c
PIANISTEN
fyaekillustriitier
<Vccr<:rLi cfeieze
mmu
KOORZANG uit DUITSLAND
EN RUSLAND
r
ÜLJ:
iiiiiiiniiiiiiiiuni
Nieuw boek van
Dr. Eernstman
SPI»
JHëjI&MSL
r:
ZATERDAG 30 MEI 1959
Eenzame en geïsoleerd
kunst uit de 8-ste eeuw
ie
IS het noorden van Europa ligt een
klein landje, Ierland, het groe
ne eiland", een van de eerste landen,
die tot het christendom bekeerd werden.
Wonder boven wonder behoorde dit
eilandje nooit tot een der provincies
van het Imperium Romanum en kon de
oude Keltische bevolking daar heel
lang haar oorspronkelijke aard en cul
tuur bewaren. Zelfs toen in de vijfde
eeuw n. Chr. de Britse monnik St. Pa
trick de bevolking tot het christendom
bekeerde en spoedig veel kerken en
kloosters ontstonden, bleven de schep
pingen nog eeuwenlang de typische
eigen kunstvormen vertonen, die abso
luut geen verwantschap hebben met de
kunst, die in dezelfde tijd elders in de
christelijke wereld geproduceerd was.
Deze Keltische cultuur was en bleef on
afhankelijk van de overheersende Middel-
landse-zeeculturen, die de andere landen
doordrongen en bevruchtten.
Gespaard voor de rampen en verwoestingen,
die in de volksverhuizingstijd de hele be
schaafde wereld teisterden, bleef Ierland in
de woeste eeuwen, (5e, 6e en 7e n. Chr.) een
waar toevluchtsoord van een hoogstaande
kloostercultuur, een middelpunt van de
westerse beschaving.
De r
expressionisme"
Ierse kloosters ver- Vorm van „abstract
richtten, door ker
stening der heide
nen en civilisering
der barbaren, niet
alleen in het na
burige Britannië, maar pok op het
continent, was van beslissende be
tékenis. Maar even belangrijk
Dr. J. P. A.
Eernstman, de oud
rector van het Huy-
gens Lyceum te
Voorburg, is in zijn
grijze dagen zijn
oude liefde trouw
gebleven. Deze
liefde is: De Griekse Tra
gedie en zijn trouwuiting
is de waardevolle studie,
die hij hieraan heeft gewijd
ïn welke zojuist 'bij De Er
ven F. Bohn N.V. te Haar
lem onder dezelfde titel is
i-»ii zijn vragen, proDiemen, aie c.
raadselen zullen blijven, boeiende Uitgegeven als nummer 04
raadselen, interessante problemen van de Tweede Reeks van
moeten Cwi^och^'schuSd'ig0 blijvend de bekende Volksuniversi-
Wij bewonderen de eigen aard, het teits Bibliotheek,
meesterschap, wij ondergaan de
suggestieve werking van deze in- jn ,j;n jeugd heeft dr. Eernstman
druktvekkende kunstwereld. Wu opDoen„s Sophokles' .Philoktetes'
kunnen ook haar uitstralingen vT j-
sprake ervan! Is zij dan jong?
Ook dat niet! Kan men zeggen,
dat zij westers is. of misschier
nog eerder oosters?
Dit zijn vragen, problemen, die
dat die opvoering toch niet helemaal i
'roege middeleeuwen nog veel- werd zijn wens eens een Philoktetes t>
vuldig te vinden zijn, zowel in de kelijk zijn moest en in 1930 heeft hij
andere landen volgei
gen
boekillustraties als in de klein'
kunst van West-Europa.
