NAAR CANADA EN DE VER. STATEN
H
KRO gaat samenwerken met
de Vlaamse televisie
RADIO-PROGRAMMA'S
„In de stilte en de eenzaamheid van mijn balling-
echap waar de ene tegenslag na de andere mij werd
gemeld, waar \r& berichten over ellende en leed
zich opstapelde n en ik zelf zoveel doormaakte, kwam
ik er vaak toe het lot dat Nederland en mij trof te
vergelijken met? het wedervaren van Job in de tijd
van zijn ramp?cpoed. Aanvankelijk kon ik mij niet
losmaken van 'de somberheid van het boek Job.
Daarna werd Balj duidelijk hoe Job langs de énige
weg, de weg der beproeving, de ware instelling te
genover God en het leven moest leren. Toen het
bleek dat hij die verworven had, schonk God hem
als zichtbaar bewijs van Zijn zorgende liefde ook
voor de dingen van dit leven een nieuw tijdperk
van voorspoed."'
Met deze aangrijpende woorden tekent Prinses
ilhelmina haar gevoelens nadat Indië ten prooi
gevallen is aan de Japanse overweldigers. In haar
boek ..Eenzaam maar niet alleen" beschrijft ze de
maatregelen die vóór Pearl Harbour waren geno
men en het overleg daarna. Slechts één lichtstraaltje
was er in deze sombere dagen: door de oorlogsver
klaring van Roosevelt aan Japan waren alle theo
retische bezwaren vervallen die een bezoeken van
een „neutraal land" had kunnen meebrengen voor
de Koningin van een land-in-oorlog. En daarmee
werd ook de mogelijkheid geopend voor een bezoek
aan dochter en kleinkinderen.
ST werd de vroege zomer zou volharden tot hij zijn doel be-
van 19-12, toen ik mijn eer- reikt had.
ste reis naar de Nieuwe Ook een belevenis was de ontmoe-
Wereld. Toegon. De zestiende ting met mevrouw Roosevelt. Een
juni stapje ik in een vlieg
tuig, dat mij j.iaar Ierland bracht,
waar de vliegboot mij wachtte, die temidden van al haar bezigheden als
rika. Het was mijn eerste reis door schryvingen het licht te geven i
de lucht.
Op het vliegveld van Ottawa vond
ik mijn dochter met twee kleutertjes,
haar reizen door een groot deel 1
de wereld, maar die bovenal de toe
gewijde, zorgzame echtgenote
die wel wat onder de indruk waren die alles in het werk stelde om het
van het grote ronkende gevaarte dat lijden van haar Franklin te verzach-
mij had gebracht. Ook Mackenzie ten en die, waar hij tengevolge van
King, de Canaidese minister-presi- zijn lichamelijke toestand niet alles
dent, die zich «en oprecht vriend van uit eigen aanschouwen kon kennen.
5 land had betoond en die Juliana hem steeds nauwkeurig op de hoogte
in veel opzichten
behulpzaam \ras
geweest, was .'ter
begroeting aan
wezig. Onbe
schrijflijk was de
vreugde van. het
wezrein. Wat. ge
noot ik d'aarna
van de a?irdige
woning van J-ulia-
na in het Rock-
cliffe Part:, te
midden van bos-
terrein bovOn een
klein meertjie. Ju
liana en hatfr ge
zelschap gasten
daar net in. Mar
griet kon >er niet
meer bij eif! voor
dat zij kwam
werd dan ciok een
groter l^anjihuisje
hield van wat zij
betrokken aan de Acacia Avenue.
Ik meen, dat ik bij de Athlones op
Government House geslapen heb;
overdag was ik bij Juliana.
Spoedig' namen wij de nachttrein zoeking hier i
naar Lee, Massachusetts. Daar had geven, al zou
Juliana pen landhuis gehuurd, met op den met hun drukke en afwisselende
het bijtieittirende terrein een bunga- program veel te vertellen zijn. Ik
low voor mij- Hier ontving ik veel«- wil alleen nog noemen, dat ik ont-
mensen.
