oe wordt een menó
ZATERDAG 30 MEI 1959
Harry Pulles vertelde het ons:
Kleiboer en Bc
gers mogen d
twee klinkende n
men zijn op het g
bied van organis
ren, er is nóg een 1-
man, wiens ster wel
iswaar nog niet zó hoog steeg,
maar wiens prestaties zo lang
zamerhand toch wel van dien
aard zijn geworden, dat men
hem zonder overdrijving als
„Dritte im Bunde" zou mogen
beschouwen. Want hij werkt
heel anders start bijvoorbeeld
altijd zonder een cent garantie
en is, vermoedelijk terecht,
van mening, dat de door hem
gevolgde methode het op den
duur van alle andere winnen
zal. Zijn naam is Harry Pulles,
37 jaar oud, vader van zes kin
deren en woonachtig in Breda.
Iedereen in het zuiden kent
hem. weet althans van zijn be
staan af en is er van op de hoog
te. dat wanneer Harry Pulles zich
ergens voorspant, succes bij voor
baat verzekerd is. „Laten we er
Harry Pulles maar bijhalen" zegt
men beneden de Moerdijk, als er
wat op stapel moet worden gezet.
En tot dusver heeft deze nog nim
mer het vertrouwen beschaamd
„Hoe wordt een mens nu orga
nisator?" he'bben we hem onlangs
gevraagd toen hij in een klein zol
derkamertje op het raadhuis van
Etten-Leur al maar zat te telefo
neren in verband met de grote
vliegherdenkingsfeesten. die daar
van 5 tot en met 14 juni worden
gehouden. Want op 27 juni is het
immers een halve eeuw geleden,
dat de eerste motorvlucht boven
Nederland werd uitgevoerd. En
wel door de Belgische graaf De
Lambert met een Wright Flyer
boven Etten.
Harry gooit de haak nu met
enige nadruk op het telefoontoe
stel, grijpt een sigaret, tovert
thee op z'n bureau en haalt dan
even diep adem om eens heerlijk
uit te kunnen blazen. Hij lacht er
zelf om en herhaalt onze vraag:
„Hoe wordt een mens nu organi
sator?". „Ja, hoe word je zoiets
eigenlijk? 'k Weet het heus niet.
't Ging zoals het ging."
Levenshistorie
Maar omdat hij terstond voelt
dat we met zo'n antwoord wei
nig gebaat zijn trekt hij eens aan
z'n kuif en vertelt een stukje le
venshistorie. „Toen ik de mulo en
de middelbare handelsschool ach
ter de rug had in de zomer
van 1939 liet ik me inschrij
ven voor een opleiding voor het
Kon Ned. Indische leger, het
K.N.I.L. In verband met de inter
nationale spanning was die oplei
ding verplaatst van Nijmegen naar
Aalsmeer. Ik dus naar Aalsmeer.
Maar de gebeurtenissen ontwik
kelden zich dermate snel, dat ik
reeds in de mei-dagen van 1940
werd ingezet bij Schiphol. Dat
liep weldra uit op krijgsgevangen
schap. Aanvankelijk werd ik op
transport gesteld naar Amers
foort, doch niet zo lang daarna
naar Herrenberg. bij Stuttgart,
omdat ik politiek niet betrouw
baar werd geacht. Welnu, daar in
het zuiden van Duitsland ben ik
met het organiseren begonnen^
organiseri
«Ik start altijd
zonder een cent
subsidie of garantie»
opgezet onder de naam ,,'t Hart Tijdens de 17 dagen „Mento" in
van Brabant'. Hiervoor wordt Oosterhout hadden we 17 dagen
echter eerst een half miljoen gul- regen. En zodoende „slechts"
den garantie gestort. Maar is het 117.000 bezoekers. Het had drie-
dan nog een kunst om iets te on- maal zoveel kunnen zijn. Maar
dernemen?? dat is niet zo erg. Alleen van de
Gevaar 7 deelnemers aan de diverse con-
gressen, die aan de P.H.-E.L. zijn
Jammer genoeg zien sommige gekoppeld, zijn we zeker. Voor
oudere organisators mij nu als hen
een gevaar omdat ik het pr'
cipieel anders doe. Maar n<
mijn vaste overtuiging is
nier. waarop ik te werk
i ontvangsthal met 3000
in- plaatsen in voorbereiding. Wat er
—ar verder komt wachten we af. Vast
ma- staat intussen, dat de omschake-
de ling van landbouw naar industrie,
businessman" Ik ben ook nog hun medewerking aan de P.H.-E.L.
