CHRISTFJLUK
atrix
LADY ISABELLA
Socialistisch rapport
kritisch besproken
Ontspanningsavonden
als instructieles
Moderne mens is op zoek
naar zekerheden
Vacanties in april-mei
en oktober
East Lynne
bepleit
Een woord voor vandaag
Kanttekening
Gelijke kansen I
Twee stemmen uit chr.
sociale beweging
volgen
Over het rapport „Gelijke
kansen", uitgave van de Wiardi
Beekman Stichting, bereikte ons
een reactie van de zijde van dr.
W. Albeda, wetenschappelijk me
dewerker van de Nederlandse
Christelijke Bond van Werkne
mers in de Hout- en Bouwnij
verheid en drs J. de Koning,
werkzaam b\j het Sociologisch
Instituut van het Convent van
Christelijk-Sociale Organisaties.
EVEN VOOR de verkiezingen
heeft de Wiardi Beekman
Stichting een rapport uitgebracht
de mogelijkheid om het
hoger onderwijs
thans het geval
is te openen voor de gehele
Nederlandse jeugd. Dit is een be
langrijk onderwerp. Uit verschil
lende onderzoekingen blijkt name
lijk, dat van de huidige studenten
slechts een zeer gering percenta
ge afkomstig is uit de kringen van
handarbeiders en lager admini
stratief personeel. Omstreeks 1955
was de verdeling der studenten
over de onderscheiden milieugroe
pen als volgt: Hoger milieu: 47
eet. Middelbaar milieu: 46 pet.
ager milieu: 7 pet. Voor het ge
hele Nederlandse volk wordt in
het algemeen aangenomen, dat
deze milieu-groepen resp. 5, 30 en
65 pet. uitmaken.
Duidelijk komt uit deze cijfers
naar voren, dat kinderen uit de
zgn. „lagere" milieus in zeer ge
ringe mate deelnemen aan het ho
ger onderwijs. In feite geeft het
percentage van de studenten uit
het zgn. lagere milieu nog een ge
flatteerd beeld, omdat hier geen
onderscheid gemaakt is tussen
handarbeiders en anderen. Uit een
ander onderzoek blijkt namelijk
dat slechts 3 pet, van de acade
misch gèvormderr uit handarbei
derskring afkomstig is.
ONBEVREDIGEND
Om verschillende redenen moet
deze situatie volstrekt onbevredi
gend worden genoemd.
Ie. Uit een oogpunt van sociale
rechtvaardigheid is het moei
lijk te verdedigen, dat het vol
gen van hoger onderwijs,
waarvan de kosten voor het
overgrote deel door het gehe
le volk worden opgebracht, in
overwegende mate bepaald
wordt door maatschappelijke
welstand van de ouders. Ook
al houdt men er rekening me
de, dat het intelligentiepeil in
de hoogste sociale lagen hoger
ligt, dan in de lagere milieus,
dan nog staat het aantal stu
denten uit de lagere milieus in
geen verhouding tot de om
vang van deze groep.
overeenkomstig hu. capacitei
ten, zich te ontvikkelen, te
meer omdat steeds duidelijker
blijkt, dat de opleiding meer
en meer bepalend wordt voor
de maatschappij. Terwijl tot
voor enkede decennia geboorte
en welstand in het algemeen
(uitzonderingen ^daargelaten)
doorslaggevend konden wor
den geacht voor het bekleden
van een maatschappelijke po
sitie, ziet men thans een
steeds nauwer wordend ver
band tussen carrière en oplei
ding (men zie de advertentie
pagina's van onze grote bladen
er maar eens op na). Deze ont
wikkeling valt naar onze me-
ming in zoverre toe te juichen,
dat meer dan voorheen de per
soonlijke bekwaamheid de
doorslag geeft. Dit is méér in
overeenstemming met een
christelijke visie op de mens,
dan wanneer de kansen geheel
worden bepaald door welstand
en komaf alléén, mits er
geen barrières zijn om zich
de opleiding te verschaffen,
die overeenkomt met aanleg
en capaciteiten.
iheid het beschikbare intellect
zo volledig mogelijk te ontwik
kelen, ongeacht de sociale
laag, waarin 'net wordt aange
troffen. Vele talenten worden
on^deze wijze tot dusver ver-
De groei van het onderwijs in
de Sowjet Unie, en de technische
voorsprong welke de S.U. op de-
zi wijze dreigt te verkrijgen, on
derstrepen het voorgaande op
griiymige wijze.
OORZAKEN
'signaleert bovengenoemde be
zwaren en heeft zich zeer serieus
beraden over een oplossing van dit
zeker niet eenvoudige vraagstuk.
