CRRISTFUJK
LADY ISABELLA
Kerk in de maalstroom
van het communisme
Calvijn is de grote wegbereider
van de Oecumene geweest
Gereformeerde belijders zijn
vrij van elke belijdeniskramp
Eert woord voor vandaag
Kanttekening
Wel of geen subsidie voor
godsdienstonderwij s
East Lynne
BERLIJNScharnier
van de vrijheid
(Van een onzer redacteuren)
Duitsland is minder groot dan
men wel verwachten zou. Op
waarlijk drastische wijze heeft
de regering alle tegenstrijdige
visies uitgeschakeld. Alle jeugd
verenigingen zijn opgeheven,
alle kerkelijk jeugdwerk in ver
enigingsverband is vermoord.
Het communisme heeft beslag
weten te leggen op alle vrije
tijd en alle vacanties van de
jongeren. Op de scholen wordt
de jeugd al vanaf de kleuter
klassen volgestampt met
communistische leuzen, theo
rieën en ideeën. Maar toch
ontsnapt een groot gedeelte der
jongeren aan de rode ideologie.
Het is een merkwaardig feit
dat juist de jongeren 40 pet.
uitmaken van het totaal aantal
vluchtelingen.
Op de lagere school kunnen
de kinderen nog de feiten op
dreunen, die er met alle macht
zijn ingestampt. Een meisje van
elf jaar moet voor de school
commissie een rede houden
waarin zij moet aantonendat
Stalin altijd een vriend van
Duitsland is geweest. Een jon
gen van twaalf jaar komt
opdreunen dat de Russische
machthebbers altijd pioniers van
de vrede zijn geweest en dat
het reactionaire en kapitalis
tische westen altijd de koude
oorlog heeft voortgezet.
Maar als de jongeren vijftien en
_jstien jaar oud zijn en de puber
teit hen tot critische schepselen
ombouwt, keren velen de leer de
rug toe en komen vaak weer te
recht bij de boodschap van het
evangelie.
Gesprek in O.-Berlijn
TWEE uur lang hebben we, er
gens achter het ijzeren gor
dijn, gesproken met een van de
leidende figuren van de Duitse
kerk in de Oostzone. Het was
een, nog betrekkelijk jonge da
me, wier haar al helemaal grijs
geworden was. Ze had in het
westen een gemakkelijk leven
kunnen hebben, maar was reeds
kort na de jongste wereldoorlog-
uit vrije wil naar de Oostzone ge
gaan om daar het contact met de
kerkelijke jeugd te behouden.
Het grijze haar omkransde een
bleek gezicht met twee spreken
de blauwe ogen, die getuigden
van geestkracht.
Zolang de kerk nog zulke vu
rige, overtuigde gelovigen bezit is
zij een gevaar voor de commu
nistische staat. Daarom heeft de
regering haar uiterste best ge
daan om de kerk helemaal te
verdringen.
De cathechisatie was de
regering een doorn in het oog.
Zo had de kerk nog steeds de
greep op de jongeren. Zij wilde
die greep zelf hebben.
In de Lutherse kerken wor
den de jonge mensen reeds
jong als ze 14 a 15 jaar oud
zijn aangenomen. De staat
besloot zelf zo'n belijdenis
een Jugendweïhe in te stel
len en in de afgelopen maanden
heeft hij ook plaats ingeruimd
voor een communistische op-
drachtdienst als surrogaatdoop,
een huwelijksplechtigheid en
een begrafenisdienst. Het gevolg
is inderdaad dat de vele duizen
den die uit traditie aan deze
kerkelijke plechtigheden deel
namen inderdaad voor de kerk
verloren gingen.
Zolang de „Jugendweihe" vrij
willig was, onttrokken de meeste
jongeren er zich aan. De rege
ring zorgde echter voor een stok
achter de deur. Wie niet aan de
„Jugendweihe" deelnam werd
vaak de toegang tot de middel
bare school of universiteit ont
zegd. Druk werd er uitgeoefend
op de ouders door te zeggen dat
vader ontslagen zou worden als
de kinderen niet deelnamen aan
deze heidense rite. Menige vader
dwong zijn kind om deel te nemen
uit angst voor broodverlies.
De kerk zei „neen"
VAN meet af aan zei de kerk
„neen" tegen deze surrogaat
godsdienstige handeling. Wie aan
de Jugendweihe deelnam, mocht
geen belijdenis doen. Voor de
kinderen die door de ouders
gedwongen werden tegen hun
wil. is het kerkelijk standpunt nu
verzacht, zodat zij toch na enige
tijd volgens sommige predi
kanten zes weken volgens andere
een paar jaar belijdenis van
hun geloof kunnen afleggen. De
communisten zijn er ondanks de
tegenstribbelende houding in ge
slaagd 95 pet. van de kinderen
voor hun „Jugendweihe" te win-
B gemeente tegi
over dertig burgerlijke gemeenten.
