llieuwe £eilisd)e OToumnl
OOK DITMAAL WINST LIBERALEN
Teleurstellende uitslag voor christelijke partijen
(3)
Elastische houding
van Westen bepleit
Nieuwe Hoge Autoriteit
de K.S.G.
van
Moeizame formatie te wachten
▼RIJDAG 13 MAART 1959
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie. Radactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
ABONNEMENTEN: f7.50 per kwartaal;
f2.55 per maand; f0.50 per week.
ADVERTENTIES: f 0.20 per millimeter
Eam'liebericbten fO.M per millimeter.
(B$ contract belangrijke korting)
Postrekening 5693C.
Directie; t. DIE MER
CHRISTELIJKEATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
,Sttinl»astteli l< gfjébltueti
Diyn bert (a tcghenspotf
Negenendertigste jaargang no. 11513
Voor LE1DS
verkiezingsnieutvs
pagina 3
DE UITSLAG IA STEMMEN, PERCENTAGES
EN ZETELS
vergeleken met de Statenverkiezingen-1958 en de Kamerverkiezingen-I 956)
Aantal stemmen
Aantal zetels
1959
1958
1956
1959
1956
Pv.d.A.
1.821.677
1.654.396
1.872.209
47
50
30,37 pet.
28,65 pet.
32,69 pet.
K.V.P.
1.895.222
1.899.020
1.815.310
49
49
31,59 pet.
32,88 pet.
31,69 pet.
A.R.
562.996
566.972
567.535
14
15
9,39 pet.
9,82 pet.
9,91 pet.
V.V.D.
732.952
661.989
502.530
19
13
12,22 pet.
11,46 pet.
8,77 pet.
C.H.U.
486.204
539.538
482.918
12
13
8,10 pet.
9,34 pet.
8,43 pet.
Wagenaar
34.917
0
(4)
(afgescheiden C.P.N.)
0,58 pet.
,van C.P.N.
S.G.P.
129.621
129.089
129.517
3
3
2,16 pet.
2,24 pet.
2,26 pet.
C.P.N.
144.371
239.164
272.054
3
2,41 pet.
4,14 pet.
4,75 pet.
Wagenaar)
Boerenpartij
39.352
2.930
0
0,65 pet.
0,05 pet.
G.P.V.
40.033
43.493
37.206
1
0,67 pet.
0,75 pet.
0,65 pet.
P.S.P.
110.174
35.051
2
1,84 pet.
0,61 pet.
P.C.N.U.
1.340
0
0,02 pet.
Overigen
3.082
48.463
0,06 pet.
0,85 pet.
Totaal
5.998.859
5.774.724
5.727.742
150
150
Bij de Statenverkiezingen in 1958 werkten A.R. en C.H.U. samen met één lijst in de provincie
Noord-Brabant. In Limburg werkten A.R. en C.H.U. samen met de V.V.D. De uitslagen vindt
men terug op een der andere pagina's. Voor deze staat zijn de stemmen over de partijen ver
deeld met inachtneming van de factoren van winst en verlies bij deze verkiezingen.
PREMIER MACMILLAN heeft bjj aankomst te Bonn voor zijn
besprekingen met kanselier Adenauer verklaard dat het Wes
ten een elastische houding dient aan te nemen bij zijn pogingen om
een oplossing te vinden voor de Russische uitdaging in Berlijn.
Macmillan zei er van overtuigd te zijn dat er deze zomer be
sprekingen met de Sowjetunie zullen worden gehouden. Hij gaf
evenwel niet aan welke lijn volgens hem het Westen dient te volgen.
Hij liet wel blijken dat de Britten
bereid zijn een flexibele koers te volgen
in de onderhandelingen.
Macmillan drukte zich als volgt uit:
„Wij staan allen vereend, maar in de
methode van onze verdediging moeten
wij elastisch blijven".
Zulk een elastische koers zal stellig
op verzet stuiten bjj kanselier Ade
nauer. Deze was op het vliegveld aan
wezig om Macmillan te verwelkomen.
Tijdens de korte toespraak van Mac
millan, vertrok er geen spier op Ade
nauers gelaat, %vat waarschijnlijk kan
worden uitgelegd als bezorgdheid van
zijn kant over de Britse elasticiteit. Hü
weet immers dat Macmillan geïnteres
seerd is in besprekingen met de Russen
over de mogelijkheid van het uitdunnen
der militaire strijdkrachten langs het
Ijzeren gordijn.
Adenauer zei in zijn begroetingswoord:
„Ik ben er van overtuigd dat onze
gedachtenwisseling dienstig zal zijn
voor onze beide landen en de vrije
wereld en de vrede van de gehele
wereld. Hij voegde hieraan toe dat
zulk een gedachtenwisseling tussen
vrienden noodzakelijk is met het oog
op de ontwikkeling van de interna
tionale situatie.
