In Holland zijn geen
duizend molens meer
PABLO PICASSO
Astronoom schreef een
beangstigend boek
Gedichten,
Gedichten,
ZATERDAG 30 MEI 1959
sast
door Nederland-
Altijd als er bui
tenlanders bij ons logeren trekken
we een paar dagen uit voor een
bezoek aan die oo.tden, waarvan
we vermoeden, dat ze hun inte
resse hebben. Het zijn zo een paar
programma's, die we dan afwerken, afgestemd op de tüd van het
jaar. Marken, Volendam, Schiphol, het Rijksmuseum, en het Maurits-
huis om enkele voorbeeiden te noemen, vindt ge op elk programma.
wordt daaraan nog toegevoegd een bezoek
bollenvelden, aan Keukenhaf, aan het poldergebied en. aan de Betuwe-
in-bloci. in de zomer een bezoek aan Limburg-mijn- vaderland en op
een mooie -winterse dag. als de bomen beslagen zijn anet rijp, maken
we een fikse wandeling door de bossen. Maar sinds we deze Ameri
kaanse gast hebben rondgeleid door Holland is ons programma uitge
breid met een bezoek aan het molengebied te Kinderdijk, want toen
we hem op de man af vroegen: „.Wat heb je nu het mooiste ge
vonden?". antwoordde hjj zonder aarzelen: ..Die oode molen". Die
oude molen stond in de Achterhoek, ergens by een riviertje, herin
neren we ons nog, maar we weten «iet precies meer -waar.
Honderden malen waren we
met buitenlanders langs molens
gereden, maar nooit en te nim
mer hadden we er ook maar een
ogenblik aan gedacht hun over
molens te vertellen. Het is toch
wel vreemd, overpeinsden we
later, dat een buitenlander je
opmerkzaam moet maken op
datgene wat tot het karakteris
tiekste van Holland behoort. Het
is toch wel beschamend, dachten
we, dat deze molens zo weinig
meer spreken tot de verbeelding
van een Hollander, dat hij ze
niet eens meer in het landschap
ziet, en dit terwijl de molen
langzamerhand een curiosum
gaat worden. Want in geheel Ne
derland zijn geen duizend mo
lens meer.
Strijd om behoud
We hebben deze laatste weten
schap uit Molennleuws, het or
gaan van de vereniging ,.De Hol-
landsche Molen" en de Stichting
Elektriciteitsopwekking door
Windmolens, organisaties, die.
kunt ge gerust zeggen, dag in
dag uit strijd voeren om het be
houd van de nog bestaande mo
lens. Op het ogenblik zijn er nog
geen duizend in ons land. Hier is
het lijstje. Op 1 februari, hebben
we gelezen, stonden in het geheel
aan bestaande molens (d.w.z.
voorzien van wieken) ingeschre
ven 993 stuks, over de elf provin
cies verdeeld als volgt: Zuid-Hol
land 219. Friesland 132. Noordhol
land 119. Noordbrabant 117, Gel
derland 116. Groningen 89, Zee
land 76. Overijssel 37. Limburg
34. Drenthe en Utrecht elk 27.
Zuid-Holland staat dus in aantal
Subsidies
We hebben sterk de indruk, dat
de organisaties in haar streven en
haar strijd niet de steun krijgen,
die zij graag wensen. ..Het afge
sloten werkjaar", aldus het ver
slag 1958-'59, ..werd beheerst door
het zeer onvoldoende beschikbaar
komen van rijkssubsidies. Onze
werkzaamheid werd daardoor in
hoge mate bemoeilijkt en. wat er
ger is, de molenrestauraties wer
den daardoor beperkt. Talloze ob
jecten konden niet worden aange
pakt noch verder op gang ge
bracht".
En deze subsidies zijn hard en
hard nodig. ..De restauraties zijn
de laatste jaren enorm toegeno
men, zowel in aantal als in om
vang en daardoor ook in kosten.
Het van rijkswege op de begro
ting van O K. en W geplaatste
bedrag voor moLenbehoud is hier
voor bij lange na niet toereikend
en daar het van. de zijde van het
rijk beter werd gevonden voorlo
pig niet meer met toezeggingen
op de' toekomst te blijven vooruit
lopen, kwam het molerAierstel
mm of meer stil te liggen. Uiter
aard zajuden zich dergelijke im
passen niet kunnen voordoen in
dien op de begroting van O., K.
en W. jaarlijks een veel hoger be
drag zou compareren. Bewust van
de noodzakelijkheid om het reste
rende molenbezit van nauwelijks
1000 stuks te kunnen behouden,
richtte de vereniging een rekest
tot de leden van de Staten-Gene-
raal, waarin onder omschrijving
van redenen werd gepleit voor
een verhoginjg van de begrotings
post voor 1960 tot tenminste
ƒ250.000'0.