Zij ziet twee oorzaken voor dit
verschijnsel, namelijk in de eer
ste plaats de vrij hoge finanieële
offers, die nog altijd van vele
ouders gevraagd worden voor de
studie van hun kinderen. In ci
tweede plaats is er de remmende
werking van het milieu (het rap
port illustreert dit met de veel
vernomen uitspraak ,.dat is niets
voor ons soort mensen"). Traditie
en onbekendheid verhinderen ve
len een academische opleiding
voor hun kinderen te kiezen.
In het rapport wordt met name
aan de eerstgenoemde factor aan
dacht gewijd. Het is echter onzes
inziens de vraag, of per saldo het
milieu nog niet een grotere rem
mende werking uitoefent, dan de
financiële factor. Het is immers
bekend, dat van de sinds de
oorlog sterk toegenomen mogelijk
heden om financiële tegemoetko
ming in de studiekosten te ont
vangen, nog te weinig gebruik ge
maakt wordt met name door kin
deren uit de „lagere" milieus.
In een tweede artikel, dat wij
morgen hopen te plaatsen, gaan
de schrijvers in op de voorstel
len die door de „Wiardi Beek
man stichting" werden gedaan
en geven zij hun bedenkingen
weer tegen dit rapport waarmee
zij zich in hoofdlijnen kunnen
verenigen.
In Leiden première
Poging gehalte
jaarvergadering
te verbeteren
Het gereformeerd jeugdcentrum
„De Witte Hei" gaat in vier plaat
sen van het land samenkomsten be
leggen waarin een kleinkunstgroep
van de V.U- een ontspanningsavond
gaat geven. De bedoeling is de lei
ders van jeugdverenigingen te laten
zien hoe een dergelijke avond met
eigen krachten verzorgd kan worden.
Op deze manier proberen de jeugd
verenigingen de jaarvergadering op een
hoger cultureel peil te brengen. Vanaf
het ogenblik i-t i"jaarvergadering uit
meer ging bestaan dan verslagen
penningmeester en secretaris plus
inleiding, deed het probleem zich voelen
hoe de avond op een verantwoorde wij
ze gevuld moest worden.
De samenspraak groeide via het leke-
spel uit tot een bonte avond, die het wel
en wee van de vereniging wilde uit-i
Advertentie
beelden en tevens een bepaalde bood
schap wilde uitdragen maar vaak op een
mislukking uitdraaide omdat de leden
hoog g epen. Zo probeerde onlangs
i club van veertien- en vijftienjari
gen ..Elckerlyc" op te voeren, waarop
een oudere opmerkte: Als ze het wel be
grepen hebben is het niet zo goed voor
de jonge spelers, als ze het niet begre
pen hebben is het niet goed voor het
publiek.
KLEINKUNST
Om wat tips te geven, is de gerefor
meerde jeugdleiding in contact getre
den met een kleinkunstgezelschap van de
Vrije Universiteit. Het resultaat is ge
weest, dat deze maand in vier plaatsen
in Nederland een vrolijke ontspannings
avond worüt gebracht onder het motto
„Van minstreel naar kleinkunst".
Hoewel „De Witte Hei" overtuigd
dat er meer plaatsen zouden moeten
zijn om de gehele gereformeerde jeugd
te bereiken, hoopt men toch met Lei
den, Goes, Almelo en Leeuwarden een
goede greep te hebben gedaan.
Dinsdag 21 april beleeft Leiden de
première om kwart voor acht in de
Stadsgehoorzaal. Bedoeling is, dat
jeugdleiders, ouderverenigingen,
clubleidsters en verenlglngsvuorzlt-
ters.met hun jeugd die avond naar
Leiden komen.
Het eerste deèl van de avond zal men
zich in de zaal van een oud kasteel wa
nen. In middeleeuwse kledij komen de
minstrelen met hun liederen en voor
drachten. Van de middeleeuwen af zin
toe.
voor
blijvend mooie
handen
ondanks huishoudelijk werk
HANDCREME
de onzichtbare handschoen
Zuidafrikaanse kerk
waarschuwt tegen
rooms-katholicisme
God gebruikt materialisme en marxisme
Christendom heeft
het antivoord
De MODERNE MENS wordt
godsdienstiger. Hij is niet
meer tevreden met de bestaans-
zekerheden, die de wereld van
vandaag hem biedt en zoekt naar
een bovennatuurlijke zekerheid.