Voor de aankomst van Macmillan had
den zegslieden van de Westduitse re
gering te kennen gegeven, dat de
Britse premier kon rekenen op verzet
bij de Duitsers inzake de kwesties van
„disengagement" en uitdunning.
Macmillan leek zich hiervan bewust te
zijn toen hij opmerkte dat het Westen
bij het zoeken naar de middelen om
de Sowjetdreiging van West-Berljjn het
hoofd te bieden nog ver verwijderd is
van zijn doel. Hij onderstreepte echter
dat het Westen vastbesloten Is niet af
te wijken van zijn beginselen.
De Britse premier gewaagde van zijr
verkenningsreis naar Moskou en ze:
graag de gelegenheid te benutten oir
Adenauer in te lichten over zijn be
sprekingen met Kroesjtsjef en andere
Russische leiders.
Minister-president dr. Beel bracht
zijn stem uit in het Hervormd wijkge-
bouw te Wassenaar.
P.v.d.A. verloor drie zetels
maar won deel van
haar oude positie terug
rPEGEN veler verwachting in is de V.V.D. van prof. Oud er in
geslaagd haar opmars, een jaar geleden tijdens de verkiezingen
voor Staten en Raden begonnen, ook ditmaal voort te zetten. Het
stemmenpercentage dat in 1956 nog slechts 8,77 pet bedroeg steeg
bij de Statenverkiezingen in 1958 tot 11,40 pet en gisteren tot 12,22
pet. Het betekent dat de V.V.D.-fractie in de nieuwe Tweede Kamer
niet meer dertien maar negentien zetels zal bezetten.
Een tweede verrassing was het herstel van de Partij van de
Arbeid. Weliswaar verloor deze partij drie zetels, maar het vorig
jaar geleden verlies is reeds weer voor de helft ingehaald. En dit
ondanks de afval naar de Pacifistisch Socialistische Partij die voor
het eerst aan Kamerverkiezingen meedeed en twee zetels behaalde.
Verliezers waren de partijen op
levensbeschouwelijke grondslag. De
K.V.P. zag haar percentage teruglopen
van 32,88 pet. in 1958 tot 31,59 pet.
thans. Teleurstellend ook al betekende
dit geen zetelverlies. De anti-revolu
tionairen èn de cb-'stelijk-historischen
boekten wèl elk fi zetel verlies. Bij
zonder teleurstellend was wel de
sterke achteruitgang in procenten van
de C.H.U.: van 9,01 pet. in 1958 naar
8,10 pet. nu. De anti-revolutionairen
bleven wat percentage betreft vrijwel
gelijk.
De Staatkundig-Gereformeerde Partij
behield haar drie zetels, al liep ook van
deze partij het percentage wat terug. En
het Gereformeerd Politiek Verbond ten
slotte behaalde de te verwachten zetel,
zodat de heer Laning thans zijn intrede
zal doen in het parlement. Maar ook deze
partij liep in percentage achteruit. De
communisten verloren vier van hun
De verkiezingsdag had een rustig ver
loop. De opkomst der kiezers was groot
en ook de belangstelling voor de uitslag
was groter dan anders, zij het dat dit
niet overal op straat tot uiting kwam
radio en televisie zijn nu eenmaal de gro
te concurrenten geworden van „de straat
met de bulletins". Wel werden de door de
verschillende partijen belggde bijeenkom
sten tamelijk druk bezocht en bestond er
allerwege belangstelling voor de com
mentaren der politieke voormannen.
PROF. MR. P. J. OUD
Rel in Amsterdam
Alleen op de Dam in Amsterdam is
het tot relletjes gekomen. Er was een
duizendkoppige menigte op de been,
waaronder nogal wat opgeschoten jon
gens die er aardigheid in had
den de politie uit te jouwen.
Er gebeurde weinig tot er Iemand een
toespraak wilde gaan houden: plotseling
kwam de menigte in beweging en de po
litie moest hardhandig ingrijpen om te
voorkomen dat er mensen doodgedrukt
zouden worden. Motorpolitie en bereden
politie veegden het plein schoon, waar
bij dikwijls rake klappen vielen. Na kor
te tijd was de Dam leeg, maar na een
korte tijd begon het opnieuw; de politie
werd bekogeld met stenen en fietsbellen
en opnieuw moesten charges de rust her
stellen.
Temidden van al dit gewoel tracht
ten de ministers Luns (met echtge-
De Kamer
na de
verkiezingen
Na de verkiezingen van
gisteren ziet de Tweede
Kamer der Staten-Generaal
er ah volgt uit:
K.V.P. 49 zetels (was 49
zetels).