een idealist, die iets doen wil hebben toegezegd, zeker
de gemeenschap.
r. veel belangstelling van de West-
streef ik ernaar, bij elke tentoon- brabanders zal hebben",
stelling tevens de streek en haar ..Ja", zeg^ Harry Pulles, „nu
problematiek te pousseren. Dus draait alles perfect, maar twee -
hoe de boestanden waren, hoe ze jaar geleden in Sluis stond ik er
thans zijn en hoe ze moeten wor- nog heel anders voor. Ik was uit-
den. En voorts is m'n grootste genodigd voor een bespreking in
ideaal, de beeldende kunst erbij het meest gerenommeerde hotel
te betrekken. In Etten-Leur, waar aldaar, maar had geen stuiver op
dus de volgende maand de vlag- zak. Met een kennis, die toeval-
gen zullen wapperen, en waar een hg ook naar Sluis moest, mocht
grote expositie komt onder dei ik meerijden. Ik kwam daar aan.
luchtvaartkentekens PH-E(tten-)} zag vele grote „sleeën" voor de
L(eur) zal het streekeigen van' deur staan, ging naar binnen,
heel West-Brabant naar voren maakte kennis met B. en W. en
worden gebracht. En dank zij de andere autoriteiten, werd ont-
medewerking van kunstenaars als haald op pils en cognac, en meen-
Hildo Krop. Man Andriessen, de op een gegeven ogenblik ook
prof. Bronger, prof. Esser e.d. cen rondje te moeten geven Kort
zullen in de groenstrook langs de daarna werd ik verschrikkelijk
wandelpaden tientallen beeldhouw- nerveus over de rekening, die me
werken worden geplaatst, opdat straks gepresenteerd zou worden
het publiek zonder enige moeite °aar de besprekingen lange tijd
j--- - stroef liepen, werd ik nog nerveu
zer. Toen ten slotte het einde van
de conferentie daar was en de
ober me zijn nota overhandigde
met 32 erop, flitste het door
m'n brein: ..Houd u die rekening
nog maar bij u, ik blijf toch de
Door 12 andere hele week hier logeren
te betrekken wa? gr„oot.
JAARLIJKSE VIERING VAN SHAKESPEARES GEBOORTEDAG
in Stratford tweeëntachtig vlaggen on ren miljoenenzaak
met deze kunst kennis kan ma-
Streekeigen
Bij de O.K. 2 in Eersel (1958)
bracht ik eveneens dat streek
eigen naar
gemeenten
Een culturele en toeristische miljoenenzaak
de indruk van de ontsluiting van
Kempenland. Net zo bij de ten
toonstelling „Sluis presenteert" in
1957. Deze expositie droeg zelfs
een internationaal stempel, d.w.z.
een Nederlands-Belgisch, vanwe
ge de bijzondere ligging van Sluis.
