Jlieuwe £riitsclje ÖTourant
MINISTER DULLES AFGETREDEN
Eisenhower: de last
werd te zwaar
Beeld van het kabinet wordt
nu wat duidelijker
Herters benoeming spoedig verwacht
Groot verlies voor gehele
westelijke wereld
Nederland ongerust over
Britse wapenverkoop
Compromis van vakcentralen
twijfelachtig
Engeland wil
incidenten
vermijden
DONDERDAG 16 APRIL 1959
BUREAUS: Stee
Directie, Redactie. Abonnementen-
Advertentie-afdeling Tel 31441.
ADVERTENTIES: f 0.20 per millimeter.
Familieberichten f0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting).
Postrekening 58936.
Veertigste jaargang no. 11540
CHRISTELIJKEATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantvasticfi is gfcbleuen
myn bert ia tc$f)enspoet"
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
Expeditie Sterrengebergte
Jeep had zeer
veel te lijden
aZie pagina 9
T^EN DIEP ONTROERDE president Eisenhower heeft gisteren op een
haastig bijeengeroepen persconferentie meegedeeld dat minister van
buitenlandse zaken John Foster Dulles is afgetreden. De president deelde
mee, dat de zieke minister de last van zijn ambt niet langer kan dragen.
Hij voegde er echter aan toe dat Dulles, die zijn werk moet afbreken
juist op het moment dat de onderhandelingen met Rusland over Berlijn
en Duitsland gaan beginnen, zijn persoonlijke adviseur zal blijven op het
gebied van de buitenlandse politiek.
Wie Dulles's opvolger zaljworden is nog niet bekend. Algemeen neemt
men echter aan dat dit de plaatsvervangende minister Christian Herter
zal zijn, die reeds de leiding heeft gekregen van de Amerikaanse delega
ties naar de besprekingen in Parijs en Genève. Hoge regeringsambtenaren
in Washington zijn ervan overtuigd dat de benoeming van Herter binnen
een paar dagen wordt bekendgemaakt. Dulles zou zich met het aanwijzen
van Herter akikoord hebben verklaard.
Het was gistermiddag even over half
vier Nederlandse tUd, toen president
Eisenhower de perskamer van zijn
zomerverblijf in Augusta binnenkwam.
„Ik moet u iels over Dulles vertellen",
zei hij. terwijl film- en televisiecamera's
op hem werden gericht. Zichtbaar ont
roerd vertelde hij: „Vanmorgen heb ik
via de telefoon met m inister Dulles ge
sproken. Met het oog op de laatste
medische bevindingen heb ik Gesloten,
zijn ontslagaanvrage te aanvaarden.
Vandaag nog zal ik de officiële ontslag
brief ontvangen. Dulles is een van de
kundigste mannen, die Amerika ooit
heeft gehad". Met nadruk verklaarde de
president, dat de toestand van Dulles
niet hopeloos is.
Groot verlies
Met het aftreden van minister Dulles is
een belangrijke periode in de Amerikaan
se buitenlandse politiek beëindigd. Vooral
voor president Eisenhower betekent het
aftreden een groot venlies. Voor veel be
slissingen vroeg hij advies aan Dulle6.
Een
de
eilijkheden
Eisenhower. Herter en de andere Ameri
kaanse leiders zich nu zien geplaatst is.
dat Dulles in feite een één-mans-poli
tiek" voerde. Alle belangrijke internatio
nale zaken behandelde hij persoonlijk,
terwijl hij zelfs van de geringste zaken
op de hoogte was. In Washington ver
wacht men dat Eisenhower zich nu meer
met de buitenlandse poldtieik zal gaan
Nederlands schip
in nood
Het 499 ton metende Nederlandse vaar
tuig Henry Denny, dat zich 140 mijl ten
zuiden van IJsland bevindt, heeft van
nacht om assistentie verzocht. Er woed-
Volgens de noodseinen maakte het
schip water. Later is geen signaal meer
van de Henry Denny opgevangen, zo
werd uit Reikjavik gemeld.
