mk Partisanenstrijd zonder uitzicht in Tibet Nederlandse volk zat in de beklaagdenbank Bij atoomoorlog wordt zwarte handel zeer gevaarlijk Dalai Lama ging niet in op Chinees „verzoek" Sanovlte Lanclbouwprodukteii zijn ook na straling nog eetbaar Minister hiel}) DINSDAG 24 MAART 1959 Fan Nehroe geen hulp te verwachten (Van een onzer redacteuren) IN EGYPTE wordt aangedrongen op het verklaren van de „heilige oorlog" aan het internationale c munisme en de historische betekenis van die twee woorden is groot ge noeg, om overal ter wereld indruk te maken. Juist in deze dagen wordt echter ook de aandacht getrokken door het verzet tegen het communis me in de meest afgelegen staat op aarde en men kan dat verzet heel goed vergelijken met de vroegere heilige oorlogen van de niets-ontzien- de moslims. In Tibet hebben de man nen van Khampastam, nomaden en vanouds strijders en plunderaars, zich in groepen verzameld. Duizen den bewoners van de kloostersteden hebben zich onder het bevel van aan voerders der Khampa's gesteld en zo heeft zich in de bergen van het mys terieuze land van gebedsmolentjes „Om mani padme hum"-mompelende Lama's een flinke guerillastrijdmacht gevormd, die een voortdurend gevaar .betekent voor de communistisch- Chinese indringers. Dat verzet laaide plotseling op tot een felle strijd in de hoofdstad Lhasa toen de geestelijke en wereldlijke leider van de Tibetanen. de Dalai Lama, weigerde in te gaan op een Chinees „verzoek" en zich daarmee eigenlijk achter de vrijheidsstrij ders ln zijn land plaatste. Er moet in Lhasa cn omgeving fel zijn gevochten. Volgens geruchten zijn de Chinezen er echter in geslaagd de opstand de kop in te drukken en de parlisanen weer het bergland in tc drijven. Het is alles „volgens geruchten", wat men weet van de toestand in Tibet.'Er is geen telefoonverbinding tussen Lhasa en de buitenwereld en alles wat men weet over de strijd der Khampa's en der Lama's (priesters), komt van reizigers, kooplui en vluchtelingen die India binnenkomen. VERDREVEN Overigens is de strijd tegen China voor de Tibetanen een oude geschiedenis, die teruggaat tot honderden jaren voor Christus: Chinese horden dreven het volk der Tibetanen, dat woonde in de huidige provincie Sjensi. westwaarts het gebergte in. Het vestigde zich in het land Pö, in het Westen Tibet genoemd. Op het hoogland tussen Himalaja- en Kwen-Lungebergte vormde zich een staat, voor buitenlanders moeilijk te bereiken en vooral door zijn godsdienst alle overbodige contact met de buitenwereld vermijdend. Die godsdienst, het Lamaïsme, beheerst het Tibetaanse leven in hoge Aan het hoofd van deze La-maïsten een geëvolueerde, d-oor magie beïnvloede vorm van het Boeddhisme staat de Dalai Lama, dde sinds Ngag-dbang-bLo- bang naast de religieuze ook de wereld lijke leider dér Tibetanen is. Deze als een god vereerde hogepriester wordt ge diend door het gehele volk. Een tiende deel van de mannelijke bevolking i als Lama in zijn dienst, terwijl iedere Tibetaanse man tenminste twee maanden van zijn leven in een klooster dient door te brengen. MANDARIJNEN Dc Chinese invloed, die zich nu sterk doet gelden, dateert van het midden der achttiende eeuw. Men kan gerust zeggen dat de regering tot het communistische bewind in feite werd gevormd door Chinese mandarijnen. Onder andere was dit mogelijk omdat de Chinezen ervoor zorgden dat de Dalai Lama afkomstig was uit een bevriend Tibctaans gezin. De Chinezen zagen Tibet indertijd als een bufferstaat in heit zuidwesten, die met zijn „bevriende" bevolking en het onbe gaanbare bergland een onneembare hin dernis voor een eventuele vijand zou vormen. Door deze houding heeft China een belangrijke rol gespeeld bij