Borstbeeld dr. J. E. baron
de Vos van Steen wijk
KP4ENE.
Honderden lezers leefden
mee met haringprijsvraag
President-curator der Leidse
universiteit gehuldigd
Dr. E. C. Kooyman aanvaardde
hoogleraarsambt te Leiden
Aardgas onder
zee door
Deelneemster uit Katwijk was
er slechts 40 seconden naast
Beroepenvoorlichting in Leiden
en omgeving over bouwbedrijf
NIEUWE LF.insCHE COURANT
4
ZATERDAG 23 ME! 1959
Onthulling en overdracht
F1 EN KLEINE GROEP curatoren, hoogleraren, lectoren, docenten en leden
J van de wetenschappelijke staf was gistermiddag bijeengekomen in het
grootauditorium der rijksuniversiteit te Leiden om getuige te zijn van de
onthulling van het borstbeeld van de president-curator der universiteit,
dr. J. E. baron de Vos van Steenwijk, dat hem tegelijkertijd zou worden
aangeboden. De heer De Vos van Steenwijk was vergezeld van zijn echt
genote, kinderen en kleinkinderen. De rector magnificus der universiteit,
prof. dr. H. J. Lam, begon zijn geestige rede met op te merken, dat het
borstbeeld is vervaardigd eh werd aangeboden ter gelegenheid van de 70ste
verjaardag van de president-curator.
De onthulling van het borst
beeld van de president-curator
van de Leidse universiteit. Links
de rector-magnificus, rechts de
president-curator zelf.
Foto N. van der Horst
Ten slotte dankte hij allen, die het hunne
hebben bijgedragen, de schenkers dus.
om hem dit blijk van waardering aan te
bieden, en zei vooral ook dankbaar te zijn
dat door dit geschenk weer een nieuw
stuk aan de Nederlandse kunstschatten
is toegevoegd
rna hadden de aanwezigen gelegen
heid het beeld van dichtbij te bezichtigen.
iet het be-
Deze leeftijd roept in
kringen steeds associaties op
grip afscheid, omdat hoogleraren met
emeritaat plegen te gaan, wanneer zij 70
jaar zijn geworden. Het bereiken van deze
hoge leeftijd betekent in dit geval echter
geen vaarwel, want voor de functie van
president-curator geldt de plicht van af
treden niet. Prof Lam sprak de hoop en
de- wens uit, dat het de heer De Vos van
Steenwijk nog vele jaren gegeven moge
zi'jn het voorzitterschap van het curato
rium te bekleden.
Spr. schetste vervolgens de weg. die
afgelegd moest worden van het plan om
de heer De Vos van Steenwijk iets aan
te. bieden, wanneer hij 70 zou worden, tot
aan het heugelijke ogenblik van de aan
bieding zelf. Het idee werd geboren, toen
spr. secretaris van de senaat was. dus
bijna twee jaar geleden, en de commissie,
die hiertoe werd Ingesteld, overwoog de
vele mogelijkheden, als daar zijn: een
boek over de geschiedenis der universi
teit, waarin vooral de tijd wordt behan
deld, waarin de heer De Vos van Steen
wijk president-curator was, een feest al
bum van de activiteiten van de huidige
president-curator, een schilderij, een ma
quette, een gouden legpenning of een
borstbeeld.
Het werd ten slotte het laatste, om
velerlei redenen. In dc eerste plaats om-
d^t een schilderij van de betrokkene reeds
bestaat, vervolgens omdat een maquette
een te bescheiden huldeblijk zou zijn
ten slotte omdat een borstbeeld het bes
in staat is om de karakteristieke kop v;
de heer De Vos van Steenwijk voor h
nageslacht te bewaren.
Ruig
Een borstbeeld dus. Doch in welke
uitvoering? Ruw en ruig, of glad'
Het werd aan de kunstenaar, aan wit
WIN SO ROLLEN
KLENE S DROP
MAAK EEN LEUKE TEKENING met het
Klene-monnetje (of geef een aardig idee
Voor onze leenaars) en zend deze met
één Frujeno wikkel aan Kiene N.V.
vervaardiging w
de Rotterdamse beeldhouwer W. A.