In de kerkelijke provincie Sach-
sen zijn er van de 1740 gemeen
ten 647 vakant. terwijl het aantal
theologische studenten nog altijd
terugloopt.
Dit komt omdat de communisten
voor jongeren uit academisch ge
vormde gezinnen alle mogelijke
hinderpalen opwerpen om het
studeren onmogelijk te maken, en-
ook omdat de theologische studie
aan de onder communistisch toe
zicht staande faculteiten van Hal
le en de Humbold-universiteit in
Oost-Berlijn niet erg in trek is
In het geheel tellen beide facul
teiten samen slechts 160 theologi
sche studenten.
Het kerkbezoek is echter helt-
maal niet achteruit gegaan, ter
wijl het aantal regelmatige a vond-
maalsgangers voortdurend stijgt.
Geen gebouwen
noeilijkheid
geschikte gebou
wr-i. Alleen in Sachsen moesten
reeds 50 kerken wegens bouwval
ligheid gesloten worden. Meestal
is er wel geld aanwezig om de
kerken te herstellen, maar wor
den bouwvergunningen stelselma
tig geweigerd. Een opleidings
school voor predikantsassistenten
probeert al drie jaar om twee
verwoeste verdiepingen te mo
gen herstellen. Het antwoord is
nu dat ze niet langer moeten zeu
ren, want ze krijgen geen ver
gunning Ook dit is een manier
om de kerk het leven moeilijk
te maken.
En toch blijft de kerk bestaan
Toen het christelijk jeugdwerk
de nek werd omgedraaidwas
er voor de jongelui nog slechts
een mogelijkheid nl. om als
Jonge Gemeente in de kerk bij
elkaar te komen voor zingen en
bijbelstudie. Maar dit werk gaat
door, ondanks het feit dat de
jongeren op geen enkele manier
naar buiten uit kunnen treden
en sinds twee jaar ook niet
meer m ringverband bijeen kun
nen komen.
Juist in deze „Jonge Ge
meente" wordt de werfkracht
van het evangelie openbaar.
Van de leerlingen aan een
soort „Horst"- of „Nyenburg"-
instituut waar meisjes tot pre
dikantsassistenten worden op
geleid komt 75 procent uit com
munistische gezinnen. Ze heb
ben geen christelijke opvoeding
gehad en een groot gedeelte
komt tegen de wil van de
ouders. Ieder jaar levert deze
school 25 meisjes af voor de
Oostzone en de school heeft
geen enkele moeilijkheid met
het werven van de leerlingen.
In ons contact met de dame
met het grijze haar en de spre
kende ogen zijn we iets gaan
beseffen van de strijd van de
kerk. Ze stelt echter met nadruk
dat de Oostduitse christenen en
in het bijzonder de predikanten
niet mogen vluchten. Het Oosten
mag niet aan de communistische
ideologie worden overgegeven.
Iedere christen heeft daar de
taak het evangelie voor te leven.
Toen we enkele uren later
weer onder de Brandenburger
Tor West-Berlijn binnenreden
wisten we dat in het vrije
westen de taak van de christen
niet anders is dar in de Oost
zone. In beide werelden moet
de christen een beelddrager
Gods zijn.
Hervormde predik antenvergadering
(Van een onzer verslaggevers)
OP DE laatste dag van de vergadering der hervormde predi
kantenvereniging heeft dr. W. Nijenhuis van Loosduinen
gesproken over de plaats van de gereformeerde kerken in de oecu
mene. Dit onderwerp diende ter vervanging van het referaat, dat
ds. A. Hijmans van Amsterdam zou houden over gebedsgenezing,
doch waarin hij verhinderd was.
schreef over Calvijn als oecumenische der ambten."
Niet wat van oudsher geloofd
traditie, mocht bepalend zijn, maai
getuigenis van de heilige schrift.
GEREFORMEERDE
ERFENIS
Van Nelle bestellen Adv
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
figuur. De predikantenvereniging
meende, dat het zin had om in het Cal-
vijnjaar de uiteenzetting van dr. Nijen-1
huis over dit onderwerp te horen.
Onder „gereformeerde kerken" wil
de dr. Nijenhuis de kerken verstaan,
die men rekent tot de ,Issu de Calvin".
Calvijn is een wegbereider van de
oecumene geweest, en de kerken die
hem als geestelijk leidsman hebben
aanvaard, zochten de oecumene ook.
Deze dingen zijn niet erg bekend. Ve
len weten van Calvijn niet meer dan dat
hij de voorbeschikking leerde en dat hij
Servet ter dood heeft gebracht. Het cal- kerken 'Voor hem
vinisme ziet men als dog1
leertucht en ketterjagerij.