het in standhouden van Tibets isolationisme en bij de achterlijkheid van zijn bevolking. Toch de Chinese invloed ten spijt lag Tibet als een grote (ongeveer 35 keer Nederland) betrekkelijk autonome i ean de Chinese grens. De naar schatting zes miljoen inwoners wonen voor - groot deel dicht opeen in het zuiden waren voor de voeding op geen enkele buurstaat aangewezen. Het einde van deze betrekkelijke auto nomie kwam echter in zicht, toen te Peking in 1949 de communistische „Volks republiek China" werd gesticht Mao Tse-Toeng en zijn kameraden hadden zich nauwelijks in Peking gevestigd of zij lie ten uit Lhasa een twaalfjarig jongetje ontvoeren: de Pantsjen Lama. Deze pries, ter staat theoretisch in religieuze rang gelijk met de Dalai Lama. doch mist de wereldlijke macht In Tibet verwekte dit grote onrust, evenals dc Chinese plannen voor de „be vrijding" van Tibet dat deden. Het duurde toch nog tot dc dagen der Koreaanse oorlog die alle ogen op zich gericht hield voordat dc Chinese generaal Lioe met een groot expeditieleger Tibet bin nentrok, vrij snel succes boekte en in de steden Chinese autoriteiten aanstelde. ZEVEN SLECHTE JAREN Wanneer men de situatie nu beziet, kan slechts worden geconcludeerd dat voor Tibet zeven slechte jaren aanbraken. Met de bedoeling, van Tibet een gewone Chi- provincie te maken en vermoedelijk zelfs met de bedoeling het Tibetaanse volk geheel uit te roeien, zonden de i munisten de laatste zeven jaar 750.000 mili tairen naar het hoogland. In alle steden regeert de Chinese politie, die met leger oefent en daarvan eigen-lijk deel uitmaakt. In diezelfde zeven jaar heeft Peking ieer dan vier miljoen „kolonisten" naar Tibet gezonden. Mannen en vrouwen die ingeschakeld bij de bouw van enorme projecten-; in de eerste plaats het aan leggen van wegen in de bergen. Een grote verkeersweg is tot stand gekomen van Tsjinighai naar Lhasa. Radio-Peking maak- gisteren bekend dat aan deze weg de hoogste stad ter wereld zal verrijzen: lim vijfduizend meter boven zeeniveau. Het optreden der Chinese militairen is volgens kooplieden, reizigere en vluchte lingen uit Tibet, onmenselijk. Onder an dere zou er een bepaling zijn, dat led-ere Tibetaanse vrouw een kind ter wereld brengen van een Chinese man. De Tibetanen die deze behandeling niet sldk- ;n zich bij de groepen opstandelingen hebben aangesloten, durfden vrouw en kinderen vaak n-iet achter te laten zonder bescherming. Zij doodden hun gezin en verbrandden hun eigendommen. VERBITTERD Deze verbitterde mensen hebben zich aangesloten bij de Khampa's, die in de r van het vorige jaar in opstand kwa- Zij vernielen bruggen en pas aan gelegde wegen. Bij ieder treffen sneu velen vele Tibetanen, die van geen wij len weten. Het aantal Chinezen dat bij :o'n gevecht wordt gedood is steeds aan- iienlijk groter. Dc -vrijheidsstrijders zijn lech-ts licht bewapend. Onbekende vlieg tuigen van de natk>nalisti6ch-Chinese leider Tsjan-g Kai-Tsjek? droppen van tijd tot tijd munitie i-n hun kampen. De vrijheidsstrijders zoggen, te vechten in naam van de Dalai Lama en dit is voor de opperpriester een probleem, dat mo gelijk heeft geleid tot de vreselijke strijd in de afgelopen dagen. De Dalai Lama's hebben vaak onder hinese invloed gestaan en ook deze 23- ■jarige leider heeft dikwijls getoond, niet tegen de communistische machthebbers opgewassen te zijn. Onder andere heeft hij zich akkoord verklaard met een door Peking gedicteerde constitutie, waarin Tibet een „onafscheidbaar deel" van de volksrepubliek wordt genoemd. Nu verzochten de Tibetaanse autoritei ten in Lhasa de Dalai Lama echter, deel te nemen aan een Chinees banket i hoofdstad. Het was duidelijk dat de Chi nezen de