anders? Als het gezelschap
ten- vertrokken zou ik wel weer
goe- Maar het
Over enkele weken wordt het idyllische Stratford-on-
moest ik Avon weer overstroomd met naar schatting een miljoen
mensen, als het er dit jaar niet méér zyn dan anders ge
zien het feit, dat 1959 het jaar is van het honderdste rijkste Shakespearemonument
familie, vrouw en toneelfiguren
kosten een pond, een houten voet
stukje met een tinnen model van
Shakespeares geboortehuis kost
achttien pond. De grote Shake-
spearekermis begon al tweehon
derd jaar geleden toen de souve
nirwinkels als paddestoelen uit de
grond opschoten en vele van de
thans bestaande winkels (sommi
ge zijn twee bij drie meter groot)
dateren nog uit die tijd. Tachtig
jaar geleden werd het belang-
Shakcspearefestival. Souvenirwinkels worden belegerd,
dit betalen wij
gast'
Ik ging na afloop 4 kilometer
allemaal. li honderden meters film worden belicht met mensen uit bierbrouwer uit Birmingham. In
alle werelddelen en op de achtergrond de idyllische Avon,
het kerkje van St. Gowers en het verzakte huisje, waar
en heb gewacht op B
beid om al liftende naar Breda Zij komen m drommen naar het met rozen overgroeide
Ik zoek hel dos lang niet alleen '"„"4 'ZmVSv-n0"'" le"' huisje, waar Anne Hathaway, Shakespeares vrouw, werd brouw
in koffie- en theewinkeltjes die geboren en het sterfhuis van de grote Bard.
er overigens natuurlijk ook bij ho-
als plaatselijke industriëlen, mid
denstands- en landbouworganisa
ties. waren tevreden over dc
..Mento" en niet minder ons ten-
toonstellingscomité, dat een batig
saldo boekte van 17.000! Toen
alles voorbij was. was ik dood
op, daar ik me niet alleen met
opzet en indeling van de tentoon
stelling het hoofd had moeten bre
ken, maar tevens alle publiciteit
op me had genomen. Niettemin
was ik zo gelukkig als een kind.
Daarna kreeg ik de ene op
dracht na de andere: een tentoon
stelling in Axel, een expositie in
Sluis, idem in Sint-Jansteen, in
Eersel en in Steenbergen. En
overal eindigden we met winst,
zodat er ook voor mij een behoor
lijk bestaan van over kon sehie-
Dan heb ik t
ontvluchtin
De Duitsers stonden op dat ge
bied echter ook hun mannetje, zo
dat ik wel tot driemaal toe wist
te ontsnappen, doch tevens tot
driemaal toe gepakt werd een
maal vlak bij de Zwitserse gr
Enfin, de oorlog liep
ik werd instructeur in nei nieuwe
Nederlandse leger, kwam bij de
„Welzijnszorg" terecht en kreeg
volop gelegenheid, m'n organisa-
tiedrang in dienst te stellen van
de ontwikkeling en ontspanning
van onze militairen. Door een on
geluk werd ik in 1949 helaas
Veel boeiender
Dat standhoudertje spelen was
wel aardig, daar je met allerlei
mensen in aanraking kwam, doch
veel boeiender leek het me. zo'n
hele tentoonstelling op poten te
zetten. Nadat ik nog enige jaren
voor diverse firma's als leider
van stands en als verkoper was
oogetreden en aldus voldoende „in
de keuken" had kunnen kijken
kreeg ik mijn grote kans met de
februari-ramp van 1953. Binnen 48
uur moest ik de Chasseekazerne
inrichten als opvangcentrum voor
vluchtelingen, inclusief kinderen
en kraamvrouwen. En dit verliep
allemaal zó gesmeerd, dat ik
meende best geschikt te zijn voor
beroepsorganisator. Daarom ac
cepteerde ik meteen een uitnodi
ging voor het organiseren van een
tentoonstelling in Assen ter gele
genheid van de T.T. Maar oh, la
la. ook ik moest door schade en
schande wijs worden. Want ik
bleek nog maar een groentje te
zijn. „Dank" zij enkele „vlotte
jongens, op wier medewerking ik
een beroep had gedaan, verspeel
de ik de helft van m'n spaarcen
ten en bijna al m'n zenuwen. Het
werd een complete sof daar in As-
Prettig
Weet u wat zo prettig is tegen
woordig? Ik hoef niet meer naar
de mensen toe te gaan, doch
zij komen naar mij.' Ik zeg dit
niet uit verwaandheid, maar als
je als organisator wil optreden
moet je over veel zeggenschap
kunnen beschikken. Anders ga je
onherroepelijk eronder door. Ik
maak dus een plan en stel m'n
eisen. Zo moet ik bijv. de ver
zekering krijgen, dat de hele ge
meente achter me staat. Ten
tweede verlang ik een kantoortje
op het gemeente
huis. En ten derde
bepaalde inkom
sten- en uitgaven
en dan is het usance, dat zij, wan
neer ze iets voor exposeren voelen,
alvast de helft van de kosten stor
ten op de girorekening van de
stichting. Van de gemeente zelfj
of van de leden van het comité
verlang ik geen stuiver. Zelfs
geen enkele financiële garantie. Ik
begin uitsluitend te werken met de
helft van het geld dergenen, die
deelneming aan de expositie heb
ben toegezegd. Op grond hiervan
bepaal ik de omvang 'er tentoon
stelling, doch houd ik rekening er
mee, dat de expositieruimte zon
der veel moeite kan worden uitge
breid Komen er nu mede door
een flinke publiciteit zich nog
méér gegadigden melden, dan
maak ik een nieuwe begroting.
