan
zijn ook al betekent dit verlenging van
lijden.
Het christelijk geloof heeft de posi
tieve waarde van het lijden zo duidelijk
het licht gebracht, dat m geheel on-
cultuurkring het lijden thans gewaar
deerd wordt als bijdrage tot de vorming
van de persoonlijkheid. De arts dient re
kening te houden met de geloofsovertui
ging van zijn patiënt. Ons past t.o. hei
mysterie van leven, lijden en dood grote
eerbied, terwijl alle spreken en handelen
ingebed moet zijn in de liefde tot de
In de discussie kwam naar vi
het soms gewenst is, dat de predikant
"icht is over de patiënt (bij chroni-
zieken en bij gevallen van hysterie»,
doch vaak ook is het minder gewenst:
e zielzorger staat dan onbevangener
o. de patiënt.
Gebed voor de
vluchtelingen
Op 1 juni is het door de Verenigde Na
ties uitgeroepen Vluchtelingenjaar begon
nen en overal ter wereld zullen pogingen
ondernomen worden om het probleem
de vluchtelingen die sinds het ein-
an de tweede wereldoorlog in kam
pen verblijven, een belangrijke stap
der tot een oplossing te brengen.
Tijdens het weekend van 27 en 28 ju-
i wordt de kerken gevraagd om zich
tot God te richten in een gebed
welslagen van deze poging. De Stichting
Oecumenische Hulpverlening heeft zich
tevens gericht tot de Mohammedanen er
dc Eoeddhiaten en hun ook om gebed ge-
De Nieuwe Vertaling is niet altijd beter dan de Statenvertaling
Een enkele keer verbergt zij zelfs door haar taal wel eens eet
les die in de oudere vertalingen wel tot zijn recht komt.
Daar is bijvoorbeeld het verhaal van de wonderbare visvangs
in Lucas 5. Christus zegt tegen Petrus: „Zet uw netten uit on
te vissen." De discipel is gehoorzaam en de vangst is zo groot
dat hij slechts met grote moeite binnengehaald kan toorden
Hebt u zich wel eens afgevraagd hoe het kwam, dat het ne
scheurde?
Misschien heeft de Statenvertaling wel de oplossing. Daai
staat niet, dat Petrus de netten, maar het net (enkelvoud
uitwierp. De gehoorzaamheid van Petrus is maar een halj
slachtige gehoorzaamheid.
In plaats van de netten zet hij slechts één net uit en dat eni
net moet dan al de vissen bevatten die Christus voor hen
bestemd heeft. Christus geeft niet te veel, maar de gedeeltelijk
gehoorzaamheid van Petrus kan al Gods gaven niet verwerken
Zo is het ook vaak in ons leven. God heeft veel om te geven
maar wij ontvangen het lang niet allemaal, omdat wij in om
aarzelend geloof een groot gedeelte verspelen.
GEBEDSWORSTELING
J7R IS, menen wij, gisteren
i vele toch in een en hetzelfde kerkverband
gereformeerde kerken, synodale z
Gods Naam verheerlijkten? Schreit
wel als vrijgemaakte, met grote ernst niet de ziel als men bij tijd en wijle
om eenheid gebeden. Want geheel de verbittering opmerkt, die ge-
onverwacht zo mag men het toch groeid is tussen broeders in Christus?
wel stellen zijn er tussen beide Een verbittering die zo verklaarbaar
kerkeraden in verschillende plaatsen is omdat ze voortkomt uit onvrede
van ons land gesprekken op gang niet het bestaande!
gekomen en worden er beslissingen Het is niet te verwachten dat door
voorbereid, waarover iedere chris- deze eerste symptomen van toenade-
ten zich intens mag verheugen. Men ring alle moeilijkheden spoedig tot
heeft in onze krant (op 30 mei) ken- het verleden zullen behoren ookj
nis kunnen nemen van de in Almelo kerkelijke molens malen langzaam,
gevoerde briefwisseling en van de En menigeen zal met zichzelf te wor-
pogingen die ook
»r- stelen hebben, want er zijn in menig
den aangewend om tot een vrucht- hart wonden geslagen welker lit-
dragend gesprek te komen en tekens nog maar nauwelijks rijn ge
er is reden om aan te nemen dat heeld.
men in tal van gemeenten met een Die worsteling zal een gebeds-
zeker ongeduld het verdere verloop worsteling moeten zijn, een zich
van dit „pionierswerk" afwacht om- stellen voor de Koning der Kerk
dat men gaarne het voorbeeld wil alles wat het eigen hart beroert.
bestaande toestand hoe zou het gebed
ook anders kunnen! Bloedt niet het mogen
hart als men iziet hoe op de zondag
eenheid opklinken. En dan
het alles in vol vertrou-
overgeven aan Hem in Wien
hier en de ander daar ter de Rerk zich altijd geborgen mag
kerke gaat mensen die vroeger weten.