Verbon, overgelaten, omdat een der
gelijke vormgeving nauw samen
hangt met het innerlijk van degene
die poseert. „Dus werd het ruig", al
dus prof. Lam, onder hilariteit. De
heer Verbon had spr. verteld, dat het
maken van het borstbeeld een onver
deeld genoegen was geweest, omdat
de president-curator een zeer aange
naam causeur was, die tijdens het
poseren alle mogelijke onderwerpen,
die tussen hemel en aarde bestaan,
had aangesneden.
>f. Lam bracht ten slotte dank uit aan
de heer Verbon, die zich op zulk een voor
treffelijke wijze van zijn taak heeft ge-
eten. aan de heer Stöxen, in wiens
kunetgdeterij het borstbeeld met grote
is van zaken Is gegoten en in het bij
zonder aan de gietbaas, die hierin zulk
belangrijk aandeel heeft gehad.
Inauguratie in LEIDEN
j\/TET EEN ORATIE over „De overgangstoestand" heeft gistermiddag in
het groot-auditorium der Rijksuniversiteit te Leiden prof. dr. E. C.
Kooyman het ambt aanvaard van gewoon hoogleraar in de organische
chemie. Curatoren, academische senaat, hoogleraren, leden, van de weten
schappelijke staf en studenten gaven bij deze plechtigheid van hun belang
stelling blijk.
Bewonderin
Hierna trok Margriet de Vos van Steen
wijk, een kleindochter, het lichtgroene
doek van het beeld weg, dat naast de ka
theder stond opgesteld, en droeg prof.
Lam het over aan de president-curator.
Deze sprak hierna zijn grote dank uit
voor het geschenk, waarmee de univer
siteit hem heeft willen eren, en zei daar
bij, dat hij aan zijn testament een codicil
zou toevoegen, dat het borstbeeld na zijn
dood aan de universiteit moet worden
geschonken, die hiervoor wel een juiste
plaats zal weten Ook hij bracht dank uit
aan de heer Verbon en de kunstgieterij
„Rijnland", en hij gaf een humoristische
schildering van de manier, waarop het
beeld tot stand is gekomen. Hij sprak
omwonden zijn bewondering uit voo
ziel, die de heer Verbon op juiste wijze
in zijn kunstwerk heeft weten te leggen.
is nauwelijks twee eeuwen geleden,1
dat het voor de beoefenaren van de na
tuurwetenschappen zeer wel mogelijk was
uitsluitend met eigen hulpmiddelen en
drijvend op eigen inzicht en vernuft tot
oorspronkelijke resultaten te komen. De
Tzame geleerde verheugde zich in zijn
'lemenit en verkeerd e diiikwijls in on-
'tendheid en 'onverschilligheid omtrent
vindingen van zijn collega's, laat staan
asin/.len van de loop der gebeurtenis-
i in de wereld. Alleen wat dit laatste
betreft schijnt soms.niet veel te zijn ver
anderd. Nog in deze Ujd kan men wel eens
geïrriteerde opmerking vernemen, die
Vissterfte in IJssel
is normaal
Op de IJssel hij Hattum in de omge
ving van de plaats, waar het Apeldoorns
kanaal in de rivier uitmondt, drijven
momenteel vele dode en bew usteloze vis
sen. Opvattingen, als zou deze vis ge
storven zijn tengevolge van vergiftiging,
zoals ook in Zuid-Holland het geval is
geweest, zijn door de visserij-inspectie
te Zwolle ongegrond verklaard. Om
streeks deze tijd van het jaar wordt op
deze plaats altijd dode vis aangetroffen.
Tengevolge van verontreiniging doo:
de fabrieken, zo is reeds enige jaren ge
leden door het rijksinstituut
afvalw
istgesteld,
t gedeelte
et kanaal tussen Heerde en IJssel
omen onmogelijk. In deze tijd van
lar dringt de vis echter toch het ka-
aal op om vandaar naar de Wete
1 gaan om er kuit te schieten. E
bij de terugkeer naar de IJssel
•akt e
in dit verontreinigd en zuurstofarme
gedeelte van het kanaal. Andere vissei
i a ken bewusteloos, maar drijven met d
stroom mee naar het zuiverder IJsse!
water, waar ze dan weer op krachtei
komen.