En daarna eventueel nog een der
de en een vierde. Door deze wij
ze van werken blijf ik steeds met
beide benen op de grond staan
en is het onmogelijk jezelf of an
deren in de vingers te snijden. Ik
maak dus uit niets iets, hetgeen
enig is in Nederland. In Tilburg
wordt thans ook een tentoonstelling
Voorts wil ik vooral de jeugd
trekken. Daarom gaat m'n vriend
Jan van Giels op tal van scholen
lezingen houden. En er komt een
nationaal jazzconcours. En als Uai-
allemaal weer voorbij is ga ik in
september en oktober vissen en
tevens wat peinzen op nieuwe
ideeën voor elders. Voorlopig kan
ik nl. twee jaar met diverse ex
posities vooruit.
„Slaapt u altijd rustig?" vragen
we Harry Pulles.
..Neen, ik lig ook wel eens lang
het alleei
wakker. Aan innerlijke spannin
gen ontkom je bij dit werk
tuurlijk niet. Al was
maar, omdat je zo moeuij*
slag kunt slaan naar het aantal
bezoekers. Voor Etten-Leur ver
wacht ik er 100.000. Dat mag u
gerust in de krant zetten. Even
wel: het cijfer dat ik achter_ in
m'n hoofd heb vertel ik u niet.
In elk geval zorg ik ervoor, dat
ik zelfs bij de slechtste
standigheden gedekt ben.
Onder de hanebalken van
raadhuis van Etten-Leur I
Harry Pulles enkele maanden
leden al zijn domicilie. Vandaar,
lat de telefoon daar al die tijd
■eeds haast onophoudelijk gai
.Want om iets groots te organis
Maar bovenal zullen zij William S. Hart, die kon bewij-
een bezoek brengen
Shakespeare Memorial Thea
tre, waar vanaf midden mei
tot half september de stem
van Shakespeare zal weer-
brandde dit theater af;
zekere Benson kocht de puinhopen
en deed jarenlang goede zaken
met de verkoop van souvenirs
vervaardigd uit half verbrand hout.
Archibald Flower, de zoon van de
deed ondertussen pogin-
de driehonderdduizend
pond bijeen te krijgen om een
nieuwe schouwburg te bouwen.
Toen hij het geld zes jaar later
ter.
dat hij rechtstreeks afstamde bijeen had, kwam
i Joan Hart, Shakespeares r"
Het kost overigens tiendui
zenden om alles in goede staat
klinken, zoals hij nu al te houden. Souvenirgretige be-
drie en een halve eeuw tot zoekers nemen alles mee, wat
kunnen en de keurig aange-
de wereld spreekt.
In Stratford beschouwen ieg<je tuintjes worden elk
helft van de Amerikaanse Shake-
spearestichting. Het is een der
duurste theaters ter wereld, wat
niet wegneemt dat het altijd vol
is. Er zijn mensen die plaatsen
nemen voor elk matinee en elke
avondvoorstelling in het seizoen en
die rustig negentien keer King
Lear en vijftien keer Hamlet gaan
de vijftienduizend inwoners
zoen vertrapt. De diverse Sha-
™:llli,™Ahik?!tre..a.IS!h™i kespearehuizen slaap bij de Bij
Stichting voor een miljoen pond ter
"miljoe'ïT toeristen st"«"d de kataps. maar u ™ndi™e"
Restaurant
1 even beroemd als het thea-
het restaurant van Alger-
Whitcombe; het is namelijk
per jaar inbrengt mag
wel in ere houden. De men
de buursteden Co-
kunnen
Andere getallen over te bewijzen t
nuttigen alvorens Shakespeare e
het
Shakespeare
citaat) maar in Stratford
strijkt men niet minder op
gewekt tussen de drie en vier miljoen pond sterling per jaar op.