Toen ik na het
weekend op Hy
de Park een offi
cieel bezoek
bracht in Wash
ington en op het
Witte Huis logeer
de, nam ik deel
aan een perscon
ferentie van de
president en aan
één voor de vrou
welijke leden van
de pers van me
vrouw Roosevelt.
Beiden maakten
de conferenties
aangenaam en ge
makkelijk voor
mij. Ik kon hun
beider talent be
wonderen bij het
beantwoorden van de hen gestelde
vragen en bij het geven van leiding
aan het gesprek.
Ik zal niet bezwijken voor de ver-
reisbeschrijving te
r die twee maan-
vangen werd op het Capitool t
Na kc Kte tijd bezocht President toespraak voor het Congres hield, dat
Rooseveït ons daar; hij was toen
vergezel! 1 van Martha van Noorwe
gen, dig.- vaak bij hem vertoefde.
Spoedig zouden wij met de kinde
ren de i;asten zijn van hem en me
vrouw R oosevelt op him buiten Hyde
Park. Voor Juliana was dit alles niet
nieuw, Zij had reeds een of twee
reizen ifloor Amerika gemaakt, op
uitnodifgting van de president; zij was
bij hemi geweest, ook om boodschap
pen va.n mij over te brengen, en
voelde zich dus reeds geheel thuis
op Hyilie Park en vertrouwd met de
mensen en de omgeving en met „the
President Roosevelt mij voor
marine een duikbootjager aanbood
en tenslotte dat hij mij per boot
meenam naar Mount Vernon, waar
zich het huis en het graf van Wash
ington bevinden. Ik legde op dit graf
een krans, evenals op dat van de on
bekende soldaat op het Arlington
kerkhof. Bij onze ambassadeur vond
een grote ontvangst plaats waar ik,
evenals bij de president, talrijke in
teressante personen ontmoette.
Bijzondere herinneringen bewaar
ik aan de receptie van de Nederland
se kolonie in New York. Nog zie ik
way of life". Voor mij
alles allen voorbijkomen, het eerst hen
en de ontmoeting met Presi
dent e n mevrouw Roosevelt was een
beleve nis. Toch had ik bij de eerste
ontmoeting met hem sterk het ge
voel >een oude vriend te begroeten,
zó hal 'telijk waren zijn gevoelens voor
Nede* land en ook voor Juliana, Bern-
harcL en de kinderen en mij.
Mij in bewondering en grote waar-
derin g waren niet alleen gaande
gema >akt door de correspondentie met
hem en de boodschappen die hij mij
zond, doch wellicht nog meer door
zijn „fire-side chats" (die ik ge-
regé lri om drie uur 's nachts in Stub
bing s kon beluisteren) én zijn staats
manschap, eerst als sympathiserende
op onze zaak gericht, daarna als
bondgenoot in de strijd. Bij de ken
nismaking met hem kwam men on
der de indruk van zijn krachtige
persoonlijkheid, zijn wilskracht en
tan ie volharding, een kracht die met
nai ne gestaald werd door zijn moe-
dij jarenlang dragen van de gevol
gen van de kinderverlamming die
hem had getroffen. Een ontmoeting
mjnt Roosevelt gaf de zekerheid, dat kweken van „goodwill"
hi(j nimmer zou wijken of een zaak 'and in de nieuwe wereld
zd u opgeven die hij rechtvaardig deel
aü.-htte en dat hij in de strijd daarvoor
die behoorden tot zee-, land
luchtmacht en helemaal
vóór de officieren van de marine,
mevrouw Doorman, de weduwe van
de in de slag in de Javazee gesneu
velde schout-bij-nacht.
New York was een belangrijk
centrum voor onze strijdkrachten en
zo was er dan ook een groot en druk
bezocht tehuis voor onze varensge
zellen. Natuurlijk ging ik hierheen.
De ontmoeting daar met onze zee
varenden, die zoveel voor onze oor
logvoering betekenden, maakte die
pe indruk op mij.
