schreef geschiedenis van 20 eeuwen Christendom
«GOD WIL HET..
I-I
5 MANNEN VAN GROTE INVLOED
ZENDELINGEN VAN
DE NIEUWE WERELD
ZATERDAG 16 MEI 1959
,Gjaat keen in de wereld.."
Apostelen bereisden de
toen bekende wereld
De grootste van de. eerste zendelingen waren Petrus en Paulus. Zy
maakten beiden grote reizen, stichtten tal van Christelijke gemeen
schappen en stierven in Rome. De beroemde schilder El Greeo gaf
zijn visie op deze twee Evangelisten, op het ogenblik, dat ze bijna
aan het eind van hun leven waren gekomen. Yast staat, (hl ook de
andere Discipelen de wereld introkken om het Evangelie te brengen.
Zo zou Matlheus Ethiopië hebben bezocht. Jacobus Spanje. Bartholo
mew Arabic en Thomas zelfs India. Maar algemeen wordt aange
nomen, dat veel hiervan slechts op legende moet berusten.
Tot in alle
uithoeken
van Europa
Dank zij de vrij goede ver
bindingen, die de Romeinse
heirwegen tot in alle uithoeken
van het immense Rijk vorm
den konden de Christelijke zen
delingen ook de onderworpen
volken bereiken. Na 180 trok
ken honderden moedige man
nen naar mensen, die tot dat
ogenblik alleen maar Romein
se soldaten hadden leren ken
nen. Werden in de vroegste
tijd slechts kleine groepen tot
het Christendom bekeerd, nu
gaven vaak hele stammen zich
over aan de Onbekende God:
de Gothen. de Vandalen, de
Bourgondiërs, de Franken en
ook in Engeland kreeg al spoe
dig het Christendom vaste
voet. Deze plaat brengt de be
kering in beeld van een groep
mensen op de Salisbury Plain
in Engeland, vlak bij Stone-
„En toen de Pinksterdag aanbrak, waren allen tezamen
bijeen. En eensklaps kwam er uit den hemel een geluid
als van een geweldige windvlaag en vulde het gehele huis,
waar zij gezeten waren;
en er vertoonden zich aan hen tongen als van vuur, die
zich verdeelden, en het zette zich op ieder van hen; en zij
werden allen vervuld met den heiligen Geest en begonnen
met andere tongen te spreken, zoals de Geest het hun gaf
uit te spreken."
(Handelingen 2 14)
Zoals de Geest het hun gaf uit te spreken...
Ergens in de stad
Jeruzalem waren
honderden mensen
getuigen van het
grote wonder. Ze
waren naar de stad
gekomen, om daar
het pinksterfeest te
vieren in de bete
kenis, die zij daar
aan hechtten: aan
Jahwe moest dank
gebracht worden
voor de oogst.
En voor het eerst
hoorden zij Jo
den en vreemdelin
gen in hun eigen
taal uit de mond
van die eenvoudige
vissers de woorden,
die nog heden ten
dage in de landen rondom de
Middellandse Zee als een eerbie
dige groet worden uitgesproken:
Christus is waarlijk opgestaan."
Na de stichting van deze eerste
F
bot,
die hun Zending vol
brachten over deze
gehele wereld.
In de landen rond
om de Middellandse
Zee kwam het Chris
tendom tot de vroeg
ste bloei. Eerst wa
ren het vrijwel al
leen Joden, maar na
de verwoesting van
Jerusalem in het
jaar 70 werden ook
vele niet-Joden voor
het nieuwe geloof ge-
Cr j u Petrus en Paulus
erttond het en ,je an<jere Ewan-
eertrouwen. gelisten beschouw
den de hele wereld
als hun zendingster
rein en stichtten, waar zij kwamen,
kleine gemeenten: in Palestina,
in Phoenicië, op Cyprus, in geheel
Klein-Azië.
En vele van de apostelen
V kZ
ersle Christenen ge
sten geheime sym-
i in de tijd van
tselyke verdrukking,
tor deze tekens kon-
i zij elkander herken-
is dikker Maa
In dat boek
schiedenis verschenen ever
de pagina's, die verhalen
mensen, die leefden naar dat a:
öere Boek: Gods Woord, de me
sen. die de groei van het Christe
dom stimuleerden.
:refdge-
..Gaat heen in de gehele wereld, moord.
altijd was er de strijd, die
de aanhangers van de Mens van
Nazareth moesten leveren. Zij
vervolgd, gemarteld, ver-
verttondigt het Evangelie
ganse schepping", zo luidde de
opdracht, die Christus vóór Zijn
Hemelvaart a~~ j
had gegeven.
De discipelen droegen het Chris
tendom uit tot de uiterste grenzen
van de toen bekende wereld.
En na de apostelen en na Pau-
Maar het geloof was als een
•onderboom en spreidde haar
Zijn volgelingen takken uit over het gehele Ro
meinse Rijk en verder.