Dr. Nijenhuis stemde toe, dat sommige
calvinisten voedsel geven aan deze op
vattingen Zij zijn dan zeer eenzijdig
Want gelijk Noordmans het heeft uitge
drukt, is het calvinisme reeds krachtens
zijn oorsprong oecumenisch.
Naar bewijzen hoeft men niet lang te
zoeken. Wat onder leiding van Calvijn
door de kerk van Genève op het gebied
van vluchtelingenhulp gepresteerd is,
komt overeen met wat wij tegenwoordig
„interchurch aid" noemen. Krachtig
steunde Genève de vluchtelingenkerken
in Duitsland en Engeland en de kerken
in de verstrooiing. Deze hulpverlening
niet alleen financieel maar ook bij de
geestelijke opbouw der gemeenten
heeft bijgedragen tot de wereldwijde ver.
breiding van het calvinisme.
Genève dacht minder provinciaal en
nationalistisch dan andere reformatori
sche centra, zeide dr. Nijenhuis.
Het ls Calvijn nimmer te doen ge
weest om een calvinistische Kerk
stichten; hij wilde de oude Kerk
nieuwen. Vóórop diende dan te staan
de gehoorzaamheid
leer. Zaken van kerkorde en liturgie
komen pas op de tweede plaats en mo
gen ook geen oorzaken zijn om de
kerk te scheuren.
Typerend is hiervoor de correspon
dentie tussen de Frans-gereformeerde
vluchtelingengemeente van Wezel en
de predikanten van Genève in 1553.
Wanneer de Franse gemeente gedwon
gen wordt om het avondmaal volgens
Lutherse ritus te vieren en zij daardoor
de neiging voelt om zich uit het kerk
verband los te maken, krijgt zij uit Ge
nève ten antwoord, dat men niet om
kaarsen of misgewaden zich van de
kerk mag afscheiden. Ook het episco
paat was voor Calvijn geen belemme
ring en immers zelfs het pausdom niet,
maar wel kantte hij zich tegen de me
chanische wijze waarop Rome dit in
stituut aanvaardde en functioneren liet.
Het valt niet te loochenen, dat de
kerk van Genève werd gekenmerkt
door een strenge dogmatische lijn en
leertucht. Maar laat men niet verge-
ia» »c B„n„ ten- dat deze tucht door Genève werd
'het Woord!I uitgeoefend in gemeenschap met de
Er zijn bepaalde dingen die het heidendom, ook het moderne
culturele van een technische eeuw, niet aanvaarden kan van
het geloof. Zo zien we dan ook in Daniël 1, dat zelfs de
namen, die herinneren aan bepaalde goddelijke waarheden,
moeten verdwijnen. De derde naam die veranderd moet wor
den is „Misaël" „Wie is als God is".
Nooit wil de mens binten God erkennen, dat God werkelijk
boven alles van schepping en mensheid verheven is. Vanaf
het ogenblik dat de mens de raad van de slang opvolgde en
at, heeft hij altijd willen bereiken wat hij door het eten van
de vrucht dacht te winnen: Gode gelijk te zijn.
Waar dit niet lukt, schept hij goden naar eigen beeld en ge
lijkenis. En waar hem die goden te klein, te lelijk en te on
waarachtig voorkomen, begint hij weer een perwoede mars
naar boven. De mens blijft torens van Babel bouwen, wordt
telkens weer terug gestoten en begint onherroepelijk opnieuw.
Het opmerkelijke nu is dat juist God de mens ivïl maken, wat
hij zelf zoekt te zijn. God wil van ons een nieuwe schepping
maken, en van deze nieuwe schepping wordt gezegd: „Wij
weten, dat, als Hij zal geopenbaard zijn, wij Hem gelijk zullen
wezen". Wat de mens in de vrucht, in de toren van Babel, in
de kunst en nu in de techniek zoekt, wordt ons door God in
Christus aangeboden.
NAAR HET NIEUWE KABINET
Toch hebben allerlei tradities en ge
bruiken in andere kerken Calvijn niet
gehinderd bij de benadering van die
I kerken. Voor hem wa> slechts beheer-
harde send de waarheidsvraag, en deze is
door de gereformeerde kerken ook _.1T..„T.
telkens als belangrijkste element naari bewaard. wVnt "deze "gereformeerde
voren geschoven in de oecumenische! erfenis was vrij van belijdcniskramp
beweging. I en vrij van belydenisvrees.
Nog altijd leggen deze kerken in het 1
oecumenisch verkeer de nadruk op de I Van Nelle bestellen Adv
de'hele evangelische christenheid. Vol-
het gens Calvijn kan de tuchtoefening niet
uitgaan van één belijdende kerk
zodanig, maar slechts van de kerk
het algemeen. Daarom heeft hij voor
het geval-Servet ook overleg gepleegd
met andere kerken.
