CHRISTELIJK
Colovinyl
LADY ISABELLA
Ritmisch zingen der
psalmen in discussie
Wat doet de Hervormde Kerk
met haar tucht?
F» U ROL
Een woord voor vandaag
Kanttekening
RDTER5EPT KH
Eerste S.S.R. Uniecongres
te Rotterdam
East Lynne
Oude vraag leefde weer evert op:
Verbetering of verschraling
J'ERWIJL rr in vrijwel alle
kerkelijke bladen geschreven
wordt over het Dichterspsalter,
die de oude berijming wil gaan
vervangen, is even tn de her-
vormd-gereformeerde kringen
een discussie opgeleefd over het
wel of met ritmisch zingen der
psalmen.
In Delft had ds. Klüsener het
zingen op hele en halve noten
ingevoerd. Dit werd aangekon
digd in het „Gereformeerd
Weekblad" (Uitg. Bout). Het ci
teerde ds. Klüsener die hierdoor
weer terug wilde vallen op het
oude. Een lezer win het blad, die
met het ritmisch Zingen geen
weg weet, schreef een ingezon
den stuk, dat o.i. de mening
weergeeft van een aantal een
voudige. niet al te muzikale zan
gers, ook buiten de Gerefor
meerde Bond en buiten de Her
vormde Kerk. De schrijver van
de brief stelt voorop dat het rit
misch zingen iets bijkomstigs is
en het niet in het principiële
vlak getrokken moet worden:
de psalmen een gans andere inhoud
hadden. Ds. Klüsener moet maar
eens bewijzen, dat bijv. ook maar
ergens in de 17e eeuw nog ritmisch
gezongen werd. Heel oppervlakkig
concludeert hij: men zong op hele
en halve noten. Wie? Onze groot
ouders? Geen sprake van! In de
18e eeuw soms? Geen sprake van!
Alles met de uitzonderingen daar-
De kerkgeschiedenis van ons
land geeft juist een heel ander
beeld! Er zijn zeer vele kerkcraads-
verslagen. vooral uit de 18e eeuw,
waarin gesproken wordt over vre
selijk geharrewar over het extra
langzame zingen der psalmen, het
geen alleen denkbaar is bij arit-
misch zingen (Westkapelle 18e
eeuw bijv.).
Als ds. Klüsener zich dus beroept
op het oude, laat hij er dan bij
zeggen, dat hij het primitieve be-
i der psalmzingerij in ons land
"ïelt en laat hij erbij aanteke-
dat dit maar heel kort ge
duurd heeft en slechts tijdelijk
betekenis heeft gehad. Dat men bij
herdrukken en zelfs in 1773 toch
de oude melodieen afdrukte is
hiermede niet in tegenspraak. La
ten muziekhistorici dat maar uit
zoeken. Maar historisch staat als
een paal boven water, dat die zgn.
oude muzieknotatie nog steeds
werd herdrukt toen er al lang
geen sprake meer was van ritmisch
zingen en wel de hele 16e, 17e, 18e
en 19e eeuw door!
Dit alles zou nog niet belangrijk
genoeg zijn om er over te schrij
ven, ware het niet, dat er nog
twee andere dingen mee verbonden
zijn. De eerste is: laten wij toch
goed bedenken, dat een lied tijdens
de eredienst iets totaal anders is
dan een achteloos gezongen of ge
floten wijsje op straat of dat via
de radio wordt beluisterd. Ik wil
niet zeggen, dat ritmisch zingen
het brengen van de wereld in de
kerk betekent. Maar men is er
daarmee toch dichter bij dan bij
het eerbiedige aritmische zingen.
hoofd te leren* Toen Ik jong was,
werden btf ons thuis en ook wel
bij andere gelegenheden, zelfs on
der het werk. psalmen gezongen.
Goed. dat zal dan voor de smaak
van velen dan wel overgeestelfjk
*Ün geweest, maar wij hadden er
wat aan. De jeugd die de psalmen
ritmisch leert zingen zingt geen
psalmen meer zonder boekje! Dal
kan zij ook niet. want die melodie
en zijn niet te onthouden!