Maar ze blijft toch
geïsoleerd, een zeldzaam
meen, zoals elke w
nistische schepping
later begreep hij.
was geweest. Het
en, zoals hij wer-
huhp van Abraham
opvoering weten
der Vries in het Haagse Seinpost
organiseren, die werkelijk aan de antieke spelregels zoveel
mogelijk voldeed. Zoveel mogelijk want een adequate
feno- voorstelling zal wel nooit lukken. Trouwens, als men eens over
expressio- exacte gegevens zou beschikken, dan zouden deze toch maar
zeldzaam betrekking hebben op een bepaalde historische periode
leen maar typerend zijn voor één bepaalde stijlopvatting. De
Griekse Tragedie. en dr. Eernstmans boek is daarvan één
doorlopend getuigenis heeft voortdurend de invloeden van
een zich immer wijzigende ontwikkeling ondergaan.
l)<De belangrijkste Ierse boe
ken zijn de „Book of Durrow" i>r Eernstman beschrijft haar want het blijft jammer, dat de
uit de 7de eeuw, de ..Book of dan ook, zoals zij in haar bloei- geleerde schrijver niet een
Kells" uit de 8ste eeuw. beide tijd <de 5e eeuw) moet zijn ge- hoofdstuk heeft gewijd
in Dublin bewaard, verder nog weest, toen Aischylos. Sophokles theatertheori
Evangeliarium in St. Gallen en Euripjdes haar gestalte gaven.
bewaard, en verschillende frag
menten, die eveneens in deze
eeuwert ontstonden.
Aristote-
- - Horatius. Dezen immers
Verder 'dan deze vijfde eeuw wil hebben via de Renaissance een
hij niet gaan. geweldige invloed uitgeoefend
Öp dit punt zou men zelfs het op het klassieke toneel in West-
boek een tekort kunnen verwijten, Europa. In ons land hebben met
name Vossius en Daniel Hein-
die. Zijn boek is uiter
mate belangrijk voor een
ieder, die inzicht wil
krijgen in het Griekse
theater als zodanig.
Vooral, omdat het zich
niet beperkt tot de lite
raire (laat staan louter-
philologische) aspecten,
maar aandacht schenkt
aan de totaliteit van het
theater, zowel in zijn speltechni-
sche realisering, als zijn religieus-
culturele betekenis, Men kan dr.
Eernstman hiervoor slechts van
harte dankbaar zijn.
Het is geen teken van onvol
daanheid. maar wel van grote
waardering, als men hieraan de
wens verbindt nog eens eer. stu
die van zijn hand te mogen be
groeten over de invloed van de
Griekse tragedie op het toneel, dat
later kwam. Zonder Grieken
geen toneel, niemand kan ons
dit zo duidelijk maken, als deze
deskundige, die zowel de Grieken
als het toneel kent als weinigen.
EV. GROLLE
BOEKBESPREKING
Toengeb. de hunebedbouwer,
door Johan Hidding. Uitga
ve J. H. Kol N.V., Kampen-
Waarom zending? door dr. J. de lezer
was, dat zich hier de eerste aan
raking en verbinding tussen het
Oud-Keltisohe Noorden, en de
Christelijke geest voltrok. Ierland
wist rijn culturele positie tot de
9e eeuw te bewaren, toen Noor
mannen en Denen het eilandje
overvielen, veroverden, en veel
kostbaar cultuurgoed vernielden.
Keltische cultuur
Later In de Middeleeuwen, in
het eerste westerse wereldrijk,
dat Karei de Grote stichtte, en
dal als erfgenaam van het Ro
meinse Rijk optrad, vond ook Ier
land haar plaats, en kwam in na
der contact met de westerse be
schaving en daardoor ook met de
antieke erfenis. Nooit meer open
baarde zich echter daarna de wa
re Keltische geest in haar onaf
hankelijke, zuivere vorm, zo sterk,
als in deze bloeitijd van de 7-de
en 8-de eeuw.
Wat bezitten wij van deze Kel
tische cultuur? Helaas, bleef van
de bouwkunst, van kerken en
kloosters, maar bitter weinig
over: enkele grafmonumenten,
stenen kruisen met Keltische or
namentiek. en de merkwaardige,
eenzame, onversierde ronde to
rens van onbekende bestemming.