Dit is, (men vestigde hier met nadruk
d* aandacht op) een jaarlijks terugki
j*nd verschijnsel.
De Franse pre
Debré, heeft giste-
enige leden van zijn kabinet
besproken, dat de aanleg inhoudt
en aardgasbuisleiding onder de Mid
dellandse Zee van een punt in de nabij,
heid van de Algerijnse stad O
Cartagena in Spanje
Schepen van de Franse marii
de Middellandse Zee gegevens
i de hand
i kan
irden
gaan of dit buisleidingsplan uitvoerbaar
is. De Franse technici hopen, dat aardgas
uit de reserve te Hassi R'Mel in de Sa
hara op de duur via blusleidingen aan
België, Duitsland en Engeland zal kun
nen worden geleverd. Het plan wordt be
studeerd door een commissie, ingesteld
door de Organisatie voor Europese Eco
nomische Samenwerking.
Twee jaar wegens
nazi-propaganda
Een Duitse uitgever die beweerd had
dat de berichten over Naziwreedheden
tijdens de Tweede Wereldoorlog „propa-
gandaleugens" waren, is gisteren tot twee
jaar gevangenisstraf veroordeeld door het
federaal Hooggerechtshof,
Robert Kremer, uitgever van het neo
naziblad Die Ankl.age, werd ervan be
schuldigd anti-grondwettelijke publika-
ties verspreid en de federale republiek
beledigd te hebben.
In zijn blad had de 40-jarige Kremer
beweerd, dat de republiek van Bonn „een
roversstaat is die opgebouwd is uit leu
gens, fraude en corruptie",
In een ander artikel wordt verklaard,
dat de anti-naziverzetsstrijders misdadi
gers waren en dat „de beschuldiging dat
miljoenen Joden door de nazi's vermoord
werden alleen maar een propagandaleu-
gen is".
Tijdstip aankomst 9.42.40 uur
TTAD DE GISTEREN besliste haringrace 1959 door onsportivitcit van
Scheveningse zijde een weinig opwindend karakter, de spanning
van onze prijsvraag was er niet minder om. De vraag: Wanneer wordt
de eerste haring aangevoerd?, heeft een nek-aan-nek race opgeleverd,
waarbij ten slotte na langdurige selectie de zeven deelnemers overbleven,
die het dichtst in de buurt van de 9.42.40 uur waren, het tijdstip, waarop
het eerste Nederlandse schip met groene haring aan boord in een Neder
landse vissershaven meerde.
Met vlag en wimpel kwam als
eerste uit de bus mevrouw Dulfer,
De Waal Malefijtstraat 131 te Kat
wijk aan Zee, die op haar briefkaart
had vermeld: tijd van aankomst,
vrijdag 22 mei 9,42 uur. Zij was er
dus slechts veertig seconden naast.
Mevrouw Dulfer, dezer dagen kunt
u een postwissel van 50 tegemoet-
zien. Hartelijk gelukgewenst.