Een groeiend godsdienstige be
langstelling in vele landen van
de wereld komt het christendom
ten goede. Deze belangrijke op
merkingen heeft prof. dr. Georg
Vicedom, hoogleraar in de zen
dingswetenschappen, dezer da
gen gemaakt voor de Würzbur-
ger werkgemeenschap voor evan
gelie en geestelijk leven. „Maar",
zo voegde prof. Vicedom onmicl-
dellijk aan zijn woorden toe, „ook
de magie herleeft allerwegen en
de astrologie vindt eveneens
steeds grotere aanhang. Zelfs de
Indiase (religieuze) yoga-oefe-
ningen komen tegenwoordig over
al in West-Duitsland voor."
van het Westen en het marxisme
het Oosten worden door God blijkbaar
gebruikt
zonder God niet
ontledigen, dat hij opnieuw^ gaat i
kennen, dat hij
meer uit komt."
Vooral in Zuid-Amerika is de toeloop
naar de kerken zeer sterk. In 1916 woon
den in dit deel van Amerika 122.000
evangelische christenen,
miljoen. En ook in Afrika groeit het
christendom in een mate, welke nie
mand enkele jaren geleden voor moge
lijk zou hebben gehouden. Jaarlijks wor
den o'aar ongeveer 200.000 Afrikanen
door de doop bij de christelijke kerk
ingelijfd.
Onrustig
De Nederduits-Gereformeerde Kerk
van Zuid-Afrika heeft de bevolking
van Zuid-Afrika vandaag gewaar
schuwd „op haar hoede te zin voor
iet rooms-katholicisme". De Gene-
•ale Synode van deze kerk uitte haar
•ezorgdheid ten aanzien van de cam-
lagne van de Rooms-Katholieke Kerk
egen de Afrikaners als nationale
.•roep.
De synode aanvaardde een aantal
'esoluties ter bestrijding van de rooms-
catholieke bedreiging. De Afrikaners
werd afgeraden gebruik te maken van
rooms-katholieke ziekenhuizen, scholen
en kinderbewaarplaatsen. Voorts werd
de regering met klem verzocht „acht te
geven op het protestantse karakter van
het Zuidafrikaanse volk" bij de selectie
van immigranten.
Op een vergadering van vorige week
werd voorts kritiek geoefend op de wor-
stelsport voor dames „omdat deze tak
ken van sport in Gods scheppingsplan
zijn bedoeld voor de man, terwijl de soortgelijk verschijnsel valt ook in de het geloof en de anderen
vrouwelijke eigenschappen een geheel Verenigde Staten te constateren. Daar geven. En niet minder zullen zij met-
andere bedoeling hebben". De kerk is is het harde materialisme over zijn terdaad moeten bewijzen, dat alle men-|Want
voorts accoord gegaan met andere voor- hoogtepunt heen, zo meende prof. Vi- sen gelijk zijn en dat het
stellen die erop zijn gericht de zondag cedom._ scl}f' nimmer mag leiden
„De mensheid is onrustig geworden
1 zoekt naar iets, dat haar antwoord
kan geven op de vele onopgeloste vra-
i". zo zei prof. Vicedom verder. Dat
ook de oorzaak van de ontwaking
drie wereldreligies, het hindoeïsme,
het boeddhisme en de islam. Zij zijn
de laatste jaren een rol gaan spelen,
die het christendom nauwelijks kan bij
houden. „Er komt een dag. waarop de
leiding in de wereldgeschiedenis op
Azië overgaat. In het jaar 2000 zal op
elke drie mensen ter wereld één Chi
nees zijn. Het christendom is in eer
wedloop gewikkeld met de andere we
reldreligies".
Wanneer het christendom deze wed
loop niet wil verliezen, zal het op
nieuw zijn zendingsroeping en -op
dracht moeten erkennen. Dat betekent,
Volgens prof. Vicedom worden in het dat de christenen hun geloof moeten
Westen geregeld betrouwbare berichten durven belijden en het uitdragen van
ontvangen over een groeiende beweging de christelijke bbodsehap niet meer
de communistische mens in het Oos- moeten overlaten aan beroepskrachten.
in de richting van de kerk. Een De christenen moeten daArbij leven uit
soortgelijk jerschijnsel valt ook in de het geloof en de anderen een voorbeeld ygjj fcünDOD
Beroepi rijswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Mensingeweer-Tinallinge.
G J. Droppes, legerpredikant te Schoon
hoven; te Zierikzee (vac. C. J. van
Royen) J B. van Assendorp. kand. te
IJmuiden-Oost; te Groningen (vac. A.
M. Luteyn) J. van Hartingsveld te Maas-
Aangenomen naar Westervoort, J. Sie-
rat, vorheen zend. pred. te Hollandia,
Nieuw-Guinea, thans woonachtig te Lei-
(Wijkgem. Nagelkerke-Tollenbeek), J. C.
den, naar Rotterdam-Charlois. P. Kloos
terman te Kloetinge; naar N.O. polder
(Wijkgem Nagelkerke-Tollenbeek). J. C.
Krajenbrink te Nagelkerke-Tollenbeek;
naar Scheveningen (wijkgem. 3). J.
