RANG is alleen RANG als er RANG op staat.
WYBERT
Bloedbad in Mosoel, einde van
de kaste der Iraakse sjeiks
Grootgrondbezit de inzet van
een mislukte revolutie
GAAN LEESBIBLIOTHEKEN
POCKETS VERKOPEN?
Laurens No.10
Nieuwe Provinciewet bij
Kamer ingediend
Kwaliteitsschoenen gaan
steeds meer kosten
Collectie van Max Friedlander
onder de hamer
GENIET RUSTIG VAN EEN BORREL
Vliegerverbod
WOENSDAG 18 MAART 1959
DE MISLUKTE OPSTAND in Irak, die zijn einde vond in het gewéldige
bloedbad te Mosoel, betekent waarschijnlijk het begin van het einde
der Iraakse grootgrondbezitters, de roemruchte sjeiks, die al sedert dui
zenden jaren in de Arabische wereld zo'n geweldige rol hebben gespeeld.
De verhouding van de sjeiks tot het regime-Kassem vormt namelijk de
achtergrond van de gebeurtenissen, die de laatste week de hele wereld
hebben beziggehouden.
Toen Kassem aan de macht kwam, maakte
hij al6 belangrijkste punt van zijn rege-
rings program bekend, dat het grondbezit
op ingrijpende wijze zou worden herver
deeld ten gunste van de arme boeren,
de zogenaamde fellah's, dde tot nu toe
als arbeiders werkten op de uitgebreide
pachthoeven van de rijke Iraakse kaste,
bestaande uit sjeiks en kooplieden.
Deze woestijnvorsten men kan hen
vergelijken met Abraham en Ismaël
vreesden door deze maatregel vei
tiging van het stammensteteel. Een
de grootste rebellen was sjeik Aohmed
Ajil Alldyawar, een fabelachtig rijke
man, die de absolute heerschappij voert
over de Sjamaren, een stam die ruim
60.000 leden telt, verspreid over Irak,
Syrië en Saoediie-Arabië.
De Sjamaren bezitten duizenden hecta
ren land, gedeeltelijk op eigen naam,
gedeeltelijk op naam van sjeik Ajil.
Ajil was ook de eigenaar van grote
opslagplaatsen en fabrieken in Mosoel.
Hij kocht regelmatig tractors, ploegen,
combines en andere moderne landbouw
werktuigen, alleen om de toestand var
zijn stam te verbeteren.
Toen Klassem met zijn wet op het groot
grondbezit kwam, beschouwde de 40-
scheidene officieren van het regerings
leger om te kopen, onder wie kolonel
Ongetwijfeld had ook Nasser een stevige
vinger in de pap, die immers de Sjama
ren in Syrië kon opzetten tegen he
Kassem-regime.
Persinvloed
a g b 1 a d wijst
ivlocd
bijzonder bezig i
van de pers.
De dagbladpers heeft een tweeledige
functie. Zij moet dagelijks voorlichten op
allerlei gebied en zij moet snel het laatste
nieuws brengen. Vooral het sensationele
■nieuws. De geestelijke structuur van het
westen des lands brengt mee, dat de
laatste eis beslissend is geworden. Het is
een minderheid en waarschijnlijk een
slinkende minderheid, die om principiële
redenen een christelijk dakblad kiest. En
zo staat de poort open in duizenden chris
telijke gezinnen voor de dagelijkse bood
schap van een pers. die openlijk of ge
niepig ageert tegen de christelijke partijen
en het christelijk beginsel. In de rest van
ons land ligt de zaak enigermate anders.
Daar heerst vaak onbeperkt het „neu
trale" streekblad, dat een tijdlang hele
maal overhelde naar de socialisten, maar
na het succes van de VVD de koers wel
enigermate zal wijzigen. Daarom noemt
zulk een pers zich gaarne onafhankelijk
Wy kunnen en moeten dankbaar zijn, dat
de positie van de christelijke dagbladpers
in Friesland belangrijk beter is dan in
vrijwel het gehele overige deel van ons
land. En het stemt bijzonder tot dank
baarheid, dat er juist in de laatste tijd een
verblijdende groei In het aantal abonne
menten valt te constateren. Op dit punt
moet alle aandacht worden gericht, In
héél het land. De versterkilng van de
positie van de christelijke pers is drin
gend noodzakelijk.
Vooruitstrevend
Voor de K.V.P. geldt, dat zij geen enkele
partij van samenwerking heeft uitgesloten.