De vraag, die dr. Nfjenhuis aan het
slot van zfjn betoog stelde, was of
de gereformeerde kerken nog precies
zo in de oecumene staan als in de
16e eeuw. Is dat niet het geval, dan
hebben zij de erfenis van Calvijn en
de Geneefse reformatie niet goed
Raad van State bezint zich
Aangenomen naar Ulfchuizermeden,
E. M. Pannekoek te Ochten.
Aangenomen de benoeming tot bij
stand in het pastoraat te Elden, A.
Kooistra, em. pred. aldaar.
GEREFORMEERDE KERKEN
TUSSENPOSITIE
De spreker vestigde ook de aandacht
van de verzamelde dominees op de
eigenaardige strategische positie der
Geneefse reformatie tussen de andere
reformaties, uitkomend bijv. in de
avondmaalsleer; daarin plaatst Calvijn
zich later tussen Luther en Zwingli. Hij
achtte de avondmaalsleer van Luther
Beroepen te Taber en Vauxhall, Al- te realistisch en de leer van Zwingli
berta, Canada (Christ. Ref. Church). H. te profaan.
Bade te Valthermond; te Zwaagwest-Volgens Barth (blijkens zijn rede op
einde, M. J. van Reenen, kand. te Wou-de assemblée van de Wereldraad van
brugge. Kerken in 1948 te Amsterdam) nemen
de gereformeerden nog steeds
De Raad van State heeft zich
gisteren onder presidium van
mr. P. W. J. H. Cort van der
Linden geruime tijd bezig gehou
den met de subsidieverlening
aan hervormde kerkeraden voor
het geven van godsdienstonder
wijs aan leerlingen van openbare
lagere scholen. Deze aangele
genheid speelt momenteel in di
verse Nederlandse gemeenten.
Staatsraad prof. mr. A. L. de
Van Nelle bestellen I
Adv
GEREF. KERKEN (Vrijgemaakt)
Examens: Aan de Theol. Hogeschool
te Kampen zijn geslaagd voor het kand'.
Theol., J. M. Smelik te Groningen
W. Wieringa te Helpman.
OUD GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Giessendam, B. Toes te
Kinderdijk.
VRIJE HERV. GEMEENTE
Beroepen te IJsselmuiden, C. de Jonge
te Delft.
Van Nelle bestellen l Adv
sitie in tussen aan de ene zijde de
kerken met katholieke inslag en aan
idere kant de vrije kerken of groe- j jhr.
BENOEMINGEN
Ds. H. J. H. Steenmeyer
overleden
Op 64-jarige leeftijd is te Boertange
(Gr.) overleden ds. H. J. H. Steenmeyer,
predikant bij de hervormde gemeente
aldaar.
Ds. Steenmeyer is te Baarderadeel
!Tr.) geboren. Hij was aanvankelijk
werkzaam als leraar geschiedenis en
ging eerst op gevorderde leeftijd theo
logie studeren. In 1950 werd hij kandi
daat in Zuid-Holland en 4 februari 1951
aanvaardde hij zijn ambt te Boertange,
zijn eerste en enige gemeente.
Nu behoeft zo'n tussenpositie op uuver
zichzelf geen oecumenische betekenis wijk;
te hebbenzij zou een strook nie-1
mandsland tussen links en rechts kun
nen zijn Maar de gereformeerde ker
ken hebben juist steeds grote bereid
heid getoond om bruggen te bouwen
naar de'eiie en naar de andere zijde.
Zo wordt een tussenpositie zeer waar-
Een ve-der bewijs voor de oecume-j aan de Herv. school te Heerlerheide
nische betekenis van de calvinistische mej. A. Damstra te Amstenrade.
kerken zag dr. Nijenhuis in de veel- Benoemd tot onderwijzer:
Benoemd tot onderwijzeres:
,.ir. mr. P. J. E. van Soeterwoude Ulo
te Utrecht mej. J. Folkertsma te Leeu
warden; aan de chr. nat. school Schoon-
A. H. Haverkamp te Koot-
de chr. school te Noordwijk
Zee mej. C. C. van Vliet te Zeist;
aan de Wilhelminaschool (chr. nat.) te
Doetinchem mej. E. van Strien te Eind
hoven; aan de chr. school te Heems
kerk mej. C. van Gemeren te Best; aar
de Willem van Oranjeschool te Zutphen
(tijd.) mej. D. J. de Boer te Deventer;
aan de Tweede Paasbergschool te Oos
terbeek mej. L. E. Donk te Varsseveld;
omvattendheid van deze kerken. Zy
hechten grote waarde aan de continuï
teit van kerk en ambt, maar houden
tegelijkertijd vast aan de vrijheid van
Woord en Geest.