Hartzheim te Winterswijk.
Bedank voor Schalkwijk, W. G. G. van
Voortnuyzen te Everdingen.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Papendrecht-Sliedrecht,
A. L. Janse de Jonge te Oostvoorne; te
Rckey-Mountains House, Alberta, Cana
da, K. Sierink te Oosternykerk.
Aangenomen naar Gouda (vac. J. M
Vlaming), J. Tengeveld te Wateringen.
Bedankt voor Winscnoten, H. R. Zijlstra
te Koudekerk a. d. Rijn.
CHRIST. GEREF. KeERKEN
Tweetal te Barendrecht, G. Blm te
Meerkerk en H. van Leeuwen te Arnhem;
te Steenwyk. A. H. Schippers te Hille-
gom en S. van Zwoll te Kampen.
Bedankt voor Schiedam. F. Bakker te
Huizen, N.-H.
EVANG. LUTH. KERK
Beroepen te Bodegraven. A. Jense te
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen te Bradford, Ontario, Cana
da, A. Vergunst te Rotteradm-Centrum.
bundel „Zing", levensliedjes en geesti
ge onzin. Geëindigd wordt in Wenen.
Dat slot is bepaald niet humoristisch,
maar spreekt van het leed van tiendui
zenden jongeren. De teksten zijn voor
het grootste deel geheel nieuw, zelf
door de medewerkers vervaardigd en op
toon gezet De Gereformeerde jeugdlei
ding rekent erop, dat Zuid-Holland vol
gende week in-Leiden een verenigings
injectie gaat halen.
Rapport over vacantieregeling
mene Nederlandse Onderwijzers
Federatie heeft een uitvoerig rapport
gepubliceerd over de vakantiesprei
ding, waarin zij een aantal niet zeer
eensluidende wensen van onderwij
zend personeel en ouders vastlegt. De
commissie kwam tot de conclusie dat
van een bepaalde ritmiek in de huidi
ge vakantieregeling geen sprake is en
dat voor zover ouders, onderwijzers en
artsen positeif geantwoord hebben op
de vragen, zij in het algemeen de in
voering voorstaan van een voorjaars-,
de verlenging van de herfst- en even
tueel enige verkorting van de zomer
vakantie.
De commissie van de A.N.O.F.
alle onderwijzersorganisaties sai
ken, heeft geconstateerd dat in Neder
land over het algemeen veel minder
kantie wordt gegeven dan in de andere
Westeuropese landen. Maar hij wil daar
uit niet concluderen dat er daarom
vakanties gegeven moeten worden,
dat ook de regelingen in het buitenland
wetenschappelijk gefundeerd
In Brummen
Vrije Herv. gemeente
geïnstitueerd
Nadat de onderhandelingen met de
Bond van Vrije Evangelische Gemeen
ten zijn afgesprongen is door degenen,
die de hervormde kerk te Brummen
hebben verlaten een vrije hervormde
gemeente opgericht. In een bijzondere
samenkomst, die in het gebouw vooi
Christelijke Belangen werd gehouden er
die door enige honderden werd bijge
woond, ging ds. T. Wakker uit Kam-
In deze dienst werden ouder
lingen en diakenen bevestigd en werd
medegedeeld, dat een beroep
gebracht op ds. S. Pennekamp, die het
beroep heeft aangenomen. Hij zal
staande zondag om tien uur in
ambt worden bevestigd door ds. T. Wak
ker. predikant der Vrije Hervormde Ge
meente te Kampen. In deze zelfde
dienst zal ds. Pennekamp ook zijn in
trede doen. Ds. S. Pennekamp werd
onlangs door de Synode der Nederland
se Hervormde Kerk uit zijn ambt ont
zet. De vertegenwoordigers van de Bond
van Vrije Evangelische Gemeenten had
den de afgescheidenen aangeraden eerst
poging te ondernemen o-m tot een
oplossing van het geschil te komen in
eigen kring.
Adverten tve
't I» een kweitie
tot
i „werkelijke sabbath" te maken.
wil kan lekker koken. Als U
•- tenminste Maïzena Duryea gebruikt - het
discrimi- ideale bindmiddel voor groenten, soepen
Toen hij eindelijk tegenover zijn vader stond,
zwakjes glimlachend en een beetje verlegen onder
alle toejuichingen, barstte deze in tranen uit, snikte
als een kind en stamelde toen woorden, van berouw.
„Beste vader", riep Richard uit, terwijl de tranen
hem ook in de ogen schoten, „het is allemaal verge
ven en vergeten. Denk u eens in hoe gelukkig we
samen zullen zijn, u en ik en mama!"
