WILLEN KLOOS
1
De dichter en criticus
MAPRO
NTS overweegt aankoop van
magnetische beeldhanden
Zoo drong ik aan den leidraad van uw stem
Blindlings vooruit, en stond aan de*oever der
Oneindigheidgelijk een kind voor 't eerst
Over den rand van 't duin de zomerzee
Ziet klimmen
„Wie eens zijn stem,
het glorieuse klagen
heeft gehoord,
ziet in den nacht hem
als een zuil van bloed
onder den lagen hemel,
een stad in vuur,
die alles heeft geboet
waardoor óns leven
leven is geweest.
I. Marsman over Willem Klooa
VPRO-radioprijsvraag
voor jongeren
Om de jonge luisteraars te active
ren op radiogebied en ook wel om wat
fleur te brengen in de jeugduitzendin
gen ,,Rijp en groen", heeft de VPRO
een radioprijsvraag voor jongeren uit
geschreven.
Gevraagd worden bandjes, waarop
kant en klaar een programmaatje is
opgenomen, dat door een groepje jon
geren is verzonnen en uitgevoerd, net
jes met aan. en afkondiging en al. Het
mogen hoorspelletjes, klankbeeldjes,
cabaretjes of wat dan ook wezen, als
het maar origineel werk is en niet
langer duurt dan 14 minuten.
Bekroonde inzendingen gaan in het
VPRO-jeugdprogramma de lucht in en
de eerste prijs is een bandrecorder.
De inzendingen moeten vóór 1 juli a s.
binnen zijn bij de VPRO in Hilversum.
9 Een vrolijk muzikaal mei-pre
gramma, waaraan verschillende oir
roeporkesten en -koren en natuu:
lijk solisten meewerken, wordt ge
geven over de Duitse zendei
of 971 kHz, tussen 7.3
9.05 i
EÉN DER MERKWAARDIGSTE ceremoniën bij de Pauskroning
vindt plaats, wanneer het nieuw gekozen Vaticaanse staatshoofd
in pracht en glorie de schitterend verlichte St. Pieter is binnengedra
gen, opgewacht door een juichende mensenmenigte, eerbiedige geeste
lijken, internationale diplomaten en Romeinse autoriteiten in gala. Op
dat moment van eer en glorie in 's Pausen leven, waarin hij voor het
eerst de hulde ontvangt als staatshoofd van Vaticaanstad, treedt één
der hoge geestelijken naar voren, verbrandt tot driemaal toe hennep
aan een rietstaf, uitroepende, terwijl het hennep tot as verbrandt:
Sancte Pater! Sic transit gloria mundi! Heilige Vader, zó vergaat
de glorie dezer wereld!
Dat woord komt onwillekeurig in de Ik ben te veel een mensch geweest,
gedachten van wie aan Willem Kloos Een mensch, die gilde en klaagde
terugdenkt, die vijfentwintig jaar ge
leden zijn vijfenzeventigste geboortedag Dj drnnk zijn aias
vierde pn wipnc eeuwfeest men dpzpr U1e aronK ZU" H'a5.
SIC TRANSIT
Het raadsel bij Willem Kloos is inder
daad geweest, dat hij steeg tot de hoogste Melancholie
toppen van literaire roem. een roem
die in de ogen van het letterlievend
publiek aan het begin van deze eeuw
scheen vast te staan voor de literatuur
geschiedenis, totdat men, nu vijfentwintig
jaar geleden, moest ontdekken, dat Kloos
zijn roem overleefd had, dat hij verzen
had geschreven die weinig anders dan
uitlopers waren van de romantiek, dat
hij kritieken had gepubliceerd, wier
grondbeginselen door een ieder werden
erkend, maar juist da. 0
meer werden herlezen. Nóg was Willem denis,
Kloos hoofdredacteur van „De Nieuwe
Gids", nóg streed hij voor zijn „nieuwe"
waarheden, die inmiddels al een halve
eeuw oud waren, maar men luisterde ders
niet meer naar hem. Wie, zelfs van de Nieuwe Gids",
ouderen, las een vijfentwintig jaar ge- groot
leden nog „De Nieuwe Gids" om andere loon.
redenen dan historische? Slechts in
bloemlezingen werden zijn enkele mees-
tersonnetten nageslagen. Zo was hy tegen
het einde zijns leven groots én tragisch,
het blijvend vertrekpunt voor de nieu
were letterkunde én een ouderwetse
legende; iemand met wie men uitsluitend
in bloemlezingen raad wist, eigeniyk
schreide,
vierde feest
En diep-gevoelde dingen zeide.