Wie dit niet gelooft, neme de
proef. Men late eens iemand, die
heel wat psalmen kent, de melo
dieën zingen (of, als men zich cr
voor schaamt: fluiten) van de vol
gende psalmen: 1, 17, 23. 24, 25. 26,
29, enz. enz. Men kan de proef ook
nemen, door deze psalmen ritmisch
t^ laten zingen door jonge mensen
wanneer zij geen boekje bij zich
hebben. Het resultaat is aller
bedroevendst en geen wonder
Wie kan nu uit zijn hoofd ont
houden, dat bij psalm 1 er eerst
vijf hele noten komen, dan twee
halve en ten slotte drie hele. enz
enz.? Of dat de vijfde versregel
met een halve noot begint (wat
ontzettend lastig is bij gemeente
zang»? En moeten wij dan maar
het pad opgaan, dat zovelen be
wandelen, nl. bij voorkeur maar
psalmen kiezen, waarbij de rit
mische melodie wel goed in 't ge
hoor ligt en dus onthouden wordt,
zoals bij psalm 65 'aan het begin
van iedere versregel een hele noot
en dan enkele halve enz.)? Ik
vind dit alles een verarming en
verschraling, die zeer te betreuren
Passen niet
E™!
•n ander behoeft ons niet te
wonderen, want de meeste
'berijmde» psalmen passen niet bij
de melodie Bij langzaam en arit-
misch zingen is dat natuurlijk geen
groot bezwaar. Daar hoort men het
nauwelijks of helemaal niet. Maar
bij het ritmisch zingen ziet men
er zelfs geen been in. om een regel
met slepend of vrouwelijk rijm te
doen eindigen met respectievelijk
een halve noot gevolgd door een
hele! Voorbeelden: psalm 76, 90, 109.
Dan krijgt de onbetoonde letter
greep het muzikale accent, hetgeen
vanzelfsprekend foeilelijk is en
dwars tegen alle taal- en stijlgevoel
ingaat. Dat dit het aanleren van
de melodie sterk bemoeilijkt, be
hoeft geen betoog.
i ik.
Niet te onthouden
van de psalmen. Hoe kan dat?
Bevorderen die „frisse melodieën"
en dat „vrolijke zingen" niet de
aandacht der jeugd? Mijn ervaring
is: even maar en dan is ook daér
het nieuwtje weer van af en vraagt
men iets dat nóg weer meer sen
satie geeft. Ga dit pad maar op en
op *t laatst zal het dolste niet meer
dol genoeg zijn.
Maar hoofdzaak Is toch wel. dat
geen gewoon mens in staat is die
rare. ritmische melodieën uit zijn
1961 werpt schaduw op Hervormde toogdag
de Hervormde Vrt
dat de meeste vrou
zien als hardheid
wen Dienst, zei
en tucht te veel
liefdeloosheid.
(Van een onzer verslaggevers)
Men kan beslist niet zeggen, dat
de organisatie van Hervormde ge- Ds. Krop verklaarde, dat de kerken
meenteleden In Dienst der Kerk1 h!'nHh!!'l0?£erde, «ezindte de tucht
handhaven a» om de ongehinderde dooi
niet voldoende bekendheid heeft I werking van het evangelie, en b) te:
gegeven aan haar op handen ziinde i *'llle van ,de h?>l'gheid der gemeente. Het
J laatste achtte hij een gevolg van doperse
invloeden in het calvinisme. En dat is
tevens de oorzaak waarom men thans
in de hervormde kerk (en ook wel
andere kerken) zo met de tucht zit.
Het antwoord op de talrijke bij dit
onderwerp opduikende vragen indien
het al gegeven wordt moet
18 maart verwachten.
Volstaan wij met de mededeling, dat
aan de toogdag voorafgaat een bijeen
komst in de Westerkerk te Amsterdam
dinsdagsavonds waar prof. dr. H.
Jonker en dr. J. J. Buskes spreken over
het thema „de moed om hervormd te
zijn". De heer C Lebblng, voorzitter
In Dienst der Kerk, die 's middags de
jaarvergadering van deze organisatie
leidt, opent de bijeenkomst: mevrouw
Beversluis spreekt het slotwoord.
Voor het eerst doet namelijk de Her
vormde Vrouwen Dienst mee met In
Dienst der Kerk De H.V.D.,
logstijd ontstaan als schakel in het werk
van gemeenteopbouw, heeft steeds ge
tracht om de vrouw haar kerkelijke
plaats te geven.
Nooit heeft de vrouw in de kerk in volle
zin meegewerkt. Niet alleen gezien (tot
voor kort) de onmogelijkheid om in
het ambt te staan, maar vooral omdat
de vrouw niet voldoende geleerd heeft
mee te denken in de problemen, moei
lijkheden en mogelijkheden van de
kerk.
