Jlieume friiisdjc (fouraut Nationalisatie is nooit vertoond onrecht Proces tegen een uit Breda ontsnapte SS'er Russisch en Duits volk zijn de oorlog beu Waar nodig verdediging Nederlandse belangen Nuttig gesprek in Frankrijk Toch op „duidelijke crisis" de kolenmarkt Westelijk overleg ove Europese bufferzone Aanklager zal van vrijspraak in beroep gaan Hotelbrand in Ver. Staten DONDERDAG 5 MAART 1959 BUREAUS: Steenstraat 37 Directie. Redactie. Abonnementen- en Advertentie-afdeling Tel 31441. ABONNEMENTEN f7 50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week. ADVERTENTIES: f0.20 per millimeter. Fanrlieberichten f0.18 per millimeter. (Bij contract belangrijke korting). Postrekening 58936. Negenendertig*!* Jnargang no. 11506 CHRISTELIJKEATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken „Stant»astfcf| Is ghfbleutn myn hert in levenspart" KOPSTUKKEN politieke ivereld Zie pagina 5 Een indrukwekkende opname van de nieuwe D.C. 8, het meest verkochte passagiers-straalvliegtuig. Achttien luchtvaartmaatschappijen hebben samen 140 stuks van deze luchtreus besteld. De bekvormige opening is voor de luchtgeleiding naar de oliekoelers, het vierkante gesloten luikje gaat alleen open bij de start en blaast dan alle ongerechtigheden van de startbaan af, die anders (naar binnen gezogen) de motoren zouden kunnen beschadigen. Propagandarede van Chroesjtsjef Felle protestnota aan Djakarta D tegen de massale aantasting van de rechten der Neder landse onderdanen in Indonesië door middel van discrimi natoire nationalisatie. Van een dergelijke rechteloosheid, zo staat in de Nederlandse protestnota te lezen, is in de beschaafde wereld geen tweede voorbeeld te vinden. Den Haag is van mening, dat de eigendommen en de vruchten van deze eigendommen nog behoren aan de rechtmatige Nederlandse eige naren. En Djakarta kan erop rekenen, dat de Nederlandse regering zich alle rechten voorbehoudt om de bedreigde rechtmatige belangen van Nederlandse natuurlijke en reehtspersonen waar nodig en mogelijk te verdedigen en te beschi vredesverdrag met Oost-Duits- land te willen sluitenmaar dit zul len wij slechts doen indien het Westen weigert vrede met beide Duitslanden te sluiten." Aldus de Russische premier Chroesj tsjef, die op het ogenblik een bezoek aan Oost-Duitsland brengt, toen hij op het Wilhelm Leuschenerplein In Leipzig een menigte van 200.000 m sen toesprak. Even tevoren was Chroesjtsjef, na de Oostduitse partijleider Walter bricht gezeten, Leipzig binnengereden een grote Russische Limousine. Toen hij het spreekgestoelte beklom zwaaide hij met een bos bloemen zijn gehoor dat hem „vrede" en „Chroesjtsjef" riep. „Wij willen vrede, vrede en nog vrede," riep de Russische premier „Er is maar één manier om het Duitse De besprekingen die bondskanse lier Adenauer en president De Gaul le gisteren in Frankrijk hebben voerd, hebben volgens Franse en Duitse woordvoerders niet geleid tot grote beslissingen of nieuwe initio- tieven. Het overleg is echter nuttig en hartelijk geweest. De beide staats hoofden analyseerden de kwestie- Berlijn en de crisistoestand in de op lossing van het Duitse vraagstuk. Zij kwamen tot de volgende algemene conclusies: 1. het Westen en Rusland komen sleeds dichter tot een conferentie op minis terieel niveau en ook een topgesprek komt naderbij; 2. het definitieve standpunt van het Westen in de Duitse kwestie zal waar schijnlijk worden vastgesteld op de conferentie van ministers van buiten landse zaken, die aan het einde van deze maand te Washington wordt ge houden 3. het struikelblok voor een ministers conferentie tussen Oost en West