een groot Land op
do tweesprong
Pelgrimstocht
Grootse stuwdam
NAAR DE IJSGROT
VAN AMARNATH
ZATERDAG 7 MAART 1959
NOG ZIJN ER DE SCHRILLE CONTRASTEN
INDIA:
Ergens in de vallei van Kasjmir, het grote grensgebied tussen
Pakistan en India, dat nog altijd een twistpunt vormt, keken deze
twee herdersmeisjes naar de lange rijen pelgrims, die op weg waren
naar de heilige spelonk van Amarnath.
ZAL WELVAART BRENGEN
J^E zon stond hoog boven het heuvelland van de Pendsjaab en
Rajasthan en boven de vallei, waar duizenden mannen als
een mierenleger werkten, temidden van de grootsheid der natuur.
Tweehonderd kilometer ten noorden van de hoofdstad Delhi was
een mannengemeenschap van tienduizend koppen, midden in de
zoveelste werkdag, om dat belangrijke onderdeel van ontwakend
India's vijfjarenplan te verwezenlijken: de Bhakra-stuwdam, die
de grootste ter wereld gaat worden.
De jonge man stond met een nooTderlijkcr meeliep in een lange
blauwdruk in de hand en luister- stoet van bedevaarters. Zij liep,
de naar de ingenieur, die aanwij- daarvan was hij overtuigd. Hij
zingen gaf. Hij was vandaag niet glimlachte. Thuis had men haar
helemaal met de gedachten bij nog maar moeilijk tot lopen kun-
het werk. Hij had een brief ont- nen bewegen. En nu ging zij te
vangen van zijn moeder, die ver voet door het bergland in de buurt
weg, ergens in een dorp in de van de grens van Pakistan. EVen
buurt van Calcutta woonde. Zelf trok een schaduw over het gezicht
kon ze niet schrijven. Zij had dat van de jonge opzichter. Pakistan.
nooit geleerd, maar uit haar naam Waarom moest dit land. dat toch naa zl->
had een buurjongen geschreven, eigenlijk bij het zijne hoorde, in
Zijn moeder was nu op dit ogen- tweedracht met India leven? Hij
blik onderweg voor een pelgrims- begreep daar weinig van,
tocht naar de heilige ijsspelonk
van Amarnath.
•fa India is nog steeds een land van contrasten. Het is nu al meer dan tien jaar
geleden, dat het bijna tegen wil en dank onafhankelijk werd, nadat
het eeuwenlang als deel van Brits-lndië onder Britse voogdij had gestaan.
Onder leiding van premier Pandit Nehroe werd een verstandig politiek en
nisch beleid gevoerd, dat beloften inhoudt voor de toekomst.
•fa Maar de tegenstellingen zijn desondanks nog bijzonder groot. Op enkele
plaatsen zijn moderne fabrieken uit de grond verrezen en worden enorme
dammen aangelegd, die grote gebieden van energie moeten voorzien. Op
deze wijze tracht India met Amerikaanse zowel als Russische steun de kloof
te overbruggen, die het in economisch opzicht als onderontwikkeld land
scheidt van de sterk geïndustrialiseerde westerse landen.
-fa Hoe groot die kloof is, ziet men buiten de grote steden, waar het grootste
deel van de bijna 400 miljoen zielen tellende bevolking van India leeft. Het
kastenstelsel, dat slechts zeer geleidelijk verdwijnt en de tegenzin van de
plattelandsbevolking, zich de westerse methoden op het gebied van land
bouw en veeteelt eigen te maken, dragen er toe bij, dat deze mensen heel
langzaam worden opgeheven uit de achterlijkheid, waarin zij nu al zo lang
moeten leven.
-fa Op politiek terrein zijn de gevolgen van deze typische instelling ook niet
uitgebleven. Nehroe heeft zich veel moeite getroost om de parlementaire
democratie bij zijn volk ingang te doen vinden. Het is echter de vraag, of
hij daarin is geslaagd.