Na de Romeinse legers trokken
de brengers van de nieuwe religie
de heirwegen en vrijwel
^andere generaties ai werden zij verstaan, omdat
u..„ Grieks en Latijn tot in alle
uithoeken werd beheerst, hier dpor
enkeling, daar door allen. Zo
na driehonderd jaar de toen
•n^ebracht Tn°de bekende wereld gewonnen voor
*20eeuwen Chris- het Christendom. Het eerste deel
Zending was afgerond.
die hun medemensen T oiün
wilden vertellen over de Verlos- het, Latlro
sing- .door..Christus.
De kerstening van deze wereld
had vele hoogtepunten en slechts
enkele daarvan zijn hi
en beeld tezamen gebracht
geschiedenis van 2C
tendom- Het werd
Karei de Grote
was In zijn tijd r
al begonnen om VH/I
kal IT..onw..1in In
gen met
het
Teger. de tijd, dat de Byzantijn- kruistochten gingen de geschiede- zwaard. Men was in die dagen
se Christenen en de Perzen (ook nis in als de beschamendsie eve- h„ ver afgedwaald van
Christenen) elkaar uitputten in nementen van de Middeleeuwse 7achtmoedieheid der eerste
een serie oorlogen, werd ln de Westerse beschaving. Slechts wei- kerk van
Arabische woestijn het zaad ge- nigen van de kinderen zagen hun Christenen en ae «.ern a
legd voor één der invloedrijkste ouderlijk huis terug. Rome begon zo te dwalen, dat
godsdienstige en militaire bewe
gingen in de geschiedenis. De
„profeet" Mohammed werd in 570
in Mekka geboren en zijn leer
van de Islam met Allah als enige
god zette een periode van onver
zoenlijkheid in, die nog tot in on
ze tijd voortduurt. En juist de
plaatsen, waar het vroegste Chris
tendom was ontstaan, werden
overspoeld door de aanhangers
van de „profeet uit Mekka'.
Rome had weliswaar al lang da
plaats van Jeruzalem als centrum
van het Christendom ingenomen,
maar in het gekerstende West-
Europa zon men op middelen om
het Heilige Land voor de Chris
tenheid terug te winnen. De Kruis
tochten werden in 1095 te Cler
mont bepleit door paus Urbanus II
en onder het motto „Deus vult"
(God wil het) trokken de legers
naar Palestina. Beroemde konin
gen namen deel aan deze kruis
tochten: Frederik Barbarossa. Ri
chard Leeuwenhart en anderen.
En niet alleen de strijders trok
ken naar het door de Islam be
dreigde en bezette Heilige Land.
maar ook kinderen. De Kinder-
Vjjf mannen, die elk op hun wijze, de geschiede nis van Christus' kerk mochten bc-
invloeden.
En daarna dreven de
bekeerden zelf zending
En niet lang 11a dc eigen kerstening begonnen reeds de volkeren
van Ierland en Engeland zelf zending te bedrijven. Bekend werden
Willibrord en Bonifacius, die naar onze streken kwamen om de
Germanen te winnen voor Christus. Bonifacius (tekening hierboven)
stuitte op dc botte weigering van zyn luisteraars. Ze geloofden hem
niet en pas toen hij eigenhandig dc eretekenen, die waren opgericht
voor de Germaanse goden, had vernield, waren dc twijfelachtige
bewoners van de lage landen gewonnen. Dc Friezen zouden hem in
Dokkum vermoorden.
MAARTEN
LUTHER
die in oktober
1517 de grote om
mekeer bracht.
die zich richtte
tegen de mis
standen in de
Roomse kerk en
de Hervorming
ieed verwezen
lijken.
die leefde van
1703 tot 1791
wijdde zijn leven
aan de verwezen
lijking van de
Methodistische
kerk in Engeland
die ook in Ame
rika veel aan
hang kreeg.
wiens 450-ste ge
boortedag dezer
dagen wordt her
dacht, was de
grondlegger uan
het Reformato
risch denken, dal
tot in onze dagen
zijn grote invloed
doet gelden.
BILLY
GRAHAM,
de Amerikaanse
Evangelist; die in
onze dagen Gods
Woord verkon
digt en een van
God afgekeerde
mensheid tracht
te bereiken.
DAVID
LIVINGSTONE,
die in de negen
tiende eeuw in
het weinig-be
reisde Afrika
doordrong en
daar de onbeken
de stammen voor
het eerst in con
tact bracht met
het Evangelie.
geliemeihei
zwaard
mensen' als Johannes Hus, De-
siderius Erasmus, Thomas More
waarschuwden tegen de mis
standen, die in de Middeleeuwen
heersten. De handel breidde
zich uit, er werden ontdekkin
gen gedaan, die nieuwe gebie
den ontsloten, waar rijkdommen
voor het grijpen lagen.