Teruggekeerd te Lee. waar Juliana
en haar gezelschap gebleven waren,
wachtte mij nog een plechtigheid,
namelijk de uitreiking van onze vlag
aan de marine-luchtvaartafdeling
en die van het vaandel aan onze
luchtmacht, beide voor de opleiding
Enkele malen was Prinses Juliana
gast van het echtpaar Roosevelt
tijdens haar verblijf in Canada. Het
Neder-
ran de taak die Juliana op ha.
schouders had genomen.
in de Verenigde Staten gestationeerd.
Van Lee reisden wij naar Ottawa,
waar ik een officieel bezoek van en
kele dagen bracht.
Gedurende mp verblijf kon Bern-
hard nog even overkomen voor een
bezoek aan Juliana. In Ottawa nam
ik afscheid van Juliana en de kin
deren en vertrok toen naar Montreal,
waar ik de grote Nederlandse kolo
nie ontving, waaronder veel zeelie
den waren. Van hier reisde ik naar
Engeland terug.
De rol can Juliana
MISSCHIEN zijn er lezers,
die de gedachte hebben,
dat Juliana de jaren van
haar ballingschap vrijwel
uitsluitend heeft gewijd
aan de opvoeding van haar kinderen.
Een begrijpelijke gedachte op zich
zelf en ook, omdat van haar verrich
tingen in het verre Canada niet zo
heel veel doordrong tot het bezette
vaderland. Maar zo was het bepaald
niet. Vanzelfsprekend besteedde zij
veel aandacht aan de kinderen, maar
daarnaast stelde zij veel tijd en
werkkracht in dienst van de „goede
zaak". Haar huis was een haven en
bunkerstation voor onze strijders van
marine en koopvaardij. Met een
open hart hoorde zij van hun moei
ten en zorgen en met een krachtige
geest inspireerde zij ze tot nieuwe
daden voor de zaak der vrijheid. La
ter. toen zij de regering aanvaardde,
zeide zij zich ten doel te stellen eer.
rots temidden der woelige baren te
wezen. Tijdens haar ballingschap be.
wees zij dit te kunnen zyn.
Naast haar bezielend contact met
onze strijdkrachten over de Oceaan
was er dat met onze kolonies in Ca
nada en de Verenigde Staten en de
overgekomen Nederla-ders. Zij deed
hier het hare om de vuren brandend
te houden. Voorts was er haar Rode
Kruiswerk zij gaf leiding aan het
door haar in het leven geroepen Ne
derlandse Rode Kruis buiten het va
derland. De stoel in Den Haag, die zij
van haar vader overgenomen had,
mocht haar ontnomen zijn, haar ac
tiviteit als voorzitster ging door.
Dan zy nog vermeld haar werk om
de goodwill voor Nederland alom en
met name in Canada en de Verenig
de Staten te handhaven en te ver
sterken in oorlogstijd één van de
belangrijke taken haar geven van
voorlichting omtrent de tirannie en
de nood in het vaderland, alsmede
omtrent het groeiend volksverzet
haar optreden in Suriname en de Ne
derlandse Antillen. Groot was haar
ontroering toen zij met haar vlieg
tuig dit gebied binnenkwamdaar,
onder haar, lag vrij Nederlands ter
ritoir, eindelijk was zij weer „thuis".
Het was geen eenzijdige emotie. Ge
zegd mag worden, dat haar komst
de banden met de militante bevol
kingen in de West heeft versterkt.
Dank zij Juliana hadden wij over
de Oceaan een middelpunt voor het
strijdend Nederland, een middelpunt
waar kracht van uitging. En een
krachtige pleitbezorgster voor ons
volk bij twee onzer belangrijkste
bondgenoten. Niet gering was mijn
ontsteltenis toen ik bij mijn terug
keer naar Engeland in Ierland de
vlaggen halfstok zag hangen. Bij na
vraag bleek ons, dat George Kent
even tevoren bij een vliegtuigonge
luk om het leven was gekomen.