Nu ben 'k een delicaat artiest,
Verliefde van zijn fantasieën,
Maar die zich 't aller-liefst verliest
In zijn kokette melancholieën.
i wie? om wat?.
Ik weet niets meer, kan niets
meer voelen
dan zoet gespeel met dit en dat
Van rijmen, zachte, klare, koele.
„DE NIEUWE GIDS"
tot op vandaag
onvergetelijk. Hij is de taalvernieuwer
zonder ruste geweest, de strijder voor
onn n.piinip generatie, en één der lei-
tijdschrift, ,.De
bijna al wie
geworden in de Nederlandse
helemaal niet meer in het volle lev<
Het grote punt van discussie ligt
slechts hier, dat waar Kloos zich zelf
al meer geloofde te zyn de eigenlyke
schepper van de literatuurrenaissance
der tachtiger jaren, hij slechts de stoot
de literatuurgeschiedenis, daartoe gaf, en gedurende enige jaren
de hartstochtelijke polemist ls geweest
van een jongerengeneratie tegen de
ironie én met bezonnenheid en extre
misme beide het falen der voorgaande
generatie uitriep, was tijdens zyn leven
een spreekwoord geworden; alleen gevonden zouden hebben in nei uju-
twistte men on den duur over de vraag: schrift ,,De Nieuwe Gids". In de ver
enkelen die zijn eniging „Flanor" hadden Paap, Van
geweest, werden vreemden in
een tijd die luisterde naar Marsman en
Slauerhoff, Du Perron en Ter Braak,
Anton van Duinkerken en Willem de
Mérode.
Sic transit gloria mundi!
LEGENDE EN WETENSCHAP
Dit lot te ondergaan is moeilijk,
in wezen is het ons aller lot!
Ons aller leven is een mengsel
slagen en mislukken, bereiken en
altoos op weg zijn, de toppen bestijgen orga;
en daarna weer afdalen, de vergetelheid
tegemoet. De Grieken wisten het reeds,
die de zielen via de Rivier der Vergetel
heid het Dodenrijk deden binnengaan.
Ook de Bijbel verbloemt dit lévens
facet geenszins, maar leert
Van Deyssel, Van Eeden, De Meester,
Aletrino en Kloos reeds lang vrij in
tensief contact met elkaar.
Ook is onjuist de suggestie van
Willem Kloos dat hun werk door alle
andere bestaande bladen geweigerd
was. In ,,De Nederlandsche Specta
tor", in „De Amsterdammer", in ,,As-
trea" en in „Nederland" hadden ze
hun werk reeds geplaatst gekregen.
Maar ze waren als échte jongeren on
geduldig; ze konden hun tijd moeilijk
afwachten; het langzame afwegen der
oudere redacteuren konden ze niet ver
dragen en zo stichtten ze een eigen
was hun recht, en, gege-
met dit blad enkele jaren
lang hebben gepresteerd, wellicht zelfs
hun plicht. Maar het was o n e e r 1 ij k,
toen ze eenmaal het oor van Neder
land hadden, te vertellen dat
dat Eén elders de duffe literatoren hun werk
de blijvende is, en dat alleen In Hem geweigerd hadden. Kloos zelf zou daar-
I gevonden wordt, dat bij, toen hij aa~ U_1 1 f J r>~
al onze culturele arbeid Nieuwe Gids" s
dat by Hem eeuwige antwoord sturen
armen zijn die ook de vruchten
leven veilig zal heenvoeren
Rivier der Vergetelheid, die reeds tydens
3 leven aanvangt.
confraters Van Looy, Van Deyssel en
de Jan Veth hun bijdragen inzonden.