Dr. Beel lijkt ons bij uitstek geschikt om
een informatieve opdracht te vervullen,
die alle partijen bestrijkt. Dr. Beel is de
man. die al meermalen aan vorstin en volk
uitnemende diensten bewees. Een geluk
kige omstandigheid is ook, dat hij, hoewel
bekend als vooruitstrevend katholiek
staatsman, toch dit keer buiten de partij
strijd bleef. Dat alles zal het hem gemak
kelijker maken om open deuren te vinden
en om de mogelijkheden naar alle kanten
goed en grondig te peilen. Zolang wij niets
weten over de bereidheid en de wensen,
die hierbij naar voren zullen komen, heeft
het weinig zin al voorkeur te uiten voor
bepaalde combinaties. Voorlopig kunnen
wij erop vertrouwen, dat een man met een
verleden en een reputatie als dr. Beel in
elk geval zal zoeken naar een grondslag
voor een kabinet, dat een vooruitstrevend
beleid kan voeren. Het aanzien van de
parlementaire democratie zou er zeer mee
gebaat zijn als de kaarten dit keer niet
eindeloos geschud werden. Wjj hopen, dat
de voortvarendheid, waarmee de Konin
gin dr. Beel de informatieve opdracht gaf,
a ok zo bezien mag worden als een goed
begin, dat hopelijk zelfs nog meer kan zijn
Ban het halve werk. (DeVolkskrant),
PREMIER KASSEM
tegen de sjeiks
jarige sjeik dit aLs een aantasting
zijn persoonlijke eigendom. Hij zocht
contact met da rijke kooplieden In Mo
soel en wist waarschijnlijk ook
Bloedbad
Zo begint een opstand die een week lang
bloed, vuur cn anarchie over Mosoel
brengt en ten slotte eindigt in de
pletterende nederlaag van de rebellen.
Honderden aanhangers van de sjeik
verschansen zich in zfln paleis aan de
oevers van dc Tigris, terwijl In de stad
van de duizenden minaretten de strüd
wild op en neer golft.
De opstand is nog maar twee dagen oud
als kolonel Sjawaf gevangen wordt ge
nomen en direct ter dood gebracht, eer
enorme teleurstelling voor de rebellen.
Maar toch, zij vechiten door, straat
straat verdedigend en langzaam terug
trekkend naar het paleis van sjeik Ajil.
Daar verdedigen zioh de rebellen met
hand en tand tegen de steeds verder
met pantserwagens oprukkende rege
ringstroepen. Twee dagen vuren dc
militairen door je hekken van de paleis,
tuin op de dikke muren van het palei6.
Eindelijk slagen zij er in binnen
dringen en er volgt een woeste strijd
van kamer tot kamer. De rebellen
den venslagen en slechts enkelen weten
onder aanvoering van Ajil het paleis te
ontvluchten.
Het begin va-n het einde voor de Sjama-
ren-stam, voor sjeik Ajil en zijn Men
tallen minder invloedrijke mede-stam
hoofden. In Irak voltrekt zioh
sociale omwenteling en Kassein is
gewaarschuwd, dat zijn programma
verzet stuit.
Het zal de sterke man van Irak alleen
maar onverzettelijker maken in zijn wil
een neutrale, individuele politiek te
voeren, los van Nasser cs. Het lijkt niet
waarschijnlijk dat de Sjamaren-stai
staat i6 spoedig een nieuwe staatsgreep
te ondernemen. Daarvoor is de v-e
tiging te volkomen geweest.
Ben Je gauw terug,
Ja hoor,
Alleen even
naar 't postkantoor
om te sparen
HET OOR
.U rmet en
TJE VERKOOP van het pocketboek
is het meest geschikte middel om
het teruglopende bezoek aan lees
bibliotheken te stimuleren.
Dit is de conclusie van een enquête
commissie die een onderzoek heeft
ingesteld naar de oorzaken die de
positie van leesbibliotheek aantasten.
De commissie is gevormd door de
Nederlandse Bond van Leesbiblio
theekhouders.
De commissie is van mening, dat de
gang van zaken in het leesbibliotheek-
bedrijf in het algemeen onbevredigend
De televisie is daarbij een belang
rijke factor, terwijl ook de opkomst van
het boek in strip-vorm een rol speelt.