Méér bleef van hun kleinkunst
bewaard. Daarbij zijn prachtige
sieraden en andere metaalwer
ken, boekbanden, kerkelijke voor
werken van verbazende perfectie,
met de bekende Keltische motie-
Maar de belangrijkste kunst
werken, die in de hoede der kloos
ters bewaard bleven, zijn enkele
kostbare manuscripten. Deze hei
lige boeken, door Ierse monniken
geschreven, met oneindige vlijt,
geduld en vaardigheid, rijk geïl
lustreerd, zijn de levende getui
gen van de bizarre, originele en
verrassende kunstwereld van een
volk. met ongekende fantasie en
groot scheppend vermogen.
Het is echter een kunst die zo
vreemd en zo ingewikkeld is, dat
de interpretatie ervan een bijzon
dere instelling vereist.
Wat zijn de meest karakteris
tieke eigenschappen van deze
grote vorm, de wilde driften zijn
onderdrukt, als het ware overwel
digd en tot orde geroepen.
Als we deze kunst als expres-
sibnisme willen interpreteren,
steeds dit voor ogen
houden. Want
aan. dat hier een diepe innerlijke
houding tot uitdrukking komt. en
een wil, die zich tegen de natuur
lijke wereld verzet.
Immers, de natuurvormen, in
dien deze als tekstillustraties toch
nog optreden, iheilige figuren,
beesten, evangelisten-symbolen, af
en toe zelfs een bijbelse voorstel
ling), ondergaan zodanige vervor
mingen en verwringingen, dat ze
haast onherkenbaar zijn, onnatuur
lijk,
Bezinning over deze belangrijke
vraag is vruchtbaar in allerlei op
zicht. Laat men dit voortreffelijk
eeen twiïfel geschriftJe- oorspronkelijk een
referaat, daarbij ter hand nemen
richting te geven.
Het meisje
door Aimée van Tricht. Uitga
ve Uitgeversmaatschappij Hol
land, Amsterdam.
Vondel de moed niet
had ervan af te wijken. Maar se»
dit terzijde.
Dr Eernstman heeft zich tot
taak gesteld niet verder te gaan
dan deze vijfde eeuw en getracht
de Griekse tragedie op dat tijdstip
van haar ontwikkeling zo nauw- Aischylos. Sophokles
keurig mogelijk te tekenen. Hij is des.
hierin voortreffelijk geslaagd. Met een grote kennis van za-
Uiteraard heeft hij daartoe ook ken, met een grote voorzichtigheid
uitgebreide aandacht besteed aan in het oordeel, maar bovenal met
de Goudkust, de voorgeschiedenis. Het is zeer een grote liefde heeft dr. Eernst-
st. die graag op de-
zijn onderwerp behandeld.
Toengeb is de zoon
vreesde dorpshoofd Kien. Het ver
haal speelt zich af in de tijd der
hunebedbouwers, van wie de reus
achtige Kien er een is. Het hune
bed dat hij met zijn mannen heeft
gebouwd is echter een bron van
voortdurende strijd met de bewo
ners van het dorp in het noorden.
Nu beschrijft het verhaal de bele
venissen van Toengeb, die, terwijl
hij nog een jongen is, allerlei hel
dendaden verricht en daardoor bij
de noorderburen bekend komt te
staan als de raadselknaap, die je
maar beter uit de weg kunt blij-
Een man voor Mariëtte,
door H. E. Bates. Uitgave
Nieuwe Wieken, Amstelveen.
Het uit het Engels vertaalde
boek beschrijft de geschiedenis
van een achttal vrijbuiters pa
en ma Larkin en hun zes kinde
ren dat op zijn boerderij als
in Luilekkerland leeft. Er is geld.
eten en drinken in overvloed
interessant te lezen wat de schrij-
ver over de oertijd van het Griek- Zijn voorliefde gaat (terecht) uit op het erf struikelt
theater heeft mede te delen, naar Euripides, de meest „men- den, kalkoenen
Een eenvoudig en toch bijzon
der verhaal over een te vondeling
Hij sprak en ik hoorde, door gelegde neger-baby. die tenslotte
A. K. Straat,ma. Uitfat. Uit- aU "trertl Sig"!U?e"d! "tS
a i. Ti ii j naar haar geboorteland terug- .„„j
geversmaatschappij Holland, keert Laat het verloop der ge- tra?ed,
Amsterdam. beurtenissen soms wat te gemak
kelijk zijn opgebouwd, er zit gang
spanning in het boek, het leest
de problemen worden niet
vermoeiende
ganzen.