wordt nog gevormd door de agenda Rus land heeft maandag in zijn nota aan de westelijke landen voorgesteld dat de ministers van buitenlandse zaken zich bij hun besprekingen beperken tot de kwestie-Berlijn en een Duits vredesverdrag, terwijl het Westen meer voelt voor een open agenda. Volgens de correspondent van de New York Times, Robert Doty, is bij het over leg tussen Adenauer en De Gaulle ge bleken. dat er „een gemeenschappelijk Frans-Duits misnoegen" bestond over zulke individuele initiatieven als dat van premier Macmillan en dat de beide staatslieden zich zeer gereserveerd heb ben betoond over de door Macmillan in Moskou bereikte resultaten. De Franse en Westduitse deskundigen, aldus Doty, waren ontsteld over het feit dat een westelijk staatsman als Macmil lan zelfs maar de deur op een kier had gezet voor een politiek van vrije of ge demilitariseerde zones in Europa „In regeringskringen in Parijs en Bonn wordt zulk een politiek gezien als een verdere afbrokkeling van de status quo van een verdeeld Duitsland," aldus de Amerikaanse correspondent. vraagstuk op te lossen: erkenning twee Duitse landen. Zij die geen vredes verdrag willen sluiten, wensen een oor logstoestand te handhaven. Het Russi sche en het Duitse volk hebben echter al twee wereldoorlogen meegemaakt en wij zijn er beu van. Wij willen vrede Over het vredesverdrag zei Chroesj tsjef nog: „Sommige heethoofden, die niet goed bij hun hoofd zijn, zeggen dat zij geen vredesverdrag met de Duitse democratische republiek willen sluiten. Maar wij zullen doorgaan en er een sluiten als de regering te Bonn weigert." Rust keert terug in Nyassaland In Nyassaland, waar het aantal doden gisteren is gestegen tot 29, is het vandaag rustig. Na de onlusten van dinsdag bleven de scholen nog gesloten, maar de meeste mensen gingen toch weer gewoon aan het werk. Gisteravond is in het Britse Lagerhui6 een motie van afkeuring aan het adres van de regering wegens uitwijzing uit Rhodeeië van het socialistische parle mentslid, Stonehouse, verworpen met 293 tegen 237 6temmen. Verschillende Britse bladen drongen vandaag aan op een diepgaand onderzoek naar de gebeurtenissen in Nyassaland. De liberale Manchester Gardian sohreef dat er tot dusver geen bewijzen zijn dat het Afrikaanse Nationale Congres werkelijk voorbereidingen trof voor een bloedbad. De socialistische Daily Herald schreef: „Het volwassen Britse publiek tevreden met de verklaring van de i ter, zolang deze geen bewijzen levei In de protestnota, waarvan minister mr. J. M. A. H. Luns de tekst Tweede Kamer heeft overgelegd, wordt herinnerd aan de nota, die op 16 sep tember 1958 aan de Indonesische rege ring is toegezonden en waarin gepro testeerd wordt tegen de Indonesische maatregelen tegen de Nederlandei maatregelen betekenden een schending van de elementairste beginselen van het volkerenrecht. In het antwoord van de Djakarta van 8 oktober 1958 wordt hier echter niet op ingegaan. Alleen wordt meegedeeld, dat de Indonesische regering de finan- cieel-economische belangen van Neder land in Indonesië niet kan bespreken, zolang het geschil over Nederlands Nieuw-Guinea niet is opgelost. In de nota van de Indonesische rege ring wordt de verplichting tot herstel van het gedane onrecht niet ontkend. De Nederlandse regering merkt thans op. dat een verwijzing naar het geschjl over Nederlands Nieuw-Guinea niet ter zake doet. Aan de verplichting tot herstel en vergoeding van de 6chade is nog steeds niet voldaan. Integendeel, in plaats van het ongedaan maken van de onrechtmatige aantasting van d* rechten van de Nederlandse eigena ren is Indonesië nog