Stratford heeft wel het een en ander dat een band met Shake
speare vormt. Hij werd er in 1564 geboren, trouwde met een meisje
uit het dorp en was toen ruim vijftien jaar elders. Toen keerde hij
terug en bleef tot zijn sterfdag in Stratford. Men heeft daar het
huis waar hij werd geboren, het kerkje waar hij werd begraven,
het huisje waar zijn vrouw werd
Stratfords miljoenenzaken zijn
ventry en Warwick mogen tweehonderd souvenirwinkels,
dan al spreken van „veil met een gemiddelde van dui-
"ante" P" dag, omzet
een miljoen souvenirs per
jaar en drie tot vijf miljoen
briefkaarten.
het huis
izyn
Gebokst
„Doch een ezel stoot zich in 't
gemeen slechts eenmaal aan de
zelfde steen" dacht ik bij me zelf.
En toen ik in 1956 na eerst
nog wat getraind te hebben met
klein goed opnieuw een kans
kreeg pakten de zaken heel wat
beter uit. In dat jaar bestond Oos
terhout drie eeuwen en dus moest
er wat leven in dc brouwerij wor
den gebracht. Zowel de Oos-
terhoutse Harmonie als de zang
vereniging „Aurora" smeedden
plannen voor een concours, cr
moest een flinke expositie aan
vastgeknoopt worden en of ik dat
nu eens voor elkaar wilde boksen.
Toen heb ik gebokst. Tweeduizend
vierkante meter tentoonstellings
ruimte waren amper voldoende om
de gegadigden onder te brengen.
Alle deelnemers, zowel landelijke,
een keer of
tien, tracht het
klimaat te peilen,
oriënteer me in
zake de eigenaar
digheden die elke
streek bezit en
ga eerst eens pra_
den, die het meest
enthousiast zijn.
Daarna zoek ik
contact met de
tegenstanders.
Want als er er
gens plannen op
duiken, heb je
altijd pessimisten
die rondkraaien,
dat „zoiets voor
onze gemeente
toch niets waard
Van zulke te
genstanders maak
ik eerst mede
standers. Dan ben
ik al een heel
eind. Dan moet er
een comité komen
stichting.
En
plaatsje op het
raadhuis om aan
het geheel een
officieus tintje te
geven. In veel
gemeenten is dat
zeer belangrijk
En wat nu die
begroting betreft,
deze zet ik altijd
sober op. Ik laat
door de stichting
het comité wat
zakenmensen aan
schrijven, waarbij
de voorwaarden
worden vermeld
De mensen in Stratford hebben
dus wel wat te laten zien en al
zo een drie eeuwen lang maken
zij daar een royaal 'gebruik van.
In de hoofdstraat van Stratford
waar Shakespeares
hebben gewoond;
i leder- Ër bestaat zelfs
Whitcombe vaak al om acht uur
aan de gang om driehonderd toe
risten van ham-and-eggs te voor
zien. Het Shakespearehobel is
eigendom van Emile Sachs, een
gemoedelijke Zwitser, die volgens
de beste Zwitserse tradities heerst
over zijn hotel met drieëntachtig
kamers en zevenentwintig badka
mers. De kamers hebben er geen
nummers, maar dragen de namen
van toneelstukken of figuren van
Er zijn meer dan vijfhonderd Shakespeare. Het hotelbedrijf is
Bui niet slecht, als men nagaat dat
is en een week lang ko
men om Shakespeare te zien spe
len in zijn geboorteplaats
prijzen zijn i
Souvenirs
schillende Shakespearesouve-
nirs te koop vanaf Arine Hatha- vele
wayzakdoeken en Shakespeare- men
blikopeners tot en met Shake- len
speare-barometers en -eierklokken.