Zelf oudste dochter, Mariëtte, ii
verwachting en „moet dus
De
iijbelse dagboeken moeten tel-
kens weer nieuw en anders zijn v]ot
ook want hun
Hoe de tragedie zich ontwikkeld selijke" onder de tragici
heeft uit de levenslustige Dionu- heeft hij diens ..Iphigeneia in ïau-
soscultus. ris" en de „Hippolutos" met zijn
Na deze voorgeschiedenis wijdt leerlingen opgevoerd. Dit
hij achtereenvolgens hoofdstukken voorbeelden
de eerste opvoeringen der klassiek ton^.. -- ------ y? V j ï--t Cï-.t*
'die 'de comedie en het sa- componeerde dan persoonlijk de tig beschreven. Uiteindelijk blijkt
t'yrspel noemt hij terloops): aan koormuziek. Thans nu hij geen overigens jlat Mariette toch _niet
koor en publiek, het theater;
maskers; mm
worden geholpen". Een
belastingambtenaar wordt het
geïnspireerd slachtoffer. De manier waarop de-
wordt ingepalmd is gees-
dat kunnen
school meer heeft -
lulll„ c„ üiaaKcio, -.j.. werk vrije tijd heeft hij de gelegenheid de verloving al
het boek. het leest te beëindigen met een bespreking gevonden tot het schrij
de voornaamste werken Ém"''
verwachting
verloving al een feit. Het is
.V.luchtig geschreven verhaal en
inleiding tot de Griekse trage- daardoor aardige vakantielectuur.
alleen gestyleerd bron is onuitputtelijk. Dit blijkt vinden snel hun oplossing. We
bepaald abnormaal.
de menselijke figuur boek
bekijkt, zou men kunnen vragen: daad
is deze kunst dan primitief? Geen nieuv.
echter niet altijd zó als
Straatsma, dat inder-
menige dagoverdenking
anders is en veelvuldig
DETECTIVE-VERHALEN
Will Geerlink heeft een 11-tal
korte detective-verhalen bij el
kaar uitgegeven en de voorzit-
de Ned. Geoffrey Gill
Een lied van de Biesbosch,
door C. Baardman. Uitgave J.
N. Voorhoeve, Den Haag. Zes
de druk.
Dat dit boek om een zesde druk
vroeg verbaast niet. Want hel is
een boeiend verhaal over het zeer
aparte leven in de Brabantse
n deze tijd" genoemd. En zijn Biesbosoh. Baardman weet er zó
niet veel grote figuren die zich over te schrijven, dat de lezer
ontspannen in het het water i
krijgen ook moderne muziek
graag even ontspannen in het het water en wat op en bij dat -pep uionf tussen de heden-
speurders verhaal? De verhalen water wordt beleefd, als het wa- DE J h.
Will Geerlink zijn spannend e
Lijnornamentiek
Ambachts-
vraagstukken
Ambachtsvraagstukken in
Europees perspectief, uitgave
Stichting Ambachtspubliciteit,
onder redactie van G. P. J. van
Overbeek, Badhuisweg 108, Den
Haag.
Onder de titel Ambachtsvraag-
stukken in Europees perspectief,
is een Europa-nummer versche
nen van de Kroniek van het Am
bacht, waaraan deskundigen op
het gebied van de ambachtsbe
vordering en de ambachtsorgani
satie uit twaalf verschillende lan
den hun medewerking hebben
verleend. Dank zij een voortref
felijk samenspel tussen de am
bachtsdeskundigen, die aan deze
publikatie medewerkten, kon be
langrijk studie- en vergelijkings
materiaal worden bijeengebracht,
dat als baken kan dienen voor het
jn Nederland te voeren ambachts-
beleid. Daarnaast kan deze uit
gave worden beschouwd als een
nuttige bijdrage tot de zozeer
wenselijke gedachtenuitwisseling
In het kader van de wordende
Europese markt. In het boek is
een samenvatting van de inhoud
in het Frans en Duits opgeno
men. Voor ieder, die bij het am
bacht betrokken is, een voortrel-
felijke uitgave om zich internatio
naal te oriënteren.