H.V.D. stimuleert dit mee-denken. Waar
samenwerking met mannen mogelijk is
gelijk bij de toogdag van I.d.d.K.
doet H.V.D. graag mee. De verwach
ting is dan ook gewettigd, dat de toog
dag te Amsterdam niet minder zal
slagen dan de voorgaande toogdagen
in Deventer. Apeldoorn en Kampen,
nu ook de vrouwen aanwezig zijn.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Ouddorp, Z.H R T.
Huizinga te Nieuw Beijerland; te Vrees
wijk: H. N. van Hensbergen te Renkum;
te Sluis (toez.i: en St. Anna Termuiden
'toez.): C. Balk, vicaris te Exloërmond.
Bedankt voor Bodegraven ivac.-J. C.
Terlouw: A. den Hartogh te Amersfoort.
Benoemd tot vicaris te Hattum met
spec, opdracht voor de Hezenberg: R.
Poo'
I Huidgenezing
Huidzuiverheid - Huldgeiondhoid
Puistjes verdrogen door Purol-poeder
Verbreding basis
van het I.K.O.S.
De basis van het werk van de Fede
ratie I K OS. (Interkerkelijk Overleg in
Schoolzaken) is aanzienlijk versterkt,
nu het hoofdkwartier voor Nederland
van het Leger des Hells besloten heeft
met ingang van 1 maart 1959 toe
treden tot het I.K.O.S.
Deze toetreding is tot stand gekomen
na langdurige besprekingen tussen het
hoofdkwartier van het Leger des Heils
en het hoofdbestuur van de Federatie
I.K.O.S.
Van het I.K.O.S. maken nu, naast het
pas toegetreden Leger des Heils, deel
uit: de Nederlandse Hervormde Kerk,
de Evangelisch Lutherse Kerk, de Re
monstrantse Broederschap en de Doops
gezinde Broederschap, terwijl de Neder
landse Protestanten Bond in federatie
verband samenwerkt.
woensdag 18 maart te
Amsterdam waar de vraag aan
de orde komt wat de Hervormde
kerk met haar tucht doet. Reeds
kort na de toogdag van verleden
jaar te Deventer werden datum en
onderwerp al bekendgemaakt. Se
dertdien is er geen enkel nummer
van het maandblad In Dienst der
Kerk verschenen of het onderwerp
is van enige zijde belicht.
In alle toonaarden heeft men de lof,
maar meestal de blaam van de tucht
gezongen, en men vraagt zich af wel
ke nieuwe gezichtspunten de twee
hooggeleerde inleiders (prof. Van Ru-
Ier en prof. De Graaf, beide uit
Utrecht) op 18 maart nog naar voren
kunnen brengen, en hoe men in de
vijf secties met vrucht dit netelige
onderwerp zal vermogen te benade
ren.
Intussen is dit geen reden om niet over
de tucht te gaan spreken. Dat heeft ds.
M. A. Krop (studentenpredikant te Gro
ningen en synodaal gedelegeerde voor het
werk van I.d.d.K.» op een te Utrecht ge
houden persconferentie uiteengezet.
Het onderwerp „tucht" houdt eigenlijk
alle reformatorische kerken bezig, maar
inzonderheid de hervormde kerk. Immers,
er is een traditie op dit gebied in Neder
land, die soms tot roem, soms tot schade
Na de kerkelijke ontwikkeling in de 19e
eeuw bevindt de hervormde kerk zich
in een merkwaardige positie. Rechts
van haar de kerken der gereformeerde
Sezindte. die de tucht kennen en haar
eoefenen en die om des gewetens wil
tot samengaan met de hervormde kerk
niet kunnen komen, omdat deze kerk
geen tucht oefent.
Aan de linkerzijde remonstranten, luthe
ranen, doopsgezinden e.d., die zich met
bezorgdheid afvragen wat de hervorm
de kerk straks gaat doen (wanneer zij
in 1961 zal overgaan tot het in prac-
tijk brengen van de tucht). Is haar
oecumenisch elan wel oprecht wanneer
zij dit doet? Zal zij niets anders worden
dan een wat ruimere gereformeerde
kerk?
Dit zijn nu juist de vragen waarmee de
hervormde kerk ook zelf zit. Toen ir
1951 de nieuwe kerkorde werd aanvaard,
bepaalde men, dat de oefening van de
leertucht tien jaren zou worden opge-
s£tort; het einde van dit tijdperk komt
tfflns in zicht.