P.v.d.A. 47 zetels (verlies
drie zetels).
V.V.D. 19 zetels (winst
zes zetels).
A.R. 14 zetels (verlies 1
zetel
C.H.U. 12 zetels (verlies
1 zetel).
S.G.P. 3 zetels (was 3
zetels).
C.P.N. 3 zetels (verlies 4
zetels).
P.S.P. 2 zetels (had nog
geen zetel).
G.P.V. 1 zetel (had nog
geen zetel).
De Bruggroep van Wage
naar, de Boerenpartij en de
P.C.N.U. behaalden geen
zetel.
note) en Cals de ingang van hotel
Krasnapolsky te bereiken om daar
hun verkiezingsbijeenkomst bij te wo
nen. Het lukte met veel moeite al
leen zag iemand kans de zwarte Eden-
hat van minister Luns van diens
hoofd te wippen. Waarop Zijne Ex
cellentie maar met zijn hoed in zijn
hand verder ging
Fascinerend
record
Een bijzondere, zo niet fas
cinerende verkiezingssfeer hing
in het gebouw van de produkt-
schappen voor vee, vlees en
zuivel aan de Haagse Laan van
Meerdervoort, dat gisteravond
en ook vannacht met recht de
zenuwcentrale van Nederland
kon worden genoemd. Via een
ingenieus uitgedachte samen
werking tussen telex-, reken-,
tel-, pons- en boekhoudmachines
bij elkaar ruim vijftig
onophoudelijk zwoegende appa
raten werden daar de uit
slagen voor krant, radio en
televisie in code verwerkt. Elk
half uur kon een totaalstand
worden opgegeven, zomede ver
gelijkingen en winst- of verlies
percentages met betrekking tot
de Kamerverkiezingen van 1956
en de gemeenteraadsverkiezin
gen van 1958.
Een record, waarop de orga
nisatoren trots kunnen zijn,
werd daar ook bereikt. Duurde
het bij de laatste stembus nog
zes minuten, voordat de binnen
gekomen uitslagen gestaffeld
konden worden doorgegeven,
nu bedroeg het verschil nog
geen vier minuten
Tweehonderd mensen waren
er in touw, tweehonderd hard
werkende specialisten van de
P.T.T., de K.L.M., het A.N.P.
etc., die er stug en gestadig in
slaagden de generale repetitie
van een paar dagen geleden ver
te overtreffen.
Een stralende Teddy Scholten stapte
gisteren op Schiphol uit het vlieg
tuig dat haar van Cannes naar Am
sterdam had gebracht na haar gran
dioze overwinning in het Eurovisie
Songfestival met het liedje: Een
beetje. Het hele gezelschap van
Rene Sleeswijk was met een feeste
lijk versierde bus naar de lucht
haven gekomen om haar enthousiast
geluk te wensen met het Neder
landse succes.
Maandag beslissing
[AE uitslag van de gisteren gehouden
verkiezingen voor de nieuwe
Tweede Kamer kan moeilijk bemoe
digend worden genoemd. Wat zijn de
feiten? De V.V.D. heeft gewonnen,
zulks geheel in de lijn der verwach
tingen, al scheen na de vorige ver
kiezingen een grotere winst dan thans
behaald tot de waarschijnlijkheden
te behoren. Echter heeft de P. v.d. A.
reeds weer een groot deel van het
bij de vorige verkiezingen geleden
verlies ingehaald. Hiertegenover heb
ben zowel de A.R. Partij als de C.H.
Unie achteruitgang moeten boeken,
zij het ook de eerstgenoemde minder
dan sommigen meenden te moeten
vrezen. En wat de K.V.P. betreft,
is gebleken dat zij in elk geval ook
aan de V.V.D. veren heeft moeten
laten.
Daarmee is, zij het in korte trekken,
het beeld van deze verkiezingen ge
tekend: verlies van de zijde der con
fessionele partijen, ditmaal in hel
bijzonder aan het liberalisme, nadat
bij vroegere verkiezingen reeds ge
lijke verliezen waren geleden aan
het socialisme.
En zoals wij destijds de verliezen aan
het socialisme een verschijnsel heb
ben genoemd dat reden moest geven
tot bezorgdheid, zo geldt hetzelfde
van het verlies aan het liberalisme.
Want beide betekent het, dat steeds
meerderen onder ons volk hun poli
tieke keuze bepalen door andere over
wegingen dan welke wij de juiste
achten. Men krijgt de indruk dat
zelfs een partij als de K.V.P., hoezeer
de steun genietend van het machts
woord der geestelijkheid, aan deze
gang van zaken minder dan eens
dreigt te ontkomen.