de eerbiedwaar-
een legt zich daarbij
mige relieken moeten
dere kwaliteit zijn, zoals
Shakespeai
"55S?"'™ "'.'bfS?- Keu Hamlet speelde
lang heeft iedereen
Som- met Shakespeares hoofd
in bijzon- nog afgezien van de Hamletsiga-
het rettenkokers en Shylocknotenkra-
kers. Gekleurde tegels met por-
rugkrabber dige traditie aangepast. Zo gaat
borden en gedenkplaten die alle
maal iets van Shakespea
tellen. In de Midlandbank staart
zijn beeltenis u tegen. In het
het in tretten
Stratford dit jaar zijn honderdste
officiële seizoen in sedert de ge
boorte van de Stichting en u kunt
ervan opaan. dat het een goed
seizoen gaat worden!
aid)
Shakespearehotel ziet u hem
de hall en op de bierkroezen in
de bar. U kunt in Stratford geen
sigaret of sigaar doven of u raakt wi>i
Shakespeare in het asbakje. Op ve^i" ge*ld
de stoel waarop
Shakespeare zat (beslist ge
maakt door een onovertroffen
meubelmaker).
ford gekleed als in de tijd
q»zen; noewei niet van anaitespeare
Strat- zeif afkomstig zijn meubilair,
gordijnen gegaran-
werd i
op het graf
en verzamelen zich dan
hoofdstraat, waar de vlaggen
tweeëntachtig naties (Japan is de f950
Shakespeare pond sterling, maar voor het huis,
0 waar zijn dochter Suzanne heeft
gewoond, legde de Stichting in
vierenvijftigduizend pond
De laatste jaren heeft de
tige muziek wordt uitgevoerd.
Juistheden
Dat is maar een bescheiden be
gin. Het hele jaar door komen er
verzoeken uit alle delen van de
kistje
Stratford c
1 fles
gidsen in Stratford binnen de per
ken te houden; zij mogen alleen
de historische waarheid vertellen
en -moeten hun eigen grapjes bui
ten geding laten. De staf van dc
Stichting telt nu drie dozijn men
sen, van wie de helft rondleiders
vijftii
t de pond per week verdienen. Ma a
Leergierig
Avon en elk verzoek gaat verge-
zeld van een gift aan de Shake
speare herdenkings stichting. In keer per jaar afdraaien,
mei begint het seizoen te lopen.
Elke vakantiedag moet het ge
meentebestuur driehonderd pond
sterling uitgeven voor extra ver
keerspolitie en straatvegers. Elke
mooie zomerdag zullen automobi
listen met pleizier een uur rijden
over de honderdveertig meter
lange Avonbrug om de stad bin-
?n te komen. De gemiddelde be- jjoeïd
zoeker geeft t
pond sterling uit
lijk ook twaalf shillings voor een
bezoek aan de diverse Shakespea-
rebouwsels.
Al die monumenten zijn in han-
De chefgids Wilfrid Osborne heeft
aan de hand van hem gestelde
vragen een Shakespeare-encyclo-
pedie samengesteld met duizen
den vragen en antwoorden. Oor
spronkelijk was dit boek alleen be
de rondleiders, maar
tegenwoordig is het ook een best
seller in Stratford en overal waar
men wat van Shakespeare wil we
ten. Amerikanen zijn het meest
weetgierig en weten vaak het min
ste. Osborne herinnert zich nog
de Shakespearetrost, die alUJd de Amerikaan, die het huis
j j van Anna Boleyn wilde zien en
üoed werk doet, niet alleen door die er nie, van ,e overtulgen waSi
behouden, ^at niet de ongelukkige Anna Bo-
al die gebouw
maar ook door ruzies uit de
reld te helpen. Zo waren er voor vrouw
de trust een eeuw geleden zijn weest
werk begon drie huizen met drie was die
Anne Hathaway de
Shakespeare was ge-
Een andere herinnering