RUKJE AAN DE BEL
Pleidooi voor uitgave oude psalmmelodieën
Misschien was de centrale lig
ging van de plaats van bijeen
komst waar de Gereformeerde
Organistenvereniging j.l. zater
dag haar 28e jaarlijkse algemene
ledenvergadering hield mede een
van de oorzaken, dat deze jaar
vergadering door een verheu
gend groot aantal leden werd bij
gewoond.
De spreker bezag het antwoord van Cal
vijn op de vraag: Waartoe dient het
huwelijk? Hij ging in op de huwelijks
trouw en haar mogelijke ongeldigheid.
Hij stelde, dat Calvijn het eens was
met Luther, die het huwelijk niet als
'n Kwaliteitsproduct van da Wybart-Fabrlakan. 70 an 90 et alléén bij Apothakan an Droglstan
44
l „Wat zegt u?" vroeg Findhorn ongelovig,
i „Ik weet het wel." Van Effen glimlachte wat ver
knoeid. „U begrijpt er geen steek van. niet? Ze
ihadden me moeten laten braden"
„Maar ik was er nog niet alleen levend en
wel, maar zelfs met een behoorlijk verbonden hoofd.
Merkwaardig, niet kapitein?"
„Merkwaardig is eigenlijk het goede woord niet."
Findhorns stem klonk effen, zonder enige intonatie.
„Vertelt u ons de waarheid, mijnheer Van Effen?
©at is eigenlijk een dwaze vraag, want u zult na
tuurlijk in ieder geval „ja" zeggen, of u het nu
Werkelijk doet of niet."
„Hij doet het inderdaad, kapitein Findhorn." De
«tem van Farnholme klonk merkwaardig overtuigd
en op dat moment helemaal niet als die van briga
degeneraal Farnholme. „Daar ben ik absoluut zeker
„Werkelijk?" Findhorn draaide zich om teneinde
ihem aan te kijken. Dat had trouwens iedereen ge
daan. gepakt door iets eigenaardigs in de klank
•van Farnholmes stem. „Wat doet u zo zeker zijn.
.generaal?"
Farnholme maakte een handgebaar, zoals iemand
•dat pleegt te doen die vindt dat men hem meer
•au sérieux neemt dan hij had bedoeld. „Per slot
«van rekening ken ik Van Effen beter dan iemand
•anders hier En zijn verhaal moet wel juist zijn
want anders zouden we hem hier niet voor ons zien
Dat klinkt misschien wel erg vaag, maar misschien
kunt u het toch wel volgen."
Findhorn knikte, in diep nadenken verzonken
tmaar antwoordde niet. Er heerste een poosje die
pe stilte in de eetzaal, die slechts werd verstoord
door het kraken, dat ieder schip doet als het op
«n zware zee met de golven worstelt en telkens
dn een golfdal terechtkomt. Verder hoorde men niets
anders dan het voetgeschuifel van de mannen var.
Siran. Toen keek Findhorn op zijn horloge en wend
de zich tot Nicolson.
„We moeten weer naar de brug. mijnheer Nicol
«on. Ik zou zo zegger dat we weer zwaar weer
•voor de boeg hebben, als ik de dingen tenminste
-goed aanvoel. En wat kapitein Siran en de zijnen
door ALISTAIR MAC LEAN
(vertaling Rob Limburg)
(Wordt vervolgd)
betreft, zou ik zeggen: een gewapende wacht voor
de rest van de nacht." Findhorns ogen stonden even
koud en onbewogen als zijn stem klonk. „Maar er
is nog één ding dat ik eerst nog wel even zou
willen ophelderen."
Hij liep op zijn dooie gemak naar de bemanning
van de „Kerry Dancer", zonder enige moeite het
evenwicht bewarend ondanks het zware slingeren
van het schip, maar hij bleef staan, toen Van Ef
fen zijn hand uitstak.
„Ik zou ze in de gaten houden als ik u was,"
zei de Nederlander rustig „De helft heeft meei
dan één mes bij zich. en zij zijn er gauw mee.'
,.U hebt een revolver Findhorn stak zijn hand
uit en pakte de automatische revolver, die Van Ef
fen tussen zijn riem had gestoken.
„Mag ik?" Hij bekeek het wapen, en zag dat dc
haanpal nog niet was overgehaald. „Een Colt 38."
„Kunt u overweg met die dingen?"