.egt artikel 10 van de 'kerkorde,
dat „de kerk weert al wat haar belijden
weerspreekt". Op het eerste gezicht lijkt
het dus heel simpel. Ieder, die afwijkt
ran de belijdenis, zou uit het ambt ont<
:et moeten worden; de leertucht richt
:lch namelijk allereerst tegen ambtsdi
gers. Er waren indertijd dan ook vi
schillende hervormden, die in artikel 10
het middel zagen om de vrijzinnigen
de dijk te zetten.
Maar nader beschouwd, formuleert
tikel 10 toch niet precies hoe deze belij
denis luidt. De terminologie laat nogal
wat ruimte voor verschil van opvatting
open. Moet men „de belijdenis der va
deren" naar de letter nemen of „in geest
en hoofdzaak"? Als het laatste waar is,
zal de tuchtoefening niet eenvoudig zijn.
Bovendien: op welke wijze, met welke
middelen moet er tucht geoefend
kand. te Nieuw-Buinen
GEREFORMEERDE KERKEN
Krimpen aan de IJssel en
zenveldt,
isterdam.
en naar Utrecht-Oost <vac-
Andeli. P. Heinen te Noord-
Krimpen j
Aangenoi
H. W. H v
wiik-binnei
Beroepbaarstelling: Ds. P W. Martijn,
voorheen Ned. Herv. predikant te Dork-
werd. is door de classis Groningen na
gehouden col. doctum toegelaten tot de
Dienst des Woords en der sacramenten.
Ds. Martijn is terstond beroepbaar. Zijn
adres is Paterswoldseweg 162a, Gronin
gen. tel. 05900—29758.
Examens: Aan de Theologische Hoge
school zijn geslaagd voor het kand.ex. de
heren K. Bisschop. Bergsingel 225,
Utrecht en W. ten Kate, Wilhelminapark
41, Utrecht.
Petrus, de haan zal heden niet kraaien, eer gij drie maal
geloochend zult hebben, dat gij mij kent," zei Christus tegen
een van zijn drie beste vrienden. Petrus zelf heeft heftig tegen
geprutteld; de andere discipelen hebben waarschijnlijk alleen
maar verbijsterd gekeken.
Onze trouw vandaag is geen garantie voor morgen. Ergens
zegt Christus, dat we ons niet al te zeer zorgen moeten maken
om de dag van morgen, omdat iedere dag voldoende heeft aan
zijn eigen kwaad. Achter deze uitspraak staat niet een geest van
laat-maar-waaien, maar de wetenschap, dat iedere dag op
nieuw een geloofsbeslissing vraagt. Ik kan vandaag geen ge
loof voor morgen verwachten. Daarom kan ik de moeilijk
heden van morgen ook nog niet onder ogen zien; maar ook heb
ik daarom vandaag niet de garantie dat ik niet morgen met
Petrus de Heiland zal verloochenen. Eigenlijk gaat de Heiland
nog verder. Hij spreekt niet over morgen, maar over heden.
God verbloemt de zonden van zijn kinderen niet in de bijbel.
Zijn beste vrienden worden ons getekend als zondige mensen,
omdat Christus ons duidelijk wil laten zien, dat wij altijd
geneigd zijn tot zondigen. De Heiland verwacht zelfs van Zijn
vrienden niet, dat zij zondeloos zijn, maar Hij vraagt wel van
onsdat wij erkennen, dat wij geneigd zijn tot alle kwaad en
dat wij onze schuld steeds belijden.
Spit, Spierpijn
en reumatische pijnen
wrijft U eveneens weg met
NEUTRALISATIE
1AE Westduitse regering heeft het snijden
-L' 1J..IJ rlniltov.
i alle banden, die de West-
Zilveren jubileum
Is. J. A. van Selms
1881 werd geboren, studeeri
Utrecht. Hij werd in 1909 te Grijpskerke
in het ambt bevestigd; in 1917 vertrok
hij naar Dedemsvaart en in 1922 kwam
hij in Nijmegen, waar hij werkzaam is
geweest tot aan zijn emeritaat op 1 april
1949 In Nijmegen is de jubilaris nog
Ms n&t k.ee£-itteel es- f
voor mond- en keelontsmetting V
tekent niet minder dan het door-
NOG WEINIGE DAGEN
Voor de 73ste maal organiseert de
in 1886 opgerichte gereformeerde
studentengezelligheidSver. S.S.R. een
uniecongres waar leden uit de acht
Nederlandse afdelingen zich zullen be
ramen op landelijke aangelegenheden.