Ook de historicus heeft echter niet
te maken hoe de geschiedenis an-
Kloos daalde en vrijwel onzichtbaar
werd. Alleen, hij weigerde het te erken
nen, en toen. na een literaire bloei, die
door een ieder erkend móést worden, staanbaar te maken
ook Willem Kloos ouder werd en viel niet anders verliep'
onder de oordelen van vergetelheid en -- - -
wat gewéést was. riep hij de legende op
koesterde en cultiveerde deze, en poogdt
de geschiedenis van de Tachtiger Be-
weging te doen luiden zoals hy zich die terrein,
indacht, ijverig geholpen door zijn echt
genote Jeanne Reyneke van Stuwe.
jongeren; ook de literatuurhistori-
heeft slechts te constateren hoe de
ikkeling verliep en te trachten ver-
het zo en
Vandaag zal niemand de machtige
betekenis ontkennen die „De Nieuwe
Gids" enige jaren heeft gehad, en
arlijk niet alleen op strikt literair
ein, en de natie zal altijd met dank
eerbied aan het werk der Tachti
gers terugdenken.
Dit nu werd zijn ongeluk,
de legende dient, roept juist daarmee
de onderzoeker op, en die is gekomen,
via Stuiveling, via Colmjon en 's Gra-
vesande, om slechts de bekendsten te
noemen. Zij hebben het Kloosbeeld van
de bloemlezingen ongenadig stukgesla
gen en wat ons overbleef was een
handvol verzen, door niemand in groot
heid betwist, kritieken die van talent
getuigen, maar samenvoegingen bevat
ten van wat én in Nederland én in het
buitenland reeds gezegd was, voorts een
Beweging die bijna uitsluitend op nega-
üeve beginselen enkele talentvolle ul
jongeren bijeen hield, en een leider Slechts de bundeling
problemen
zoveel
n e'«°?ir«'e'*e seen inbreuk heeft gemaakt
n .ra- 0p factoren die gereed lagen, maar
een schokkend gevolg ervan was, en
dat de Tachtiger Beweging dat alles
heeft versneld en aan dat alles vorm
heeft gegeven.
Maar bijna geen uitspraak van de
Tachtigers, of deze was reeds eerder,
in Nederland of daarbuiten gedaan, en
welhaast geen literaire vormgeving,
of deze was reeds beproefd en aan te
wijzen in de Nederlandse literatuur.
.,- Slechts de bundeling van diverse ge-
le,derschap wel altijd den der dachte0ide vormglving ervan, ge-
,dtiit rwm M» «Ml moderne levensimpuls
'u"i n"or hevig als alleen jongeren die kun-
vertolken, was nieuw, en heeft het
van de literatuur van
die dagen verbaasd, verschrikt, ont
steld en voor een deel onttroond!
En dan zwijgen wij
het vermelden niet
traditionaTs
ook niet zou getuigen van nobelheid
dank voor wat Willem Kloos inderdaad
wél is geweest!
Wie iets wil verstaan van deze para
dox bij Willem Kloos, van de strijd
tussen legendevorming en de ongenadig
heid van vrij onderzoek, leze naast
elkaar het nog in 1947 verschenen boek
dat mevrouw Kloos schreef over haar
echtgenoot. „Het ménschelijk Beeld van
Willem Kloos' en het bronnenonderzoek
dat G H. 's Gravesande in '955 publi
ceerde in zijn boekwerk „De geschie
denis van De Nieuwe Gids".
SNEL UITEEN
Het onuitroeibaar besef des mensen
dat verscheidenheid slechts gerespec
teerd dient te worden binnen de om
heining van een eensgezind optrekken,
constateert met spijt dat de Tachti
gers slechts enkele jaren zijn bijeen
gebleven. Maar voor wie het wonder
geweldige aanschouwt dat enkele oudere scholie-
Er steekt In dit a
algemeen menselijke waarschuwing:
wie de legende oproept In de kunst, in
de wetenschap, in de politiek, in de
kerk, zal juist door het onderzoek dal Jeugd vrije ontwikkeling vereist,
deze legende (gevormd door de per
soon zelf of door zijn volgelingen) op
wekt. gevonnist worden, meer dan ooit
anders het geval zou zijn -eweest!
Dat is één der lessen van het mensc
i zijn dood, tot op vandaag l
uiteengaan eer een natu ir<?ebeuren dan
een noodlottige catastrophe.