„Dat zal wel gaan." Op zijn hoede liep Findhorn
naar de dichtstbijstaande man van het groepje. Hel
was een forse, breedgeschouderde kerel met een
glad, brum gezicht zonder uitdrukking; hij maakte
de indruk, dat daar allang geen uitdrukking meei
op te zien was geweest Hij had een dun snorretje
bakkebaarden tot een eindje onder de oren, en
zwarte, uitgedoofde ogen. „U bent Siran?" vroeg
Findhorn, bijna onverschillig.
„Kapitein Siran. Tot uw dienst." De onbeschaamd
heid lag in de lichte nadruk op dat „kapitein'
dn de onmerkbaar-lichte buiging met het hoofd.
„Formaliteiten laten me koud." Findhorn bekeek
hem mei plotselinge belangstelling. „U bent Engels-
„Misschien wel." Ditmaal krulden de lippen even,
•niet zozeer tot een glimlach, als wel tot een vol
maakt gebaar van luie minachting. „Zullen we maar
zeggen Angelsaksisch?"
„Het doet er niet toe. U bent de kapitein was
de kapitein van de „Kerry Dancer". U hebt uw
schip verlaten, met alle mensen erop, die u achter
stalen deuren had opgesloten om daar te sterven,
hetzij te verdrinken, dan wel levend te verbranden
dat doet er op het ogenblik niet toe. U was het.
die ze daar wilde laten omkomen."
„Wat een melodramatiek!" Traag onderdrukte Si
ran een geeuw, een meesterstukje van vermoeide
onbeschaamdheid. ,.U Vergeet de tradities van de
zee We hebben voor die ongelukkigen gedaan wal
we konden
Findhorn knikte langzaam, draaide zich om en Het
zijn blik glijden over de zes metgezellen van Siran,
die zich geen van allen bijzonder op hun gemak
schenen te voelen. Maar een van hen, een man met
een smal gezicht en een scheel oog, was wel bij
zonder zenuwachtig en onrustig. Hij schuifelde voort
durend met zijn voeten, terwijl zijn handen en vin
gers er een eigen leven op na schenen tc houden
Findhorn liep naar hem toe en ging vlak voor hem
„Spreek je Engels?"
Geen antwoord. Alleen maar een fronsen van de
wenkbrauwen, een schouderophalen en een gebaar
met de handen, ten teken van een niet begrijpen
„U hebt de goede, kapitein Findhorn." zei Van
Effen langzaam, op lijmerige toon. „Hij spreekt bij
na evengoed Engels als u."
Snel haalde Findhorn zijn revolver te voorschijn,
-ette die op 's mans mond en gaf er een tamelijk
onzachte duw tegen. De man deinsde achteruit,
maar Findhorn ging mee Na zijn tweede stap stond
hij met zijn rug tegen de muur. waar hij met zijn
wijd geopende handen met alle kracht tegenaan
drukte, terwijl zijn ene goede oog in doodsangst
naar de revolver keek, die tegen zijn tanden drukte.
In de ochtendvergadering, gehouden
een der zalen van de Geref. Pniëlkerk te
Utrecht, heeft de voorzitter, D. W. L.
Milo, in zijn openingswoord de wens tot
uitdrukking gebracht om tot een nieuw
psalter te komen, waarin de 124 psalm
hun oorspronke-
Wij leven in het jaar,
450e verjaardag van Calvijn vieren' de
i rusteloze ijver
i bereikt heeft,
berijmd gedeelte
haar samenzang
grote hervormer, die
en in een profetische
dat de gemeenten ee
van Gods Woord ii_
doen klinken. Geen land ter wereld
zo trouw gebleven aan Calvijns melodieën,
waarvan, zoals bekend, de compositie
was opgedragen aan Louis Bourgeois
Maitre Pierre, als Nederland.
Ook wordt in geen land de behoefte
aan een nieuwe kerkelijke berijming op
de authentieke melodieën zo sterk ge
voeld als in het onze. Maar de spraken
zijn verward. De eensluidendheid t.o.v.
de notatie, zoals die in de verschillende
uitgaven voorkomen, is, vooral
ritmisch patroon betreft, ver te zoeken.
Daarom is het broodnodig, dat er
betrouwbare en universele uitgave
de melodieënschat van 1562 komt.
Voor zover bekend zyn er in ons land
slechts drie exemplaren van een In 1562
gedrukt psalmboek aanwezig. Het zoi
een blijvende daad van piëteit tegenovei
Calvijn betekenen, wanneer door een
facsimile-uitgave van de oorspronkelijke
en betrouwbare editie van 1562 de al
oude psalmmelodieën in hun luister
glorie zouden worden hersteld.
