De jeep werd op één dag jaren ouder MET OVERSTE V NAAR NIEUW-GUI ,cl,ö,e",[S° ïr'J"nd Exclusief voor de Nieuwe Leidsche Courant „Rond 1909" Op de avond van Koninginnedag, 30 april a.s., zal ook de NTS een na tionaal programma uitzenden. Het wordt een •soort experimenteel pro gramma, dat half documentair, half amusement is en dat nogal eisen Stelt aan de samenstellers. Het gaat 'neten ..Rond 1909" het geboortejaar var. de Koningin en er wordt uitgegaan van de gedachte „Veronderstel, cat er toen televisie was geweest, hoe zou het er dan heb ben uitgezien?" Er wordt daarbij een keuze ge daan uit lopende programma's van de NTS en "an de omroepvereni* gingen. De globale vorm wordt ge handhaafd. maar verplaatst naar 1909, hetgeen tot komische situaties Welke programma's worden gekozen, blijft nog een vc-rrassing, maar de kijkers zullen ze zeker herkennen. De keus is gevallen op die rubrieken, die het meest aanleiding geven tot pret tige en geestige behandeling. We zijn benieuwd. Het kan een aar dig geheel worden, maar het gevaar van geforceerdheid zit er ook in. Reclametelevisie in Teheran In Teheran is het eer ciële televisiestation van het Midden Oosten in bedrijf gesteld. De program ma's zijn deels voorlichtend, deels amusement. Ei is noga) wat buiten landse telerecording en film bij. Intussen wordt in Abadan een twee de zender geoouwd, ook deze zal op commerciële basis worden geëxploi teerd. Denemarken bouwt een televisiepaleis De Deense staatsomroep heeft in Kopenhagen grond gekocht voor de bouw van een grote televisiestudio die zeer modern rn royaal wordt ingericht. De bouw wordt in drie fasen voltooid. Vier prominente Deense architecten hebben opdracht gekregen, ontwer pen voor het televisiepaleis te maken, „D,T is Baransano", zei de Inspecteur Scheepvaart. Voor me stond een Papoea niet liet figuur van een Dempsey, In het onprettig vinden en van wie velen na schemerduister van het gegolfd plaatijzeren kantoor, waar de hitte «/loop van hun straftijd maar beslui- i i i i i tti i ten om in deze plaats te blijven. Ten' van de wanden straalde, glansde hij van transpiratie, njj leunde zenuwachtig van zijn ene pilaar op de andere, Gewone henen kon je het niet noemen waar hij op stond. Een hagelwit matrozenpetje draaide voortdurend van de ene hand in de andere. ..Mau pigi sama expeditie, Baransano Wil je met de expeditie mee vroeg ik hem in mijn slechte Maleis. Maleis is voor de kustbevolking de omgangstaal, en hij kwam van Noemfoor, een eiland tussen Biak' en Manokwari. Hij grijnsde breed: „Saja, toean". 't Kon slechter slotte lopen ze altijd nog de kans, wanneer ze in hun dorp terugkeren, te worden opgewacht door de familie van de vermoorde, belust op bloed wraak. Ze maken een goed inkomen als huisbediende of nemen dienst op de kleine rivierboten die de verbin ding onderhouden op de rivieren. De man van Scheepvaart gaf me bij zonderheden. Over de betaling rn de voeding. Over de regeling van de loe' lagen Zijn vrouw verwachtte binnen kort een baby. Baransano bleek ge lukkig met de getroffen regelingen. Dt het ,,We hebben ook kuikens gehad, maa e zijn door de katten opgevreten" Herberts. ..Katten?" vroeg ik. ..We hadden een gruwelijke last vai luizen die onze voorraden in een ra zend tempo trachtten op te schaften, vnnrdat wil hut in Hp aafpn amider <joor Scheepv; worden vervoerd. Eerst had' hij be zwaren gehad. Hij had haar naar de familie in de kampong willen zenden. Gelukkig bleek hij gemakkelijk te over tuigen, dat het beter zou zijn om haai de best verkrijgbare