De rechter hield zijn zoon enige tijd omklemd. Toen
liet hij hem los, zijn handen graaiden vreemd in
de lucht, zijn gezicht vertrok. Hij viel schuin tegen
kolonel Bethel aan, getroffen door een tweede be
roerte.
HOOFDSTUK XXI.
Besluit.
De opwinding van de veroordeling van Francis Le-
vison en de vrijspraak van Richard Hare, die plot
seling uit de grond scheen te zijn verrezen, was ge
luwd.
Barbara was naar zee.
Madame Vine had gevraagd op East Lynne te mo
gen blijven, om tenminste bij de kinderen te kunnen
zijn. Maar zoals het spreekwoord zegt: „De mens
wikt, God beschikt." Carlyle was van mening, dat
madame Vine rust nodig had en daarom had hij de
kinderen naar juffrouw Carlyle gestuurd. Lady Isa
bella voelde, dat ze al die pijn niet lang meer zou
kunnen verdragen en hoopte voor die tijd East Lyn
ne te kunnen verlaten om ergens rustig te kunnen
van
door ANN LUDLOW
Barbara had een badplaats gekozen, die niet meer
dan dertig mijl van East Lynne verwijderd was,
zodat Carlyle 's avonds meestal naar haar toeging
en 's ochtends weer naar zijn kantoor kwam. Juist
toen hij een paar hele dagen was weggebleven, werd
Isabella ziek. Of eigenlijk was het alleen maar een
verergering van de kwaal, die haar geestelijk en
lichamelijk reeds lang ondermijnde.
Er was een paar maanden geleden iets ge
beurd. waardoor Joyce helemaal in de war was ge
raakt. Nu was ze weer beter, al kon men aan haar
gezicht nog wel zien. wat ze had moeten doorma
ken. Het was een begin van brand, helemaal niet
erg, maar Wilson had het gehele huis gealarmeerd
met haar geschreeuw. Ieder liep zijn of haar slaap
kamer uit in nachtgewaad en dat leek bij het licht
van de kaarsen spookachtig. En toen kwam Joyce
op de trap madame Vine tegen, zonder muts en
zonder die andere zogenaamde Franse attributen,
die haar gezicht gedeeltelijk verborgen Ze meende
een geest te zien, een verschijning van lady Isabella
en verstijfde van schrik. Pas toen ze gedeeltelijk
hersteld was. had ze zich er van kunnen overtui
gen, dat ze inderdaad goed had gezien en dat ma
dame Vine niemand anders was dan lady Isabella.
Dat bracht haar toen ook weer op de been en van
af die tijd kende ze maar één zorg. te passen op
mylady en te zorgen, dat het grote geheim niet
uitlekte. De emotie van de herkenning raakte daar
zelfs bij op de achtergrond.
Zo zat Joyce dan nu bij haar voormalige me
vrouw. Lady Isabella doezelde zowat, ze had zich
de gehele dag telkens voelen wegglijden, mrar nu
ging het wel weer. Ze zat half rechtop in bed. de
ramen stonden open, zodat ze zoveel mogelijk van de
frisse lucht kon genieten. Toen klonken er voetstap
pen in het grint. Het was Carlyle.
„Joyce!" klonk het scherp en met een pijnlijke
klank vanuit het bed.
Joyce keerde zich om. „Mevrouw?"
„Ik zou gemakkelijker kunnen sterven als ik hem
nog eenmaal mocht zien
„Hem zien? U bedoelt mijnheer Carlyle?"
(Wordt vervolgd)
Het staat voor de commissie wel vast,
dat de lange zomervakanties zijn ont
staan om het kind meer te doen genieten
van de periode van lange, dagen en zon
neschijn. Of deze regeling zinvol is laat
de commissie buiten beschouwing. De
andere vakanties zijn steeds gegroepeerd
om christelijke feestdagen.
De eerste conclusie van de commissie
is, dat over het vakantievraagstuk geen
duidelijke opvatting bestaat in kringen
van de betrokken ouders, onderwijzers en
artsen. Tachtig procent van de geënquê
teerden vindt de huidige regeling „wel
goed". Van alle leerkrachten bij het on
derwijs heeft nog niet een procent ant
woord gegeven op duidelijke vragen.
Van de" ingezonden antwoorden luidde
meer dan de helft, dat verandering van
de huidige regeling niet nodig was. Van
de 255 gevraagde schoolartsen zonden 122
een antwoord in en 84 procent van hen
ging accoord met de huidige regeling.
De commissie meent dat deze opvattingen
in hoofdzaak bestaan, omdat niemand
het vraagstuk aandurft.