Het gaat hierbij om de kennis en v
breiding van de lofzangen Israëls, om
zuivere kerkzang en zoals de spreker op
merkte in aansluiting op het bij de aan
vang der vergadering voorgelezen Schrift
gedeelte uit Haggai 2 19.
bouwen van des Heren hui:
bekommert om het huis Gods, die ervaart,
dat het hem wél eaat. Van diezelfde dag
af. die hii op zijn kalender kan aanteke
nen. zal hij zien, dat hij door de Here
eezegend wordt.
Na dit openingswoord hebben secretaris
en penningmeester hun verslag uitge
bracht Hieraan ontlenen wii de volgende
ciiferc Het aantal leden bleef onveranderd
op 698 Dat der donateurs daalde
tot 484. In het geheel zijn er thans 177
contribuerende kerken.
Van dc 17 opgekomen kandidaten
de van verenisineswece afgenomen n
examens slaagden er 7. terwijl het aantal
vereeliikende examens i.v.m. te benoemen
organisten 4 bedroeg.
De Orgeladviescommissie van de G O V
heeft eerste adviezen uitgebracht. Zes
nieuwe orgels werden onderworpen aan
de eindkeuring. De penningmeester kon
melding maken van de gezo de financiële
Dositie der vereniging. Het voorstel tot
hanrOiavine der jaarlijkse contributie van
'12.50 werd aanvaard.
A ischeid
Een der oudste leden der Vereniging,
de heer W A Houtman behorende tot
de vijf oprichters, heeft na 28 jaren be-
jyE brief die het Landbouwschap verdedigen tegen de kritiek die het
gemeend heeft te moeten schrij
ven aan de minister-president en aan
de minister van landbouw en vis-
zonder enige twijfel nog zal ontmoe
ten?
Van het kabinet-De Quay wordt een
gebleven.
Toch lijkt deze herinnering n
wat aan de voorbarige kant.
Landbouwschap wijst er op dat
een plan op tafel ligt voor allerlei
cultuurtechnische werken, tezamen Landbouwschap is niet de enige) al
beogend de leefbaarheid en de pro- aan de bel begint te trekken voordat
duktiviteit ten plattelande te verho- de ministers een redelijke kans heb-
gen. Een plan dat al vrij nauwkeurig ben gekregen zich in te werken. Men
is uitgewerkt, zelfs met een vrij vestigt dan (weer) de indruk dat niet
nauwkeurige kostenberekening. Op d« Kroon en haar dienaren dit land
zichzelf een redelijk plan maar is regeren maar dat belangenorganisa-
het ook redelijk dat men van het ties d? plannen maken en de minis-
nieuw opgetreden kabinet verwacht 'ers d'e plannen maar hebben uit te
dat het in zijn eerste verklaring
nieuwe koers is geen zaak die men
ons van vandaag op morgen, „even op
Het papier zet" daar is tijd voor no
dig. Het is daarom niet plezierig dat
belangenorganisatie (en het
de volksvertegenwoordiging dit plan
al in zijn geheel had overgenomen?
Is het redelijk van de nieuw opge
treden minister van landbouw te ver
wachten dat hij het geheel al tot in
finesses kan overzien en zelfs kan
voeren. Het ware ons daarom lie
ver geweest wanneer het Landbouw
schap zijn ongerustheid in toom had
weten te houden tot september als
de nieuwe begrotingen worden inge
diend bij de volksvertegenwoordi
ging.
noemde drs. A. Houtman, die door de
vergadering uit een door het bestuur
gesteld tweetal met meerderheid van
stemmen werd gekozen.
Met grote dankbaarheid releveerde een
der bestuursleden de grote liefde en toe
wijding, waarmee de scheidende func
tionaris altijd de Vereniging heeft ge
diend. Als tastbaar bewijs van erkente
lijkheid mocht de heer Houtman Sr. een
langspeelplaat van „The Messiah" in ont
vangst nemen.
Orgelspel
Middags heeft collega J. C. Hane-
graaff een korte causerie gehouden over
de muziekbijlagen, zoals die het afgelopen
het maandblad der Vereniging zijn
verschenen. Op het door de firma Leef-
lang te Apeldoorn gebouwde mechanische
orgel in de Pniëlkerk zijn deze koraal
voorspelen door verschillende organisten
ten gehore gebracht. Hierop volgde nog
een orgelbespeling door de organist der
kerk C. F. Morriën. Wij hoorden de be
kende Sweelinck Variaties over
n John Buil, een Praeludium en Fuga
g kl. van Bach uit Band 3 en het trio
Hert Jesu Christ dich zu uns wend'
i van Bach. Vervolgens een Canzona
de 20e eeuwse componist Micheelsen,
Partita over psalm 116 van Cor Kee,
compositie van Jean Langlais en tot
besluit een Toccato van Marius Monni
kendam.
goede gedachte, om bij
ieder op het programma vermeld werk
- - 'e eebruiken registraties, aan te ee-
Daardoor konden de aanwezigen zich
goed beeld vormen van het nie
orgel en zijn speelmogelijkheden.