•fa Als hij van het politieke toneel verdwijnt, dreigt er een grote leegte te ont
staan. Het is niettemin hoopgevend, dat een groot land als India (92 keer
zo groot als Nederland) er tot dusver in geslaagd is, zich staande te houden
i de wereld sedert de tweede wereld-
tussen de twee machtsblokken, 1
oorlog verdeeld is.
Deze week hadden wij
een ontmoeting met mr.
Kulwant Roy, een jour
nalist-fotograaf uit de In
diase hoofdstad Delhi, die
met twee camera's (één
voor zwart-wit- en één
voor kleurenfoto'snu al
bijna een jaar geleden
zijn vaderland India ve-
liet om Europa aan deze
en aan de andere kant
van het IJzeren Gordijn
te doorkruisen. Hij be
zocht Spanje en Portugal.
Frankrijk en Italië, Bel
gië, Nederland en Enge
land, Rusland en Polen en
was nu op weg naar de
Scandinavische landen.
'Kulwant Roy stelde
ons de foto's ter beschik
king, die wij op deze pa
gina van het Zondagsblad
hebben gepubliceerd en
hij gaf ons ook de gege
vens voor de verhalen,
ivaarin de tegenstellingen
die in het vooruitstreven
de India heersen, schril
tegenover elkaar konden
worden geplaatst.
-X- De oudere generatie
van India houdt vast aan
de tradities. De ouderen
reizen dagenlang, dwars
door het grote land, om
deel te nemen aan een
bedevaart en het interes-
Achthonderd kilometer ten noordwesten van de
Indiase hoofdstad Delhi ligt de heilige spelonk
van Amarnath. Honderdduizenden gelovigen ver
laten jaarlijks huis en haard om de verre reis te
aanvaarden naar dit noordelijke plekje bij de
Pakistaanse grens. Zij reizen eerst vele honderden
kilometers per trein, om dan bij de heuvels, die het
stoelen, die in de stoet
van het machtige IIimalajagebergte i
t verder te gaan. Lange rijen mensen tl
m, de bijna niet-begnanbare wegen o
i de „dandis", de dra
r niet mee gehad.
Muziek
was, dat jij de kennis kreeg van ijep de noordelijke rich-
het schrift en van de wijsheid der tjng g4 kilometer, dwars door het
boeken, mijn zoon", schreef zijn moeilijkste terrein in het hele land.
moeder. De jonge man glimlach- Jaardag ook aljle Nangal Dam
vrede kilometer lengte, een enorm wa
terreservoir, dat zich omlaag zal
storten en eet} hydro-electrische
krachtbron zal worden voor vele
fabrieken, die nieuwe welvaart in
dit gebied gaan brengen.
Vier en tachtig dorpen en één
stad zullen in het stuwmeer
seert hun niet, dat de ar
beid dan veertien dagen
of langer stilligt. Een pel
grimage is belangrijker.
-X- De jongere generatie
van India denkt daar an
ders over. Natuurlijk, het
geloof wordt op alle ma
nieren gerespecteerd,
maar onder leiding van
de zeer bewonderde Pandit
Nehroe is de jeugd bereid
zich in te zetten om de
honger van de deur te
houden. De jeugd werkt.
Zij vindt het omhoog
brengen van het wel- T")E zon was opgegaan boven
«mrtspci! het belang- u pahalgam, h5t plttor«kc
bergstadje aan de oevers van de
Liddar. De nacht was verdwenen
achter de met sneeuw bedekte
toppen van het Himalaja-geberg-
te en hier in Pahalgam ontwaakte het leven voor een nieuwe dag.
Honderden mensen waren al in deze vroege ochtenduren op de
been. Straks zou dat aantal tot enkele duizenden uitgroeien. Het wa
ren niet allemaal bewoners van Pahalgam zelf, want dit stadje
in het dunbevolkte Kasjmir telde zo veel zielen niet.
Ik zal Shlva vragen of het goed d>t grootse werk terug. Het Nangal machines, die het zwaarste werk
g t> Hydel-kanaal. dat in 1954 gereed deden. Het klonk hem als muziek ®l_a?2
Holiilro rieh- onaer gaan,
de armoe, de hongersnood
zijn blauwdruk grote droogte verdwijnen.