Drie lezers hebben 9,45 uur geraden: de
heren J. Korbee, Trompstraat 12, Noord-
wijk aan Zee, K. van der Steeg, Rijn en
Schiekade 4a, Leiden, en C. van der Niet.j
Westerstraat 44, Sassenheim. Tussen
Het bouwbedrijf is meer dan nooit te
voren in het middelpunt van de belang
stelling komen te staan, hetgeen uiter
aard zeer nauw verband houdt met dc
grote taak, welke deze tak vnn nijver
heid te vervullen heeft in liet kader van
de wederopbouw van ons land en wel
speciaal ten aanzien van dc volkshuisves
ting. Het georganiseerde bouwbedrijf is
zich van deze grote cn tevens zo ver
antwoordelijke taak bewust en getroost
zich alle inspanning om aan de hem ge-
i doeltreffend i
a Ilse
lende 1
voldoende en voor de verschil-
kken juiste aanwas van vaklie-
len van essentieel belang is Ten einde
leze aanwas te bevorderen wordt veel
andacht besteed aan een objectieve
•oorlichting over het beouwbedrijf en de
opleidingsmogelijkheden daarin Op de;
wordt
Plaats Adres
1 Leiden Vrouwenkerksteeg
2. Katwijk L. Dwarsstraat 5
3. Rijnsburg Korte Vaart
4. Sassenheim Hoofdstraat 241
5 Noordwiik Voorstraat 123125
ken van die jonge krachten, die gezien
hun aanleg en ambitie het meest voor
een carrière in het bouwbedrijf in aan
merking komen,
Deze voorlichting richt zioh wel zeer
speoianl tot de jeugd en de ouders en
de stichting Vakopleiding Bouwbedrijf
meent dan ook een beroep op de school
hoofden Ie mogen doen de leerlingen der
hoogste klassen in de gelegenheid te
stellen, onder leiding van één of meer
leden van het onderwijzend personeel een
bezoek te brengen aan een voorlichtings
tentoonstelling. De ouders van de leer
lingen stelt men in de gelegenheid gelijk
tijdig een bezoek aan de tentoonstelling
tc brengen.
In de periode van 25 mei tot en met
9 juli zal de stichting met haar beroe-
penvoorlichtingsapparatuur een bezoek
brengen aan Leiden en omliggende plaat-
Hieronder volgt het tentoonetellings-
fi. Oegstgeest Endegeesterstr.weg 1 Ire
het aantrek-1 schi
Zaal
Boerhaavezaal
Haasnoot
lokaal L.O.-school
't Bruine Paard
,De Beurs"
Voorliehtingsdata
25 i
t/m 12
Tegenwoordig evenwel schijnt mer
slechts succes te kunnen verwachten, In
dien de vraagstukken worden aangevat
met behulp van een zorgvuldig op elkaar
ingestelde groep van onderzoekers,
ieder hun eigen specialistische bekwaam
heid of vaai di-giheid inbrengen.
Daarbfj Is er waarschijnlijk geen onder
deel der natuurwetenschappen aan
wijzen dat 10 sterk de neiging heefl
andere vakgebieden contact en sa
werking te zoeken als de organische
scheikunde. Men ziet dit niet alleen
aanzien van de andere onderdelen vai
chemie, maar ook met betrekking tot de
fysica, de biologie, de wiskunde en d<
medische wetenschappen. Het wordt al
lengs lastiger, de grenzen tussen de ver
schillende terreinen scherp aan te geven
eigen groei en door de andere vakgebie-
ien een sterke ontwi'kkeLng h«efit door-
{emaakt, doch ook en vooral door de
ndustrie.
Aanvankelijk konden de beoefenaren
/an de organische scheikunde zich nog
met eniige hooghartigheid dJistamoiëren
de resultaten van hun industriële
collega's, als hebbende slechts Industriële
geen wetenschappelijke betekenis.
Tegenwoordig moeten zij dikwijls met te
genzin constateren, dat de industriële on
derzoekers met hun grotere aantallen van
meer geoefende medewerkers en ruimere
apparatieve hulpmiddelen, het vakgebied
van de orga-nicus aanzienlijk hebben ver
rijkt. Denike men' bijvoorbeeld aam d«
pharmaceutische industrie en aam de olie-
industrie. drie de chemie dei steroïden
van de koolwaterstoffenchemie in zc
langrijke mate hebben weten te ontwik
kelen
Zelfs moet thans worden toegegeven,
dat bepaalde typen van zuiver weten
schappelijk onderzoek soms beter door
de grote industriële researohteams kun
nen worden uitgevoerd dan aan
universiteiten. Vooral indien dit werk
een intensief samenspel van vaktechnisch
uiteenlopende medewerkers vereist,
industriële research heeft hier en
een zo hoog niveau weten te bereiken,
dat alleen zijzelf in staat is de basisken
nis te verschaffen of uit te breiden
dat niveau te handhaven of te verbetei
Ongetwijfeld betekent de beoefening In
Industrieel verband van zuiver w
schappelijk werk een uitdaging ia
universitaire onderzoekers, die op dat
terrein immers het alleenrecht menen te
bezitten.