een stap verder gegaan. Op 31 december 1958 kondigde de Indonesische regering een wet af tot nationalisatie van de Nederlandse bedrijven. Deze wet is al evenzeer in strijd met de algemeen erkende regelen het volkenrecht. Volgens dit recht is aantasting eigendom immers onrechtmatig, t neer daarbij discriminatie wordt gepast. Bovendien blijkt de onrechtmatig heid van de natinalisatiewet uit de considerans, dat de wet bedoeld is als middel om druk uit te oefenen in een politiek geschil, namelijk het geschil over Nieuw-Guinea. Het aanwenden van zulk een mid del, herhaalt de Nederlandse protest- nota, is volkenrechtelijk ongeoorloofd. De Nederlandse regering acht daarom de nationalisatiewet niet rechtsgeldig en de nota blijkt dat de regering hier uit haar consequenties zal trekken. Verder blijkt uit de wet niets van een aornemen van het betalen van een re delijke vergoeding, zo gaat de Neder landse nota verder. Het is slechts de be doeling van de Indonesische regering de betaling van de schadeloosstelling op te schorten totdat het politieke geschil over Nieuw-Guinea een voor Indonesië geen restrictie met betrekking tot inter nationale usances, zoals van Indonesi sche zijde is opgemerkt, maar eveneens een wezenlijke schending van het inter nationale recht. Zij kenmerkt de afge kondigde maatregel nog eens te meer als een internationaal-rechtelijk onge oorloofde en ongeldige daad. Nul tot vier cent vergoeding Op vragen van het Indonesische communistische parlementslid of de nationalisatiewet niet de mogelijk heid opent om de schadevergoeding te bepalen op de boekwaarde der be trokken bedrijven van nul cent of één roepiah, heeft de Indonesische rege ring geantwoord: „De mogelijkheid van schadevergoeding volgens de waard). Dit feit werd medegedeeld door de onlangs uit Indonesië teruggekeerde correspondent van A.N.P., die vi meldt, dat het schamel restje var kele honderden Nederlandse adviseurs en deskundigen hierin een bevestiging ziet van hun pessimisme. Zij spreken politieke chantage om Nederl. Nieuw- Guinea te krijgen. Tot nog toe heeft dit middel gefaald en voor de Indonesische economie betekende het een ramp uitvoer van ondernemingsprodukten liep na de overneming der Nederlandse dernemingen met een derde terug. De scheepvaart tussen de eilanden werd ontredderd, de roepiah daalde tot vier centen. De wereldhandel is huiverig om de Indonesische produkten te kopen. De Indonesische regering heeft duide lijk in het parlement verklaard, dat de nationalisatiewet alleen gericht is tegen Nederlandse bedrijven. Zowel Sukarno, als de minister van buitenlandse zaken en de regeringswoordvoerders in het par- lement hebben duidelijk te kennen ge geven. dat er alleen schadevergoeding zal worden verstrekt als er een voor Indonesië bevredigende regeling betref fende Nederlands Nieuw-Guinea wordt getroffen. Voorts heeft de Indonesische regering in het parlement medegedeeld dat een eventuele schadevergoeding de begroting niet zal belasten en evenmin aanleiding zal geven tot kapitaaludtvoer Op grond van deze uitspraken hebben de Nederlanders in Indonesië redelijk vertrouwen, dat de nationalisatie door buitenlandse rechtscolleges niet rechtmatig zal worden erkend. Inmiddels meldt A.P. dat de Indone sische regering zich akkoord heeft ver klaard met de nationalisatie van 15 Ne derlandse gas- en elektriciteitsbedrijven in de Archipel. De Indonesische ambassadeur bij de Zie vervolg pagina 9 niet bevredigende afwikkeling heeft gekre- betalen betekent TAE HOGE AUTORITEIT van de Euro- pese Kolen- en Staalgemeenschap heeft na tien uur beraadslagen besloten een toestand