Bejaarden en zieken liepen on- bestuurde, die jongens als haai
nachtrust in deze bergstad zou hele reis. Het was smal, glad en
hard nodig zijn. grensde aan het niets. De pel-
Achterin de middag werd de grims uit het vlakke land keken
eerste halteplaats bereikt. met afgrijzen in de diepte. Ve-
De boomgroei was spaarzamer len kregen het met hoogtevrees
geworden, de kou groter en de te kwaad en moesten geholpen
lucht dunner. De pelgrims hadden worden door de gidsen,
vol ontzag gekeken naar de brug Maar niet de oude vrouw. Ze
van sneeuw en ijs, die vlak bij hijgde zwaar, ze was door en door
Ghandanwari, door de natuur over vermoeid, haar lippen zagen
een bergstroom was gevormd. blauw, maar ze wist, dat ze nu
Na Chandanwari begon het. De spoedig de ijsgrot van Shiva zou
pelgrims moesten hun eigen voed- zien.
sel en brandstof dragen, want hier Toen het middaguur al naderde
waren geen winkels
Hij keek op i
i zag het werk, dat vorderde,
•ken, die nodig jedere dag, iedere week, iedere
hen zal ook wennig door de straten,
SHI on A" t en ze keken met ontzag
de grootsheid en de myste-
schoonheid van het berg-
de eeuwenoude traditie der kas-
tenleer. Hij behoorde tot de kas
te der dienstbaren en zijn moeder
was van mening, dat dit zo be
hoorde te blijven. Pandit Nehroe
en de onafhankelijkheid hadden
dit allemaal anders gemaakt.
p'Lgi^pnSHif ha?S maand. Tot'het laatste deel van de Het
moeder "nooit kunnen doen begrij- Bhakra-dam is gelegd en het werk pelgrimstochten r
India maakt geen
hier nu precies allemaal beëindigd zal worden met het doen lige plaatsen van de Himalaja.
weFd gemaakt. Zijn moeder had vol iopen van de vallei achter de Het nieuwe India werkt en dankt
bneseiuitehSadaavertefdn aan &de dam. Dan zal een stuwmeer ge- nna,
Bhakra-stuwdam te gaan werken, schapen zijn
het oude Hindoe-geloof, de
bijna negentig god Shiva op zijn eigen manier.
Blij
De jonge man was blij, dat hij
mocht werken aan het brengen
van grotere welvaart in^dit deel
van zijn grote vaderland,
bevolkingsaanwas van
joen per jaar, het totaal
gebracht.
400 miljoen had
Vierhonderd miljoen
„.e in dit grote land
leefden. Velen hunner moesten
vechten tegen droogte, tegen Over
stromingen, tegen sprinkhanenpla
gen, tegen de honger, maar m dit
gebied zou dan nu in een nabije
toekomst voorgoed afgelopen zijn
Hier zou de Bhakra-dam welvaart
brengen in een groot, thansnog
onherbergzaam gebied. En hij, de
jonge man, die mocht en kon stu-
onderdeel
die tot standkoming. Hij
sitent-opzichter
van het werk.
In november 1955 had hij de in
hoog aanzien staande premier Neh
roe het werk zien starten.
Continu
De premier had een knop inge
drukt en het betonstorten was
daarmee begonnen. Een muur van
meer dan 250 meter lengte moest
in de vallei worden gelegd. Drie
honderd ingenieurs, 2000 technici
en 7000 arbeiders waren nu in een
24-uursdienst met de bouw van de
Bhakra-dam bezig. Vierhonderd
ton cement werd per uur verwerkt
om uiteindelijk aan het totaal van
bijna 300 miljoen kubieke meter
beton te komen.