medische verzor- jan„- um jing te laten genieten ijtn im hay hu„ kans ,chMn oordat wij het in de gaten zouden krijgen. Ik heb toen maar een paar katten laten komen en dat heeft goed Seholpen. Maar J- wa mmmmtm Onze tentzeilen, zonder welke we niets kunnen aanvangen, zijn nog niet gearriveerd. We zijn nu op zoek naar mogelijkheden om deze klap op te van een. In dit land niet zo eenvoudig, want je kunt niet naar een winkel lopen om achthonderd vierkante meter zeil te bestellen en tegelijk af te halen. Ook de veldflessen zijn tussen schip en kaai geraakt. Overigens klopt de zaak wonderwel. Het had allemaal slechter kunnen gaan. boft toch maar weer', meneer komst werd het _zieientaj Venema", zei de hoofdagent De Kroon, toen we in een blakende zon en zwaar transpirerend op de houten steiger het beladen van de mappiboten gadesloe gen. Het gele, zanderige water van de Digoel stroomde kolkend en bruisend tussen de planken van het steigerdek door. Nog een paar centimeter hoger, en de steiger zou onbruikbaar zijn i Omdat de gevangenis tot heden vrij wel de eni bron van bestaan is in dit gat, is de Europese bevolking weinis aan wisseling en sterkte onderhevig. Met onze komst werd het zielental meteen meer dan verdubbeld, Onze on volprezen chef van de bevoorrading, de commissaris van politie Oosterman, die in de afgelopen jaren reeds zoveel aan de voorbereidingen had gedaan, stond ons op te wachten. Zoals gewoonlijk stond zijn gelaat weinig vrolijk. Sambal „En, meneer Oosterman. hoe staan s zaken?" „Ik weet niet goed wat dit moet langs ons heen, de primitieve gebruiken kampong toe te vertrouwen. Ba-ansano was bestemd om als du- gaf nog enige velstoejagc op tc treden bij de bevoor- aanwijzingen voor rading. Ik sprak af dat hij de volgen- de opslag van de de morgen met Brongersma en mij per expeditiegoederen, vliegtuig naar het Zuiden zou trekken. - Yredcsdronk scheid namen en ons op weg naar Tanah Merah .be gaven Drie kwar tier later zetten we daar Baransano met zijn plunjezak landia. Ruim een uur later, om kwart af. Er was nog over negen, landden we m de Sibil- niets te doen op vallei, waar de lading, een tweetal deze toekpmstige zend/ontvanginstallaties, een ben zinemotortje en voeding voor de be stuursambtenaren. werd afgeleverd. Omstuwd door Sibilbewoners liepen* Het detacj we de honderd meter van het vlieg- bevél "van i MARINIERS EN POLITIE MANNEN VERSJOUWDEN ALLES WAT ER MAAR WAS dat het water er dan overheen zou stromen. Losgerukte boomstammen en rietmassa's schoten met grote snelheid ..een, zo nu en dan de aan hun touwen rukkende bootjes bedrei gend, „Hoezo?" vroeg ik. „Nou, me dunkt", zei hij, „nauwelijks bent u hier of het water, dat al die tijd laag is geweest zodat we nauwe lijks de rivier op kunnen met een lege boot, gaat me daar even stij gen of het alleen maar op u gewacht heeft!" doorvoerbasis, dat we doorgingen i hoofdkwartier voor e Ik hoop n r dat laden als een stel landverhuizers bega ven ze zich op de middag van twee april scheep naar Kawakitde eer ste groep was onderweg. Met als eer-, ste doel de ingang van de zuidelijkste kloof, waar contact gemaakt «zal wor den door de helikopters. Een doel, dat wellicht niet bereikt zal kunnen worden, want ds heli kopters kunnen vertraging ondervin den door allerlei omstandigheden. Op deze tegenslag is echter gerekend, want mocht dit in 't honderd lopen, dan zal Cortel per prauw de rivier afzakken om extra voeding uit Ka wakit op te voeren. We zullen zien. Vliegcrschap Het was een gesjouw van je welste in Tanah