Zo heeft de apostolische success ie,
de opvolging der ambten, bij Calvijn
nooit als een verhindering gewerkt
om contact te zoeken met Rome.
„Laat de paus gerust opvolger van
Petrus zijn", schreef hij, „maar laat
Van Nelle bestellen
Adv
Tweede Paasbergschool
K. Lok te Kampen; aan de aavornin
Lohmanschool te Katwijk aan Zee L.
Tuinstra te Zuidlaren (Dr.); aan de
Kon. Wilhelminaschool te Baarn K. vari
der Laan te Woudsend (Fr.); aan de
Bijz. lagere school te Den Andel A. J.
van Bloois te Rotterdam; aar. de Geref.
Muloschool te Meppel W. Dijkstra te
Rinsumageest; aan de Chr. uloschool te
Emmeloord W. L. van Kooten te Soest;
aan de Herv. school te Utrecht (C. var
Maasdijkstr.) J. Fillekers te Utrecht.
Benoemd tot hoofd: aan de Chr. nat.
school tt Veenhuizen de heer J Mees
ter te Den Haag.
Block rapporteerde over deze
zaak, ten aanzien waarvan de ge
meente Deventer bij de kroon in
beroep was gekomen.
Het gemeentebestuur van Deventer
had namelijk besloten aan de hervorm- i
de gemeente ter plaatse een subsidie I
het geven van godsdienstonderricht'
te verlenen. Gedeputeerde Staten van
Overijssel hadden hun goedkeuring aan
dit raadsbesluit evenwel onthouden op I
grond van het gestelde in artikel 26
n de lager onderwijswet 1920 waarin
bepaald, dat voor het geven van gods
dienstonderwijs verwarmde en verlichte
schoollokalen kosteloos door de gemeen
te beschikbaar moeten worden gesteld.
Volgens Gedeputeerde Staten behandelt
dit artikel de materie uitputtend, zodat
gemeentebesturen daarboven geen sub
sidie meer mogen verlenen.
Burgemeester voor
Mr. dr. N. Bolkestein, burgemeester
in Deventer was het met deze opvat
ting niet eens. De gemeente ging dus
In beroep en zo heeft de burgemeester
Deventer een warm pleidooi voor
het verlenen van subsidie aan de her
vormde kerkeraden gehouden.
Volgens hem is het gestelde in artikel
i slechts de minimum-eis, waarboven
wel subsidie mag worden verleend.
„Slechts subsidie", aldus de burgemees
ter. die met nadruk in het midden wil
de laten of het subsidiebedrag wel toe
reikend is voor de werkelijke kosten, die
voor het geven van godsdienstonderwijs
zouden moeten worden berekend.
Bovendien wees de burgemeester erop,
dat diverse gemeenten in Nederland
reeds subsidie hebben verleend e
desbetreffende colleges van Gedeputeer
de Staten hun goedkeuring daaraan heb
ben gehecht, waardoor, indien het ge
meentebestuur van Deventer in het onge
lijk wordt gesteld, in Overijssel niet mag
geschieden wat in andere provlndies wel
De Raad van State zal later e«
vies aan de kroon uitbrengen.
Van Nelle bestellen Adv
In het primitieve plaatsje primitief wat betreft
ie rechtzaal en de rechters werden de zaken niet
de bij de wet behorende nauwkeurigheid afge
wikkeld. De wet was hier dikwijls slechts
die
gingen naar Lynneborough; een maand tredmolen.
week gevangenisstraf, een pak ransel met de
zweep voor jeugdige delinquenten, dat waren wel zo
ongeveer de zwaarste vonnissen die hier werden uit
gesproken. Zoals wel vaker het geval was. kwam
ook bij dit onderzoek bewijsmateriaal naar voren,
dat als zodanig ontoelaatbaar was althans voor
een meer naar de voorschriften der wet handelend
gerecht zou het dat geweest zijn: verklaringen die
op horen zeggen berustten en dergelijke onregelma
tigheden Mijnheer Rubiny volgde de zaak als ver
dediger van de belangen van sir Francis Levison
Mijnheer Ball sneed de zaak aan, door het ver
haal weer te geven, dat hem door Richard Hare
meegedeeld was, zonder echter Richard als zijn zegs
man te vermelden. Hij werd ondervraagd over de
kwestie, waarvandaan hij zijn mededelingen gekre
gen had, maar hij antwoordde, dat dit nog niet het
geschikte moment was om zijn bron te openbaren
Het eigenlijke struikelblok voor de rechters bleek te
zijn het vereenzelvigen van Levison met Thom Ebe-
nezer James werd voorgeroepen om dat te bewijzen
„Wat is u bekend omtrent beklaagde, sir Francis
Levison1" ondervroeg rechter Herbert
„Niet veel", antwoordde Ebenezer.
als kapitein Thorn
„Kapitein Thorn1"
„Afy Hallijohn noemde hem kapitein,
hoorde, dat hij maar luitenant was."