Voor het kleuter- en gewoon lager on
derwijs geeft de commissie het volgende
advies: de zomervacantie moet beginnen
op de laatste zaterdag van juni en 26
dagen duren: in de eerste week van ok
tober kunnen acht schooldagen gegeven
worden, de kerstvacantie zou van 21 de
cember tot en met 3 januari moeten
duren, terwijl in de eerste week van
maart en in de eerste week in mei acht
schooldagen gegeven moeten worden. In
totaal dus 60 schooldagen vacantie.
Voor scholen voor voortgezet onderwijs
zou minder frequent vacantie kunnen
worden gegeven, Deze oudere leerlingen
kunnen waarschijnlijk veel langere werk
perioden verdragen en moeten dat ook
wel als voorbereiding op de maatschap-
P:Bü een zomervakantie van ongeveer
1 juli tot half augustus kan een herfst
vakantie niet achterwege blijven. De
kerstvacantie voor deze scholen wil de
commissie op 14 dagen stellen gevolgd
door een lange werkperiode tot 24 april,
slechts onderbroken door vier dagen
paasvacantie; in totaal dus 73 dagen va-
De
t geer
eden
diverse soorten van onderwijs ver
schillende vacanties in te stellen,
omdat verondersteld mag worden
dat voor alle leerlingen de inspan
ning gelijk blijft. Langer dan drie
maanden aan een stuk schoolgaan
acht de commissie niet wenselijk.
Ten aanzien van de landbouwverloven
merkt het rapport nog op dat op onge
veer 2/3 van het aantal scholen in de
agrarische gebieden vrijwillig geen ge
bruik wordt gemaakt van de mogelijk
heid voor de leerlingen om landbouwver-
lof op te nemen. De commissie acht de
tijd rijp om de mogelijkheid tot dit ver
lof uit de leerplichtwet te verwijderen
Prof. dr. Van Gilse
overleden
Op 78-jarige leeftijd is te Haarlem
overleden prof. dr P. H. G van Gilse.
oudhoogleraar in de neus-, keel- en oor
heelkunde aan de Leidse universiteit.
Hij aanvaardde zijn Leidse leerstoel in
1930 en ging in 1951 met emeritaat Het
stoffelijk overschot van de overleden
hoogleraar is gisteren in alle stilte ter
aarde besteld.
Behalve door zijn bijzonder grote we
tenschappelijke verdiensten, die mede
betrekking hadden op vraagstukken van
akoestiek en fonetica. heeft prof.
Van Gilse tijdens zijn Leidse hoog
leraarschap zeer veel voor de universi
teit en het Leids Academisch Zieken
huis betekend door zijn houding en ak-
tiviteit in de bezettingsjaren. Hij ver
zorgde een groot aandeel van de con
tacten, die de Nederlandse medische
wereld onder deze moeilijke omstandig
heden kon handhaven en hij heeft voorts
door zijn misleidende voorlichting tegen
over de Duitse bezetters voorkomen, dat
het Leids Academisch Ziekenhuis, zoals
aanvankelijk dreigde, door de Duitse
bezetters werd gevorderd.
HER EN DER
Rooms-katholieken mogen volgens een
door de Vaticaanse „Congregatie van
het Heilig Officie" genomen besluit
dat door paus Johannes is goedge
keurd niet stemmen on pro-communis
tische kandidaten of partijen die bij
verkiezing-en samengaan met of steun
verlenen aan communisten. zelfs In
dien deze beweren het christelijk ge
loof te belijden.
Maar er is flog een tweede climax in de woorden: godde-
Psalm 1 bevat een dubbele climax. Daar is in de eerste plaats
f'e volgorde: wandelen, staan, zitten. In deze drie woorden ligt
de waarschuwing aan de christen dat de zonde altijd klein
en geniepig ons leven binnensluipt, maar ons steeds verder
weg trekt van God.
Maar er is nog een tweede climax in de woorden: godde-
lozen, zondaars, spotters. Het eerste woord heeft niets te
maken met vreselijke dingen, als overspel, diefstal of moord.
Een goddeloze is een mens zonder God. Een zondaar is een
goddeloze die niet slechts zonder God is, maar ondanks God
zijn eigen weg gaat. Hij is maar niet een mens die overal
buiten staat, maar hij is de mens die de wetten van God met
de voeten treedt. Maar de mens die ondanks God zijn eigen
weg gaat wordt spoedig tot iemand die meent dat hij even
groot is als God. Hij stelt zich tegen God.
Zo is er een groei van God vandaan, want dit zijn niet drie
soorten mensen, die naast elkaar kunnen leven, maar de
stadia waarin een mens, die God de rug toedraait, komt te
verkeren. U kunt niet vandaag zeggen: „God, ik zal het wel
zonder U proberen," zonder morgen of overmorgen terecht te
komen bij het punt waar u God in Zijn gezicht meent te
kunnen uitlachen. God kent het einde van deze weg, en
misschien staat Hij daarom met open armen om ons toe te
roepen: Komt herwaarts tot Mij, nog is het niet te laat.