Dalai Lama bij deze gelegenheid zouden dwingen, een eind te maken de weerstand. De bevolking, die vreesde dat hun leider zou worden overgebracht naar Peking men beweerde dat daar voor een vliegtuig gereed stond ver zocht de Dalai Lama tijdens een massale betoging in Lhasa, geen gehoor, aa uitnodiging te geven. En deze. vroeger gemakkelijk door de Chinezen t-e be ïnvloeden bleef in zijn Potala-paleis. VERZETSH AARDEN De Dalai Lama zou vermoedelijk in staat zijn een eind aan het verzet te ma ken, omdat de grootste verzetshaarden in Tibet de kloosters zijn. De Lama's in d< kloosters zijn nauw met b®t volk verbon en de versterkte kloosters spelen al6 schuilplaatsen en wapenarsenalen ee„ be langrijke rol. De Pantsjen Lama, indertijd door de Chinezen ontvoerd, heeft zich reeds lang voor het regime van Peking verklaard. Dc jouge Dalai Lama heeft zich bulten zijn land slechts enkele keren laten zien. Deze boerenzoon werd tot het opperste priesterschap gekozen volgens een systeem, dat dateert uit de vijftiende eeuw. In die eeuw verkondigde namelijk dc grote heilige man van Tibet Tsoeng- ka-ba, op zijn sterfbed dat twee van zijn leerlingen, de Dalai Lama cn de Pantsjen Lama, onsterfelijk zouden zijn. Hun ziel zou bü dg dood dc intrek nemen in kind. Door dc eeuwen hebben de heilige i nen der Boeddhisten deze kinderen de hand van kemmerken en voortekenen gezocht. In 1939 voerden allerlei geheim zinnige voortekenen hen naa-r een dorpje China even over de Tibetaanse grens, een morsige hu-t vonden zij het op 17 juni 1935 geboren zoontje van de boer Tsjoe T9joe-Tsering. Zij legden het knaap- en aantal voorwerpen voor en het haalde er juist die uit, welke aan de vorige Dalai Lama hadden toebehoord. De heilige mannen waren overtuigd, von- het jongetje intelligent/ en even wichtig. Hij werd de veertiende incarnatie an de Dalai Lama. Deze leider is nu blijkbaar oud en wij6 genoeg om zelf te beslissen. Hij verwierp het Chinese verzoek en sindsdien i6 hij spoorloos. Door Chinezen ontvoerd, onder s&t in zijn paleis? De Ti-betan-en trach- hie-rop vergeefs een antwoord te vin den. Vrouwen die in Tibet een vrij belangrijke plaats innemen trokken in grote groepen naar het enige buitenlandse consulaat in Lhasa, dat van India en rie pen de hulp in van Nehroe. Nehroe heeft gisteren in zijn parlement verklaard, de situatie bezorgd aan te zien. Te hulp komen kan hij het Tibetaanse volk echter moeilijk. Zijn zorgen over de situatie zijn duidelijk. I-n het bergland langs de Indiase grens worden royale autowegen gebouwd. Er is geen buffer staat meer tussen zijn land en het rode China. Daarbij komt, dat Nehroe een vluchtelingenstroom uit Tibet vreest, die onlusten zou kunnen veroorzaken in Nepal de Indiase protectoraten Boethan en Sikkin. En dat Peking nu reeds plezier heeft in zijn nieuwe wegen ln Tibet, bewijst het feit dat snel troepen, waaronder ver moedelijk artillerie, konden worden in gezet in de strijd tegen de Tibetaanse vrij heidsstrijders. Naarmate de „openlegging" Tibet vordert zal hun partisanenstrijd onhoudbaar worden. Ngag-dbang-bLo-bang was in de zeventiende eeuw de eerste Dalai Lama die ook wereldlijke macht kreeg. Hij liet het mach tige Potalapaleis bouwen, door de huidige Dalai Lama nog ge bruikt als winterpaleis ■HIPI President Hoewel het waar is, dat het Westduitse presidentschap in belangrijke mate een formele functie is, moet men niet ver peten, dat het wijze optreden van de grijze professor Heuss aan de administratieve uitbouw van het ambt een groot persoon lijk prestige heeft toegevoegd. Het West duitse presidentschap is een eervolle functie, die In de afgelopen jaren sterk eenmakend heeft gewerkt. Men kan zich dan ook