van duidelijke crisis op de kolenmarkt af te kondigen. De door de Hoge Autoriteit gewenste maatregelen, waarop België reeds herhaaldelijk had aangedrongen, houden een beperking in van de produktie, voorts vermindering van de invoer uit landen buiten de ge meenschap. met inbegrip van de Ver enigde Staten, en hulp aan de door de produktievermindering getroffen mijn- Over deze maatregelen moet echter eerst nog een beslissing worden geno men door het raadgevend comité van de gemeenschap, dat 17 maart bijeenkomt, en voorts door de raad van ministers, die 23 maart beslissen moet. In de laatste en van de zes regeringen, vier (waar- onder Frankrijk en West-Duitsland) hun toestemming geven. terde reeds enige tijd het plan In over eenstemming met West-Duitsland dit recht in te stellen. Op 21 januari besloot de bondsregering toestemming van het parlement voor deze maatregel te vra gen, welke de H.A. reeds van plan was aan te bevelen. Er was dus volgens de H.A. gebrek aan synchronisatie, waar over de bondsregering haar spijt heeft I gelijkheid wordit opengelaten uitgesproken. sprek op ministersniveau. MACMILLAN nader overleg Pionier om de zon in 392 dagen De Amerikaanse zonnesatelliet Plonier-4, die gisteravond de maan passeerde, werd vandaag in Jodrell Bank (Engeland) nog duddleijk gehoord. Dit ls vanmorgen be kendgemaakt toen de Pionier 448 000 kilo meter van de aarde was verwijderd. De Russen beweren dat zij hun zonnesatelliet Loenik tot op 480.000 kilometer met een radiotelescoop hebben kunnen volgen. De Pionier gaat vermoedelijk een baan om de zon beschrijven, op een afstand die varieert tussen de 146.790.400 en 169.326.400 kilometer. Op zeventien maart zal hij het dlehtet bij en op 29 september het verst van de zon zijn. De reis om de zon duurt 392 dagen. Uit de gegevens die de Pionier tot dus ver naar de aarde heeft peseind, i» reed» gebleken dat de stralingsgordel die de aarde omgeeft vermoede tyk en enige gordel van dit soort is. Macmillan in Lagerhuis: C DE BRITSE premier Macmillan zal in Parijs, Bonn en Washington nader overleg plegen over het terug trekken van de strijdkrachten uit Centraal Europa, zo heeft hij giste ren in het Lagerhuis meegedeeld. Hij zei, dat premier Chroesjtsjef en hij „een nuttig en naar zijn me ning opbouwend privé-gesprek over deze kwestie hebben gevoerd". Macmillan, die het Lagerhuis verslag uitbracht van zijn tiendaags bezoek Rusland, verklaarde dat in Moskou onder leer gesproken is over de kwesties Ber- jn en Duitsland, over de ontwapening ;n verbod op kernproeven. Tijdiens de informele besprekingen v »n bij het laatste punt enige nieuwe denkbeelden naar voren gekomen, die volgens hem zowel ln geallieerd als in Oost-West verband nader overwogen die- ien te worden- Over het voorgestelde niet-aanvals- verdrag of niet-aan val «verklaring zei de premier, dat de bepalingen daarvan onderwerp van verdere besprekingen tussen Moskou en Londen zouden zUn. HU verzekerde echter, dat „zulk een verklaring op geen enkele wfjze onze vastbeslotenheid om onze huidige bondgenoten voor de defensie b|| te staan zal schaden". Het belangrijkste punt van het gesprek noemde hij dat men tot overeenstemming kwam dat de grote kwesties, die Oost en West schelden, door middel van onder handelingen moeten worden opgelost Hij meende de®e overeenstemming te zien weerspiegeld in de jongste Russische nota dc Westelijke landen, waarin de rao- oor een ge. Macmillan De leden van de Nederlandse mijn- industrieraad zijn tegen 9 maart in be sloten vergadering bijeengeroepen om de kolensituatie te bespreken in tegenwoor digheid van de vice-voorzitter