Verloren
Er gitan nog, hebben we gele
zen, veel molens verloren. In we
zen bettOcent dat een aftakeling
van het Jandschap. En dat gaat
hard. In Jiet afgelopen werkjaar
verdwenen er 13 molens. „Voor
12 stuks werd een sloopvergun
ning verlecUMl, en een molen ging
door brand! verloren. In Gronin
gen waren het er 3. in Overijs
sel 1, in IGimburg 2, waaronder
een waterradmoleu, die ziin bin
nenwerk mocht slopen, in Zeeland
2. in Zuid-Holland 3. Tot de laat
ste behoort de verbrande hout
zaagmolen te Ouderkerk a. d. IJs-
sel".
Gelukkig is het niet alles pessi
misme wat de klok slaat. ..Te
genover het veclies staan vier
nieuwe molens". En in 1958 kon
den door restauratie 45 molens
worden gered varn de - ondergang.
Maar er zijn er meer, die drin
gend dienen te worden hersteld.
We willen dat graag onder uw
aandacht brengen. We zitten niet
zo erg dik meer in onze molens.
In totaal zijn het er nog geen dui
zend. En ze behoren tot de mooi
ste dingen, die het voorgeslacht
ons heeft nagelaten Misschien
hebt ge weieens gezegd: „Wat
aardig toch, zo'n molen!" Dat is
het ook. Ge hebt het mede in uw
hand of ge dat in de toekomst
kunt blijven zeggen. Of dat eens
de tijd zal aanbreken, dat in een
enkel museum nog een molen op
gesteld staat Want de afbraak
gaat hard. Tenzij het aantal strij
ders om het behoud groter wordt.
Wat we van harte hopen.
Dit komt ons ter ore uit New
York. Een jaar geleden kocht
mevrouw Margareth Silberman
in Parijs een mozaïek van Pi
casso op aanraden van Picas
so zelf. Het is een prachtig mo
zaïek zeggen kenneTS. Het is
ongeveer een meter in het vier
kant, het heet „Les Joutes" en
het stelt twee mannen voor die
op boten met hun bomen een
steekspel houden. Mevrouw Sil
berman heeft van het mozaïek
nog niets dan narigheid onder
vonden.
De zaak zit zo. Voor kunstwer
ken behoeven in de Verenigde
Staten geen invoerrechten te wor
den betaald. Doch het hoofd van
de douane heeft verklaard, dat
naar zijn mening helemaal niet
van een kunstwerk kan worden
gesproken. Hij zei letterlijk: „Het
is niet meer dan wal stukken glas
op steen" en die zijn wel aan in
voerrechten onderhevig. Mevrouw
Silberman voert nu al maanden
lang een strijd met allerlei instan
ties om het mozaïek als kunst
werk erkend te krijgen. Ze zei:
Picasso vindt het erg vervelend,
en ik ook. Want het blijkt nu toch
wel. dat de Amerikaanse douane
ambtenaren vreselijk onculturele
lieden zijn".
Fred Hoyle Is een Engelse as
tronoom en een hoogleraar aan
de universiteit van Cambridge,
een man. die dag in dag uit leeft
met de wond'ren van het heelal.
Een geleerde, die het liefst ver
toeft in zijn observatorium. Maar
daarnaast ook een man, die zich
kan losmaken van dorre cijfers
en beschouwingen, en zijn fanta
sie de loop kan laten gaan. En
dank zij deze eigenschap heeft hij
een boek kunnen schrijven, dat de
aandacht verdient. Het heet De
Donkere Wolk en het is uitgegeven
door Hollandia N.V. te Baarn.
De Donkere Wolk kan een toe
komstfantasie worden genoemd.
Een uit gas bestaande wolk is op
weg naar ons zonnestelsel en zal
zich volgens de berekeningen bin
nen een lialf jaar tussen zon en
aarde bevinden en op aarde niet
te voorspellen veranderingen te
weegbrengen. Dit is het hoofdmo
tief van het verhaal, dat Fred
Hoyle heeft uitgewerkt tot een ro
man. waarin de spanningen el
kander in een snel tempo opvol
gen. Geleerden
regeringen te adviseren in de
maatregelen, die genomen moe
ten worden tegen de dreiging van
de donkere wolk.