Merah toen eenmaal de voorraden waren gearriveerd. Alles wat handen had pakte enthousiast aan, on danks de grote hitte. Mariniers en politiemannen sjouwden lift- vans alsof het niets was lent mariniers, onder le luitenant Nicolas, was reeds gedeel telijk gearriveerd en liep zich te vervelen. De vol uit l-«au nu groene rimboepetje met het politie-em- acht dit Waarom? Bent u nog verplaat- n|ej tevreden? s°ib ib i,a.v, aa ben reuze tevreden, maar dat ho- flauran' Heh H. water b«t«k«nt dat het in de ber- -1 ;:„wVw'w„r\rr;: ,,Heb j" "n de ""h*1 fe* gen regent en aai. het eind van de -> m. geilde dog zaten da£bt? 70nnesiraaitie nn -tbi week komt het vliegtuig om voorra- se op de Dakota ®r b™k een zonnestraaltje op sljn den te vIIegen de gibilvallel. naar Tanah Me- 'e,\aj..d rah. Twee man '..Nou, méneer Venen,de, dik h" b"f." voor mekeer", iel hij tevreden. Op hel 11 m Tu?taPmnel?Cinnr L',')."1, ,V*," JS*"' .„"'i Jiü"!'" Vi" li»«en M'PP> 2« Twin Pioneer naai rijsttafel, is hu expert. We hebben hem terug met een kromme schroefas en een de Ok Sibxl, de dan ook het toezicht op d« keuken uitgeslagen lager. toevertrouwd. Verwarrend kprporaal Goed hart en de mari nier Boon. Beiden met uitstekende bekwaamheden .ils timmerlui. Het hele detachement inmiddels aangekomen was, beladen het commentaar van de djeroemoedi, de stuurman. Door het lage water was hij met de boot op een grindbank ge- trouwens bestond praktisch het hele detachement uit lieden die een mariniers, naar de opgestapelde baga- «i«ÏE .21 kt R e" vracht. Door een gemene ruk o/ ander vak be- aan hel stuur wigt de bestuurder. Voltallig heerstendiesel- monteur, kok bakker, elektro- monteur, bollen- woonderend kweker, hotelbe diende, enz., enz.' Ik ben benieuwd of de bollenkwe- belast Op de Tweede Paasdag arriveerde de Orion" met de geoloog Cortel, vijf entwintig dragers en de rest van de expeditie-uitrusting in Tanah Merah. vermijd™; H.d -IWh Meruh^k b,. waarmee de eerste exploratlegroep vol tallig was. Twee dagen later zouden seerde transport in deze streek! Na de lunch namen we de situatie cp. De activiteit was geweldig en ver De jeep verleende uitstekende diensten bij het transport. Heel Tanah Merah keek bewonderend toe: het eerste gemotoriseerde transport in deze streek. veldje naar het in aanbouw zijnde nementscoasti bivak. Ook hier bood de administYa- ticuliere tief ambtenaar Herberts de bekende vredesdronk, koffie, aan, waarna we werden uitgenodigd om de boel re inspecteren en onze eventuele wensen kenbaar te maken. Sneep, de eigenlijke chef van het af gelegen postje, was enige dagen gele den het bos Ingetrokken om de roi te naar het Oosten, naar de Antares, al vast te verkennen. De volgende dag zouden we horen, dat hij met zijn pa trouille op onoverkomelijke moeilijkhe den was gestuit aan de Ok Bon, een der zijr'vieren van de Oost Digoel, die dQor zware regens veranderd was in een vèr buiten de oevers getreden, woegt bruisende stortvloed. Wonderen De jongei middelen en arbeidskrachten wonderen verricht. Met behulp van aluminium golfplaten en plaatselijk gekapt en vierkant gehakt hout was een ruim hoofdgebouw opgezet van een omvang waarop de meeste inwoners van Hol- landia of Biak jaloers geweest zouden overrompe lend tempo. De voorraden bleken veel omvangrijker te zijn dan oor spronkelijk was ge raamd. Vandaar dat nu drie sche pen zorgden voor het transport van- Sorong naar Me- rauke: de „Hans Fuhri", een gouver- de Orion", een pai- en ten slotte de „Ka- rnbar" van de Koninklijke Paketyaart Mij. Het eerste schip