der Hoge Autoriteit, de heer D. P. Spierenburg antwoord op vragen van het Neder landse lid van het Europese parlement, de heer G. M. Nederhorst, heeft de Hoge Autoriteit ontkend ,dat de West duitse regering zonder voorafgaand over- net de H.A. het invoerrecht op steen kool heeft aangekondigd. De H.A. koes WILHELM POLAK VOOR HOF IN LüNEBURG jpiNNENKORT begint in Lüneburg het proces tegen de vroegere Ne derlandse SS-er, Wilhelm Polak, die zich zal moeten verantwoorden voor een aantal moorden door hem in de tweede wereldoorlog gepleegd. Tijdens een naoorlogs proces werd i nu 40-jarige Polak in Nederland ter dood veroordeeld, wegens het neerschieten van drie Nederlandse ondergrondse strijders. Ook had hij deelgenomen aan de executie van een ran de B.S. t vonnis is later gewijzigd in le venslang en Polak werd opgesloten ln de strafgevangenis van Breda. 1952 wist hij met zes andere mis dadigers uit de „lekke paraplu" te ont snappen en naar Duitsland uit te wijken. De Duitse autoriteiten weigerden een jrzoek van de Nederlandse zijde om Polak uit te leveren, omdat men meen de dat er twijfel bestond over zijn natio- ilitHt. Evenals veel andere Nederland vluchtelingen had hij zich beroepen een decreet van Hitier. dat alle bui tenlandse leden van de Duitse Waffen- SS de Duitse nationaliteit zouden krijgen. Polak werd wel een paar maanden na zijn ontvluchting in Duitsland gearres teerd en door een lager gerechtshof tot een vrij korte gevangenisstraf veroor deeld, omdat hij halve papieren bij zich had. Na een gerechtelijk onderzoek dat vijf jaar duurde, werd Polak op bevel van de openbare aanklager in Lüneburg 29 jan. jl. gearresteerd maar nog geen twee weken later vrijgelaten, nadat een over heidsfunctionaris had verklaard, dat de verdachte niet zou proberen naar het buitenland te ontvluchten. Wilhelm woont nu in Hannover. Voor zijn proces is nog geen datum vastgesteld. Het gerechtshof zal waarschijnlijk gaan of ontslag van rechtsvervolging mogelijk is. Polak voert aan. dat hij zich niet kon onttrekken aan het bevel tot uitvoering van de executies. De open bare aanklager heeft al doen weten, dat hij tegen een eventuele vrijspraak hoger beroep zal aantekenen. Drie kleuters verdronken Het drie-jarig zoontje van de familie Van Dam uiit Krimpen aan de Lek is gis teren in de omgeving van het ouderlijk huis verdronken. In Vernlo verdronk in een vijver gister avond de twee-jarige Jos Dings. Deze zo mer was het jongetje al eens met kunst matige ademhaling van de dood gered, toen hij ln een beek was gevallen. Het drie-jarig zoontje van de land bouwer Boere is gisteren in Haastrecht spelenderwijs te water geraakt en ver dronken. maakte duidelijk, dat hij besprekingen op breedst mogelijke basis wil, waarbij alle kritieke kwesties van de wrijving tussen Oost en West aan de orde dienen te Eisenhower Ook president Elsenhower heeft ver klaard, dat uit de jongste nota van het Kremlin een iets soepeler houding blijkt. Hij verklaarde dat het Westen al hot mogelijke aal doen om een constructief antwoord te geven, maar tegelijkertijd maakte hij nog eens duidelijk, dat Ame rika ondanks de Russische druk nooit zijn rechten en plichten ln Berlijn zal op- Over het standpunt van Macmillan en Chroesjtsjef, dat het zijn nut heeft de mogelijkheid van een gedemilitariseerde zone in Centraal-Europa nader te bestu deren, zei de Presddent, dat de instelling van een dergelijke zone zou moeten voort vloeien uit een algemene overeenkomst. In het Gary-hotel te Hazleton, In de Amerikaanse staat Pennsylvania, la van morgen vroeg een felle brand uitgebro ken, die een groot