Het pocketboek heeft ook de volle
aandacht van de commissie gehad. „Het
goedkope boek, dat men in eigendom
verwerft heeft voor velen iets aantrek
kelijks boven het gehuurde boek", con
cludeert de commissie.
Om het rendement weer op peil te
brengen, stelt de commissie voor in de
bibliotheken pocketboeken te gaan ver
kopen. Daartoe moeten zo spoedig mo
gelijk reglementswijzigingen tot stand
worden gebracht.
De leesbibliotheekhouder die pocket
boeken gaat verkopen, moet echter wel
bepaalde voorwaarden voldoen, be
treffende de vakkennis en de financiële
draagkracht, dit om het peil van het
bedrijf te waarborgen.
n sociale zaken en
volksgezondheid a.i., prof, Beel, heeft bij
de Tweede Kamer een wetsontwerp inge
diend, waarin wordt voorgesteld de inko
mensgrenzen voor de bejaarden-zieken
fondsverzekering te doen stijgen met de
zelfde bedragen als waarmee de A.O.W.-
uiitkerimg wordt verhoogd.
Een verrassend lekkere sigaret
Rusland en Australië
herstellen de
betrekkingen
Australië en de Sowjetunie hebben gis
teren besloten hun diplomatieke betrek
kingen te heretellen. De Australische mi
nister van buitenlandse zaken Richard
Casey, deelde mee dat hij en de Russische
vice-minister van buitenlandse zaken
Nicolal Firubin, te Broadbeaoh in Zuid-
Queensland „onder het genot van een
paar glazen wodka" besprekingen hebben
gevoerd en dat in het verloop daarvan
was besloten de diplomatieke betrekkin
gen te herstellen.
De Sowjetunie heeft zijn ambassade in
1954 uit Australië teruggeroepen nadat de
Australische regering politiek asiel had
verleend aan de derde seoretaris van de
ambassade Vladimir Petrof, die had be
kend dat hij voor Rusland in Australië
had gespioneerd.
Zware straffen geëist
tegen inbrekers
Twee figuren uit de Maastrichtse mis-
dadigerswereld de 25-jarige vulcaniseer-
der Chr. W. en diens zwager de 20-jarige
F. H. D., hebben gisteren voor de Maas
trichtse rechtbank vijf en vier jaar ge
vangenisstraf tegen zich horen eisen. Dit
ter zake van een reeks van tweeëntwin
tig diefstallen met braak, die zij in de
cember en januari hadden gepleegd. Uit
spraak op 28 maart.
Binnen grenzen van grondwet
(Van onze parlementsredactie)
"TAE MINISTERS mr. A. A. M. Struydken (binnenlandse zaken enz.) en
•*-' mr. J. van Aartsen (verkeer en waterstaat) hebben bij de Tweede
Kamer een ontwerp-Provinciewet ingediend, dat in de plaats zal moeten
komen van de thans bestaande Provinciale wet. Het wetsontwerp bevat
nieuwe bepalingen voor de inrichting, samenstelling en bevoegdheid van
het provinciaal bestuur. De regering is echter binnen de grenzen van de
grondwet gebleven en heeft de vraag, of de samenstelling en taak van pro
vinciale en gedeputeerde staten wellicht wijziging behoeven, buiten be
schouwing gelaten.
steld door een onder leiding van mr. M.
J. Prinsen staande staatscommissie, die
sedert 1949 heeft gestudeerd over de vraag
welke wijzigingen in de provinciale wet
zouden moeten worden aangebracht.
stellen in het ontwerp o.m.
voor de eis van goedkeuring van alle pro
vinciale verordeningen door de centrale
overheid te laten vervallen. De grondwet
laat daartoe thans de vrijheid. Wel zullen
de provinciale belastingverordendngen aan
preventief toezicht onderworpen blijven.
De eis van goedkeuring zal eveneens blij
ven gelden voor een belangrijke categorie
van de besluiten betreffende de water-
Voorts wordt voorgesteld de verant
woordingsplicht vande voorzitter
leden van het college van gedeputeerde
staten tegenover de provinciale staten niet
beperkt te houden tot autonome provin
ciale aangelegenheden, maar uit te brei
den tot het gehele door g.6. gevoerde be
stuur. Wel zullen g.s. de bevoegdheid
krijgen het verstrekken van inlichtingen
te weigeren indien het openbaar belang
zich daartegen verzet. Verder zal de
antwoorddngsplicht zioh niet uitstrekken
'er het toezicht op de gemeentebesturen
1 het beslissen van bestuursgeschillen.