Hier is een lot, dat zowel de A.R. Par
tij als de C.H. Unie thans In zulk
een mate hebben ervaren, dat het
voor elk van deze partijen tot zetel
verlies heeft geleid. Moge de toe
nemende bedreiging van de gedachte
der principiële partijformatie, welke
bedreiging zich in gelijke mate tot
de onderscheidene reformatorische
partijen richt, voor deze partijen een
reden zijn tot het betrachten van zo
groot mogelijke eensgezindheid.
Maar ook voor het overige mag deze
uitslag nauwelijks bemoedigend he
ten. Hij kenmerkt zich door de toe
spitsing van tegenstellingen. Heeft
de V.VJ). zich in de verkie
zingsstrijd al bijzonder krachtig af
gezet tegen de P. v.d. A., dan is daar
nu het onmiskenbare feit, dat de
oppositionele houding van deze laat
ste partij profijtelijk is gebleken tot
een aanvankelijk socialistisch herstel
van verlies. Met andere woorden: de
liberale winst heeft haar keerzijde
niet gevonden in een socialistisch
verlies. De behaalde winst zal de libe
ralen straks bij de kabinetsformatie
veeleisend maken; aan de andere
kant zal het in de oppositie ingetre
den socialistisch herstel de P. v.d. A.
bij de kabinetsformatie bepaald niet
buigzamer maken.
Het gevolg is, dat wij een periode
van een uitermate moeizame kabi
netsformatie tegemoet hebben te
tien. Meer dan ooit komt de regeer
baarheid van ons goede land in hel
geding. Voor een samengaan van de
K.V.P. met de beide grotere protes
tants-christelijke partijen is de onder
het oude bestand reeds zo kleine
meerderheid thans geheel verdwenen.
Nu dringt zich met te groter klem
de vraag op, in welke richting naar
een oplossing moet worden gezocht
om te komen uit de impasse, waarin
wij als volk zijn beland en waarin
de onderscheidene partijposities zo
vast schijnen te zitten als een muur.
Ons volk heeft gesproken, maar het
is geen uitspraak geworden zoals men
deze wensen mocht. Het wil ons voor
komen, dat geen enkele partij, ook
niet op wier naam winst is genoteerd,
in gemoede over het resultaat zal
mogen juichen. Het landsbelang Iaat
dit niet toe.
Moge de muurvaste situatie waarin
wij terecht zijn gekomen het besef
aanwakkeren bij velen, dat, hoe
ernstiger de impasse is, des te groter
ook de noodzakelijkheid om, met ver
eniging van gelijkgezinde krachten,
daaruit te geraken.
En ga in de komende dagen ons aller
?ebcd op voor onze geëerbiedigde
Vorstin, wie het gegeven zij waar
lijk waardevolle adviezen te ontvan
gen en van wier wijsheid uitzonder
lijk veel zal worden gevergd.
De ministers van buitenlandse
zaken van de zes K. S. G. landen
zullen maandag te Brussel een
nieuwe hoge autoriteit voor de
Kolen- en Staalgemeenschap be
noemen.
De ministers zijn maandag en dinsdag
in Brussel voor de bijeenkomsten van
de ministerraden der EEG en de
Euratom. Van deze gelegenheid zullen
zij gebruik maken om de oude Hoge
Autoriteit wier mandaat op 10 februa
ri jl. afliep, te vernieuwen. De leden
van de oude Hoge Autoriteit zijn her
noembaar.
De ministers wijzen maandag acht van
de negen nieuwe leden aan. Deze acht
zullen dezelfde dag in Luxemburg een
negende lid coöpteren, waarna dc mi
nisters in Brussel de voorzitter en
vice-voorzitter voor de nieuwe Hoge
Autoriteit zullen aanwijzen.
Dinsdag zal de nieuwe Hoge Autoriteit
reeds met het Raadgevend comité be
sprekingen voeren over maatregelen
om aan de kolencrisis het hoofd te
bieden. Deze maatregelen omvatten
produktiequota, beperking van de in-
buiten de gemeenschap
zijn: de Belg Paul Finet (voorzitter),
de Nederlander D. Spierenburg (vice-
voorzitter), de Belg A Coppe (vice-
voorzitter), de Fransman R. Reynaud
en L. Daum, de Duitsers F. Biücher
en H. Potbhoff, de Luxemburger A.
Wehrer en de Italiaan E. Giacchero.
De ambtstermijn van de leden der oude
Hoge Autoriteit was zes jaar. De
nieuwe Hoge Autoriteit wordt elke
twee jaar voor een derde vernieuwd.
Maandag wordt meteen bepaald welke
drie leden over twee jaar zullen moe
ten aftreden. De voorzitter en vice-
voorzitter van de nieuwe Hoge Autori
teit worden voor de duur van twee
jaar benoemd.
zakdoeken