En terwijl de door Maarten Lu
ther in 1517 ingeluide Her
vorming baan brak in Euro
pa. voeren schepen naar de
Nieuwe Wereld. Vla:: acuter
de soldaten trokken de gees
telijken de ontdekte landen
binnen om op hun wijze de
inheemse volkeren voor het
Christendom te winnen.
Opnieuw heerste de regel van
Charlemagne: Predik het
Evangelie met het zwaard. En
zo kon hei gebeuren, dat in
het Zuidamenkaanse Peru de
mei-oegnjpende inca Ata-
huaipa aoor conquistador
Francisco Pizarro werd ge
marteld.
Pizarro was voor de Spaanse
kroon bezig dit rijke tand te
veroveren en in hei Peru der
Incus lag hei goud voor hel
grijpen, in 15,3* werd keizer
Alanualpa let dood veroor
deeld. Hij werd naar de
brandstapel gevoerd en het
was de Spaanse priester Vi-
ceme Valverde, die nog enige
barmhartigheid toonde. Als
de Inca zich zou laten be
keren, zou hij aan de galg
mogen sterven. De Inca liet
zich dopen en daarna werd hij
ter dood gebracht.
En „thuis" woedde in die don
kere dagen de Inquisitie, die
ketterij met martelingen en
de dood bestrafte. Was hel
wonder, dat mannen als Lu
iker zich tegen deze wan
toestanden fel keerden en de
Reformatie baan kon breken?
Maar niet overal werden de
wreedheden van Pizarro en
zijn Conquistadores toegepast
In andere nieuw-ontdekte ge
bieden werd de autochtone
bevolking op een aanneme
lijker wijze gekerstend. Zoal
de Indianen van Amerika en
Canada, de Chinezen, de be
volkingen van India. Hier
werkten mannen die Pau
lus" ideaal verder trachtten
te verwezenlijken: het Evan
gelie uit te dragen tot ver
buiten Judea.
Orecle ópelen
Tijdens de jaren van verdrukking ont
moetten de Christenen elkaar in het ge
heim in de catacomben even buiten Ro
me. De Romeinse heersers bestreden de
nieuwe religie met alle middelen, omdat
zij vreesden, dat deze zachtmoedige Chris
tenen, die geen andere goden wilden die
nen, hun beschaving omver zouden wer
pen.
Vele verhalen over die tijd van vreselijke
martelingen zijn nog in onze dagen bekend,
zoals „Ben Hur" en „Quo Vadis". Op de plaat
hieronder ziet men een groep martelaren, die
in de Romeinse arena wachten tot de leeu
wen hen zullen verslinden. Voor de keizer en
zijn gevolg, en voor de opgezweepte volksmas
sa waren deze wrede martelingen en moor
den een onderdeel van hun amusement. De
keizers verschaften het volk brood en spelen.
Pas in het jaar 313 was het keizer Constan-
tijn, die de mensheid van het gehele Romein
se Rijk vrijheid van godsdienst verschafte.
In de 17-de-eeww spitsten onderlinge theologische verschillen en
geschillen zich steeds meer toe. De Hervorming was reeds lang een
voldongen feit geworden, maar de onderlinge verdraagzaamheid
was ver te zoeken. Groeperingen stonden onverzoenlijk tegenover
elkaar, konden zich niet met misstanden verenigen en scheidden
zich af.
Zoals de Pelgrimvaders, die in
1620 braken met de Anglicaanse
kerk en naar Amerika vertrokken,
zoals de Puriteinen, die in Mas
sachusetts een kolonie stichtten,
zoals de Quakers van William
Penn, de Mennonieten, die uit
Holland weggingen. Zij allen
zochten en vonden in Amerika, in
de Nieuwe Wereld, een tweede
vaderland.
Maar ook daar bleven de tegen
stellingen heersen. En vooral de
vraag, hoe de Indianen behandeld
moesten worden, bracht strijd in
de jonge kolonies. De oorspronke
lijke bewoners lieten zich immers
doorgaans met goedschiks ver
drijven en maar al te vaak moest
een felle strijd worden geleverd.
Toch waren er ook mensen, die
een andere manier ontdekten, die
de Indianen als broeders, als
naasten, wilden beschouwen. Zo
iemand was Roger Williams, die
Providence op Rhode Island sticht
te en vriendschap met de onwo-
nende Indianen sloot en hen op
die manier voor het Christendom
won. Hij was een van de werke
lijke zendelingen van de Nieuwe
Wereld.
Op deze tekening wordt zijn ont
moeting met de Indianen in beeld
gebracht.
En juist in onze dagen zijn
het de Amerikaanse nazaten
van deze vroegste „settlers",
die nu tezamen met de Euro
pese zendingsgenootschappen
over de gehele wereld het
Christendom verder uitdragen.
Zij zoeken naar de modernste
middelen, zoals de Presbyteri
aanse zendelingen, die op de
onderste foto staan afgebeeld
en die met hun sportvliegtuig
Eskimo-nederzettingen in Alas
ka, bezoeken, om ook daar de
Heilsboodschap te brengen.