Het congres wordt voor de eerste keer
in de geschiedenis in Rotterdam ge
houden en wel op 12 en 13 maart aj.
Minister Cals
opende analytisch
eliem. laboratorium
Minister Cals heeft gistermiddag
.«vm 1 Utrecht het nieuwe analytisch chemisch
den? Ook dit is nog niet vastgelegd. De laboratorium geopend. In zijn openings
vraag komt naar voren of het woord rede zei hij onder meer; „In het alge-
tucht niet belast is door de wijze waar-; meen gesproken is er de laatste jaren
iets daarvan gewaar wordt in zeker een belangrijke verandering
kerken, die de tucht handhaven.
Ter persconferentie viel de plaat
naam Assen, en mevrouw K. Beve
sluis-Van der Brug. voorzitster vi
Advertentie
DUURZAME PLASTIC TEGELS VOOR DECORATIEVE VLOEREN
EEN KLEURRIJK PRODUKT VAN LINOLEUM KROMMENIE
goede te constateren. Zowel in 's-Gra-
venhage als bij de instellingen van hoger
onderwijs leeft de overtuiging dat alle
zeilen moeten worden bijgezet om te
bereiken, dat de inrichting van hoger
onderwijs op peil blijft".
De minister sprak van de vooruitzien
de blik die hem gebleken was uit het in
terimrapport van de commissie van ad
vies inzake de ruimtelijke uitbreiding
van de Rijksuniversiteit van Utrecht,
waarin met name gesproken wordt van
de diergeneeskundige faculteit.
De minister, die zeide als niet-deskun-
dige. niet veel te willen zeggen over het
laboratorium, constateerde wel, dat de
sterke groei van deze tak van weten
schap ook viel af te lezen uit de begro
tingscijfers voor bouw en installaties,
welk'cijfer voor 1949 op 2 tot 2,5 miljoen
was gesteld en intussen reeds is geste
gen tot 6,7 miljoen, waarvan voor tech-
154
Zij was reeds teruggekeerd en bezig, zich te ver
kleden, toen de heren terugkwamen voor het diner.
Mijnheer Carlyle begaf zien naar boven. Gelijk de
meeste mensen die in onnadenkendheid handelen,
was Barbara nu zij de tijd had gehad om te kalme
ren, er aan gaan twijfelen, of zij wel verstandig
had gehandeld door Richard zo hals over kop te ont
bieden Zij legde haar zorgen en twijfelingen aan
haar echtgenoot voor. als altijd haar toeverlaat, wan
neer zij geen uitweg zag.
..Archibald, nu ben ik werkelijk bang, dat ik iets
doms gedaan heb."
„Hij lachte. „Ik vreet, dat ont dat allemaal wel
eens overkomt. Barbara. Wat is het?"
Hij had plaats genomen in een van Barbara's
geliefkoosde lage stoeltjes en zij stond voor hem.
tegen zijn schouder geleund, met haar gezicht iets
achterover gebogen, zodat hij het niet kon zien.
Fijngevoelig als zij was, wilde zij hem niet aan
kijken bij wat zij nu ging zeggen.
„Het is iets dat mij al jaren gedrukt heeft, maar
ik wilde het je liever niet vertellen."
„Al jaren'"
,.Jo herinnert Je die avond. Jaren geleden, toen Ri
chard tn vermomming op The Grove was? Hij
„Welke avond, Barbara" Hij is toch meer dan
eens gekomen."
„De avond eh de avond, toen lady Isabel
wegging van East Lynne". antwoordde zij, niet we
tend. hoe zij het tegenover hem beter moest om
schrijven, en intussen haar hand liefkozend in de
zijne latende glijden. ..Richard kwam na het af
scheid nog weer terug om te vertellen dat hij
Thom had gezien In de Boncnlaan. Hij beschreef
het eigenaardige gebaar, dat deze maakte met zijn
hand. 'erwtjl hij zijn haar naar achteren schudde;
hij vertelde van zijn witte hand en de diamanten
ring. hoe die schitterde In het maanlicht. Herinner
te je dit?"