aantal mensen het le- hebben gekost. Het hotel, dat werd bewoond door ongeveer 150 mensen, onder wie veel bejaarden, ging in een ogenblik tijd In vlammen op. Twee HJ- Icn geborgen, doch volgens de politie was ook nog een aantal slacht offers ln het brandende hotel opgesloten. Velen slaagden erin, uit de ramen te 'ingen. Er z(|n tientallen gewonden naar ziekenhuizen gebracht. Grote opstand in Tibet ophanden In Tibet doen volgens een correspon dent van het Indiase blad New Statesman geruchten de ronde dat een grote opstand op handen is. De laatste tijd hebben op standige Tibetaanse stammen ln het grens gebied met India reed» verschillende plaatsen op de Chinezen veroverd. Sir Winston Churchill (84), juist in En geland teruggekeerd van een vakantie aan de Franse Rivièra, zal waarschijnlijk ln mei een bezoek brengen aan de Verenigde Staten. Hij Is door president Eisenhower uitgenodigd. Later enige regen Men kan zeggen dat met dit harte lijke afscheid de Nieuw-Guinea-ex- peditie in feite begonnen is: de twee leiders, dr. L. D. Brongersma ei kapitein-lt. ter zee vlieger G. Venema zijn gisteravond laat Schiphol vertrokken. Via de Noord pool en Japan zal de KLM hen naar Biak brengen. Behalve familie en vrienden deed prof. dr. H. J. Lam hen officieel uit geleide namens de Stichting Expe ditie Nieuw-Guinea. Dr. Brongersma vertelde dat hij het de laatste dagen bijzonder druk had gehad: zeker ze- <en tentamina per dag. „Ik was bereid tot vanavond half •If door te gaan met m'n studenten naar iedereen heeft z'n beurt gehad". In de laatste week van maart zal nen in ons blad het eerste artikel •ver de expeditie kunnen aantreffen •an de hand van de heer Venema. Foster Dulles blijft goed vooruitgaan President Eisenhower heeft gisteren op zijn wekelijkse persconferentie bekend gemaakt dat minister Dulles „prachtig heeft gereageerd" op de nieuwe kanker- bestrijdingsmethode, die dinsdag voor het eerst op hem is toegepast. Zoals gemeld werd de minister dins dag een injectie met vloeibaar goud toe gediend. Prins Bernhard naar Toronto Prins Bernhard is gisteren uit Mexico vertrokken met bestemming Toronto. Hij is elf dagen in Mexico geweest. Voor zijn vertrek verklaarde de Prins dat hij Mexico bij elk nieuw bezoek mooier had gevonden. Hij hoopte dan ook nog eens te kunnen terugkeren. Waarom daar? Het Tweede Kamerlid mr. Rooi vink (kath.v.) heeft de minister voor defensie gevraagd of de overplaatsing squadron straaljagers naar het vliegveld Twenthe op strategische overwegingen steunt? Zo niet. welke klemmende rede hebben de minister dan bewogen e operatieterrein aan te wijzen, gelegen midden van een dichtbevolkt en sterkge- industrialiseerd gebied?, zo vraagt hij nog. Burgemeester Webl. De heer Z. M. Deurvorst is benoemd tot burgemeester van de Gelderse gemeente Wehl. Hij is hoofdcommies ter secretarie van de ge meente Montfoort. De heer Deurvorst is '1 Jaar. Hij is r-k. BoerderUbrand. Een felle uitslaande brand heeft vannacht de boerderij van H Smit te Wierum (Fr.) totaal vernield. De brand ontstond door bte ontploffen van De Bilt verwacht tot mor genavond: Aanvankelijk enkele op klaringen. later tijdelijk eni ge regen. Matige tot vrij krachtige zuidelijke wind. Weinige verandering In tem peratuur. (Opgemaakt om 11.15 uur). ZON EN MAAN Vrijdag 6 maart: zon op 7.17, onder 18.17, naan op 5.33, onder 15.29. 9 maart ndeu- HET WEER IN EUROPA Rapporten hedenmorgen 7 uur Stookholn Oslo Grenoble Nice Berlijn Frankfort Mtlnchen ZUrich Geneve Wenen AJacclo Madno Maltorca Algiers 11 10 13 3 11 10

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1959 | | pagina 1