vervoerde de liftvans voor een deel, het tweede voer met de overige liftvans en vijfentwin tig aan de noordkust geworven dra gers onder de hoede van de geoloog Cortel, terwijl de grote KPM-er de he licopters naar Merauke bracht. De jeep met aanhangwagen, die reeds enige maanden geheel verdwe nen was, werd ook gelocaliseerd. Hij bleek door Merauke rond te rijden, wat niet de bedoeling was, ïriaar wèl een bron van vreugde voor de mari niers, die direct door hadden, dat hel apparaat nergens te boek liep. D< „Cycloop", die van Merauke naar Ta nah Merah voer, kon dit onontbeerlijk' transportmiddel gelukkig rrend. Een kleine vloot van sche- h.» pen lag langs de niet al te ruime stei- °2*a£SP eer. De toegangsweg naar de steiger ;r met liftvans, waar mari- politiemannen met bloot bo venlijf dozen, kisten en balen ver sjouwden. Daar tussendoor raasde de De zaken ont- jeep met de aanhangwagen, die de wikkelden zich nu voorraden uit de liftvans naar de op per boot naar Kawakit vertrekken om vandaar naar Sibil te lopen. Een gave die aan weinig anderen dan in Bar toevertrouwd zou kunnen wor- i oorden met de c a*®e", groententuin! We vierden dit heugelijk feit met een feestje, waarop alle inwoners van Ta nah Merah werden uitgenodigd. Hel hoogtepunt was het varken, dat in de vorm van saté werd opgediend. Be- De in de loods onder de arends ogen van Oosterman gecontroleer de voorraden verdwenen weer naar de steigerwaar ze in de motorboten werden geladen, die ze vervoerden naar Kawakit, het depót vijfenvijftig kilometer verder de rivier op. Een tocht van tweeëneenhalve dag naar boven en een dag terug. Op iedere tocht vervoerden ze met z'n tweeën vijfduizend kilogram. Voorlopig leek het of ik me er maar niet mee moest bemoeien.' Drie schepen zorgden voor de aanvoer van de grote voor raden van de expeditie naar het Sterrengebergte van Sorong naar Merauke: de Hans Fuhri, de Orion en de Kasimbar. De Orion is afgebeeld op de foto. Het is een particuliere coaster, die met een aantal liftvans en 25 dragers arriveerde te Tanah Merah. De gereedheidsdatum van de helikop ters is ook in andere opzichten een handicap. Hierdoor zijn we aangewezen op de aanvoercapaciteit van de Twin Pioneer en die is weer afhankelijk van Het aanta] pessimisten was dan ook naar verhouding vrij groot. Uit erva ring was bekend, dat gewoonlijk per dag niet meer dan een of twee vluch- Zoals ik al eerder opmerkte, hield de regen even onverwacht op met het onder water zetten van het gebergte als dat hij begonnen was, vrijwel op de dag dat het vliegtuig aankwam. Ze bleven vier dagen, en in die vier dagen zag de vlieger Van Huiten kans om gemiddeld per dag driemaal de val lei binnen te komen; een staaltje van vliegerschap, dat ieders bewondering wekte en zelfs aan Oosterman een glim lach wist te ontlokken In vlot tempo werden de ladingen gesorteerd en gereedgezet. De mari niers zweetten peentjes van inspan ning, de jeep werd jaren ouder. Het iukle om acht ton aan voorraden in te vliegen. En daarmee was de expe ditie voorlopig gedekt tegen voedselte korten, helikopters op tUd of niet! Palti Inmiddels was Pattipalohy bij me geweest. Pattipalohy, kortweg genoemd Patti. was door ons in dienst genomen om het oppertoezicht uit te oefenen op het riviertransport. Hij was Ambonees en maakte oorspronkelijk deel uit van de groep van 37 verstekelingen die na veel daarna alle dingen die ik nog had willen zeggen snel inslikkend. „De een was immers al kapot, meneer, en nu heeft de andere een boom in de schroef gekregen". „Wat heb