afvragen, of het uitblijven van een christen-democratische kandidaat, nu prof. Erhard verklaard heeft zich niet be schikbaar te stellen, wel een gunstige indruk zal maken op het Westduitse kie zersvolk, juist nu een sterke politiek een eerste eis is voor de Westduitse regering. Deze bedenking wordt inmiddels wel ge temperd door het feit, dat de socialistische leider Ollenhauer een krachtige tegen stand ontmoet van de zijde van met name prof Schmid. die in de SPD-fractie in de Bondsdag, tezamen met Fritz Erler en Herbert Wehner, een stage oppositie tegen hem voert. Maar dit neemt toch niet weg, dat de massa-psychologische gevolgen van het uitblijven van een christen-democra tische kandidaat bijzonder ongunstig den kunnen zijn. En als de Westduitse regeringspartij aan iets behoefte heeft dan is het wel aan rust en eenheid in de eigen gelederen, niet in de laatste plaats met het oog op de internationale politiek, waarbij West-Duitsland op het ogenblik jn belangrijke mate betrokken is. (De Ma sb o de) WÊSBSSSmSSi Woensdag zal de Koningin op paleis Soestdijk, ter overhandiging van zijn geloofsbrieven, ontvangen de nieuwe am bassadeur van Mexico, de heer Rafael Fuentes-Boettinger. Vertegenwoordigers van liet Koninklijk Huis in Gemeentemuseum Zijne excellentie N. A. Rost van Ton ningen. vice-admiraal tit. -j.d., oppercere- moniemeester van H M. de Koningin en mvrouw Rost van Tonningen, hare excel lentie M. L, J. D. van Wickevoort Crom- melln geb. freule Teixeira de Mattoe, grootmeesteres vun H. M. de Koningin, excellentie dr. F. E. Geldenhuys, ambas sadeur van Zuid-Afrika en mevrouw Gel denhuys, hebben gistermiddag een be zoek gebracht aan de tentoonstellling „8 hedendaagse schilders uit Zuid-Afrl- ka", welke in het Haagse Gemeentemu seum wordt gehouden. De bezoekers wer den ontvangen door dr. L. J. F. Wijsen beek, directeur van het museum en rond geleid door dr. F. C. L. Bosman uit Zuid- Afrika. Opening Gein. musea met de feestdagen Het Haags Gemeentemuseum en het Kostuummuseum zullen op 2de Paasdag van 11—17 uur open zijn.' Het Museum Bredius is op de Paasda gen van 13—16 uur open. Op het ogenblik worden de volgende tentoonstellingen in het Gemeentemu seum gehouden: A. Maness.cr: Herden- gingstentoonstelling Bertram Weihs;Acht hedendaagse schilders uit Zuid-Afrika (30 maart laatste dag); Kerkbouw te 's-Gravenhage en W. Couzijn. Schmidt (veilig in Den Haag): HET PROCES ZELF is de moeilijkste periode uit mijn gevangenschap geweest. Het valt niet mee steeds weer aan het gepeupel te worden voorgesteld," aldus de uit Indonesische gevangenschap vrijgelaten Neder lander H. C. J. G. Schmidt. Een grote schare familieleden, vrienden en journalisten was gisteren in de hal van het hotel Terminus in Den Haag bijeen, om de heer Schmidt te ontmoeten. im Ne- Hij was eindelijk in ons land aangeko men na eerst een tussenlanding Ln Lon den gemaakt te hebben en gistermiddag in Düsseldorf terecht te zijn gekomen omdat het KLM-toestel, waarmee hij reisde, wegens de mist was uitgeweken. De heer Schmidt zat naast mr. Vervloet het ministerie .van buitenlandse za ken, die een groot aandeel heeft gehad zijn verdediging. Schmidt was zeer getroffen door de hartelijke ontvangst in TYE VOORLICHTING van de agrarische bevolking over de gevaren van radioactieve' besmetting in bijzondere tijden wordt met kracht ter hand genomen. Zo zal het departement van landbouw, visserij en voedselvoorziening over enkele maanden een brochurp uitgeven, die waardevolle voorlichting geeft over de bedrijfsvoering onder oorlogsomstandigheden. Binnenkort begint bij de land- en tuinbouwvoorlichtingsdienst en bij het apparaat van de provinciale voedselcommissarissen