Het IJslandse kustwachtschip Thor
heeft gisteravond onmiddellijk koers ge
zet naar de opgegeven positie. Als de
Henry Denny vanavond nog niet gevon
den zal zijn, zal vanuit de lucht naar het
schip worden gezocht.
Het schip is dezer dagen uit Liverpool
naar de Westman-eilanden aan de zuid
kust van IJsland vertrokken.
bezighouden, ook al6 een opvolger is be
noemd.
Herter, die dus de meeste kans maakt,
Dulles" opvolger te worden, is in Europa
vooral bekend door de rol die hij heeft
gespeeld bij het totetandbrengen van het
Marshall-plan. Hij was voorzitter van een
Congres-commissie, die door West-Europa
is gereisd, om de kansen op 6ucce6 voor
het Marshall-plan te onderzoeken, voordat
het Congres er zijn goedkeuring aan
hechtte.
Naar verluicft heeft Herter twee weken
geleden als vervanger van minister Dulles
bij de besprekingen over de kwestie-
Berlijn en Duitsland de ministers van bui
tenlandse zaken van Engeland. Frankrijk
en de Bondsrepubliek geïmponeerd door
zijn persoonlijkheid en zijn deskundig
heid.
Andere namen die genoemd..worden
In de speculaties over de opvolging van
Dulles, zjjn die van de voormalige gou
verneur van New York Thomas E.
Dewey, de vice-onderministrr van bui
tenlandse zaken Robert D. Murphy en
de voorzitter van het Amerikaanse Rode
Kruis generaal b.d. Alfred M. Gruenther,
voormalig opperbevelhebber van de
N.A.V.O.-strijdkrachten.
HET AFTREDEN van minister 8'eke wijze z«n taak te hebben ver-
.ii vuld, is Dulles afgetreden. Met leed-
Dulles heeft de westelijke „ezen beefl Frankrl1k dit berich,
wereld diep getroffen. Van het vangen. Vooral in de huidige omstan-
grote aantal reacties noemen wij digheden wordt gevoeld dat het af-
j ij. treden van de minister een verlies is
de volgende.
Den Haag
De Nederlandse minister van buiten
landse zaken, rar. J. M. A. H. Luns:
„Ik heb de gelegenheid gehad, mi
nister Dulles In de afgelopen zeven
jaar herhaaldelijk te ontmoeten. Zijn
aftreden beschouw ik als een groot
verlies voor de gehele vrüe wereld,
gezien zijn krachtig beleid in de Oost-
West verhouding, waarin de Ameri
kaanse politiek ook voor Nederland
van zo'n groot gewicht is."
Bondskanselier Adenauer was diep
onder de indruk. Hij verklaarde op
vakantie aan het Comomeer ech
ter, voorlopig geen officieel commen
taar te willen geven In Berlijn zei de
plaatsvervanger van burgemeester
Brandt: „Dit is een tragische slag van
het lot. Hij heeft de wereld ten strijde
geroepen om de bedreiging van onze
stad te
Londen
Rome
De Engelse minister van buitenlandse Een regeringswoordvoerder verklaar-
zaken. Selwyn Lloyd: „Zijn aftreden de: „Het verlangen om de vrede in t
spijt mü innig De heer Dulles ver. Westen te beschermen tegen elke be-
vulde zijn ambt met een briljante dreiging en het verlangen om het be-
geest, groot plichtsbesef en een onge- R»p tussen de volken te bevorderen
looflük uithoudingsvermogen Hü is heeft al zijn handelingen geïnspin
een goed vriend en een büzonde
tig collega. Zijn terugtrekking
politiek is een zwaar verlies vo
Westen."
pret- Wü vertrouwen dat deze basis ook het
it de politieke gedrag tijdens de komende
r het onderhandelingen tussen Oost en West
Parijs
Moskou
De Franse minister van buitenlandse De Russische radio meldde het aftre-
zaken. Couve de Murville: „Na meer den van de Amerikaanse minister,
dan zes jaar op zo competente en ener- doch onthield zich van commentaar.