Daarbij komt nog dat Kloos vanwe
ge zijn zelfgenoegzaamheid, waarmee
hij zich snel van zijn vrienden ver
vreemdde, weinig geschikt
Maar als voornaamste oorzaak
vaak maakten ook deze jongeren de
fout dat ze «negatieve) stellingen be
trokken aangaande vragen waaraan ze
in feite nog niet waren toegekomen.
Toen het leven ze dwong tot werkelij
ke confrontatie met nationale, religi
euze en sociale vragen, gingen de
Tachtigers uiteen: Van der Goes en
Gorter kozen voor het socialisme, Fre-
derik van Eeden later voor het rooms-
katholicisme, en Albert Verwey schreef
op rijpere leeftijd gedichten met na
tionale strekking.
Wanneer de Tachtigers met hun stel
ling ,,De kunst om de kunst" bedoel
den dat de aesthetische structuur een
geheel eigen verzorging vergde, had
den zij gelijk, maar waar zij in we
zen de aesthetische waarden van de
totale werkelijkheid dreigden te isole
ren, sneden zij zich zelf en de kunst
af van de andere aspecten van die to
tale werkelijkheid, en één der weini-
Mn die op dit pad voortging. Willem
oos, belandde op een dode weg.
waarvan Frederik van Eeden eens te
recht opmerkte: „Kloos heeft het
woord meer liefgehad dan God. Maar
de Muze is een engel Gods, die niet
verafgood wil wezen. Dan wendt zij
slch af". Abraham Kuyper, die als
geen ander had gestreden tegen de iso
lering van de kunst van de religie, zou
dit anders gezegd hebben dan Van Ee
den, maar hij zou de tendens van het
woord van Frederik van Eeden onder
schreven hebben. „De Nieuwe Gids"
zou later onder leiding van de natio-
naal-socialist dr. Alfred Haighton, na
in juni 1943 voor het laatste versche
nen te zijn, een jammerlijk einde ne
men. door niemand meer geëerd, een
smakelijk on-nationaal einde, dat er
gens toch te rijmen valt met het vol
gehouden é-nationale standpunt van de
vroegere oprichter Willem Kloos.
HET SONNET
Wie zal Willem Kloos, afgezien van
zijn historische functie die hij eens in
de Nederlandse letteren vervulde, voor
ons blijven?
Misschien de dichter van een hand
vol sonnetten, die wellicht ook voor
volgende generaties, mits met enige
meditatieve aanleg begaafd, van be
lang zullen blijven. Dat Willem Kloos
de sonnetvorm aanbeval, een vers
vorm door Hooft en Vondel reeds lang
gebruikt, is niet centraal, wel dat hij
ons énkele sonnetten heeft geschonken
die een halve eeuw lang duizenden diep
ontroerd hebben. Eerste regels als „Ik
denk altoos aan u, als aan die droo-
men" en „Ik droomde van een kal-
men, blauwen nacht" en „De boomen
dorren in het laat seizoen" alsmede
..De Zee, de Zee klotst voort in einde-
looze deining" wekken ook vandaag
nog bij de oudere generatie gevoelens
op van grote dankbaarheid en verering
jegens de dichter Kloos. En wie van
de ouderen zal ooit de indruk kunnen
vergeten van het zeer romantische,
maar in rust volkomen sonnet:
Nauw zichtbaar wiegen op een
lichten zucht
De witte bloesems in de
scheemring ziet,
Hoe langs mijn venster nog, met
ras gerucht,
Een enkele, al te late vogel vliedt.
En ver, daar ginds, die zacht-
gekleurde lucht
Als perlemoer, waar ied're tint
vervliet
In teêrheid.Rust o. wonder
vreemd genucht!
Want alles is by dag zóó innig niet.
Alle geluid, dat nog van verre sprak,
Verstierf de wind, de wolken.
alles gaat
Al zacht en zachter alles wordt
zoo stil.
En ik weet niet, hoe thans dit hart,
zoo zwak,
Dat al zóó moê is, altyd luider slaat.
Altijd maar luider, en niet rusten wil.
Maar men heeft te bedenken dat de
ze sonnettenbloei pover was als men
het geheel van Kloos' oeuvre ó'pmeet.