een opleiding van deskundigen, die de agrarische bevolking met raad en daad kunnen bijstaan wanneer door oorlogshandelingen voedselbesmetting door radio-actieve stra ling optreedt. Dit deelde gisteravond dr. ir. J. G. P. M. Smeets, hoofdambtenaar bij het ministerie van landbouw, mee in een vraaggesprek, dat werd uitge zonden door de radio. De heer Smeets vertelde, dat het nood zakelijk is om in geval van ernstige oor logsdreiging het vee dicht bij huis te halen, n het zo min mogelijk bloot te stellen in de gevaren van straling. Wanneer vee besmet wordt, vertelde de heer Smeets. bestaat de kans dat het strallngsziek wordt. Men kan in zulke ge vallen, na overleg met de veearts, hel beste overgaan tot slachten. Het vlees kan soms heel goed eetbaar zijn, vooral als de tijd tussen de besmetting van het dier en de consumptie van het vlees lang is. De melk van besmet vee, zal in dc meeste gevallen niet drinkbaar zijn en door dc radio-actieve straling bijzonder gevaarlijk. Besmette melk kan nog wel worden gebruikt voor de produktie van boter cn kaas, die immers in dc regel niet onmiddellijk wordt geconsumeerd. Door het zogenaamde radioactieve ver- il d.w.z. de steeds minder krachtig ordende straling zijn deze produkti a verloop van een paar maanden ni aotieve besmetting hebben bloot gestaan, b.v. door radioactieve neerslag, kunnen alleen dan worden geoogst als de periode tussen het tijdstip van de besmetting er het ogenblik van consumptie lang ge De stralingsintensiteit van radioactieve neerslag na een atoom- of waterstofbom explosie is na zeven uur, bijv. nog maar 11 procent van de intensiteit na één uur. N« 14 dagen is de intensiteit verminderd tot 0,1 procent. Produkten onder glas blijven vrij van besmetting, wanneer ten minste de kas sen goed zijn afgesloten. Aardappels blij ven onder de grond eveneens onbesmet na een explosie, terwijl de inhoud van peulvruchten, na voorzichtige verwijde ring van de peul, ook eetbaar is. Groenten van de volle grond zijn alleen te nuttigen na zorgvuldig afwassen. Koken helpl in geen enkel opzicht. Zwarte handel zal in tijden van oorlog dan ook bijzonder gevaarlijk zijn, omdat men in het algemeen niet weet waar zwart verkregen produkten vandaan ko- Cc-H-V p 1 8 CenntiM» ®tr- 66/V 1 i1 Den Haag en over het meeh derland in het algemeen zei hij: „Ik heb nooit kunnen denken, dat men in Nederland zo heeft meegeleefd. Ik weet nu, hoc men beseft, dat in feite niet ik, maar het gehele Nederlandse volk in dc beklaagdenbank heeft ge zeten". Schmidt, die per auto van Düsseldorf naar Den Haag was ge reisd, wilde niet veel over liet proces vertellen. „Aanvankelijk was ik nog geneigd te denken, dat men zich eer- lijk met mijn arrestatie had vergist. Maar dat veranderde, toen men mij van de ene gevangenis naar de andere overbracht". Ik was kwaad Het antwoord op de vraag hoe hij die ijf moeilijke jaren er in slaagde geeste lijk op de been te blijven was heel kort: ,Ik kwaad". Over de steun van de Nederlandse tegenwoordigir.g in Djakarta was de heer Schmidt vol lof. ,,Ik kreeg meer dan ik nodig had", zei hij. Het volgende vertelde de heer Schmidt over zijn vrijlating: Hij was juist op het kantoor van de gevangenisdirecteur een afspraak te maken voor een bezoek aan dc tandarts, toen er telefonisch de boodschap kwam, dat hij onmiddellijk moest worden' vrijgelaten. Even later werd deze mededeling ech ter weer telefonisch herroepen, slotte kwam het bericht van de plaats vervangende procureur-generaal, dat hij niet ten volle was vrijgesproken, maa wel vrij werd gelaten en het land zo sne mogelijk moest verlaten. Hij behoefdi geen belofte af te leggen. Schmidt is nog even in huis geweest bij een lid van