Wij slaan terug als Indonesië
Nieuw-Guinea aanvalt
Nederland heeft Engeland inlichtingen gevraagd over berichten, dat En
geland wapens zou leveren aan Indonesië. De Nederlandse ambassadeur
te Londen, A. C. W. baron Bentinck van Schoonheeten, heeft een bezoek
gebracht aan de Britse minister van staat voor buitenlandse zaken John
Profumo en daarbij de vrees uitgesproken, dat Indonesië de wapens zou
gebruiken voor een inval in Nederlands-Nieuw-Guinea.
Volgens A.P. heeft namelijk een Indo- de minister
nesisch diplomaat te Londen verteld, dat
Engeland heeft ingestemd in de verkoop
van een aanzienlijke hoeveelheid krijgs
behoeften voor verdedigingsdoeleindcn
aan Indonesië. Vorige week heeft een
Indonesische militaire missie onder kol.
Jani Engeland bezocht met het doel wa
pens te kopen, en Jani heeft een onder
houd gehad met generaal sir Francis
Festing, chef van de imperiale generale
staf, over de behoeften van het Indone
sische leger.
Tegelijkertijd wordt uit Brisbane ge
meld, d3t de Nederlandse ambassadeur
in Australië, de heer H. A. Lovink, bij
zijn terugkeer uit Nederland tegenover
de pers de verklaring heeft afgelegd: El
ke poging van Indonesië met geweld aan
spraak te maken op Nederlands Nieuw-
Guinea zal beantwoord worden met de
volle verdedigingskracht.
Persbureau verboden
Te Djakarta heeft de garnizoenscom
mandant het Indonesische nationale pers
bureau PIA doen sluiten in verband met
het rumoer om de vrijlating van de heer
H. C. J. G. Schmidt en het ontslag
de procureur-generaal Suprapto. Verbo
den werd eveneens het blad Suluh Indo-
i. Ook een ander blad zou verboden
zijn. Vier dagbladen waren door een ver
bod getroffen, maar een daarvan, de
Nuasanatra, mag vrijdag weer ver-
Het verbond van Indonesische jour-
1 listen kwam in een spoedzitting hij-
m en besloot delegaties te zenden naar
De jongste foto van minister
Dulles: per vliegtuig gaat hij te
rug naar Washington, om weer
te worden opgenomen in het
Walter Reed hospital.
De tweede voorzitter van het N.V.V
heeft gisteren een aanval gedaan op het
C.N.V. en de K.A.B. Op de vergadering
van de Algemene Nederlandse bedrijfs-
bond voor metaalnijverheid en de eelk-
trotechnasche industrie zei hij: „Zij die
voorstanders zijn van de vrijere loon
politiek zullen thans daarvoor de ver
antwoordelijkheid moeten dragen. Hel
NtV.V. is niet bereid de verantwoorde
lijkheid te delen. Het zal echter blijven
streven naar een opheffing van de be
stedingsbeperking voor alle groepen van
werknemers, ook voor hen, die er me:
de methode van de K.A.B. en C.N.V
niet aan te pas komen."
Drs. Roemers voegde hieraan evenwel
„Als de regering tegen de wens van
het N.V.V. toch tot vrijere loonpolitiek
besluit, zal het N.V.V. toch echter van
de gegeven gelegenheid ten volle gebruik
maken."
Het N.V.V. is er zich zeer van bewust,
dat de verdeeldheid tussen de vakcen-
Montgomery: aan één tafel met
de Russische maarschalken
VELDMAARSCHALK Montgome-
ry heeft gisteren verklaard dat
hij naar Moskou zal gaan voor be
sprekingen met de Russische mili
taire leiders over de aard van eer
eventuele Derde Wereldoorlog, met
het oogmerk deze te vermijden.
Montgomery meent dat hij voor dit doel
aanvaardbaarder is dan de meeste wes
terse militaire leidere. „Geen enkele
generaal van het Pentagon zou daar erg
welkom zijn", zo zei hij. De Britse
generaal vertrekt 28 april per vliegtuig
naar Moskou. De reden voor zijn reis
uiteenzettend, waarop door de Britse
bladen veel kritiek is geleverd, zei hij
tijdens een bijeenkomst van Britse par
lementaire verslaggevers:
„Veel mensen beschuldigen mij ervan dat
ik geen polfitiek benul heb. Dat ben ik
met ze eens. Ik heb dat ook nooit be
weerd. Ik ga naar Moskou om de Rus-
sische stafchefs te ontmoeten. Ik wil
met hen aan tafel gaan zitten en het
militaire probleem onderzoeken".