TN de eerste plaats zien we hier
een streng aan het vlak gebon
den, abstracte lijnornamentiek,
van chaotisch-drukke en overda
dige rijkdom. Een lijnenspel van
hartstochtelijke, bijna extatische
bewegingsdrang. Een waar „per
petuum mobile", waar alles draait
en slingert, kronkelt en golft, alles
in elkaar verwerkt, met elkaar
onoplosbaar vervlochten is. in een
onrustige. duizelingwekkende
dwarreling.
Het merkwaardigste is echter,
dat die chaos en deze ontembare
dynamiek, door zeer strakke
krachtige en duidelijke omtreklij
nen in toom gehouden worden
Deze omtrekken vormen of de
mooie, grote initialen, de begin
letters van de tekst, of grote, een
voudige en strenge geometrische
vormen, die "n krasse tegenstel
ling staan tot de dwarrelende, be
wogen vulling.
Want binnen deze strakke om
lijstingen leeft een hevig opgewon
den wereld van wemelende,
vreemde wezens, als door een
mikroskoop gezien! Half orna
ment, half vrij lijnenspel, half fa
beldieren. die aan slang, vogel of
hond herinneren, hier en daar
zelfs mensenhoofden en zelfs
kleine, verwrongen menselijke fi
guurtjes.
De kronkelende, dier-achtige we
zens bijten met hun snavels in
eikaars slangenlijf, en vormen
daardoor een oneindig aan elkaar
vastgeknoopt weefsel, dat haast
Club een voorwoord laten toch kan men niet van leesvoer
schrijven. Deze bundel (158 spreken Het is kundig geschreven
J. TT.*er« en Geerlink verlaagt het literaire
b,Z-.)- U't&ege^fn .door 4U,ife' peil niet ter wille van de leeshon-
venj W. P. v. Stockum te Den ger Bovendien heeft hij gebroken
Haag. Het titelverhaal „Moord met de gewoonte het detective
bij eb" is het langst, de ande- verhaal altijd in heel luxe omge-
re verhalen zijn korter. vingen te Ja ten spelen.
daagse Ned. componist en de geven
amateur-pianist is eigenlijk wel
erg groot. De
de pedagogen of a
weinige activiteit van de meeste J®"
amateur-pianisten. Maar men
moet toch ook ergens anders de
den lijve ervaart.
„iet a m a teur-pia ni sten.
Dagfinale, een avondboek voor c,s Tl **\1". X, tï,c moet ,och ook er"—
jonge mensen, door dr. C. Gil- speelt veelal het bekende „klas- schuld zoeken, n.l. bij de compo-
huis e.a. Uitgave J. H. Kok, sieke" repertoire, speciaal de nisten. Te weinig nog wordt er
N.V.. Kampen. populair geworden werkjes. Wat door de hedendaagse componisten
hoort men eigenlijk in de huise- - - J 1 J
Ja, dit boek mocht nog wel ljjke kring? Toch echt weinig
hotels. Zijn verhalen spelen zich ?ens herdrukt worden. Nog meer pianomuziek van eigentijdse
Het detective-verhaal wordt dan af in Den Haag en Wassenaar en )°"Se mensen kunnen er veel aan componisten. Ook bij uit-
misschien door de high brow niet ze geven stuk voor stuk een prach- hebben Ieder van de twaalf voeririgen op muziekscholen is
tot de schone letteren gerekend, tige tekening van de ..couleur lo- auteurs schnjft een maand lan£
deze verhalen zijn zeer zeker li- cale" Een bundeltje dat zijn weg over een onderwerp. Practisch
teratuur. Heeft Chesterton dit wel zal vinden bij de vele lief
soort lectuur niet „de ridderroman hebbers.
eigen nog levende
LUTHER
en het beroep
het repertoire veelal erg
rwTTTÏuTs- perkt. Chopin en Beethoven
staan dan bovenaan.
Luther en het beroep, door ds.