De jonge man wist. dat dit de
kubieke inhoud was van zeven van
de grootste piramiden van Egypte
bij elkaar 1
i trots op zijn
Netwerk
En hij wist ook, dat het netwerk
van stuwmeren en de grote dam
in 1961 waterkracht en bevloeiings-
mogelijkheden zouden geven aan
het nu nog zo woeste gebied rond
om. Hier begonnen de heuvels
reeds, die steeds hoger wordend
naar de Himalaja leidden.
heilige plaatsen in het onherberg
zame Himalaja-gebergte. in het
grensland van India en Pakistan.
Zij zouden op deze julidag hun
aardse zonden doen verdwijnen,
door het met eigen ogen aanschou
wen van de ijs-spelonk van Amar
nath, gelegen in Kasjmir aan de
rand van de Himalaja-toppen.
Hier kondigden de tot berghoogte
groeiende heuvels reeds de uitlo
pers van toppen als de Mount
Everest aan.
staat had gesteld te leren, nachtelijke
dersvolk
ook geen
land rondom. Zij waren onderweg dat ze god Shiva met haar eigen die hun tocht 8ade*
wandaden mout veraoencn. Zo sloegen, waren de
het haar als kind geleerd er
ou het ook moeten gebeuren.
Drukte
Het was nu druk in Pahalgam,
want alleen in de maanden juli,
agustus en september was het
mogelijk deze pelgrimstocht- naar
Amarnath te maken. De rest van
het jaar kon dat onder geen voor
waarde, omdat de sneeuw de rou
te volkomen onbegaanbaar maak
te. En zelfs nu was het nog geen
zomer, maar Amarnath was in
ieder geval bereikbaar. De pel
grims waren van verre gekomen.
Sommigen hadden duizenden kilo
meters gereisd, om één keer in
hun bijna voorbije leven de grot
van Amarnath te zien.
Er was een oude vrouw uit een
dorp in de buurt van Calcutta.
Thuis had PHIttHHMHI
Duiven
Zij vroeg zich af, of ze in dc
ijsspelonk ook de twee groene dui
ven zou zien, die daar, volgens de
verhalen moeten wonen. Dc god
Shlva had in de grot zijn begelei
der Parvati alle geheimen van de
schepping verteld. Dat was ge
beurd op een nacht, toen dc maan
Het
icht
Shravan Purninia geweest. En
terwijl Shiva vertelde, luisterden
twee van zijn dienaren het ge
sprek af en hoorden ook de schep
pingsgeheimen. Toen Shiva dat
ontdekte, werd hij kwaad en ver
anderde dc nieuwsgierigen in dui
ven. die nu nog bi de spelonk üiterstê rand
rondvlogen.
Dc oude
stroom van
de markt een paar gras-schoenen,
die haar onderweg het lopen
Klim
Een reusachtige
klim moest nu
worden gemaakt.
Van een hoogte
van 3000 meter
naar 4300 meter in
een kille, winterse
temperatuur en
een steeds ij lei-
wordende lucht,
langs een pad naast
een gapend steil
De oude vrouw
liep zo dicht mo
gelijk langs de op
rijzende bergwand.
De ponies wandel
den met hun last
van zieken en in-
ge-
kunnen bewegen tot een korte den vergemakkelijken en uitglij-
wandeling. Zij was te oud
stram om te lopen vond 3
toen de gelegenheid kwarr
pelgrimsreis naar Amarnath te
maken, had ze geen ogenblik ge
aarzeld. Ze ging mee en ze zou
lopen. Zelf zou ze de bijna 43 ki-
woonte, die hun
liep in de maal- berijders vaak met
en. Ze kocht op angst vervulde.
Zo werd Wavjan
bereikt. Hier was
alleen de verlatenheid van een
sneeuw- en ijsland. Zelfs in juli.
Medische hulpdiensten van de
regering bleken daar gestationeerd
te zijn ter assistentie van de
pelgrims.
De oude vrouw begon een gro
te vermoeidheid te voelen.
den op de gladde bergpaden
den voorkomen.