„Kijk eens naar de rommel, waarin wij
zitten na twee oorlogen en vijftien jaar
vrede. Ik heb geen politiek besef nodig,
Cabine uitgeworpen
boven Oceaan
De Amerikaanse luchtmacht heeft gis
teren bekendgemaakt dat de retourca-
bime van de kunstmaan Discoverer-II
dinsdag boven het noordelijk deel van de
Stille Oceaan is uitgeworpen. Er zijn ver
schillende radioboodschappen ontvangen,
waaruit men nu poogt op te maken waar
de cabine aan haar parachute naar be
neden zal komen. Het was de bedoeling
dat zij in de buurt van Hawaii zou wor
den uitgestoten. Nu dit niet is gebeurd,
verwacht men niet dat de cabine zal
worden teruggevonden.
als dat het i6 wat er uit moet voort
komen. Geen enkele militaire leider
van het Westen is sedert het einde van
de Tweede Wereldoorlog met de Rus
sische stafchefs aan tafel gaan zitten
en heeft gezegd: Laat ons de militaire
kant van deze spanning onderzoeken".
iralen in de huidige fase van de Neder
landse maatschappelijke ontwikkeling
zeer ongewenst is. Het blijft naar een
compromis tussen de drie vakcentralen
zoeken. Maar, zei drs. Roemers nog, dat
Compromis behoort, helaas, naar het
schijnt, tot de onmogelijkheden.
Baas bestolen van 37
t.v.'s en radio's
Vijftien maanden gevangenisstraf met
aftrek heeft de officier van justitie bij
de Amsterdamse rechtbank geëist tegen
de 25-jarige eiektromonteur C. T H uit
Amsterdam, die bekende 15 televisietoe
stellen en 22 radio's ten nadele van zijn
vroegere patroon te hebben gestolen.
Uitspraak 29 april.
De werkzaamheden aan Rijks
weg 13 tussen Den Haag en
Rotterdam vorderen. Gisteren
kon het verkeer voor Delft
reeds gebruik maken van een
nieuwe baan, die onder het
viaduct bij Ypenburg door
loopt. Het verkeer naar Rot
terdam maakt nog gebruik van
het oude tracé. De foto toont
de plaats, waar op het ogenblik
het verkeer naar Rotterdam en
Delft ieder zijn eigen weg gaat.
Het punt ligt tussen de Hoorn
brug en het vliegveld.
DE
(Van onze parlementaire redacteur)
FORMATEUR, prof. De Quay, is weer op zoek naar een minister
'an economische zaken. Ditmaal wordt gedacht aan het K.V.P.-
Eerste-Kamerlid, mr. Ph. C. M. van Campen, directeur van de Centrale
Boerenleenbank te Eindhoven. Het was opvallend, dat de heer Van Cam
pen gisteren in het gebouw van de Tweede Kamer een bespreking heeft
gehad met prof. Romme en het Eerste-Kamerlid pater Beaufort. Daaruit
zou men kunnen concluderen, dat de formateur thans iets voorzichtiger te
werk gaat. Hij wil kennelijk niet nog eens het risico van een bedankje
lopen. Het fs komen vast te staan dat deze kandidaat in principe be
reid is het departement van economische zaken te beheren. In politieke
kringen verwachtte men vanmorgen een snélle ontwikkeling.
Mr. Van Campen bestemd voor
Economische zaken
daarop helaas steeds kleiner wordt. Hope-
jk verandert dit nog. omdat het pro-
ressieve karakter van het kabinet ook
it zijn samenstelling moet blijken.
De heer Schmelfcer blijft waarschijnlijk
staatssecretaris voor de P.B.O. en bezits
vorming. Deze afdeling zal waarschijnlijk
meer onder binnenlandse zaken re
sulteren. Men neemt aan dat P.B.O. en
bezitsvorming zullen overgaan naar het
departement van de premier: algentene
zaken.