Het gespeelde trio van Bach heeft
persoonlijk de meeste voldoening
schonken Hier kwam het instrument
wegend fraai -temmr"matnr,oa,.
wel op zijn voordeligst uit. Het minder
goede effect van «"n wat scherpe ir'ma-
Octaaf 4vt) wordt bij een
gevulde kerkruimte waarschijnlijk goed
deels opgeheven.
BENOEMINGEN
Benoemd lot onderwijzer aan de Mar-
mxschool te Dordrecht, de heer Van
wieringen te Rotterdam; aan de school
met de Bijbel te Rhoon, P. Hijzelen-
doorn te West-ÏJsselmonde; aan de
Nassauschool te Bennekom. G. Bos te
Langbroek; aan de Chr. School te
Rheden. W Jelgerhuis te 's-Gravenzan-
de en W J. Th. Scholten te Varsse-
veld; aan de Chr. Nat. School te Ab
coude. J. Pabon te Rotterdam: aan
de Chr Na'.. School te Zuid-Beijerland.
B. H. L. Pruil te Driebergen: aan de
Beroepingswerk
NEDERL. HERV. KERK
Aangenomen naar Amsterdam (W. de
Zwijgerkerk): dr. J. H. van Beusekom
te Breskens; naar Groningen: (vac C.
M. Luteyn); J. Grolle te JYijverdal.
Bedankt voor Bodegraven. G. van
Estrik te Nieuwland; voorOchten (Gld):
A. Kool te Brandwijk.
Benoemd tot vicaris te Utrecht (wjjk-
gem. Noorderbrug): J. L. Leeuwis.
kand. te Vlaardingen.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Garijp, G. de Ruyter.
kand. te Knijpe; te Gees: J. Tevel,
kand. te Middelburg.
Aangenomen naar St. Laurens: Chr.
van Ulden, kand. te 's-Gravenhage. die
bedankte voor Reitsum, Sohoonoord.
Siegerswoude en Zwaagwesteinde; naar
St. Pancras: J. C. Rietveld, kand. te
•s-Gravenhage. die bedankte voor Dom
burg-Westkapelle. Gees (Dr.), Harme
ien en Wateringen; naar Hoek (Zld.) J.
Verbeek, kand. te 's-Gravenhage, die
bedankte voor Aardenburg en Wilsum.
Tweetal te Leeuwarden (vac. J. C.
Hagen): G. Heyerman te Nijverdal en
G. Meyster te Ede. i
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Driebergen (tweede maal)
F. Bakker te Huizen (N.H.), die dit
beroep aannam.
Bedankt voor Londen, Ontario, Canada
(Free Chr. Ref. Church) W. van 't Spijker
te Drogeham.
GEREF. GEMEENTEN
te "vfaard'ingen.' H'
UNIE VAN BAPT. GEM.
Beroepen te Enschede: J. Ketelaar te
Hoogezand.
DOOPSGEZINDE BROEDERSCHAP
Tweetal te Amsterdam: (vac. dr. J D-
H0Zn w i-B' Kossen te Berlikum en
H. B. Woelinga te Dordrecht-Breda
Samuelschool te Polsbroek, G. Procé te
Leeuwarden: aan dc School met de Bij-
A. van Dijk te Gies-
bel te Hoornaai
sendam-Hardinxveldaan de Willem
Lode wijk school te Enschede. H. Braaks-
ma te Blokzijl; aan de Prinses Beatrix-
school te Huizen (N.H.). H. Visser te
Oppenhuizen (Fr.); aan de school met
de Bijbel te Bekveld. G. Baars te Rhe-
ÏT* »a°, dr* Th- de Visserschool
te Katwijk aan Zee. W. Bergsma te
Leeuwarden (tijd.); aan de Chr. School
te Kalenberg, F. H. Buys te Katwijk
rrt?APhte:paTO e JuI'anaschool te
Utrecht. R, Wiersema te Enschede; aan
de school met de Bijbel te Stolwijk. J.
i-rou te Alphen aan den Rijn; aan
?hOjr. School te Veen (N.B.), J. G.
Schalk te Zuilichem (Gld.) (tijd.).