„Van wie hoorde
„Van Afy. Zij w
hem sprak."
„Ik kende hem
de enige die tegen mijt over
7,'ÉrTu"zegt, dat u hem geregeld zag? Op de ge
noemde plaats Abbey Wood?"
„Ik heb hem daar herhaaldelijk gezien; ook In het
huisie van Hallijohn
„Sprak u wel eens met hem als Thom.
„Twee- of driemaal Ik sprak hem aan als Thorp
en hij ging daar normaal op in Tk dacht nie» ander>
dan dat hij zo heette Otway Bethel" en hij
wierp een blik op Otway, die daar in zijn haveloze
van
door ANN LUDLOW
plunje stond „kende hem ook onder de naam
Thorn, en. daar twijfel ik niet aan, ook Locksley,
want die was altijd in het bos te vinden."
„Verder nog iemand?"
„De arme Hallijohn zelf kende hem ook als Thorn.
Hij zei een keer in mijn bijzijn tegen Afy, dat hij
die ellendige fat, die Thorn, niet meer. over de vloei
wilde hebben."
„Waren dat zijn eigen woorden?"
„Ja." „Die ellendige fat, die Thorn."
Ik herinner me Afy's antwoord: het was nogal bru
taal. Zij zei dat Thorn evenveel recht had te komen
als ieder ander en er zou haar niets overkomen,
alsof zij niet op zichzelf kon passen."
„Dat doet niets ter zake. Kenden nog anderen de-
„De oudste zuster, Joyce, stel ik me voor. En de
gene die hem het best van allen kende is de jonge
Richard Hare."
De oude Richard Hare, gezeten in zijn rechterstoel
trok een dreigend gezicht tegen een denkbeeldige Ri-
„Wat deed Thom zo dikwijls in het bos?"
Hij maakte Afy het hof."
„Met de bedoeling om te trouwen?"
„Neen. dat niet" riep Ebenezer uit, terwijl zijn
mond even trok. „ik zou met denken dat hij bedoelin
gen in die richting had Hij kwam gewoonlijk van
Swainson of daar uit de buurt en reed op een prach
tig paard."
T~)E kabinetsformatie voltrekt zich onenigheid in socialistische kring,
dus zonder de socialisten. De be- toch al een aangelegenheid van ze-
slissing schijnt ten slotte gevallen op kede proporties, heeft ook betrek
een voor het oog formeel punt, het king op de vraag, of men daar aan
punt namelijk van de binding. Het een in de oppositie gaan de voorkeur
punt zelf is intussen meer dan for- diende te geven boven een bereidver-
meel, omdat zich juist hier een be- klaring om ook in de komende tijd
langrijk onderscheid in de staatsbe- mee te blijven doen.
schouwing openbaart tussen de socia- Mee in dit licht moet men zekere ge-
listen en de anderen. dragingen van de socialistische par-
De kwestie van de binding houdt tijleiding uit de laatste weken beoor-
rechtstreeks verband met de vraag delen. Er vielen uitlatingen van te-
naar de eigen verantwoordelijkheid leurstelling te noteren omdat de so-
der ministers. Hebben de ministers cialisten niet in besprekingen betrok-
zulk een eigen verantwoordelijkheid, ken zouden zijn geweest. Er kwam
of zijn zij met handen en voeten ge- verweer tegen de beschuldiging, als-
bonden aan hun fracties? Wij ken- of zij onhandelbaar zouden zijn. Ver-
nen te onzent gelukkig nog de eigen scheidene van deze vertogen hadden
verantwoordelijkheid der ministers, iets van een sollicitatie. Ook ten
hetgeen onder meer hieruit blijkt dat overstaan toch van diegenen onder
een kabinet geen motie van vertrou- de partijaanhangers die tegen een
wen vanuit de volksvertegenwoordi- gaan in de oppositie bezwaar had-
ging behoeft, wil het zijn arbeid kun- den moest de partijleiding immers
nen aanvangen. verantwoord zijn. Tegenover hen
Ook in ons land was sinds geruime moest de indruk worden gewekt, dat
tijd meer dan velen lief kon zijn de partij in de oppositie werd ge-
gekoerst in de richting van de bin- drongen. Wij moeten verwachten,
ding. De moeilijke aangelegenheid die dat soortgelijke vertogen vanuit so-
te onzent een kabinetsformatie nu cialistische hoek ook in de komende
eenmaal is scheen zulks te moeten weken gehoord zullen worden,
bevorderen. De vraag kan intussen wij weten niet in bijzonderheden wat
gesteld, of men nu en dan de moei- er in de laatste weken zoal verhan-
Iijkheden rondom de formaties, toch deld is. Onze indruk, die ook samen-