Het verband tussen de aantallen staten
leden en de bevolkingscijfers der pro
vincies i6 in het ontwerp hersteld. Vol
gens de nieuwe regeling zal ln geen dei
provincies het bestaande aantal staten
leden verminderen, terwijl de uitbreiding
klein mogelijk is gehouden. De
enilgbaarverklaring van het lidmaatschap
de provinciale staten met dat
Eerste Kamer als gekozene in de groep
lartoe de provincie behoort, is komen
vervallen. Ook de bestaande bepaling,
een Lid van gedeputeerde staten tus
sentijds ontslag kan krijgen, indien hij
mwen van de provin
ciale staten bezat, is niet meer in het ont
werp opgenomen.
De Kroon krijgt de bevoegdheid tot het
vaststeHen van de jaarwedde van de leden
gedeputeerde staten (provinciale sta-
gehoord). Voor het bij-wonen van af-
dellngs- en commissievergaderingen (b.v.
ter voorbereiding van de mondelinge be
raadslagingen over de voorstellen van
g.6.), zullen de leden van de provinciale
staten voortaan presentiegeld ontvangen.
Verschillende van de in het wetsont
werp opgenomen bepalingen zijn voorge-
Het nieuwste is nunonchalante
schoenen voor jongelui
(Van een onzer verslaggeefsters)
kalfsleer voor damesschoentjes.
Ten eerste worden in Zuid-Amerika
(de grote leverancier) veel meer kal
veren gemest waardoor de huiden
ook zwaarder worden, en ten tweede
kopen Rusland en Argentinië alle
fijne huidjes op, zodat er voor de
Europese landen zeer weinig over
blijft. De prijzen zullen hierdoor ze
ker stijgen en het zal niet onmoge
lijk zijn dat kwaliteitsschoentjes dus
tegen het a.s. najaar duurder en
schaarser zullen zijn.
Deze mededeling vernamen we giste
ren tijdens de overigens heel opgewekte
en geanimeerde seizoen-schoeneshow Van
het Modecentrum, in A'dam gehouden.
Er was deze keer een nieuwtje, niet
voor de dames, maar voor de jongelui
van 18—24 jaar, die er tegenwoordig zo
graag stoer en nonchalant uitzien, me'
grillige hemden en nauwe pantalons en
geen behagen meer vinden ln de „brave"
herenmolières.
Voor hun zijn er nu fikse schoenen
van zwaar rundlccr ln grijs, beige of
olijfkleur, ongevoerd, grof gestikt en
langs de opening zomaar afgesneden, mei
kloeke
De „nonchalante" schoen voor
moderne jongelui: grof en half
gestikt, ongevoerd, van hoven
zomaar afgesneden, uit stevig
rundleer met doorlopende crêpe-
zool.
In de Keukenhof te Lisse worden de heelden die tijdens de duur van
de expositie tussen de bloemen te bezichtigen zijn, geplaatst. Het ziet
er nu allemaal nog vrij koud uit
Er bestond veel belangstelling, ook van
buitenlanders, voor de gisteren in Arti et
Amicitiae te Amsterdam begonnen vei-
van kunstwerken uit de nalatenschap
de grote Duitse kunstkenner dr. Max
Friedlander door makelaar Paul Brandt.
Een „Wenende Maria" van Jan Baegert
werd voor 16.000 het eigendom var
Nederlandse particulier. Een Nederlandse
kunsthandelaar kocht voor 48.000 een
schilderij van Vitale da Bologna, voor
stellend St. Joris met de draak. Een
schilderijtje van Jan van Hemessen,
„Christus sprekend met een vrouw"
kwam voor 28 mille ln het bezit van een
Duitse kunstgeleerde.
Een tekening van Tiepolo, „De Heilige
Familie", ingezet op ƒ7.000, werd voor
18.000 door een Ned. particulier gekocht.
„De Marteldood van St. Afra van
cia" van Holbein de Oude bracht ƒ9000
op. Uit de collectie van 14 tekeningen
van Menze! werden aankopen gedaan
door het Rijksprentenkabinet te Amster
dam en het Museum Boymans van Beu-
ningen te Rotterdam. Voorts bestond voor
deze tekening belangstelling van kopers
uit Londen, Duitsland en Zwitserland
Een tekening van Rembrandt en van Go-
vert Flinck brachten respectievelijk ƒ800
en 1800 op.