C. C. G. Visser. Uitgave Neder
landse Bond „Maarten Luther",
VIA NAALD
SN PIAAT
liet 1
valt.
Even vreemd, ongewoon en ver
rassend als deze lijnfantasieën.
zijn de kleuren van deze boekil
lustraties. Nooit zijn er goud of
zilver, nooit een purperen onder
grond. maar ook geen sterke na
tuurlijke of stralende kleuren zo
als andere miniaturen. Het ge
heel toont een bleke, lichte kleur
combinatie. waarin de kleuren
lichtgroen geel, lichtrood, licht-
af e
toe
derscheiden zijn. Soms is alles
ietwat donkerder, en dan geeft het
door het warmere kleurengamma,
een meer harmonische eenheid
die zelfs aan een Perzisch tapijt
herinnert.
Spanninq
W/IJ kunnen deze kunst niet
beter karakteriseren dan met
het begrip: abstract expressionis
me: Wat zij uitdrukt is: opwin
ding, spanning, onrust, een zucht
naar spiritualiseren van alle vor
men doch tevens ccn zucht naar
oneindige, onophoudelijke bewe
ging en chaotische menigvuldigheid
eigenlijk een innerlijke dwang tot
het mateloze.
Maar het komt nooit zo ver! De
mateloze overdrijving is getemd
door een sterkere macht, door de
JLS er twee landen
genoemd kunnen
worden als het over
goede koorzang gaat,
dan zijn het zeker wel
Duitsland en Rusland. Beide landen hebben op dit gebied een
eeuwenoude traditie. Natuurlijk is er ook in deze landen kaf onder
het koren, maar over het algemeen zijn de Duitse en Russische
zangkoren voorbeelden van goed gedisciplineerde en zangtechnisch
goed getrainde vocale ensembles.
Wie toevallig tijdens een bezoek
aan de Expo in Brussel het Rus
sische Academie Koor o.l.v. Alex
ander Svechnikov heeft gehoord,
zal van die koorcultuur in Rusland
opnieuw een duidelijk en schoon
bewijs hebben gekregen. En dat is
dan nog wel een amateurkoor. In
1943 is het koor opgericht en het
heeft zich in die korte tijd een
grote populariteit verworven. Be
grijpelijk dat er nu ook grammo
foonplaten van zijn opgenomen.
De dirigent en oprichter Alexan
der Svechnikov was verbonden aan
Radio Moskou en was ook direc
teur van de jongenszangschool. Nu
is hij president van het Russische
zangeisgenootschap er. leider van
het Russische Academie Koor
Voor de koorzang heeft hij zich ge
heel ingezet en heel wat werk van
moderne Russische componisten
heeft hij tot uitvoering gebracht
Als rasecht koordirigent ziet ook
hij in de a capella-zang de basis
van de koorzang. Met zijn Acade
mie Koor heeft hij ook een groot
klassiek repertoire opgebouwd.
Maar daarnaast is er voldoende
ruimte gebleven om het echte Rus
sische lied uit te voeren.
op-
sel. Ér worden spran
kelende en wat weemoedige volks
liederen gezongen in bijzonder
knappe bewerkingen. Ook zijn er
twee koorliederen bij van Rach
maninoff en Taneiev. Alles a ca-
pella. (25 cm. langspeelplaat S
06201 R). Deze koorzang is zo
gaaf en zo natuurlijk, dat
gaf FONTANA i
burg en Leipzig, was professor in
Innsbruck en directeur van de
Westfalische Landeskirchenmusik-
schule in Herfora en docent aan
de Universiteit van Münster. In
zijn twee boeken onder de titel
fragmenten, nl. de koorge- tjes Etudes uitgegeven.
ten en aria's „Gloria in excel-
Deo", „Laudamus te", „Gra-
agimus tibi". „Osanna". .Be-
Agnus Dei" en „Dona
rekening gehouden met de moge
lijkheden van de amateurs. Grote
moeilijke sonates of zware piano
concerten zijn door de amateur
niet in te studeren en die kan
men ook niet als studiemateriaal
op muziekscholen gebruiken.