de Nederlandse vertegen, woordiging in Djakarta. Alle deuren ei ramen van het huis waren zorgvuldig gesloten. Nachtelijk vertrek In de nacht is hij toen naar het vlieg veld Kemajoran gebracht. Er is de heex Schmidt geen afschrift van het vonnis In de gevangenis, waar hij de laatsti jaren is geweest, waren in het totaal on geveer 2000 Indonesische gevangenen. Tweehonderd ongeveer waren politieke gevangenen. Over hun behandeling wil de de heer Schmidt geen mededelingen doen. Op de vraag, waarom zijn vonnis van levenslang in vijf jaar was gewijzigd, antwoordde de heer Schmidt nog: „Ik denk, dat hun interesse in mij is ge daald". Namens het protestcomité Jungschlager zijn de heer Schmidt bloemen aangebo den. Onder hen, die hem verwelkomden, bevond zich ook het lid van de Tweede Kamer, mr. K. T. M. van Rijckevorsel Tevergeefs gewacht Ook op Schiphol waren gistermiddag velen aanwezig om Schmidt bij zijn aan komst in Nederland tc begroeten. Maai zij wachtten tevergeefs. Om half drie gistermiddag hing de KLM-Viscount met Schmidt aan boord boven Schiphol. Meer dan anderhalf uur heeft gezagvoerder Dobson gewacht op beter zicht. Maar d< mist werd steeds dikker en daarom bc sloot hij ten slotte in het late middaguui naar Düsseldorf uit te wijken. De belangstelling op Schiphol bleek zeer groot te zijn. Van buitenlandse ken was er mr. N S. Blom. regerings commissaris voor Indonesische aangele genheden. Voorts zag men de vroegere verdediger, mr. H. A. Bouman, die juist De heer Schmidt wordt in Den Hdag verwelkomd door zijn pleegdochter Jettie Coppens. in Amsterdam vertoefde en tegenwoordig met zijn echtgenote, mevrouw Mieke Bouman, in Ibiza woont, ook de heer A. Kluytenaar, hoofdbestuurslid van het Veteranenlegioen Nederland, enkele le den van het Jungschlagercomité, de heer L. G. N. M. Ravesloot, die als ambtenaar van de Nederlandse vertegenwoordiging de heer Schmidt veelvuldig in de gevan genis had opgezocht, kapitein Masselink, een militaire collega, mej. Jettie Coppens, petekind van de heer Schmidt en stu dente in de Slavische talen te Leiden. Zij had maandelijks brieven geschreven en Dja- ving. Verder was er de heer E. Luning, collega op het kantoor van Denis te Bandoeng, die eveneens tien maanden ge vangen is geweest. Uit de gesprekken tussen autoriteiten en vrienden bleek aller bewondering voor Schmidts goede moreel. VICTORIA -Br WATER Natuurlijk bronwater bevat vele tskrachtlge minerale bestanddelen Meer don 70 joor »st gevraagde HET BERICHT werd ons over geseind uit Londen. De Britse minister van defen sie heeft zich overigens zeer tegen zijn zin, intensief be zig gehouden met huiselijke aange legenheden van een lid van zijn strijdkrachten. De zaak zit zo, Toen de Britse sergeant Hugh Taylor (60 kg) dezej dagen na enkele jaren verblijf op Cyprus in zijn echtelijke woning in Sandwich (Kent), terug keerde trof hij zijn huis vuil en rommelig aan Hij onderhield zijn vrouw (95 kg) hierover, maar die ontstak over de reprimande in woe de. zetle hem buiten de deur, gooide hem zijn bagage achterna en sloeg de deur dicht. De sergeant moest naar de kazer ne om onderdak te vragen. De zaak hiermee kunnen zijn afgelopen ware het niet, Taylor weigerde het geweer terug te geven,.dat ser geant Taylor in huis had laten staan toen hij buiten de deur werd gezet. Eerst toen de minister er aan te pas was gekomen cn met mevrouw Tay lor had gesproken, kwam hel echt paar tot een vreedzame regeling. Mevrouw Taylor, die inmiddels het huis had opgeruimd, zei: „Ik weiger me te laten commanderen als oen soldaat. Ik ben zijn adjudant niet.... maar ik houd toch wel van hem."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1959 | | pagina 5