Ze keek naar de zieken, de in
validen, die op ponies werden ge-
I» dc -dandis" werden ge- vroeJ lich a( oI w
lometer in voortdurend stijgend, hesen om in die draagstoelen de gedaan had de ring te verkopen
moeilijk begaanbaar terrein afleg- pelgrimage te maken. Zij zou lo- en voor het geld een pony te hu-
beter genaderd,
intense
Voor Shiva
luigd, dat de gouden ring, die zij langgerekte stoet,
als geschenk en als offer mee-
voerde, welgevallig zou zijn In het rCU0QC
oog van dc machtige god Shlv:
ren. Maar ze verwierp die zondige
gedachte onmiddellijk. Dc god
Eerst van Pahalgam naar Chan- shiva wilde een offer en dat zou
danwari, dertien kilometer verder- hij krijgen.
op. Ze luisterde naar de schrille ge-
De mensenmassa was langzaam luiden van wilde dieren, die de
en rustig in beweging gekomen, immense stilte verscheurden.
De oude vrouw liep mee in de Langzaam vorderde de stoet en
bereikte na Panchtarni, de Maha-
gunas-Pas, het hoogste punt van
Ze voelde een intense vreugde.
Daar bij de spelonk zou Shiva Ze kende nog geen vermoeidheid.
Ze keek naar het melkblanke wa
ter van Dudh Ganga, het rivier
tje, dat zich langs het pad slin-
Tweehonderd kil,
werkt India aan
De Bhakra-dam is
tweede vijfjarenplan, dm
Dc Bhakra-dam
Pandit Nehroe i
rsterking van India's econom
in 1961 gereedkomen en di
en I elektriciteit leveren voor honderden fabrieken i
de de bcvloeiing mogelijk maken van meer dan c.
op- I miljoen hectaren land in de staten Pendsjaab
Rajasthan.
alle zonden, die zij deed,
voor altijd vergeven. Wellicht ook
haar hoogmoed, omdat zij haar gerde. De stijging
zoon had toegestaan te studeren moeilijk. De bergwegen
uit boeken op een school in Cal-
cutta. Nu werkte hij ver weg aan
de Bhakra-dam.
Heen en terug
De oude
Van Panchtarni werd die
gen zeer vroeg vertrokken. Dc 16 Shlvj
kilometer heen en terug
goed mogelijk sneeuwvrij gemaakt Ijsspelonk van Amarnath
en het pad. dat naar Chandanwari
voerde, lag niet meer dan 3000 'n u"rd"
meter boven de zeespiegel. De Belegd. Bij de grot zelf kon
wist niet precies lucht werd hier wel wat dunnc-r. niet overblljvc
hij daar deed. Maar de laat
ste jaren had zij zovele dingen
njet begrepen. Zij had gehoo'd
de tocht vermoeide de oude Die lag ln de eenzaamheid
.vu» nog niet. majcstueuze bergland.
Er werd geen haast gemaakt.
Pandit Nehroe, de man, die want na Chandanwari zouden de Het pad naar Amarnath
de grote stad Delhi het laad moeilijkheden groter worden. De verreweg het gevaarlijkste van do daar deed
Jod Shiva
I had.
het eeuwige ijs
van bet hooggebergte gevormde
spelonk van ongeveer vijftig me
ter naar alle zijden.
„Heilig water"
De oude vrouw keek naar de
mannen cn naar de zieken, die
zich baadden in het ijskoude watc-r
van dc bergstroom Amarganga.
..Heilig water", mompelde ze.
En bij de Ingang van de grot
vouwde zc haar handen, die dc
•-ing vasthielden cn ze boog haar
hoofd in een eerbiedige devotie-
Kier stond In sneeuw gehouwen
vertegenwoordiger van god
genaamd Shivllngam, en
andere snccuwformatfes beeldden
symbolisch Parvati en Ganesb
uit. De groene duiven zag zij niet.
Dc lange, vermoeiende tocht
was ten einde. De oude vrouw of
ferde haar gouden ring cn dacht
aan haar zoon. dlc voor het nieu
we India werkte aan de Bhakra-
En nog wist ze niet, wat hij