Muziekuitgeverij Harmonia
Hilversum hèeft nu getracht die Amsterdam,
kloof tussen hedendaagse compo
nist en amateur,pianist te over- ue Nederlandse Bond „Maar-
bruggen door Nederlandse en Bel- ten Luther" stelt zich ten doel
gische componisten opdrachten te kennis van en de liefde voor
geven voor het schrijven van klei- de Lutherse belijdenis te bevor-
nere pianowerkjes, die door ama- deren en de beginselen van deze
teurs gespeeld kunnen worden. In belijdenis voor het gemeenschaps-
U"1"J sn jeven der mensen te doen kennen
en belijden.
Overeenkomstig deze doelstel-
Twee deel- lin£ Seeft de bond een reeks
totaal zijn er zo ongeveer 50
we werkjes ontstaan. Onder re
dactie van Hans P. Keuning zijn
nu twee deeltjes Sonatines, twee
plaat uit deeltje., Speelstukken
deelten
ncdictus"
alle koordirigenten.
samenwerking met de N.C.R.V
heeft hij al meerdere kooruitvoe
ringen in ons land geleid.
CANTATE, de Duitse grammo-
foonplaten-produktie die" zich spe
cialiseert op de protestantse kerk
muziek. heeft de kwaliteiten van
Wilhelm Ehmann graag willen ge
bruiken en deze koorleider zelfs
belast met
van de produkti
al meerdere platen op-
geschriften uit over „Luther en
de wereld". In deze serie hoopt
men de orde te stellen: het huwe
lijk. arbeid en beroep, het econo-
ÜJPmisch leven, de kunst, het recht.
I.UUI5 pacem'(25 cm. langspeel- Mozart, Clementf, Kuhïau, Purcelï, de staat enz. De derde brochu-
plaat 663 009 ER'. Eugen Jochum Telemann, Beethoven, Tschaikows- re in deze reeks is getiteld: „Lu-
ky> Burgmüller. Czerny, e.a. In ther en het beroep". De vragen
de bundels Sonatines komen van naar de persoonlijke en maat-
de de hedendaagse componisten Sona- schappelijke plaats van de arbeid
or van Henk Badings, Os- van de moderne mens worden hier
Hemel. Jurr. Andriessen, aan de orde gesteld, tegen de
Hans P. Keuning, Albert de Klerk, achtergrond van de opvattingen,
dirigeert het koor en het symfonie
orkest van de Beierse Rad
als vocale solisten werken
Die Chorführung" heeft Ehmann alt Hertg Töpper en de tenor Pe- fines'
schat van jnateriaal gegeven jer peai-Si dje uitzonderlijk
en stijlvol hun aria's zingei - OI d
Men kan moeilijk zeggen dat Eu- Marcel Poot. Herman Strategier die
gen Jochum - -- -- - - -
i dat radiokoor uit
het bijzonder Luther, i
Marinus de Jong. Het zijn veel- ook Calvijn, had over de beteke-
München heeft gevormd. Ook dat ai aardige prètentieloze stukken, nis van de arbeid. Speciale aan-
die geen al te hoge technische dacht wordt gevraagd voor de
stellen en de amateur heel uitspraken van de grote Refor-
vertrouwd mator, die ook thans nog gelden
klanken. voor het maatschappelijk leven.
De bundels Speelstukken bevat- Een en ander wordt toegespitst
ten bijzonder leuke werkjes van in het laatste hoofdstuk, dat Lu-
Henk Badings. Marinus de Jong, bher's boodschap voor de wereld
Hans P Keuning. Albert de Klerk, van vandaag behandelt. Erkend
Herm. Strategie
koor heeft als alle radio-koren -
een vaste koorleider. Wat het koor
op deze plaat doet is absoluut gaaf voorzichtig bekend i
en Jochum vertekent ondanks maken met de nie
ijn toch romantische instelling -
leze koorleider zeus nergens de muziek van Bach Al-
de artistieke leiding lgs js doorzichtig en beweeglijk se-
ktie. Onder zijn direc- bleven, zonder anti-Bachse porta-
de Vries wordt dat een terug tot Luther
KÏnTrd' h^ft hüjnnuWm[gev?)e!d Slechts dc solo-violist Rufolf Koec- Robbé, Ja" Fefdwhof'. De twee en Calvijn niet mog°elijk
Kantorei heeft hij nu uugevoeid kert geeft Zljn partij in de alt-aria rhiiznnHcr dat. zoals rcrof. W. Bani
...„o' te"* iets te veel gevoel.