je nodig om de schade te herstellen?" Hij gaf me een compleet lijstje. Ik keek het even door. „Ik zal proberen of ik de zaak telegrafisch voor elkaar kan krijgen", zei ik, „maar'het kan wel een weekje duren, als het niet langer is". Af wacht on Voorlopig was de opvoer met de Mappiboten gestopt. We hadden wel even de tijd, maar onze voorsprong kon wel eens teniet gedaan worden. Er viel weinig anders te doen dan maar af te wachten en de plotselinge stilstand in de opvoer te benutten door de uitrus ting en voeding te sorteren op voor rang van opvoer. Inmiddels waren de regens In het ge bergte weer losgebarsten. Ik hoopte maar. dat de daarmee te verwach ten stijging van het water in de ri vier lang genoeg zou aanhouden om de herstelde motorboten de kans te geven stroomopwaarts te komen. omzwervingen in Nieuw-Guinea werden gezet. Deze jongeman was zijn gewicht in goud waard wegens zijn kennis van zaken op het gebied aartuigen en motoren. Hij ger bij de K.P M. in dienst ge' als machinist of zoiets. Prettig omgang, met goede manieren en zorgd van uiteflijk, was iedereen te vreden met deze aanwinst. Patti dan kwam bij me binnenlopen. „Alle motorboten stuk", deelde hij laconiek mede. „Wel, nou nog mooier", begon ik, lijn. In dit gebouw zouden de kar.to- zakken, kist) ren en de ziekeniaal worden onderge bracht. Ap rte bivaks, open loodsen met ruw houten vloer, waren in aanb voor de wetenschappelijke deelnemers, de mariniers, de politie en de vliegers. Sneep zou als architect en aannemer geen slecht figuur geslagen hebben. In een kippenhok scharrelden een half dozijn kippen rond, klaarblijkelijk te vreden met lot en klimaat. ijftien man van de mobiele po litie. de hoofdagent le kl. De Kroon een onderwijzeres op vakantie (hoe n [het mogelijk! En dat naar Tanah Mc rah! I, een Chinees met een nogal stir, kend pakje, kennelijk gedroogde vis en een bonte lading, gepakt in jute- dstjes en slecht gevouwen pak papier. We zouden de beschaving voor lopig wel niet terugzien! Tanah Merah is ee/i liefelijk, doch dodelijk saai plaatsje aan de Digoel aanbouw berucht uit vooroorlogse tijden, toen het als verbanningsoord diende voor al te links georiënteerde lieden. De ge- vangenis staat er nog, maar wordt ir hoofdzaak be%'olkt door lieden die hun grieven beslechten met pijl en boog of kapmes, dan wel hun trek in mensen vlees niet konden bedwingen. Advertentie Egypte geeft Britse bezittingen terug Van ambtelijke Egyptische zijde is in Cairo bekendgemaakt, dat op 20 april de Egyptische ondernemingen van de Shell, de Imperial Chemical Industries en de British Petroleum Company zullen wor den teruggegeven. Deze ondernemingen werden tijdens de Suezkanaalcrisis in 1956 door Egypte ont eigend. De eind februari tot stand ge komen Brits-Egyptische financiële over eenkomst voorziet in de teruggave van deze bezittingen. Naar aanleiding van dit nieuws heefi een woordvoerder van Imperial Chemi cal Industries verklaard, dat de onder neming zich voor raadsels ziet gesteld Volgens de Engels-Egyptische financiële overeenkomst komt dit bedrijf in aan merking om in Egyptische handen over te gaan. De maatschappij heeft in ver band daarmede reeds de noodzakelijke stappen voor het verkrijgen van schade vergoeding ondernomen. 