Het blijft bij een hoogstens tien son
netten. en ongaarne bladert men de
rest van zijn bundels in, waarin men
weerzinwekkende scheldsonnetten kan
vinden tegen Van Eeden, Verwey. Her
man Gorter, Van Deventer. Jan Veth
en Van der Goes In dagen waarin
zelfmoord en dronkenschap, hallucina
ties en eenzaamheden Kloos bedreigd
hebben, heeft hij zich ook als kunste
naar vergooid, en schreef hij gedich
ten tegen tegenstanders en vrienden,
die in de slechtste studentenalmanak
nauwelijks zouden zijn te vergoelijken.
Dat is de periode waarop van toepas
sing zou zijn het treffende vers dat
Slauerhoff eens heeft geschreven:
Nog zweven liedren op den wind
En gaan van mond tot mond,
Van ouder op kind
Maar 't speeltuig ligt in 't stof
geworpen
En hij die ze er aan ontlokte
Is nu een afgestompte, verstokte
Dronkaard geworden, in de laatste
dorpen.
Nog zweven liedren op den wind....
Heeft Slauerhoff by deze regels aar
Kloos gedacht?
Wy weten het niet Wel weten we da'
Marsman een gedicht over Kloos ein
digde met de regels:
hy heeft geleefd als een verterend
vuur
en honderd harten zorgeloos
verdaa.
en honderd levens achteloos
verbrand
totdat er niets meer van hem
overschoo
dan een gebroken, dof, verwezen
en arm het land, dat niët vergeven
kan
de sombere weelde van dien
ondergang,
de wilde glorie van dat morgenrood.
velen zullen gedacht hebben
kleine versje dat Willem Kloos eer
zijn verzenbundel schreef:
De bl&ren vallen zacht.
■Ik kan alleen betreuren.
Dat ik niet eens verwacht,
Wat eens nog kan gebeuren.
De bldren vallen zacht.
Dat was bij Marsman dezelfde dank
baarheid voor het baanbrekend werk
van Willem Kloos. die Boutens in zyn
bundel „Zomerwolken" in statige vers
regels had uitgezongen jegens Kloos:
In lange teugen dronk den
nieuwen wijn
Van uw doorgulde geestdrift bij
den dood
Van hem die als de vroegste
leeuwerik
Opschoot in 't eindelooze ondoor-
wiekte blauw
Van Hollands hemelopen
lentemorgen
Wie dichters als Boutens en Marsman
zó heeft doen getuigen van hun dank
voor wat hy voor ze betekend heeft,
verdient wél een plaats in onze litera
tuurgeschiedenis!
HULDIGING
Het is om dit alles niet alleen te
begrijpen, het is ook gerechtvaardigd
dat toen Willem Kloos op zondag 6 mei
1934 vijfenzeventig jaar werd, velen
zich opmaakten om hem te huldigen.
Ten huize van de kunstschilder Antoon
van Welie, aan de Wilhelminalaan te
's Gravenhage, recipieerde op zondag
6 mei 1934 het echtpaar Kloos-Reyneke
van Stuwe.
Een grote schare bewonderaars was
aanwezig, onder wie opgemerkt werden
Hélène Swarth. Annie Salomons, Vic
tor E. van Vriesland, Frans Mijnssen,
Maurits Wagenvoort. mr. J. C. Bloem,
Joannes Reddingius, alsmede dr. K.
H. de Raaf en dr. H. K. E. de Jong.
terwijl uit politieke kring aanwezig
waren de vice-president van de Raad
van State. jhr. mr. F Beelaerts van
Blokland, het lid van de Raad van
State mr. J Limburg, oud-minister
Bongaerts en de waarnemend burge
meester van Den Haag. J. R Snoeck
Henkemans.
Aan Kloos werd een krans geschon
ken door de Maatschappij van Ne-
ierlandsche Letterkunde, alsmede een
couvert met geld.
Wegens plotselinge afwezigheid van
Lodewijk van Deyssel werd het woord
?evoerd door dr. K. H. de Raaf, Vic
tor van Vriesland en dr. K. H. E.
ie Jong, terwijl Maurits Wagenvoort
mevrouw Kloos toesprak. De toneel-
jpeler Louis de Vries droeg enkele i
sonnetten voor van Willem Kloos. Er
verden gelukwenstelegrammen voor
gelezen, onder meer van Arthur van
5chendcl en Menno ter Braak.