De Donkere Wolk is een onder
houdend boek. waarin het mense
lijk element niet ontbreekt. Maar
het is ook eer, beangstigend boek.
Beangstigend omdat het een ko
mende strijd suggereert tussen po
litici en geleerden, waarbij het er
geen twijfel over laat bestaan,
wie uit die strijd als winnaar te
voorschijn zal komen, nl. de ge
leerden. Maar het is vooral be
angstigend omdat Hoyle in zijn
verantwoording tegenover zijn we
tenschappelijke collega's zegt:
„Er komt in dit boek maar heel
weinig voor, waarvan men zich
niet kan voorstellen, dat ïiet er
gens zou kunnen gebeuren".
Delta
„Het hoogste punt van de sluis
in de Haringvlietdam ligt 19 me
ter boven en het diepste punt bij
na 20 meter onder de waterspie
gel. De hoogte is te vergelijken
met een gebouw van 12 verdie
pingen". Dit vindt ge vermeld in
„Deltaflitsen rond het Haring
vliet". een aardig boekje, dat is
„samengesteld met het doel de le
zer op populaire wijze op de hoog
te te brengen van de afdamming-
werken in het Haringvliet, die
een onderdeel vormen van het
Deltaplan". Het is niet meer dan
een verzameling tekeningen met
bijschriften, maar het is ruim vol:
doende om een indruk te krijgen
van het hoe en waarom van de
werken. De deskundige samenstel
ler, de beer A. Roos, technisch-
ambtenaar 1ste klas bij de Del
tadienst van Rijkswaterstaat, de
die als we ons niet
Viking-fort
Voor het eerst sedert 873 jaar zal
liet oude Viking-fort „Fyrkat" in
Noord-Jutland, dat door koning „Ha-
raid dc Blauwe Tand" werd gebouwd,
door een Deense koning worden be
zocht. Op 14 juni a.s. znl koning
Frederik nl. het geheel gerestaureerde
fort openen.
Het was ook op een 14de juni, dat
opstandige Jutlanders het fort in
hrand staken en koning „Knut de
Heilige", die zich dc haat van de
boeren op de hals had gehaald door
zjjn ambtenaren buitensporig hoge
boeten en belastingen tc laten op
leggen, verjaagden. Knut werd ten
slotte in een kerk in Odensc gedood.
Sindsdien werden de resten van het
fort aan verder ven-al overgelaten
tot het Deense nationale museum de
restauratie ter hand nam. Het fort
ligt op een strategisch punt bjj een
voormalige militaire weg.
PUZZEL VAN DE WEEK
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal: 1. zeker. 7. gem. in Groningen (bestaat uit twee
woorden). 13 vreemde munt. 14. Europeanen. 16. tegen, 17 dat is
(afk. Lat.). 18. boom. 20. voorzetsel. 21. gewicht (alk.), 22. voeg
woord. 23. stad in Italië. 26. lust, genoegen. 28. ten dele. 30. pronk,
31. pers. voornaamw., 33. land in Europa. 35. muzieknoot, 36. bitter
vocht, 28. scheikundig element (afk), 39. sine dubio (afk), 40. ont
kenning (Eng.), 41. buis, 42 vaste ondergrond. 43. dreumes, 44. tel
woord. 45 jaar (afk. Lat 46. slede, 48. vreemde munt. 50. bijwoord,
51. zaal in een vorstelijk paleis. 55. muzieknoot, 56. schrale. 57. bene
den, 59. denkbeeldige boze man waarmee men de kinderen bang
maakt, 62. titel van inlandse ambtenaren in Indië, 64. telwoord,
65. oude romeinse munt. 66. voorzetsel, 63. maanstand, 69. zekere
afkorting, 70. opera van Verdi, 72, wijnmaat, 74. nauwe. 76. over
schot, 77. voegwoord.