Voor ƒ21.000 heeft het Rijksprentenka
binet te Amsterdam de tekening vai
Boucher „Rivierlandschap in deomgeving
van Beauvais" gekocht uit de collectie
tekeningen en grafiek uit de verzameling
van Steengracht Schimmelpenninck van
der Oye van Douvenvoorde. De hoogste
prijs waarvoor een der drukken van 17
etsen van Rembrandt uit deze collectie
erd gekocht was ƒ7.000. Voor ƒ2.000
werden 48 etsen van Adriaen van Ostade
het eigendom van een Franse koper. Een
tekening van Jan van Goyen bracht
ƒ.1500 op, en een van David Vinckeboons
2400. De beide veilingen samen hebben
3,25 ton opgebracht.
Dé schoen voor deze zomer:
pump van kalfsleer, in helder
oranje met witte neus en be
scheiden strikjesgarnering. En
de hak wat lager!
beslist erg „onverschillig" aandoen, maar
niet bepaald gc«dkoop zfjn ln aanschaf.
Voor de herenschoenen ln het Klassieke
model, om nu maar even bij de mannen-
afdeling te blijven, wordt het spitse mo
del langzamerhand door de O-lijn ver
vangen en bij de lichte zomerschoen
het bovenblad soms van wit geweven
lylon gemaakt
Dc heel jonge meisjes zullen op hak-
loze ballerina's kunnen trippelen: heel
soepele schoentjes in zacht glad leer, met
een bescheiden strikje of ieerband ln
twee tinten. Er wordt zowel pastel als
felel kleur geboden.
Trouwens, de aanstaande zomermodo
is er op gericht, het straatbeeld vrolijk
te maken, want ook in dc damesschocn-
tjes, pumps zowel als de sportieve mo
dellen, doen frisse kleuren als blauw,
oranje cn hardrose (vriendelijk „azalea"
genaamd) opgeld.
De hakken zijn naalddun, maar gedaald
tot hoogstens 7 cm en het lagere, ook fijn
toelopende hakje van 46 cm zal over
heersen. Ook hier veel zacht kalfsleer,
handsdhoenleer en heel weinig suède. De
open teen verdwijnt voor dit seizoen, de
schoen in twee delen: hiel en voorstuk
apart met wat tussenruimte op de zool
gezet, komt er voor in de plaats.
Heel mooi zijn schoentjes van gevloch
ten leer en van grof linnen ln vrolijke
kleuren, liefst twee. De garnering is mi
niem: een fijn strikje of gespje van de
zelfde leersoort.
IN DE INDIASE plaats Karachi
is er een hele deining ontstaan
over het vliegeren. De vroede
vaderen van deze stad (en niet
alleen zij) maken zich ernstig on
gerust over de vele dodelijke onge
vallen, die zich de laatste tijd bij
het vliegeren hebben voorgedaan. In
de maand januari hebben niet min
der dan veertien mensen de dood
gevonden bij het oplaten van vlie
gers. Enkelen tuimelden van de da
ken of uit de ramen van huizen en
anderen werden in de straten van
de stad door auto's overreden, om
dat zij inplaats van aan het verkeer
alle aandacht aan hun vliegers be
steedden.
De autoriteiten
hebben toen een
radicale maatre
gel genomen: zij
stelden een vol
ledig vliegerver
bod in. Maar dat
bleek toch ook
weer niet zomaar te gaan: niet al
leen de vele vliegerenthousiasten,
maar ook de vervaardigers en de
verkopers van vliegers kwamen in
verzet. In verschillende petities heb
ben zij er de aandacht van het stads
bestuur op gevestigd, dat handha
ving van het vliegerverbod bijna
duizend gezinnen van makers en
verkopers in grote moeilijkheden zal
brengen en bovendien een nationale
sport zal vernietigen. De autoriteiten
zitten er nu een beetje mee. Zij
hebben nog geen definitieve beslis
sing genomen.
Bescherm Uw
keel en voorkom
verkoudheid met
Italic staat op het standpunt dat zijn
'nister van buitenlandse zaken moet
deelnemen aan een eventuele minister*
conferentie tussen Oost en West. De
Britse regering heeft met sympathie "Aa
deze opvatting kennis genomen.
Rang Fruit
19 ct per rol
Rang Crème de Cacao
22 ct per rol
Rang Ice Mints
19 ct per rol