MOEILIJKE FORMATIE
TJET IS al geen geheim meer, dat
de kabinetsformateur bij de be
zetting van enkele departementen
moeilijkheden ondervindt. Het getal
wordt vrijwel dagelijks groter van
diegenen die wel zijn aangezocht,
doch die gemeend hebben, zij het ook
om persoonlijke redenen te moeten
bedanken.
Waar daarvan de oorzaken ook mo
gen schuilen, wij achten het ver
schijnsel zelf niet gunstig en het mag
nauwelijks bevorderlijk heten aan het
gezag van het ministeriële ambt in
het algemeen en in het bijzonder aan
het gezag van wie dan alsnog tot de
bezetting van de openstaande zetels
zich laten verleiden.
Wat is de oorzaak of wat zijn de oor
zaken? Veel aarzeling zal zijn terug
te voeren op de wisselvalligheid van
het ministerieel bestaan. Zeker, de
gemiddelde zittingsduur van een mi
nister ligt ln ons land, met zijn tame,
lijk stabiele politieke verhoudingen,
aan de hoge kant. Er zijn verschei
dene bewindslieden met een lange
staat van dienst. Maar zij zijn geen
regel, en het ware wellicht ook niet
wenselijk indien ze dat werden. In
het politieke leven hebben de veran
deringen evengoed haar functie als
de stabiliteit.
In de Grondwet staat, dat de minis
ters ontslagen worden naar welgeval
len, en al zal'dat welgevallen niet
meer het persoonlijk welgevallen van
de vorst zijn, het blijft niettemin uit
drukking geven aan het riskante en
wisselvallige van het altijd in bewe
ging zijnde politieke leven. Een mi
nistersambt is geen betrekking voor
het leven, men waagt er wat voor,
men geeft er veel om op, en waar een
aangezochte minister ook een mens
is, met een eigen bestaan en een
eigen gezinsleven, daar laat het zich
aanvoelen, dat een benoeming die
men aanvaardt een aangelegenheid
is, die diep ingrijpt in het persoonlijk
bestaan.
Geldt dit in het algemeen reeds,
daarbij komt dat er groot onder
scheid is in de mate waarin de de
partementen aantrekkingskracht kun
nen uitoefenen. Onze indruk is, dat
er thans enkele departementen zijn
die bijzondere moeilijkheden opleve
ren. Dat daarbij het departement van
defensie is, laat zich begrijpen. Dit
departement is een grootbedrijf ge
worden van een omvang als zeker in
ons land uniek is. Daarbij is het een
voorwerp geworden van een belang
stelling die uitermate kritisch was
ingesteld. Het vereist een man van
uitzonderlijke eigenschappen, die zich
tot het beheren van dit departement
zetten kan.
Ook de keuze voor het departement
van economische zaken lijkt minder
gemakkelijk te slagen. De ene hoog
leraar na de andere is aangezocht,
maar de een ook na de ander schijnt
de voorkeur te geven aan de stilte
van het studeervertrek boven de mo
gelijkheid om de theorie aan de prak
tijk, zoals de minister daarmee veel
vuldig in aanraking komt, te toetsen.
Deze ervaringen bij de moeilijke be
zetting van het departement van
economische zaken zijn toch eigen
lijk wel bijzonder teleurstellend.
Want naar publiek geheim was het
met name dit departement, dat door
de K.V.P. als het ware voor zich
werd geopteerd. Zeker, men kon ook
in die kring grote bewondering op
brengen voor de wijze waarop het
eveneens door de laatste minister
werd beheerd, maar er gingen even
goede gedachten uit naar de wijze
waarop destijds de rooms-katholieke
bewindslieden het beheer gevoerd
hadden, en de eigen inspraak in de
belangrijke financieel-economisch-
sociale sektor meende men het best
te kunnen verwerkelijken door de be
zetting van de post van economische
zaken door een man uit eigen kring.
Helaas, nu het ogenblik van de be
zetting zelf is aangebroken, blijkt
deze man voorshands niet te vinden.
Vandaar de bedankjes, die wij ove
rigens menen te moeten betreuren.
Wij weten wel, dat de doorsnee bur
ger snel vergeet en dat, de posten
eenmaal bezet zijnde, de daaraan
voorafgegane bedankjes spoedig zul
len zijn vergeten. Maar dat mag niet
verhinderen, dat het verschijnsel van
de bedankjes op zichzelf de aandacht
verdient. Want het ministersambt is
niet een willekeurige betrekking. Het
houdt in, dat men is de dienaar van
de kroon, de raadsman van de kroon,
en zo er één ambt is dat het mee
van het aanzien hebben moet, dan
zeker dit. Wanneer dit aanzien de
valueert, dan devalueert er meer.