Verticaal: 1. spits toelopend, 2. kleverige zelfstandigheid, 3. boom,
4. gem. in Utrecht, 5. voorzetsel, 6 zelfstandig rijk bij Makassar,
7. voorzetsel. 8. voegwoord, 9. stad in Irak a d. Tigris. 10. voor
voegsel, 11. voedsel, 12. rijksdaalder, ook dollar (Indonesië) v15. soort,
19 harde delfstof, 21. deel van het jaar, 24. bekende afkorting, 25.
dorp in Friesland onder Utingeradeel, 26. april, 27. in loco (afk), 29.
scheikundig element (afk), 30. meerv. (afk. Lat.), 32. vrijbuiter,
34. gem. in Drente, 35. soort hamer, 37. streep. 40. niets, 44. zedig,
45. stad in Frankrijk, Dep Pas-de-Calais. andere naam v. Atrecht,
47. Javaanse adellijke titel, 49. keukengerei. 51 scharlakenrode
vrucht, 52. orient expresse (afk). 53. bijwoord, 54. dorp in Friesl.
onder Lemsterland, 56. Lidwoord. 58 deel van de mast, 60. vette
vloeistof, 61 bedekking van een huis, 63. lekkernij. 66 voorvoegsel.
67. land in Europa, 71. van het teken af te herhalen (afk. in de mu
ziek), 72.meisjesnaam, 73. radio omroep, (afk) 75. na dato (afk).
sire, 5. el. 7. A.M., 8. pose, 9.
perkoen, 10. es, 11. Dommel, 13.
o.l.15. gereed, 17. baas, 19.
slok, 20 Asen. 22. mest, 24. kr. 25.
cb. 27. tr, 28. ka, 31. tangens,
35. Ommen, 37. gonie, 39. glu, 40.
San. 41. har. 42. kas. 46. snavel,
48. doornat, 50 kasteel, 51. gre
tig. 53. Agen, 55. eend, 56. terp,
58. Anna. 60. i.e. 61. Da, 62. me,
64. ia, 66. mede, 68. stek. 72.
O.T., 75. we. 76. Ee, 77. dn, 78.
Horizontaal 1. mossel, 6. kap
per, 12. stil. 14. moes. 16. Ob. 18.
er. 19. sla. 21. Sr, 22. me. 23.
makreel, 26. stekker, 29. mark,
30. boter, 32. oase. 33. es, 34. To,
36. kan, 37. ge, 38. te, 39. gems.
41 Henk, 43. al, 44. mangaan,
45. as, 47. Uden, 49. riks, 52. na.
54. on, 55. ent, 57. e.a., 58. ar.
59. agio, 61. desem, 63. sine,
65. veerman. 67. restant, 69.
en, 70. Ne. 71. dop, 73. te, 74.
a.i., 75. wade, 77-Deen, 79. met
een. 80. ankiet.
Verticaal: 2. os, 3. sterkte, 4.
INZENDINGEN
Inzendingen worden vóór don
derdag a s op ons bureau ver
wacht Oplossingen mogeD uit
sluitend op een briefkaart wor-
den geschreven. In de linkerbo
venhoek vermelden: „Puzzelop-
Inssjng" Er zijn drie prijzen: een
van 5.— en twee van 2,50.
Gedichten
En vandaag dus: gedichten. Een „Ruimte voor jullie" vol gedichten. Allemaal
verzen die ik zo in de loop van de tijd heb binnen gekregen, maar die ik tot nu
toe niet kon meenemen. Zij, die mij hun werk stuurden, hopen dit keer (tenminste,
dat denk ik zo) hun naam tegen te komen. Maar ook nu heb ik een keus moeten
maken, omdat mijn „bewaar-map" flink vol was. Tot hen,, die zich een beetje
teleurgesteld zouden voelen zou ik willen zeggen: troost je, ik ben namelijk van
plan zo nu en dan een dergelijke rubriek te maken, dus kans tot plaatsing blijft
steeds bestaan.
En al te lang zal het heus niet
duren, omdat ik me heb voorge
nomen op geregelde tijden in
zendingen op een manier als deze
te spuien. Als maai' hopend na
tuurlijk, dat jullie het zelf ook
wel aardig vinden.
Daar gaan we dus. We startten
met een „verzameling" van John
Nicolas Drie (korte) gedichten
koos ik uit een aantal, dat hij me
stuurde.
Drie maal kort
Maart
de lente was dit jaar
een smal kind op een plein
de winter een schoor
steenveger
op een bromfiets
stopte verbaasd en reed
DE DICHTER
een zijstraat in
Robot
avond, zes uur
de schemer ruikt naar gras
en door mijn glazen oog
zie ik het dikke licht,
het oude avondlicht
bonst boemboem op de ruiten
de kamer is een
luchtbel in
het water van de wereld
onze handen nemen elkaar
gevangen
de tijd verbrandt als een
sigaret
de nacht is een houten monnik
het heeft geregend
JOHN NICOLAS
Mary Storm (leeftijd en ver
dere status onbekend) uit
Utrecht stuurde het gedicht:
NACHT
Al geruime tijd geleden heb ik twee gedichten van Berend
Wineke (23, Delft en bezig met Nederlands M.O.) gekregen.