Friedrich Micheelsen. resp. ..Ich door er een beetJC van a,e echte
wollt dass ich daheime war en barokke, bijna dartele geloofsblij-
„Herr, nun lassest du deinen Die- heid van deze ana verloren gaal
- -n rieden fahren De motel- Overigens een zeer goede opname.
i zijn opgenomen in de Paulus-
kerk te Darmstadt. (45-toeren-
plaat T 71890 F). Als U wilt weten
wat goede polyfone koorzang is.
dan moet U dit plaatje eens be
luisteren. Deze prachtige motetten
zijn door Wilhelm Ehmann in een
grote eenvoud, maar toch met uit
drukking, gebracht. Een aanwinst
op het gebied van de koordisco
theek.
kert geeft zijn partij m de alt-aria deejHes met Etudes (bijzonder dat. zoals prof. W. Banning het
eigenlijk mezzo-sopraan) .Lauda- gogd studje.materiaal) bevatten gezegd hééft, sinds de industriali-
naast „klassieke" etudes ook wer- satie het karakter der maat-
ken van Jurr. Andriessen, Oscar schappij niet meer overwegend
v. Hemel, Hans P. Keuning, Al- statisch is en het christelijk den-
bert de Klerk, Marinus de Jong. ken niet meer ongebroken. Be-
Herm. Strategier en Edward toogd wordt echter, dat Luther
CORN. BASOSKI Stam. Deze
r
dat ook de individuele vocale pres
taties van de Russen zeer hoog aia ullv<-
zijn. Een sopraan met een volko- dirigent
dat i
opname die geleid wordt door
iemand, die moer reputatie heeft
Is orkestdirigent. Het is de eerste
irigent van de Beierse radio in
München, Eugen Jochum (geb.
1902). Jochum wordt thans alge
meen als de beste Brahms- en
Duitsland i
jaloers op wordt. De dirigent weet
alles volkomen doorzichtig te hou
den. hij weet de fraaiste crescen-
di en decrescendi te maken en hij die in 1904 geboren werd, heeft
heeft een totaalklank bereikt die van zijn jeugd af al
slechts te bewonderen valt. En de toond voor de koorza
solo van de *opraan T. Blagosklo- deerde muziekwetenschap
land geliefd gemaakt.
Voor de grammofoonplaat heeft >~-
de"koorzang Hij stü- Jochum nu een uitvoering gegeven i
i Frei- van Bach's Hohe Messe en daar-
ongerijmde leugen
grauwe hersenschim
mijn voeten schuiven
langs de hemelkoepel
en verwarren daar
een vroege vogelvlucht
mijn handen zetten
twijfelend hun schreden
op de brede
stoeprand van het licht
onder mij zie ik
vertwijfelend
een vergezicht.
ANNEKE GELUK
"S
bundeltjes willen Calvijn ook thans nog wel iets te
zeggen hebben, wanneer het gaat
om het behoud van het menselij
ke in de mens, dat door buiten
menselijke krachten onderdrukt of
vernietigd wordt. Verschillende
malen sluit de schrijver zich aan
bij uitspraken van Albert Schweit
zer die een van de eersten wordt
genoemd, die zich met de prakti
sche consekwenties van Luthers
leer in het maatschappelijk le
ven heeft beziggehouden. Als de
achtergrond van heel Luther's
leer over het beroep wordt de
liefde tot de naaste genoemd.
In de lijn van Luther sprekend,
veroordeelt de schrijver elke be
voorrechting van het ene ras bo
ven het andere.
Allen, die zich interesseren voor
de vele moeilijke verhoudingen
bij de moderne beroepsuitoefe
ning. zullen gaarne kennis nemen
van dit oude maar niet verouder- 1
de Reformatorische geluid in een 1
J
-J
i tijd.