Overgangstoestand
Hierna stond prof. Kooyman stil bij de
overgangstoestand op zuiver wetenschap
pelijk gebied in organische chemie. Wan
neer twee moleculen of twee molecuul
fragmenten elkaar ontmoeten, zal
het algemeen geen chemische reaotie op
treden. Dit zal slechts het geval zijr
dien aan bepaalde voorwaarden is
daan. bijvoorbeeld ten aanzien vai
minimale energie van het systeem e
ruimtelijke ligging van de atomen of
atoom-groepen, die aan de reactie
Tegenwoordig verstaat men onder de
.overgangstoestand" de toestand waarii
lich het reagerende systeem bevindt op
Ie top van de energieberg, die moet wor-
len overschreden om tot de nieuwe
•cacticprodukten te geraken. Sprekei
ging hierna dieper op deze nieuwe ziens
wijze in en op de mogelijkheden, die
hierdoor ontstaan, o.a. op het terrein var
de biochemie.
De plechtigheid werd gevolgd door eer
drukbezochte receptie in de ontvangst
kamer van het oude academiegebouw.
15 juni t/m 19 juni
22 juni t/m 24 juni
i 26 juni
29 juni t/m 3 juli
van 6 juli t/;m .9- juli
Uitgenodigd zullen worden de scholen
uit Leiden, Oegstgeest, Katwijk, Noord-
wijk, Sassenheim, Hillegom, Valkenburg,
Voorhout, Noordwijkerhout, Warmond en
Lisse.
ACADEMISCHE
LEIDEN, 22 mei Ri
slaagd voor
Den Haag, J °f'veld-
P P Davids te Den
en letterkunde mej L A M Beyer te
Haag en de heer J den Boeft te Rotte
(cum laude); voor het doet ex Ned
de heer C M M H R de Jonge te Leit
Geslaagd voor het semi-artsex i
E M L Margono-de Neef te Lelden
?k te Leiden
artsex de here
rlc-Hertog, B Bu
Geslaagd
J C Bloer
Hengelo (C
moest worden geloot om de tweede prijs
van f 25. De heer Van der Steeg was het
gelukkigst, De lieren Korbee en Van der
Niet krijgen elk f 5.
Hierna resteerden nóg drie prijzen van
f 5, die zullen tyovden toegezonden aan
de heer B. Westerhoud, zaal 60, zeehos
pitium Katwijk, de heer M, Ouwehand,
De Waal Malefijtstraat 142, Katwijk aan
Zee en mevrouw H Kijk in de Vegtc.
Voorstraat 25, Leiden. Zij hadden als tijd
stip genoemd 9.40 uur, een verschil van
slechts 20 seconden met het verschil van
de drie prijswinnaars van vorig jaar.
Seconden
Het was dus echt secondenwerk, maar
dat wil nog niet zeggen, dat een ieder
zo'n beetje in de buurt van het juiste
aankomstogenblik heeft gezeten. Van de
vele honderden oplossingen waren er een
goede honderd van om en nabij tien uur.
Voor het overige liepen de aangegeven
tijdstippen uiteen van woensdagavond ne
gen uur tot zaterdagmiddag drie uur.
Dc meeste inzendingen kwamen
uiteraard uit Katwijk cn Noordwijk,
dc vissersdorpen, maar ook uit andere
plaatsen stroomden de briefkaarten in
een overstelpende hoeveelheid binnen.
Om er enkele te noemen: Leiden,
IJmuiden, Steenwijk, Arnhem, Ha-
zerswoudc. Wassenaar, Oegstgeest.
Sommige vergezeld van rijmpjes, zo
als Eon goede vangst en snelle vaart,
wc pakken dc haring bij de staart
om 16.25 uur. Wc vonden het erg aar
dig. maar natuurlijk oefenden deze
dichterlijke ontboezemingen geen in
vloed uit op prijzentoekenning. En zo
zal het ook wel niet zijn bedoeld.