Hedenochtend heeft de formateur de
inisters Klompé en Cals gelijktijdig ont-
ingen. De bedoeling is om na te gaan
of de afdeling jeugdvorming en volks
ontwikkeling van onderwijs naar maat-
chappelijk werk kan worden overge
bracht. Zoals bekend heeft de heer Ha-
:enbosch zich' reeds bereid verklaard een
deel van de afdeling volksgezondheid
maatschappelijk werk over te heve-
Voor de bespreking met de heren Rom-
ie en Beaufort is de heer Van Campen
uit Straatsburg teruggeroepen, waar hij
de vergadering van het Europese Parie
nent bijwoonde. Zou de formateur erin
.lagen de post van economische zaken te
doen bezetten, dan kan men zijn kansen
weer iets hoger aanslaan, al kunnen de
laatste loodjes nog wel eens zwaar wegen
De kandidaat voor het departement van
oorlog en marine, de heer S. J. v. d.
Bergh, penningmeester van de V.V.D. en
directeur van Unilever, heeft twee dagen
beraad gevraagd. Van een afwijzend ant
woord is op dit moment in ieder geval
geen sprake en dat is voor de formateur
ook hoopgevend.
Verder is gisteren vast komen te staan
dat er geen afzonderlijk departement
komt voor europese zaken en buitenland
se handel. Dat heeft de formateur nu of
ficieel aan de heer Blaisse te kennen ge
geven. Het huidige compromis tussen eco
nomische zaken en buitenlandse zaken,
over de coördinatie van de europese poli
tiek, zal dus in grote lijnen gehandhaafd
blijven. De heer Blaisse is een
cretariaat op buitenlandse zaken
den, maar dit aanbod is door dit K.V.P.-
Kamerlid geweigerd.
Daar staat tegenover dat de heer Beer
man c.h.die aangezocht is voor weder
opbouw of binnenlandse zaken, bereid
heid toont het aanbod te aanvaarden.
De regeling van zijn zakelijke belangen
schijnt echter nog een probleem te zijn.
Zo langzamerhand wordt het beeld van
het kabinet-De Quay steeds duidelijker.
In Haagse politieke kringen houdt men
:r ernstig rekening mee dat niet de libe-
aal Toxopeüs op justitie zal komen,
naar dat dit departement naar de K.V.P.
;aat. Zoals bij iedere formatie wordt weer
gedacht aan prof. Van der Grinten, de
n die destijds als staatssecretaris niet
goed met de Kamer overweg kon. In
dit geval zou binnenlandse zaken naar de
liberalen of naar de c.h. kunnen gaan
Het departement van landbouw is echter
een probleem. Het meest voor de
hand ligt dat dit ministerie ook aan de
zal toevallen, maar in Haagse poli-
kringen houdt men er nog steeds
ning mee dat de formateur nog
enige verschuivingen in zijn schema kan
anbrengen.
Als het een beetje meeloopt krijgt de
ormateur zijn dertien mannen dus wel
bij elkaar. Dan blijft er nog het probleem
de K.A.B. Het C.N.V. zou nog steeds
ne zien dat er een K.A.B.-er in het
kabinet zal worden opgenomen. Uitgeslo-
s dat niet, maar uit het feit dat
staatssecretaris Schmelzer tot op dit
nog geen ministerszetel is aangebo-
moet men concluderen dat de kan:
Ontploffing in
dextrinefabriek
Bij O. J. Meijers dextrinefabriek enaan
de Molenbrink te Veendam is vanmorgen
om acht uur een explosie voorgekomen
Met een harde knal vloog het dak van
de branderij, waarin een aantal droog-
trommels is opgesteld, de lucht in. ter
wijl een wand wegsloeg en honderden ra
men het begaven.
Een arbeider, die voor een isolatiefir
ma in een beneden liggend gedeelte iso
latiewerkzaamheden uitvoerde, werd
door de steekvlammen zodanig gewond
dat hij naar het ziekenhuis te Groningen
moest word overgebracht. Twee mensen,
die op de afdeling werkten, waar de
explosie plaats had, kwamen er af met
wat geschroeide haren en brandplekken.
De materiële sohade is vrij groot.
Verdronken. In Lutjebroek is giste
ren het 3%-jarig dochtertje van de fam.