'Dat gebaar kwam mij heel bekend voor. want
tk had het herhaaldelijk gezien van iemand, die to«i
os> Eest Lynne verbleef. Het heeft me verbaasd.
van
goor ANN LUDLOW
dat Jij het niet herkende. Sinds die avond twijfelde
ik niet al te sterk meer aan de ware identiteit
van Thorn. Ik geloofde, dat hij en kapitein Levison
een en dezelfde waren
Een korte stilte. „Waarom heb Je mij dat niet
strteld, Barbara""
„Hoe kon ik die man noemen tegenover jou en in
die tijd" Later, toen Richard hier was. die winter-
iag met sneeuw, beweerde hij. dat hij Levison kende
en dat hij hem met Thorn samen gezien had; dat
bracht me op een dwaalspoor Maar vandaag, toen
ik De Raaf voorbij kwam in het rijtuig, dat erg lang
zaam reed wegens het gedrang, stond hij daar voor
overgebogen dc menigte toe te spreken cn toen zag
ik hetzelfde gebaar dat ik mi| zo goed herinner
Even zweeg Barbara en mijnheer Carlyle onder
brak haar niet.
„Dc ben ervan overtuigd, dat die twee een en
dezelfde zijn en dat Richard zich op een onverklaar
bare manier vergiste, toen hij zei dat hij Francis
Levison kende Bovendien, wie anders dan hij zou
cich in avondkostuum op de Bonenlaan bevonden
kunnen hebben die avond? Er staan geen huizen,
maar iemand die de verkeersweg wenste tc ver
mijden. kon daar van onze terreinen uit komen en
op die manier West Lynne bereiken Er is immers
bewezen, rlat weet je. dat hij eh het rijtuig
■.egenkwam op de terugweg van mevrouw Jeafferson
en mee terugreed naar East Lynne. Hij moet recht
streeks te voet teruggegaan zijn naar West Lynne
om de postwagen te nemen, zoals bewezen werd, en
het was heel natuurlijk, dat hij dan langs de Bo
nenlaan ging. Vergeef mij, Archibald, dat ik je aan
deze dingen herinner, maa: ik voel me er zo zeker
van. dat Levison en Thorn dezelfde personen zijn.
..Ik weet dat het zo is", antwoordde hij bedaard
In haar verbazing deed Barbara een stap achter
uit en staarde hem in het gelaat. Strenge waardig
heid stond er op te lezen.
„O. Archibald! Heb je dat toen al geweten?
,,lk ben cr pas vanmiddag achter gekomen,
had het nooit eerder vermoed."
„Dat verwondert me. Ik heb er me zo vaak over
verwonderd."
„Ja. ik nu ook. Dill, Ebenezer James en Otway
Bethel (die is vandaag thuisgekomen» stonden voor
De Raaf naar zijn toespraak te luisteren, toen Be
thel hem herkende Niet als Levison; hij was juist
grenzenloos verwonderd, toen hij hoorde dat het Le
vison was Levison. vertelt men, schrok bij de her
kenning en verbleekte. Bethel wilde geen uitleg ge
ven en maakte dat hij wegkwam, maar James ver
telde Dill, dat Levison die Thorn was, die achter
Afv Hallijohn aanliep."
„Hoe wist hij dat?" fluisterde Barbara, ademloos
van spanning.
„Omdat het Ebenezer zelf ook om Afy te doen
as en hij zag Thorn herhaaldelijk in het bos Bar
bara ik geloof nu dat het Levison was, die Hal
lijohn doodde, maar ik zou graag willen weten wat
Bethel er mee te maken heeft gehad."
Barbara sloeg haar handen ineen. „Wat vreemd is
het allemaal!" riep zij min of meer opgewonden
uit. „Mama vertelde me gisteren, dat zij ervan over
tuigd was, dat er de een of andere ontdekking op
handen was aangaande de moord. Zij had een hoogst
deprimerende droom gehad, zei zij. over Richard en
Bethel en nog iemand anders, die zij in de droom
meende te herkennen, maar toen zij ontwaakt was.
kon zij zich hem niet meer herinneren. Zij was erg
overstuur, zij hecht zo veel geloof aan die ellendige
dromen" i
„Men zou zeggen, dat
Het centrale thema zal zijn:'- „De
Vormgeving van het Koninkrijk Gods".
De oud-voorzitter van de A.R.P. zal
officieel het congres openen met
rede waarin hij de practische aspecten
van dit onderwerp zal belichten. Deze
congresdag valt door omstandigheden
dit jaar samen met de verkiezingsdag.