Zo was de dichter en literatuurcri
ticus Willem Kloos de volle herfst van
zijn leven ingetreden, uiterlijk onge-
MAPRO-spirool i» sterk en soepel
en overal in huis te gebruiken.
Voor Uw gordipen, de was, Uw
gorderobe enz
Enorm proelisch, eenvoudig te be
vestigen en te verwijderen.
meer mogelijkheden met
GORDIJNSPIRAAL
ned. octrooi 74341
Let op de gele bus
Kunstschilder van
rechtsvervolging
ontslagen
Het Amsterdamse Gerechtshof heeft
de Arnhemse kunstschilder H. G. G.
ontslagen van rechtsvervolging omdal
men de opzet niet aanwezig acht bi.i
het verborgen houden voor de politie
van een 20-jarig meisje.
De jongedame was van haar moeder
in Arnhem weggelopen. G. zou haar
naar Amsterdam hebben gebracht en
een kamer voor haar hebben gehuurd
De Amsterdamse Rechtbank had d<
kunstsrhilder in december veroordeel'
tot zes maanden gevangenisstraf. D(
procureur-generaal voor het Hof eist'
twee weken terug tien maanden.
Zijn raadsman in tweede instantie
mr. Francois Pauwels had het ontslag
van rechtsvervolging bepleit.
Apparaat van 600.000
U zult zich herinneren, dat we U al maanden geleden beloofden dat de
telerecordings beter zouden worden. Dat deden we op gezag van de NTS
en de oorzaak daarvan zou de aankoop van een nieuw en moderner appa
raat zijn, dat inplaats van filmband van 16 mm een strook van 35 mm, zou
kunnen opnemen, hetgeen de helderheid bij uitzending zeer ten goede
zou komen
Als datum was genoemd 1 januari 1959, maar omdat U en ik nog niets
hebben gezien van verbeterde telerecordings, hebben wij ons gewend tot
de heer A. H. van der Veen. die niet alleen directeur van de NCRV is,
maar ook technisch commissaris van de NTS.
Bij dit gesprek vertelde hij ons tevens, dat de NTS de aanschaf van
een magnetische beeldbandapparatuur overweegt.
„Hoe zit het nu toch met dat nieu- „Denkt u, dat in de komende zomer-
we 35 mm-apparaat?", vroegen wij maanden er veel telerecordings zullen
hem en het antwoord was: worden vertoond, ik bedoel daarmee
..Het heeft helaas langer geduurd dat er veel reprises komen?"
dan we dachten. Het is er wel. maar ..Dat ligt niet in de bedoeling. Ten
het wordt nog gemonteerd en dal is eerste zijn er niet zo heel veel tele-
een langdurig en nauwkeurig werk recordings voorhanden, war.t het op
Toch zullen we het binnen korte tijd deze wijze „bewaren en heruitzenden
in gebruik kunnen nemen." van een programma" is heel duur. De
„Maar hoe komt het dan dat de N.T.S. heeft daarvoor maar een be'-
montage zo bijzonder lang duurt?" paald contingent en de omroepvereni
gingen mogen daaruit naar rato put-
Omdat er een lelijke tegenvaller ten. En bovendien willen we niet ..de
is Toen het geplaatst en gesteld was zomermaanden afdoen door in de kast
bleek, dat bij uitzending van de op- te grijpen naar oud materiaal". Er
namen de helderheid wel veel groter zullen wel enkele reprises zijn. er zul-
gehate „sluier" verdwe- len ook films worden vertoond,
nen, maar dat zich nu een soort r
ré-patroon in het beeld voordoet en
dat is bepaald hinderlijk bij het kij
ken Bovendien denkt de kijker dan
dat het aan zijn toestel ligt en
blijft tevergeefs met de regelknop-
pen werken."
„Kan dat euvel weggenomen wor-
„Ja, maar moeilijk. Het probleem is
op het ogenblik provisorisch opgelost
en daarom hopen we dat we het ap
paraat binnen enkele weken kunnen
gaan gebruiken. Maar dan blijven we
eraan werken om een definitieve op
lossing te vinden."
.Denkt de N.T.S. er niet over, met
de magnetische opnameband te gaan
werken, zoals Amerika, Engeland en
Duitsland ook doen?"