i\ groot genoeg, niet nog eens extra hangt met het korte tijdsverloop dat
heeft verhevigd. Vooral bij de kabi- benut kan worden, is, dat alle bespre-
netten op brede basis was deze kans kingen een tamelijk summier karakter
aanwezig. Daarbij moesten immers gedragen hebben. Dat kón ook, gezien
meer „partijen" bevredigd worden mede het gemeenschappelijk stand-
naarmate men er ook meer bij het punt ten aanzien van de eigen ver-
regeerbeleid wilde betrekken. Een te- antwoordelijkheid van het kabinet,
rugkeer van deze weg heeft onmis- Het kon ook daarom, omdat buiten
kenbare voordelen. de socialisten het gevoel gemeen-
De binding van weleer is dus bij de schappelijk was, dat men politiek in
kabinetsformatie van thans achter- een ander klimaat was terecht ge-
wege gebleven. De formateur heeft komen, een klimaat waarvan het wel
zich beperkt tot een voeling nemen vast moest staan dat de socialisten cr
met de voorzitters van de fracties, minder in zouden kunnen aarden. In-
en dit is nader beperkt gebleven tot fljen men niettemin lange verhande-
een kennis nemen van hun persoonlijk lingen had gewild, zo hadden ook deze
oordeel. Voor de socialisten was dit aan dit in feite simpele gegeven niets
kennelijk niet voldoende. Met het ge- kunnen veranderen,
volg, dat zij thans buiten spel staan. jren kabinet zonder socialisten dus.
Nu mag al dadelijk worden gesteld, wij hopen, dat de formateur snel sla-
dat heel de ontwikkeling tendeerde gcn mag in het aantrekken van een
naar een buiten spel geraken van de vereist aantal sterke figuren. Het af-
socialisten. Men denke terug aan de getreden kabinet mocht daartoe reeds
oorzaak die tot de kabinetscrisis heeft geiden als een het moge niet on
geleid. Die oorzaak was het onbe- eerbiedig klinken nuttig reservoir,
hagen in de socialistische kring, om- Moge de „aanvulling" uit hetzelfde
dat de socialistische invloed op het |10Ut gesneden zijn.
regeerbeleid belangrijk was inge- Want juist een kabinet als dit, dat
schrompeld. En die inschrompeling zjjn eigen verantwoordelijkheid wel
was niet het minst het gevolg van markeert, doch deze ook weer steeds
het feit, dat heel de politieke en eco- te toetsen heeft aan de gevoelens in
nomische situatie allengs een ander de volksvertegenwoordiging, moet er
beeld was gaan vertonen. De staats- een zjjn sterk van samenstelling. Het
bemoeiing kon kleiner worden, voor zai hrt vertrouwen dat het behoeft
de socialisten een andere zaak dan njet kunnen ontlenen aan de binding
voor de overigen. Het liet zich aan- met de fracties als immers door
zien, dat de socialisten deze nadere de socialisten bedoeld maar aan
ontwikkeling niet con amore konden eigen kunnen en eigen doen.
meemaken. Zij waren, ook naar ge- sterk zal het ook moeten zijn met het
zindheid, meer de mensen van 'n tijd- oog op de socialistische oppositie, die
perk dat gelukkig geacht mocht wor- te wachten is. Sterk zal het niet min
den tot het verleden te behoren. der moeten zijn wegens de veelheid
Vandaar het socialistische onbehagen, van ingewikkelde problemen, waar-
vandaar de kabinetscrisis, en vandaar voor wij ook als land en volk in deze
ook thans ccn kabinetsformatie zon- tijd nog staan. Ingrijpende beslissin-
der socialisten. 01' binnen de socialis- gen moeten er worden genomen,
tische kring de hier geschetste ont- Sterk zal het bovenal moeten zijn,
wikkeling ook met dezelfde vanzelf- omdat land en volk behoefte hebben
sprekendheid aanvaard zal worden? aan een gezonde politiek.
Wij moeten het betwijfelen. Want de
INTERESSANT PLAN
„Voor wat voor iemand zag u hem aan?'
„Ik zag hem aan voor iemand, die zich in de ho
gere lagen der samenleving bewoog. Zijn kleding,
zijn manieren, zijn toon van spreken, alles wees er
op Het scheen dat hij liever niet in de gaten liep
en het was zeer duidelijk, dat hij niet gezien wilde
worden: hij kwam zelden vóór schemerdonker."
„Hebt u hem daar gezien op de avond va
moord op Hallijohn?"
„Neen. Ik was er die avond zelf niet. dus kan ik
hem ook niet gezien hebben."