Ten slotte een welgemeende groet
en van harte beterschap voor dc
patiënten uit het Rotterdarns zee-
hospitium te Katwijk aan Zee. Met
vijftig man sterk hebben zij aan
onze prijsvraag meegedaan. Wij vin
den het bijzonder prettig, dat wij
ook aan één van hen een prijsje
hebben kunnen toekennen.
Met het bekijken van de inzen
dingen zijn wij gisteren een hele
middag zoet geweest. Het ligt voor
de hand, dat over de uitslag verder
geen correspondentie kan worden
gevoerd.
Wanneer wordt de eerste haring
aangevoerd? Een schier onaf-
Diamanten echtpaar in Barent van
Namen-hof aan de Hoef straat
In liet hofje van Barent v
aan de Oude Hoefstraat woont 'n diaman
ten echtpaar. Op 7 juni a.s. hopen de heer
A. Lcenmans en mevr. F. Lecnmans-Zaal-
berg te gedenken, dat zij 60 jaar geleden
in de echt werden verbonden. Met hun 2
kinderen cn (wee kleinkinderen zal hc(
bruidspaar er ongetwijfeld voor zorgen,
dat de zevende juni niet onopgemerkt
voorbijgaat.
zijn
den en ook al omdat de heer Leenmans
ruim 40 jaar schilder bij de Leidse Bouw
vereniging is geweest, zal hij voor velen
geen onbekende zijn.
Voordat zij in het Barent van Namen
hof kwamen, woonden de heer en me
vrouw Leenmans ruim 30 jaar aan de
RijnsburgórsingelZij hebben het in hel
propere eh rustige hofje best naar hun
Als op 2,5 mei de bruidsdagen Ingaan, zal
Ier voor het bruidspaar een drukke tijd
I aanbreken.
zienbare stroom van antwoorden
is binnengekomen op onze prijs
vraag. En nu is het dan toch
zover. De haring is in het land,
de dokters aan de kant. De
jongeman op de foto heeft het
goed bekeken. Het is om rauw
in te bijten, zo'n heerlijk mals
maatje.
Foto, D. Kruyt
Welwillendheid bij
vrijstelling
Bij hel ministerie van defensie worden
geregeld verzoekschriften ingediend om
algehele vrijstelling van militaire dienst
van wetenschappelijk personeel bij het
hoger onderwijs. Het betreft hier per
sonen. die gedurende een reeks van ja
ren uitstel van eerste oefening hebben
gehad en op wier behoud voor het hoger
onderwijs de betrokken universiteit of
hogeschool prijs stelt. Bij de minister van
defensie bestaan vooralsnog bezwaren tot
het treffen van een algemene vrijstellings
regeling voor de betrokkenen.
De ministei van oorlog heeft zich je
gens zijn ambtgenoot van onderwijs, kun
sten en wetenschappen echter bereid ver
klaard incidentele aanvragen om vrijstel-
ilwillend-
held t
De r
ister
w. heeft dai
siteiten en hogescholen in overweging ge-
geven te bevorderen, dat verzoekschrif
ten om vrijstelling, vergezeld van een uit
voerige motivering, door zijn tussenkomst
bij zijn ambtgenoot van oorlog worden in
gediend. In alle daarvoor in aanmerking
komende gevallen zal de Tninistor van o.,
k. en w. dergelijke verzoekschriften gaar
ne bij zijn ambtgenoot van oorlog onder-
De minister van o„ k. en w. heeft zich
inmiddels tot zijn ambtgenoot van defen
sie gewend met de vraag of een verder
strekkende regeling mogelijk is.
L. A. Waaldijk, oud-lid van de Suri
naamse raad van advies, is 71 jaar oud
te Paramaribo overleden. Hij was sinds
1946 lid en later voorzitter van de bemid-
delingsraad. bekleedde een belangrijke
positie bij het onderwijs en werd in 1952
lid van de raad van advies; vele belang
rijke posities vervulde hij bij de Evan
gelische Broedergemeente en op de laat
ste conferentie der internationale ar
beidsorganisatie was hij voorzitter van de
koninkrijkdelegatie, De overledene w»«
officier in de orde van Oranje Nassau.
De gouverneur woonde de begrafenis bij.