„Ja, daarover denken we zeker. Op
het moment wordt deze apparatuur be
studeerd. De aanschaf zou ƒ600.000
kosten maar er zijn enkele hezwaren.
die ons nog tegenhouden."
„Kunt u die bezwaren noemen?"
„Ja." zegt de heer Van der Veen
„U weet dat men op deze banden
beeld kan opnemen en dan direct weer
uitzenden net als dat met geluidsban
den gaat. Er behoeven dan geen films
te worden ontwikkeld, kortom, er gaat
geen moment tijd verloren. Maar
de beeldbanden kunnen nog niet wor
den afgekeken voor de uitzending.
Heeft de apparatuur dus even gewei
gerd of is er een verkeerde of slechte
opname gemaakt, dan komt alles in
de uitzending, met hiaten, fouten en
al. We kunnen dus nog niet „knippen
en plakken" en dat is een groot be-
„Acht u dit bezwaar groter dan de
voordelen die er aan deze werkwijze
verbonden zijn?"
„Neen, in feite niet en daarom ver
wacht ik wel, dat de N.T.S. zich toch
zulk een apparaat zal aanschaffen."
„En de andere bezwaren?"
„Die worden o.m. gevormd door de
hoge aankoopkosten en dan bijv. door
het feit dat de beelden niet zo heel
erg sterk zijn en er dus licht storing
optreedt bij de ontvangst. Maar och,
in ons kleine land behoeven de signa
len niet al te ver te worden doorge
geven en daarom zullen we wel daar
overheen kunnen stappen
„Zal het dus zo worden dat bij
verbeterde apparatuur men de tele-
recording niet meer van direct beeld
zal kunnen onderscheiden?"
„Ja, zo moet het beslist worden.
Dat kan al met de 35 mm-band."
„En als dat bereikt is zal er dan
nog steeds bij worden gezegd dat er
een telerecording draait?"
„Neen, dan niet meer. Nu moeten
we het nog bij wijze van excuus aan
kondigen...."
bepaald niet uitsluitend."
vanavond
en uitvoering van Stra-
winski's „Le sacre du printemps"
door het Radio Filharmonisch orkest
o.l.v. Bernard Haitink. Om 8.20 uur
is Arthur Grumiaux solist bij de uit
voering van de Sonatine in g van
Schubert en om 8.35 uur volgt het
amusementsprogramma „Tierelan
tijnen". Daarna vrolijke muziek tot
10.35 uur.
Op het Plein 8 uur 13 brengt de
VARA plezier in de huiskamer; om
10.15 uur wordt tussen gezellige mu
ziek in het spel „Het hangt aan de
muur en het tikt" gespeeld.
Programma voor zondag
Hilversum 1. 402 m. KRO: 8.00 Nws; 8.15
Gram; 8.25 Hoogmis. NCRV- 9.30 Nws en
waterst; 9 45 Gram IKOR: 10.00 Kerkelijke
tet; 12.55 Gram; 13.00 Nws; 13.05 De hand
aan de ploeg, caus; 13.10 De wadders.
hoorsp; 13 30 Lichte muz; 13.45 Boekbespr;
14.00 V d jeugd; 14.30 Radio Philh ork en
soliste: 15.30 Muz caus; 16 00 Sport; 16.30
Vespers; Convent van kerken: 17.00 Geref
kerkdienst NCRV: 18 30 Gram; 18 35 Orgel-
conc; 19.00 Kerkelijk nws; 19 05 Koorzang:
19.30 Het Evangelie van Johannes, caus.
KRO: 19 45 Nws; 20.00 Het naadje van de
kous, 20 45 Omr ork, koren en sol; 21.25
tadio Philh ork: 23 40—24.00 Grs
OMMENTAAR
Meester Ploeger
Opnieuw heeft de VARA een
prachtige slag geslagen met de po
pulaire televisie-uitzending „Anders
dan anderen", ditmaal door „meester
Willem Ploeger" van de Amster
damse volksscholen, de mentor van
het Vakantiekinderfeest, als hoofd
persoon te kiezen. Het begin was al
een bekwame vondst: de actrice
Marie Hamel speelde keurig mee
toen zij verkozen werd als middel
punt en haar oude schoolmeester als
eerste haar kwam verrassen.