„Is de verdenking ooit bij u opgekomen, dat hij
schuldig aan de moord zou kunnen zijn?"
„Nooit, Richard Hare werd ervan beschuldigd,
het kwam nooit bij me op, te veronderstellen dat
hij het niet gedaan had."
..Pardon, hoeveel jaar is dit geleden?" kwam mijn
heer Rubiny fel tussenbeiden, daar hij bemerkte,
dat de getuige als afgehandeld beschouwd werd.
„Laat eens kijken", antwoordde Ebenezer „Ik
kan het niet op een jaar nauwkeurig zeggen, zonder
het uit te rekenen. Een dozijn op zijn minst."
„En bedoelt u te zeggen, dat u kunt zweren dat
sir Francis Levison die man is na al die tussen
liggende jaren?"
„Ik zweer dat hij dezelfde is. Ik ben even zeker
van zijn identiteit als van mijn eigen
„Zonder dat u hem tussen toen en nu ontmoet
hebt!" luidde het spottende antwoord van de advo-
kaat. „Onzin getuige!"
..Dat heb ik niet gezegd", antwoordde Ebenezer.
Het hof spitste de oren. „Hebt u hem ontmoet tus
sen toen en nu?" vroeg een der heren.
„Eenmaal."
„Waar en wanneer?"
„Dat was in Londen Ongeveer anderhalf jaar na
het tijdstip van de moord."
„Wat is er bij die ontmoeting voorgevallen?"
„Geen enkele. Ik zag hem toevallig."
„En wie dacht u toen dat hij was. Thorn, Of Le
vison?"
.Thorn. Ik had niet kunnen dromen dat hij Levi
son heette, ik merkte het pas. toen hij hier kwam
als teeenkandldaat van mijnheer Carlyle."
Sir Francis versmoorde een krachtige vloek toen
hij dat hoorde Wat heeft hem bezield, zijn hoofd
in een slangennest te steken!
(Wordt vervolgd)
LIET Amerikaanse plan voor een wakije, Hongarije, Roemenië, Bulga-
n veiligheidsverdrag tussen Oost rije en Albanië.
en West, dat volgende week door Zou het vertrek van de geallieerde
Britse, Franse en Westduitse des- troepen op deze wijze reeds volko-
kundigen zal worden besproken, be- men zijn gecompenseerd, het over-
vat wanneer de informaties juist koepelende veiligheidspact, dat de
zijn enkele interessante punten. basis van het Amerikaanse plan
Van overwegend belang is het uit- vormt, opent de mogelijkheid, dat
gangspunt: eerst moet overeenstem- het herenigde Duitsland geen deel
ming zijn bereikt over de hereniging behoeft uit te maken van een ver
van Duitsland in verschillende fasen, dedigingsstelsel, maar toch in een
Pas dan kan er sprake zijn van ge- groot geheel voor eigen verdediging
dceltelijke ontwapening in West- kan zorg dragen.
Duitsland, welke gepaard zou moeten Het is evenwel de vraag, of de Rus
gaan met soortgelijke maatregelen in sen er iets voor zullen voelen, een
Oost-Duitsland. Polen en Tsjecho- dergelijk voorstel op de ministers-
slowakije. conferentie van de volgende maand
Ook de bepaling, dat na de hereni- in overweging te nemen. Zij willen
ging van Duitsland de troepen van slechts praten over de Berlijnse
de grote mogendheden in Europa kwestie en een Duits vredesverdrag,
teruggetrokken moeten worden, is De hereniging en het probleem der
minder alarmerend, dan zij lijkt. Zij Europese veiligheid kunnen blijkbaar
kan nl. niet los worden gezien van wachten.
de eis. dat grotere politieke vrijheid Hierdoor moet het Westen zich niet
zal worden gegeven aan de Oost- laten ontmoedigen. Het Amerikaan-
europese volken (naar het voorbeeld se plan getuigt van zin voor de wer-
van Finland). kelijkheid, niet alleen omdat het zich
De ontruiming van West-Duitsland aanpast aan de gewijzigde omstan-
door de Amerikaanse. Franse en digheden. maar vooral omdat het de
Britse troepen zou gepaard gaan met veiligheid van de vrije wereld geen
het vertrek van het Rode leger uit ogenblik in gevaar brengt.
Oost-Duitsland, Polen, Tsjechoslo-
Ongcveer 10.000 Zweden weigeren
wapens te dragen. Twee percent w
gert op godsdienstige gronden,
overigen hebben ethische bezwaren
gen de militaire dienst.
I In alle hotelkamers iu Zwitserland zul
len bijbels in vier talen worden neer
gelegd. Het Zwitserse bijbelgenoot-
I schap zal ook bijbels uitgeven voor
1 landen buiten Europa.