Voor de val van het kabinet was het
onderwerp reeds vastgesteld, maar het
is zeker actueel, want dr. Schouten
spreekt over „De christen en de poli
tiek, these en antithese."
In de avondvergadering ziullen
dr. A. Troost en prof. dr. H. Ber
genia respectievelijk spreken over
de vormgeving van het koninkrijk
Gods naar binnen en naar buiten.
Naast de officiële vergaderingen wor
len er ook huishoudelijke vergaderingen
gehouden waarin onder andere gespro
ken zal worden over het aandeel var
de SSR in de Studenten Zendingsraad
a in de Nederlandse Studentenraad.
Het congres wordt besloten met
ontspannend gedeelte. Het gemeente
bestuur van Rotterdam heeft de congres
leden een uitgebreide rondvaart aan
geboden terwijl in de Grote Schouwburg
van Rotterdam de Studenten Toneelver
eniging „Calliope" onder regie van John
Lanting het stuk van de Oostenrijke)
Frits Hoehwaelder, „Donadieu" op zal
Congres gereformeerde
studenten en academici
In opdracht van de Contactcommissie
van de Vereniging van Gereformeerde
Studenten organiseert dit jaar de af
deling Utrecht een congres voor studen
ten en academici. Evenals de voor
gaande jaren wil dit congres de ge
legenheid geven tot een oriëntering or
enige centrale problemen en tot eer
ontmoeting van alle nog niet gevormde
academici. Tot de sprekers behoren,
prof. dr. L. Doekes, die spreekt over
„Gereformeerde en dialectische
ethiek," prof. dr. J P. A. Mekke:
over „Geloof en sexualiteit"dr. J. F
van de Fliert over „Geologisch wereld
beeld en bijbel", prof. dr. K J. Popma
over „Bijbel en wereldbeeld". De bij
eenkomsten zullen onder leiding staan
van mr. W. M Westerhuis. Het coi
wordt op het conferentieoord
Brandpunt" te Doorn gehouden.
Advertentie
gisteren nodig geoordeeld,
officiële verklaring uit te geven,
waarin zij zegt, nog steeds „weinig tair, maar ook op economisch
te voelen" voor neutralisatie van politiek terrein.
Duitsland.
Men zou
Er moet dus wel heel wat tegenover
deze verklaring kunnen staan, wil neutralisatie aanvaardbaar
als een terechtwijzing aan het kunnen zijn voor de Westduitsers en
Mac- de westelijke mogendheden. Zolang
met daarover geen concrete gegevens be
kend zijn, kan elke toezegging slechts
een schadelijke invloed hebben op
adres van de Britse premier Mac-
millan, die het in Moskou
Chroesjtsjef eens is geworden
de wenselijkheid van het terugtrek
i de strijdkrachten der grote de positie van het Westen bij
deze houding van de Westduitse re- tsjef over het terugtrekken
gering blijkt te steunen.
Hier kan dus sprake zijn
Frans-Duits stelling nemei
Brits-Amerikaanse pogingen,
strijdkrachten uit Centraal-Europa.
n een De Britse premier zal daarover ook
tegen in Washington vermoedelijk wel het
ander te horen krijgen.
het Duitse probleem De bal is thans echter aan het rollen
te zoeken in het grotere Europese gebracht. In de komende weken za)
verband. de neutralisatie waarschijnlijk het
Nu behoeft de Westduitse verklaring voornaamste onderwerp van alle be
niet te betekenen, dat er nooit sprekingen zijn, die in het Westen
te herenigen Duits- West-Duitsland voelt weinig
land. De inhoud
zichtig opgesteld
melding van het feit, dat de regering
van de Bondsrepubliek
„weinig" voor voelt.
neutralisatie. Dat is wat anders dan
maakt slechts niets of nooit. Ook in Bonn beseft
blijkbaar, dat er wel eens een
steeds tijd kan aanbreken, waarin het nodig
zal blijken, genoegen te nemen met
DE™
laatste weken
De politieke situatie waarin wij i
langstelling. Hoe kan het ook anders? voordeel, dat zij de afsluiting mag
Er wordt straks
i een verleden t
uitspraak, een oordeel, een beoor- lijk het begin van een nieuwe tijd.