Terug op Stubbings kreeg ik ein
delijk de reactie op de doorstane
spanningen van de laatste jaren. Daar
kwamen nog bij de vermoeienis van
de volbrachte reis en de gevolgen
van het feit, dat tengevolge van het
stijgen en dalen bij het vliegen mijn
trommelvlies ietwat ingedrukt was.
Dit laatste werd geconstateerd door
een Nederlandse oorarts bij onze bri
gade, die ik raadpleegde. Ik moest
hem, waar ik voortdurend leed aan
duizeligheid en mijn krachten uit
geput waren, beloven gedurende zes
weken slechts halve kracht te sto
men. Die belofte heb ik gehouden en
gelukkig waren aan het eind van die
tijd de minder prettige gevolgen van
een en ander overwonnen.
Margriet
T N de herfst van 1942 werd ik op
I aandringen van mijn schoonzoon
I getest op vliegen, teneinde zeker-
L heid te hebben of ik in die winter
naar Ottawa kon gaan om mijn
nieuwe kleinkind te begroeten. In te
genstelling tot 's zomers, moest men
's winters op zeer grote hoogte over de
Oceaan vliegen. Tot mijn teleurstelling
kwam vast te staan, dat mijn „pla
fond" op drieduizend meter lag en dat
nog maar voor enkele minuten. Ik
moest dus afzien van mijn vurige
wens bij mijn dochter te zijn. Geluk
kig kon Bernhard gaan. Ik moest weer
geduld oefenen tot de lente of de
vroege zomer.
Net bijtijds voor de geboorte was
Bernhard in Ottawa aangekomen. De
Canadese regering Rad de voorko
mendheid gehad een regeling te tref-
Ver van hun vaderland groeiden Beatrix en
Irene op, maar alles werd gedaan om hun
jeugd zo gelukkig mogelijk te maken. Jammer
dat vader zo weinig thuis kon zijn
fen, waardoor de kamer
in het ziekenhuis van Ottawa, ct al- ""^feMheid'
thans de kamer waarin het kind ge- had
boren zou worden, op dat tijdstip tot
exterritoriaal grondgebied werd ver
klaard. Dit om te voorkomen, dat het
de Canadese nationaliteit zou hebben.
De grondwet van Canada bepaalt na
melijk, dat ieder die in Canada ge
boren wordt de Canadese nationaliteit
heeft.
Groot was mijn vreugde, toen Bern
hard mij op 20 januari om ongeveer
twee uur 's nachts Engelse tijd de ge
boorte van een dochter telefoneerde
en mededeelde, dat moeder en kind
het goed maakten. De ouders beslo
ten het kind Margriet (voluit Mar
griet Francisca) te noemen, naar de
margriet, die wij als verzetsteken
droegen en onze koopvaardijvloot uit
te nodigen als haar peet op te treden.
Dit aan onze koopvaardijvloot mede
te delen was mijn taak: mijn kinde
ren hadden mij namelijk gevraagd
-leze bekendmaking vanuit Londen te
doen, waardoor ook op zee veel meer
schepen bereikt konden worden dan
vanuit Ottawa. Die morgen reeds om
zeven uur liet ik contact opnemen met
Radio Oranje en verzocht ik het be
richt van het peetschap van de koop
vaardij om te roepen. Door een mis
verstand kwam .dit bericht evenwel
niet door. Die morgen was er een
grote uitreiking van onderscheidingen,
waarbij vele opvarenden van de koop
vaardijvloot aanwezig zouden zijn.
Zoals zo vaak, vond ook deze bij
eenkomst plaats tijdens een bombar
dement van Londen. Het was nu nood
zakelijk na de uitreiking de aanwezi
gen mede te delen, dat het mij een
voorrecht was aan onze koopvaardij-;
vloot namens de ouders bekend te ma
ken, dat Margriet hun petekind was.;
Later verzocht de koopvaardij de mar-
griet ale onderscheidingeteken te mo-;
gen dragen.