Pas toen hij zijn opwachting had
gemaakt en de uitzending verder zou
gaan rondom Marie Hamel, bleek dat
meester Ploeger, de enorm krasse
81-jarige met zijn markante witte
kop en zo pienter en gevat als een
schooljongen haar plaats moest in-
Wie gisteravond aan het toestel
heeft gezeten, zal zich doorlopend
verbaasd hebben over het. onvoor
stelbare geheugen van deze ras
onderwijzer, die zich met het groot
ste gemak leerlingen uit de eerste
jaren van 1900 herinnerde en boven
dien eventjes vlug de data opnoem
de van de tijd dat deze nu al be
jaarde oud-leerlingen in zijn klas
zaten!
Maar elke kijker zal ook diep on
der de indruk zijn gekomen van de
grote liefde welke deze onderwijzer
(die nooit hoofd wilde worden) had
voor zijn leerlingen, die tot de al
lerarmsten behoorden. Telkens weer
kwam dat uit en het bleek ook wel
uit de bijzondere genegenheid die
zijn oud-leerlingen die hem kwa
men verrassen, hem betoonden. De
climax van de avond was wel het
verschijnen van een van zijn eigen
kweekschoolleraren, een 97-jarige
met wie hij tevergeefs en uiterst
vriendschappelijk kibbelde over een
datum in het verre verleden.
Een kostelijke uitzending, waarbij
Bert Garthof weer alle eer toekomt
voor zijn voortreffelijk gastheer
schap en kundige leiding.
Gev«
10.00
11.15 Omr ork. AVRO: 12"0Ö Thea
solist; 12.30 Sportsplegel; 12.35 Orgelspel;
13.00 Nws en SOS-ber; 13.07 De toestand ln
de wereld, caus; 13.17 Meded of gram; 13.20
Alles op één kaart: 13.30 Even bijdraaien:
14.00 Boekbespr; 14.20 Clavecimbelrecital;
14.50 Het Jodendom ln de laatste twee
eeuwen, lezing: 15.05 Dansmuz; 15.30 Ka-
merork en soliste; 16.30 Sportrevue. VARA:
17 00 Theaterork en sol; 17.30 V d jeugd;
17.50 Nws. sportuitsl er sportjoum. VPRO:
18.30 Liberaal Joodse dienst. IKOR: 19.00
V d jeugd; 19.30 De open deur, causerieën.
AVRO 20.00 Nws; 20.05 Gevar progr: 20.50
De maansteen, hoorsp; 21.30 Lichte muz;
21.45 Sevllla op zoncag, caus; 22.00 Accor-
deonmuz; 22.15 Act; 22.30 Gram; 23.00 Nws:
23.15 Sportultsl; 23.20—24.00 Gram.
Programma voor maandag
HILVERSUM I 402 m. NCRV: 7.00 Nws:
7.10 Gram; 7.50 Een 1
8 00 Nws; 8.15 Sporti
de dag:
Gewijde
boer
ded: 12.33 Gram; 12.53 Gram en act;
13.00 Nws; 13.15 Lichte muz; 13.40 Gram:
14.05 Schoolradio; 14.30 Gevar progr; 15.30
Gram; 16.00 Bijbellezing: 16.30 Strijkork;
17.00 V d kleuters; 17.15 V d jeugd; 17.30
Grain, 17.40 Beursber; 17.45 Regerlngsuitz;
Rijksdelen Overzee: Manokwari, 60 jaar
stad, door VV.G.F. Winla; 18.00 Orgel-
conc: 18.30 Nederl volksliederen; 18.50
Gram; 18.55 Een goed woord voor een
3F
•p;
20.04 Gewijde muz
21.20 Gram; 22.00
22.15 Strijkkwart;
3.15 Voor de middens!
luz; 13.45 De weg
4 00 Strijkkw
Na het NTS-journaal en het weer-
overzicht komt om 8.20 uur de VARA
in de ether met een filmreportage
van de opening van haar nieuwe
studio in Hilversum. Om 8.30 uur
een telerecording van Teddy Schol-
tens tournee lang Europese tele
visiestations en na een filmintermez-
zo om 9 20 uur de quiz „Je neemt er
wat van mee", een kamp om duizend
gulden.
lEl.EVISIE VOOR MAANDAG