deling, gevraagd, en de ernst van dit Deze politieke situatie is rechtstreeks
gebeuren dringt zich met de dag ster- veroorzaakt door het onbehagen in
ker aan ons op. De stem, zoals wij de socialistische kring, op zijn beurt
deze straks gaan uitbrengen, zal met veroorzaaktdoor de krachtige
al die andere stemmen
i de protestants-chris-
jaren ons land bestuurd gaat wor- heeft tot gevolg gehad dat de brede
den. basis, na steeds slechter te zijn gaan
Waarbij dan komt, dat juist déze functioneren, ten slotte is uiteenge
vallen. Wij voor ons menen hierin
een duidelijke rechtvaardiging te
periodieke uitspraak gevraagd, zoals ministers i
we deze kennen bij de meer gewone te treden,
verkiezingen; neen, deze verkiezin- Zo is de s
i tot het kabinet toe
Kamer en het complex van politieke ten gevoelen om hun stem te geven
kwesties waarvoor we als volk zijn aan de liberale lijst. De liberalen
geplaatst, is ons nu als volk nog namelijk hebben aan deze ontwikkc-
cens met een extra klem voorgelegd, "ng in gunstige richting part noch
Nog slechts weinige dagen, en het deel gehad en het zou een verdrie-
moment is daar dan. Nog slechts wei- tige zaak zijn wanneer zij nochtans
nige dagen, maar die, naar wij hopen, niet winst gingen strijken,
zich nog zullen kenmerken door Enkele dagen resten ons nog. Daar-
bijzondere activiteit. De politieke bij zijn enige werkdagen. Mogen we
ze weten te benutten. Nü kan het
nog. Straks rijzen er mogelijk weer
een nog niet doorzien van dividualisme, zoals zij zich op ons
werkelijkheid aan de hand regeerbeleid laten gelden. Beter dan
zich weerloos overgeven straks te klagen is het om vandaag
te werken.
iemand. Behalve deze werkdagen is er de
naar de zondag. Wij vragen, dunkt ons, niet
liberale partij, de veronderstelling teveel wanneer wij de hoop en de
aan onhoudbare betogen.
Dezer dagen nog schreef
die zelf bleek over te hellen
dat wie werknemer is wel zowat
houden mag worden zijn stem uit te
brengen op de socialistische lijst.
Kijk, zulke misverstanden vindt
in onze dagen,
spijt,
verwachting uitspreken, dat morgen
in onze bedehuizen ook iets mag
meeklinken van het feit, dat de
komende week voor ons land en volk
alle voorlichting e*n belangrijke week zal zijn.
legio, en vaak Er wordt in deze tijd veel geklaagd
onze naaste omgeving. Wat over materialistische overwegin-
6 eraan in deze laatste dagen £e" bij de bepaling van de politieke
keuze. Deze klacht is terecht. Daar
blijft niettemin het feit, dat ook het
politieke leven niet mag worden
J.HHrlfcWI.IIU
IMP.: H. TEN HERKEI. N .V., HILVERSUM
tot i
doen w
die aan de verkiezingen voorafgaan'
Wij voor ons hebben ons veroor
loofd deze briefschrijver nog een;
schriftelijk opening van zaken te losgemaakt van de geestelijke ach-
geven, en wij hebben goede hoop dat tergronden, wil het niet verschralen
zijn stem straks op 12 maart
i verarmen. Daar is verder het feit,
stem zal zijn op een der protestants- dat wij ook in deze zaken, zo belang,
christelijke lijsten. Maar hij staat rijk voor land en volk, afhankelijk
Zuidafrikaanse kerk
over rassenwet
Een delegatie van de Nederduitse
Gereformeerde Kerk in Transvaal
heeft in een gesprek met de minister
van binnenlandse zaken Tom Naude
haar bezorgdheid geuit over de uit
voering van de onder de naam „Group
area act" bekend geworden wet, in
het kader waarvan besloten werd tot
het overbrengen van grote aantallen
Zuidafrikaners naar hun toegewezen,
naar rassen gescheiden, woondistric-
ten. Een woordvoerder van de dele- schiedt".
gatie maakte bekend, dat de gesprek
ken met de regering zullen worden
voortgezet. Ook de moderator van de
Nederduitse Gereformeerde Kerk in de
provincie Kaapstad, dr. A. J. van der
Merwe, had zich bij de delegatie aan
gesloten.
Pas kort geleden had de bekende
nederduits-gereformeerde theoloog
prof. Ben J. Marais geprotesteerd
tegen de verscherping van de Zuid
afrikaanse rassen wetgeving en de
hoop uitgesproken, dat de Nederduitse
Gereformeerde Kerk „niet dadenloos
toezien wanneer onrecht ge-