Op 21 januari 1943 gaf ik voor de
radio een toelichting op de keus van
de naam Margriet:
„Het is de bedoeling der ouders door
de keus van deze naam een band voor
het gehele leven te leggen tussen ons
thans zo zwaar beproefde volk in de
bezette delen des Rijks en de jong
geborene
Wie herinnert zich niet de in de
meimaand ontluikende margrieten op
weide en veld, die ieder jaar opnieuw
de herinnering aan al dat lijden en die
smart van die verschrikkelijke mei
dagen van 1940 met hun blankheid
overkleden, ons fluisterend over een
betere toekomst.
Doch bovenal is deze naam een eer
biedige hulde aan de nagedachtenis
Vein onze helden te land en ter zee,
waar ook ter wereld gevallen, en aan
hen, die als martelaren het leven lie
ten voor de zaak des vaderlands.
Hun nagedachtenis leve voort, niet
alleen in ons aller harten, doch óók
door dit nieuwe, grote geluk, dat God
mijn kinderen schenkt.
Moge het Margriet spoedig gegeven
zijn in haar vaderland, temidden van
haar volk, op te groeien en, gelijk
haar bloeiende naamgenoten op het
veld, een levende en zich steeds ver
nieuwende hulde te zijn
aan allen, die het grote
offer brachten, dat eens
het zaad zal blijken te
zijn, waaruit een waarlijk
vrij en groot vaderland
en Rijk zullen voortko
men."
Ik bleef die winter
lang alleen op mijn een
zame post. Bernhard had
een uitnodiging ontvan
gen van maarschalk
Montgomery om een be
zoek te brengen aan
Egypte en de landen aan
de zuidkust van de Mid
dellandse Zee, die kortge
leden het krijgstoneel
waren geweest. Hij was
voornemens na zijn ver
blijf bij Juliana aan die
uitnodiging gevolg te ge
ven. Alles was voor de
reis gereed, toen hij de
dag tevoren de bof kreeg
en deze veertien dagen
bij Juliana moest uitvie
ren alvorens te kunnen
vertrekken. Omstreeks
Kerstmis waren de kin
deren begonnen, prompt
gevolgd door Juliana, die
Bernhard weer aanstak.
Het vliegtuig waarmee hij
de reis had moeten maken
verongelukte, waardoor
hij anders ging denken
over de onwelkome sto
ring van zijn plannen en
hij deze tenslotte met
dankbaarheid aanvaard
de. Gelukkig bracht het
vliegtuig dat hij nu nam
hem veilig eerst over de
oceaan, daarna over de
woestijn naar Egypte en
vervolgens, nadat hij alles
gezien had van het toneel
der geallieerde overwin
ning, terug naar Londen.
Wij waren dankbaar de
Juliana leiding te zien, die hem door zijn
de zijnen bewaard
Blij samengaan in
Wilhelmina bracht a
1942). De Koningir
:en donkere tijd: het eerste bezoek dat Koningin
m haar dochter en kleinkinderen in Ottawa (zomer
draagt de Margriet, Prinses Juliana het V-teken.
De tclevisiesccties van de KRO en dc Vlaamse omroep NIR hadden
al enige tijd het plan om op verschillende punten tot samenwerking in
programma's te komen en nu is een eerste overeenkomst bereikt.
Deze betreft een gezamenlijke quiz. die voorlopig driemaal de aether
Ingaat en in Nederland en België tegelijk op het beeldscherm komt onder
de titel „Tele-dubbel".
In een persconferentie, met KRO en NIR te Roosendaal gehouden,
werd ons verteld dat dit de eerste stap is, maar dat er nog meer zullen
volgen. Men denkt vooral aan culturele programma's.
De nogal breed opgezette quiz Tele-
dubbel is gepland voor drie zondag
avonden t.w. 3 mei, 31 mei en 28 juni.
U weet dan meteen, dat dit KRO-avon-
den worden.