Baas spelend in een sloot bij de ouderlijke
woning geraakt en verdronken.
Het Indonesische tandskantoor voor
landbouwondernemingen zal van 26 tot
28 april te Tretes vergaderen over de
maatregelen, die nodig zijn na de natio
nalisatie van 220 Nederlandse bedrijven.
Nader wordt gemeld, dat ook het re
geringsblad Merdeka en het socialisti
sche blad Pos Indonesia verboden zijn.
Met een vrolijk sprongetje ver
liet prinses Margriet gisteren het
terreintreintje waarmee zij gis
teren de technische jaarbeurs be
zocht. Zij was in gezelschap van
haar klasgenoten van het lncre-
mentum, de dépendance van het
Baarns lyceum. Op pagina vijf
vindt men meer bijzonderheden
over dit „schoolreisje".
Gisteren is er weer een Amerikaans
transportvliegtuig op grote hoogte
door een luchtcorridor naar West-
Berlijn gevlogen. Twee Russische ja
gers legden wel belangstelling aan de
dag, maar hebben het militaire vlieg
tuig niet gehinderd.
Op het ministerie van buitenlandse
zaken in Londen is men minder te spre
ken over deze Amerikaanse actie. Enge
land was niet over het Amerikaanse
voornemen, weer een toestel op grote
hoogte naar Berlijn te laten vliegen, in
gelicht. Bovendien is men m Londen van
mening, dat dergelijke acties achterwege
moeten blijven met het oog op ernstige
incidenten, die nadelig kunnen zijn voor
de komende onderhandelingen met de
Russen.
Selwyn Lloyd, de Engelse minister van
buitenlandse zaken, heeft gisteren in het
Lagerhuis gezegd, dat Engeland het denk
beeld van een vermindering van strijd
krachten in Midden-Europa nog niet
heeft laten varen. De Britse regering be
schouwt het nog steeds als een voorstel
van grote waarde.
Tito ontkwam aan
Stalins mes
President Tito van Zuid-Slavië is
aldus vertelde hij irn een vraaggesprek
redacteur van het officiële Zuid-
slavische blad „Komunist" tijdens zijn
verblijf in Moskou als afgevaardigde in
het Komintern in de jaren 1934'37 aan
„Stalins mes" ontsnapt. In deze jaren
hadden in Rusland grote politieke zuive
ringsprocessen plaats, waarbij ook een
aantal Zuidslavische veteranen om het
leven kwam.
Stalin beschuldigde Tito ervan, dat hij
een Trotzkdst zou zijn. „De tijd in het
Komintern waren mijn moeilijkste jaren
als revolutionair en guerrillastrijder", al
dus het Zuidslavische staatshoofd.
Enkele huien
De Bilt verwacht tot morgenavond
Veranderlijke bewolking
tmet enkele buien. Matige
tot krachtige wind aanvan
kelijk uit oostelijke, later
uit westelijke richtingen.
Dezelfde of iets lagere tem-
-«w peraturen. (Opgemaakt om
11.15 uur).
ZON EN MAAN
Vrijdag 1 april: Zon op 5.41, onder
19.39; Maan op 12.40, onder 2.43. 18 april
eerste kwartier.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
NASSER: VORMING VAN „RODE
HALVE MAAN" VOORKOMEN
President Nasser heeft gisteren verklaard dat de geheime dienst van de
Verenigde Arabische republiek een grootscheeps communistisch komplot
heeft ontmaskerd, dat erop uit is Irak in handen van het communisme te
brengen, Egypte en Syrië te scheiden en een „Rode Halve Maan" in het
Midden-Oosten te vormen. Deze rode halve maan zou een federatie van
Irak, Syrië, Jordanië, Libanon en Koeweit moeten zijn.
De president van de Verenigde Arabische republiek, die dit vertelde
in een vraaggesprek met de hoofdredacteur van het Indiase tijdschrift
Blitz, zei verder dat de grote sympathie die de Sowjetunie zich in drie
jaar tijds in Egypte en Syrië had. verworven, na de mislukte opstand in
Mosoel (Irak) in minder dan drie weken verloren is gegaan.