Wij weten, dat de gedeeltelijke open
baarheid waarin, zeker in onze tijd,
een kabinetsformatie zich voltrekt
hier een factor is die bij de beoorde
ling van het door ons gesignaleerde
verschijnsel betrokken dient te wor
den. Met een vrijwel ontwapenende
openhartigheid wordt telkens van de
zijde van de formateur mededeling
gedaan van het feit dat hij weer eens
slib heeft gevangen. En allen zijn we
in staat hem te volgen in zijn zoe
kende arbeid. Wij beweren niet, dat
die openbaarheid een foute zaak is;
beslotenheid heeft evengoed haar be
zwaren. Maar de problematiek wordt
ons door de openbaarheid wel volop
duidelijk, en wellicht is dat op zich
zelf weer een heilzaam, althans nut
tig iets.
Immers, het verschijnsel mag ons
wel bezig houden. Hoe te verklaren
de veelvuldige neiging om voor een
aanvaarding van het ministersambt
terug te deinzen? Hoe te verklaren
het bedanken voor een ambt dat het
hoogste lijkt in aanzien en in publie
ke verantwoordelijkheid? Hoe te ver
klaren dit opmerkelijk gebrek aan
ministeriabelen, dat de formatie
maakt tot een tijdrovende en tame
lijk deprimerende aangelegenheid?
Hierboven schreven wij: wanneer dit
devalueert, devalueert er meer. Mis
schien moeten wij het corrigeren in
deze zin: het is gedevalueerd, omdat
er reeds andere devaluaties aan zijn
voorafgegaan: een devaluatie van de
politiek, tot uiting komend onder
meer in problemen bij de samenstel
ling der fracties. Zoals wij het vra
genderwijs gesteld zagen: „Zou het
misschien kunnen zijn, dat er te wei
nig aan wordt gedacht zogenaamde
all-round politici bij de arbeid der
vertegenwoordigende lichamen te be
trekken en jonge krachten voor gro
tere taken op te leiden?"
Onze indruk is, dat thans de moei
lijkheden rondom de formatie zich in
het bijzonder voordoen bij een partij
als de K.V.P., hoezeer zij juist de
grootste is. Bij de ene partij zal het
verschijnsel lastiger liggen dan bij
de andere. Er zijn mogelijk ook par
tijen, die een zo grote en gevarieerde
mankracht weten op te brengen dat
daaruit wel een heel kabinet te for
meren valt, maar wij vermoeden zo,
dat dit op bedenkingen bij de andere
partijen stuiten zou.
Dit laatste verhindert niet, dat het
verschijnsel van meer algemene aard
is en daarom ook een meer algeme
ne aandacht verdient. In het stadium
waarin de kabinetsformatie zich
thans bevindt komt het althans naar
onze indruk wel heel duidelijk aan
de dag.
Jaarbeurs van Moskou
Critiek op ontbreken
van godsdienst op
Amerikaanse stand
De democratische senator Thomas J
Dodd heeft er vandaag op aangedron
gen. dat op de Amerikaanse stand op
brief aan George V. Allen,
de directeur van de Amerikaanse voor
lichtingsdienst, heeft hij geprotesteerd
tegen de afwezigheid van een godsdien
stige inzending op het Amerikaanse pa-
Tjoen op de tentoonstelling.
„Het is voor mij onbegrijpelijk dat
jn Amerikaanse inzending, welke be
doelt een voorstelling te geven van de
verschillende aspecten van het Ameri
kaanse leven, een van zijn voornaam
ste elementen, de rol van dc godsdienst,
.verwaarloost", aldus Dodd.
C.E.C. hielp 4679
emigranten
Uit het jaarverslag van de Christelij
ke Emigratie Centrale over 1958 blijkt,
dai er via deze centrale 4679 mensen
zijn geëmigreerd, van wie 780 naar
Australië. 20 naar Brazilië, 21 naar Ca
nada. 201 naar Nieuw-Zeeland, 89 naar
Rhodesia. 760 naar de Verenigd- Sta
ten. 34 naar Zuid-Afrika en 5 naar an
dere landen.
Een indeling naar beroep van de
emigranten is als volgt mogelijk: land
bouw 10. metaalbewerkers 17. bouw
vakarbeiders 7, huishoudelijk personeel
12 en overige beroepen 54 procent. Naar
godsdienstige gezindte kan men hen als
volgt verdelen: hervormd 45. gerefor
meerd 37 en overige kerken 18 procent.
In 1958 zijn er in totaal 23.100 Neder
landers geëmigreerd. Sinds de bevrij-
ding zijn er 330.600 personen naar an-
idere landen vertrokken.