Het ligt wei y
mers komen een hobbyist en een sport
man aan bod. In de eerste ronde zal
het wordt een schakelprogramma!
in de Bussumse studio de hobbyist wor
den ondervraagd cn in België de sport-
eigen smaak de zondag-
ieder mnp-f
avondprogramma's zullen vullen. De worden gesteld
KRO doet het met huiselijke gezel
ligheid. de NCRV denkt aan muzika- w
le programma's een goed televisiespel v?l°r„ii,re*e
en documentaires op film.
Zowel de KRO als de NIR hebben elk
drieduizend gulden beschikbaar gesteld
voor prijzen bij deze quiz, het mag dus
weer een lieve cent kosten. Als deelne-
vanavond
Bernard Haitink dirigeert het Radio
Filharmonisch Orkest, dat tussen 7.40
en 8.30 uur optreedt in het program
ma „Populaire klassieken" van de
KRO. Vandaag: Mendelssohn en
Grieg. Van de laatste het pü
Bussum bij de vijf vragen die hem
rden gesteld er een mist. komt de
Belg aan de beurt. De prijs voor deze
avond bestaat uit duizend gulden.
gewonnen, dan blijft
het geld staan voor de tweede serie.
Als quizmaster voor de KRO treedt
Jan Blaaser weer op. in Brussel komt
Paul van der Velde het spel leiden. In
Nederland is NIc Notten producer cn
Jos van der Valk regisseur, in België
z(jn dat reap. Paul van Dessel en Chris
Betz.
■F*
biedt, i
ven voor de kijkers, maar een novum
is wel, dat twee landen bij een spel
samenwerken.
De drie weermannen
in de N.C.R.V.-quia
Al kent U ze misschien niet van ge
zicht. toch komen ze. wanneer U een
!,t, ttelevisietoestel bezit, dikwijls met stem.
Bram Boelee solist ha°d en arm in Uw huiskamer
niet erg vergissen,
komst niet graag.
Ja. we bedoelen de drie
nen", die voor de NTS om beurten het
w ,4U4tt weerbericht verzorgen. Als U vanavond
^Met Plein 8 uur 13" opent de VARA kijkt, ontmoet U ze alle drie in dc quiz
is. Aansluitend Albert van Dalsum':
voordracht uit het boek ..Jezus in
zijn tijd" en om 9.30 uur optreden van
de Ierse zangeres-harpiste Mary
O'Hara
op dat uur het avondprogramma, dat
verder vermeldt: op 9.30 uur het
spelletje ..Hel hangt aan de muur cn
het tikt" en tussen gezellige muziek
om 10.40 uur herinneringen uit de
loopbaan van Jan Lemaire. die 75
jaar is geworden.
Johan Bodegraven „Plus of r
;n we hun op onze beurt „zonnig
en weinig tegenwind" toe-
TIPS
Programma voor zondag
uit het buitenland
Voor ernstige muziek kunt U als ge
woonlijk terecht bij de Britse zender
464 m„ waar tussen 8.55 en 10.45 uur
hol BBC-symfonieorkest, ditmaal ge
dirigeerd door Nino Sanzogno. com
posities van Petrassi (pianoconcert,
solist Pietro Scarpini) en Hartmann
'6e symfonie) uitvoert,
Romantische werken van Rimsky-
Korssakow, Auber. Riege c a. worden
via de Duitse zender 88.3 MHz tussen
19 en 19.40 uur gespeeld door het
Keulse Omroepsymfonieorkest, ge
leid door Franz Marszalek.
0.20 Gram; 11.10 Zlgeunerorfct
S.1S De tijen. KHO
de oude licht cn camera
VARA: tenor Louis Moi
jr: NTS 20.0» Journ en
20 Zendtijd politieke parujen.
20.10 Zendtijd politieke par-
10.37 Sportprngr; 20.57 Voet-
",27 Herdenking v. d.
tskapelle. Dresden.' o.l.v. Franz Korv-
ichny. III. Nicolal Rimsky Koraakov.
erture Russisch Passteest
ire de la Suisse Romanda o.l.v. Er-
Anaermet. IV. Sergei Rachmanlnov.
r piano en orkest op eci»
igantni op. -13. Julius Kit.
'hllharmonlsch Orkoat vaa