Hier volgt:
LOPEND VUUR
's morgens de deur geopend vinden
aan de overkant blaast weer de zon
het stof tot leven, en gezamenlijk
gaan wij goedsmoeds op weg
's avonds de deur zich horen sluiten
op de stokstijve adem en moe
het slaapveld betreden om kracht te putten
.uit de droombron, morgen misschien
verwachtend
laten wij als i
ïen op weg r
i hoogstwarr
i gerucht or
r de terugkomst
tijd?
verspreiden
i voortgaan en verteren elk uur
et een fakkel, in de borstkas ontstoken
n lopend een laaiend vuur.
BEREND WINEKE
PRIMEUR
We stonden daar
gebonden door ar
die alles verloren, als voor ze
zich krampachtig sloten,
leeg als de spiegel van het water.
De nacht was tussen ons gebleven.
Graag nam ik ook (weer) een
gedicht mee van Ad van de
Berg (leerling Chr. Kweekschool
te Gorkum). Adres van Ad heb
ik niet meer. Stuur het me even.
The darkness
deepens
De lucht is vochtig
alsof ze zwanger is van iets
dat morgen komt.
Op het dorpsplein
klinkt de monotone stem van de
koster
die iets bromt.
Er flitst een lichtreklame op
en doet zoals zovelen
hij eist de aandacht op.
De lucht is vochtig
alsof ze regen herbergt,
motregen vol radio-actief:
dichtbij slaat een klok één doffe
slag.
Een straalgehuil vertelt van
eigen ondergang
terwijl een uil achter de
galmgaten krast
De lucht is vochtig
Wim J. van Heuvel (23 en uit
Voorburg zorgde voo- een pri
meur. Goed, we hebben wel eer
der foto's in onze rubriek gehad.
i foto i
i zelf
maakt mozaïek nog nooit. Wim
gaf ook een korte beschrijving
bij zijn mozaïek, die hieronder
volgt. Ik wil er wel even bij
vertellen, dat Wim zijn plaat
tijdig had ingestuurd, maar dat
het aan mij ligt, dat die er nu
pas inkomt.
Het mozaïek is geïnspireerd
EENZAAMHEID
ik voel me zo alleen
onder uw vlammend zwarte hemel
op deze lege aarde
met haar gillende stilte
ik huiver
overal staren Inktvissen
o God zeg me toch
waar Uw Handen zijn.
PIET KOSTER
Over 14 dagen (wat
dichterlijk)
Een wat dichterlijk onder
werp, dat na kunst zal volgen.
Eigenlijk zo maar wat en ik
ben benieuwd, hoe jullie er op
'zullen reageren. Het is:
Het achterbalcon
Het balcon van een tram,
van een trein, van een bus, en
als je daar allemaal niets
over weet, dan mag je wat mij
betreft ook best wat maken
over: het balcon in het alge
meen. Het balcon als een soort
„uitlaatklep" voor de grote-
stads-mens om maar eens wat
te zeggen. Wel iets (dunkt me
en hoop ik) om over te fanta
seren. Ik zie het allemaal wel
binnenkomen, tenminste, als ik
die verwachting mag uitspre
ken. Waarschijnlijk zullen we
er over veertien dagen mee be
ginnen. Dus: inzendingen zie ik
graag komen. Experimenteer er
Een juke-box dreint een liefdes
melodie
MARY STORM zonder ritme.
Zoals ook witte muziek
maakt het de lucht vochtiger.
Het carillon begint te zingen
't Abide with me
en de lucht is vochtig
AD VAN DE BERG.
Overgehouden (en zuinig bewaard)
Alleen en vergeef het me maar
stuurdeMag ik nog even jouw naam en adre
noodzakelijke formaliteiten rond het versturen van
postwissel t je?
MODERN JAZZ QUARTET
Als vleugelvluchtig spinrag zweven
de koele hel'dre tonen
van 't kwikzilver der vibrafoon.
Het stofgoud der serene bekkens
is ochtendnev'lig ruisen
van vele blaad'ren in een stille herfst.
't Fragiele, grafische patroon,
de deducatie der piano,
als architect van een viereenheidstoon.