9 Ook het hoofdbestuur van de bond van Christelijke Oranjeverenigingen heeft zijn afdelingen opgewekt mede te werken aan de inzameling voor het verjaars geschenk, dat koningin Juliana zal wor den aangeboden. IMMENTAAR Luchtig amusement Eigenlijk zijn ze toch nog wel grappig, die ouderwetse comedies uit de vorige eeuw, met doorzichtige kluchtige situaties, opgepoetste dia logen en veel „terzijdes" naar het publiek door hupse jongemannen. Zulk een stukje toneelkunst la het verhaal van meneer Perrichon, de rijk geworden kruidenier, die met vrouw en dochter op reis gaat in een tijd, die honderd jaar achter ons ligt; een zogenaamde burgerlijke come- die" van Eugene Labich en Ed Mar tin, die gisteravond in een N.C.R.V.- voorstelling door de „toneelgroep ensemble" op het scherm werd ge bracht. Als we willen prijzen, moeten we dat in de eerste plaats de acteurs doen, die het nonsensicale gevalletje zeer licht en met veel zwier vertoon den,, maar niet minder de componist pianist Cor Lemaire, die het spel tooide met geestige melodietjes öij olijke liedjes van Ernst van Altena, die zo nuiar, speels en ondeugend, in de tekst waren ingevoegd en waar bij Albert Mol voortreffelijke mou vementen creëerde. Met dit artistieke sausje opgediend smaakte de anders wat te flauvie klucht bijzonder goed en zo werd een voorstelling, die een paar uur luchtig amusement gaf, ook al „trok" het een beetje door de te lange pauzes bij de decorwisselingen. Ceei de Lange neemt weer 'n overstapje Nadat Cees de Lange verleden jaar tezamen met een aantal andere radio medewerkers is overgestapt van de VARA naar de AVRO, waar hij een quiz leidde, als conferencier optrad en nog eens leider was bij een spel letje, is er alweer heel wat water geen blijvertje te zijn: er zijn wat strubbelingen ge»-eest en nu gaat hij het in het volgende seizoen bij de KRO proberen. Hij zal daar ook o.m. een spel leiden. vanavond .Vanavond is het tussen 8 en 10 uur weer vrolijkheid in het NCRV-pro- gramma: Happy Landings, „Wie wat, waar?" en „Wij poetsen de plaat". Om 10,10 uur speelt Herman Nie- land op het Cavalillé-orgel in de gemeentelijke concertzaal van Haar* lem eigen composities. Handel uit. Uitvoerenden zijn het Omroepkamerorkest, het koor van de Ned. Handelvereniging en solis ten. Jac. P. Looij dirigeert. Er is pauze tussen 10,25 en 11.05 uur. TIPS uit het buitenland gramma op 434 m. luisteren r uitvoering van de Jupiter-Symfonie van Mozart, gespeeld door het BBC Northern Orchestra o.l.v. George Hulst. Om half elf is er over Brussel Vlaams op 324 m. een orgelconcert door Albert van Haute, die werken van Handel, Willaert e.a. ten gehore brengt. In het raam van de Handelherden- kiog voert het NDR Symfonie-orkest, geleid door Hans Schmidt Isserstedt, met medewerking van het omroep koor en solisten tussen 8 en 9.45 uur werken van deze componist uit. U hoort o.m, fragmenten uit zijn opera's (309 m. of 971 kHz.). Radio voor morgen jeugd. 7.40 Grar 13.00 Nws. 13.15 Zonnewijze 5 Kinderkoor. 17 40 Bei piano. 18.U5 Gram. 18.30 V. d. jeugc i Gram. '8.50 Regeringsuitz.Emigra moederliefde, oai VARA: 7.00 Nw: ntbijtclub. 9,'J0 Gym. cital. 11.25 AVRO: 12.00 Jazz- uitz.Landb rubriek, dacht. 12.30 Land- en oespr. pl m. 14.45 Koorzang. 15.10 Caba- retprogr. VARA: 16.00 Muzikale caus. 16.30 d.^ Jeugd. 17.38 Or- i. caus. 19.00 V. d. kind. 1 VPRO: 19 30 Het platteland witte villa )0 ViUa Sii 21.20 Lichte muz. 21.35 Pol. 22.05 Jazzmuz. 22.25 Buitl weekoverz. gesprek. VPRO: 22.40 Z( PRO-programma, met eerst Shirley Temple-filmfragmenten in „De oude draaidoos", om 8.40 uur de komedie „Dat had U niet gedacht" en om 0.25 uur een reportage over de behandeling van dove en slecht horende kinderen. TELEVISIE VOOR MAANDAG (telerecording v.d. Vlaamse tv>.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1959 | | pagina 9