En soepel in het ondergrondse water,
een stille zachte dwang
die onverwrikbaar voorwaarts stuwt.
't Verstilde koele zilverwater
doet onnavolgbaar klotsend
de mens weer voelen dat hij leeft.
Tenminste als zijn ziel niet is gestorven.
Vier die in hechte eenheid
de goudmijn uit New Orleans
ontdekken, exploiteren en vertalen.
Vier pioniers „The Modern Jazz Quartet."
KORT MAAR DRINGEND: KUNST
Héél kort, maar héél dringend: ik kan zeker nog wat ge
bruiken voor de rubriek over kunst, die dus spoedig meegaat.
Mag ik nog enkele bijdragen met op de enveloppe: „ruim
te voor jullie" verwachten? Liefst zo spoedig mogelijk.
op Pinksteren. Het lege kruis
van Goede Vrijdag is uitgevoerd
in een rode kleur (symbool van
Gods Liefde, waarvoor Zijn Zoon
moest lijden)Maar de kruisi
ging was niet het einde! Pasen
en Hemelvaart volgden met als
hoogtepunt voor het nageslacht
het Pinkstergebeuren. Dit Is ge
symboliseerd door de wi'te duif.
Omdat deze gebeurtenissen niet
los van elkaar te zien zijn, zijn
kruis en duif gekoppeld door
een gele lichtbundel (de kleuren
er om heen gaan van groen en
blauw naar zwart over: donker
dus, symbool van deze donkere
wereld). Maar veel duisternis
verdwijnt als we opzien naar
het Pinksterfeest.
ER UIT GELICHT
Zijnde een paar losse opmer
kingen over verschillende recen
te brieven.
WEES NIET ROOS
Het ls niet, omdat ik zo week
hartig ben. maar lk vind het nooit
dichter tegen wat kritiek moet 1
verschillende inzendingen zal ik
Er zitten een paar goede dingen
i Jouw gedicht J. W. S. (Rotter-
am) maar het gegeven ls iets tc
sel uitgesponnen. Door korter zeg-
Zee), dat jij wel
rentegen wat gevoel-
ider uitdrukking. Zal Je
Oplossingen en correspondentie aan de
heer H. J. J. Slavekoorde, Goudreinct-
str&at 125, Den Haag.
Oplossingen
Hieronder volgen de oplossingen der vier
prijswinnaars uit het Schach-Echo-toernooi
van 1958, opgenomen in onze rubriek van
16 mei j.l.
Probleem van H. Hermanson: 1. Pe4i
Probleem van J. Haring: 1 Pc5!
Frobleem van D. Bruma: 1. Lc6!
Probleem van G. Sladek: 1. Kb3! Txig3t,
2. Ka4 Tg8. 3. Txg8 enz. Op 1. a4t volgt
2. Kc2 enz.
Loper-eindspelen
Het is wjj hebben dit reeds eerder uit
eengezet niet gemakkelijk in het kleine
bestek van deze rubriek van keer tot keer
een serie opgaven te brengen welke een
gemeenschappelijk kenmerk hebben Wij
hebben hier dan ook bepaald geen regel van
gemaakt. Niettemin zijn we altijd weer ver
heugd indien onze voorraad materiaal ons
in staat stelt het bindend element van een
drie- of viertal opgaven naar voren te laten
treden, al is het maar in de titel van de
rubriek in kwestie.
Het bindend element treedt ditmaal ech
ter slechts zwak naar voren: het heet ..de
loper". Nu is „materiaal" als gemeenschap
pelijk element, althans in het schaakspel,
bepaald van minder allooi dan „idee" of
„thema" Doch juist deze od zichzelf min
der waardevolle onderscheiding biedt soms
een welkome aanleiding de aandacht te
vrager voor stellingen met een zeer be
paald materiaal: stellingen, welke men an
ders zelden of nooit in een opeenvolgende
reeks zou aantreffen
Zo hebben we dan ditmaal een viertal
loper-eindspelen (geen eindspelstudies dus)
voor U uitgezocht. Studeert U er maar eens
op en probeer uit te vinden hoe de afloop is.
Zwart aan zet. Welk resultaat?
2. Uit de partij Freidl-Gaida, Wenen 1920.
zet. Welk resultaat?
j i i n
8
7
mm m w
6
w. mmM
6
m m m. m
4
m m i icr
8
w m w m
8
w m w m
1
Zwart aan zet. Welk resultaat?
zet. Welk resultaat?
