Mogelijkheden voor lagere woningbouwkosten zijn er o: EK HERTER EN DILLON ONDERZOEK VAN NATIONALE WONINGRAAD Limiet van huishuur moet men niet uit het oog verliezen MAÏZENA DURYEA Aambeien? Legaat voor Zweden Ut! treden uit Dulles' schaduw O,, den duur verlaging van leerlingenschaal DE Om Indonesische kwestie rancune jegens V.S. GENIET RUSTIG VAN EEN BORREL u*e Helft van boerderijen zonder waterleiding 959 DONDERDAG 19 FEBRUARI 1959 OM BIJ VOORBAAT de misvatting uit te sluiten als zou in de 1 van de Nationale woningraad gepleit worden voor het ..kunstmatig laag houden" van de huurprijzen der volkswoningen, zij dadelijk gezegd, dat er in die kring geen twijfel bestaat aangaande het eminente belang, dat zelfdekkende huurprijzen voor een gezond huisvestingsbeleid vormen. Wij zijn bereid te stellen, dat er een bijkans ideale toestand zou bestaan als het mogelijk was de nieuwe woningen te verhuren tegen prijzen, die alle kapitaallasten en alle exploitatiekosten konden goedmaken, aldus een artikel in „De woningbouwvereniging". TVE PLEIDOOIEN voor forse huur- verhogingen over de gehele linie worden dus ook naar onze mening terecht gehouden. Echter, de verto gen. die alleen maar op verhoging van de huurpijzen aandringen, mis sen samenhang met en aansluiting op de feitelijke omstandigheden. Zij zijn irreëel en onvolledig en door die onwerkelijkheid en onvolledigheid niet bruikbaar en niet aanvaardbaar. Nog altijd is de index-kosten-levens- onderhoud nagenoeg beslissend voor hoogte van het arbeidersinkomen. In i index komt de post woninghuur vt met een waarde gelijk aan 187 proci van het huurpeil van mei 1940. Die wa de bepaalt wat de doorsnee-arbeider Nederland voor zijn woongenot kan be- Goedkoop en goed bouwen In het maandblad „De bouwvereniging", orgaan van de Nationale woningraad, is in het januarinummer, dat zojuist is ver schenen een zeer uitvoerig artikel opgenomen over goede cn toch goedkope woningbouw. Men tracht hierin antwoord te geven op de vraag of het mogelijk is een goede woning te bouwen tegen een voor een arbeider betaalbare huur. Het artikel, waarvan wy hierby een uittreksel geven, is de uitwer king van mondelinge voorlichting, die op een afdelingsvergadcring van de Nationale woningraad in Gelder land is gegeven. talen. Stijgen zijn uitgaven voor woning- huur boven dat peil, dan moet er aan het overblijvend bestedingspatroon ge knabbeld worden. •Het is bepaald niet een eigenzinnig* uitvinding van de Nederlandse werkne mer, dat zijn uitgaven voor woninghuui gelimiteerd zouden zijn. Dat verschijn sel maakt onverbrekelijk deel uit van het zich over jaren uitstrekkende overleg tussen georganiseerde werkgevers en werknemers. Het zou een volstrekt een zijdige doorbreking van de op wederzijds overleg gebaseerde loonpolitiek zijn als met de nadruk op één aspect (het volks- huisvestingsbelang) van het sociaal- economische beleid in ons land tot een liefst zeer forse huurverhoging zou wor den besloten, zonder dat tegelijkertijd Advertentie 10 tegen 1 dat 9 «en de 10 Huisvrouwen Maizena Durjea gebruiken Een keukengeheim,dat overgaat van moeder op dochtervoor het binden van groenten, soepen en sausen maakt Uw groenten zo lekker. aantasting van het bestedingspatroon voor het arbeidersinkomen voorkomen Daarom is het niet reëel te zeggen, dat de arbeiders „eraan moeten w ennen i voor hun woning over te hebben". Het is immers niet een kwestie van wei maar ccn zaak van mogelijkheden. Daar om ook is het welhaast dramatisch, dat de stijging van de kostprijs der woningen en van de exploitatielasten ieder effect van de algemene huurverhogingen op de zwaarte van de last, die de Nederlandse gemeenschap voor de naoorlogse woning bouw te dragen heeft, teniet heeft ge daan. Als men zou moeten aannemen, dat In het licht van die ontwikkeling de subsi diëring van de woningbouw permanent wordt, dan betekent dat, dat straks meer dan de helft van de Nederlandse burgers woont in huizen, waaraan het gehele Volk via de belastingen meebetaalt. En dat terwijl steeds duidelijker wordt, dat de woningnood zich concentreert op de bevolkingsgroep der economisch minst sterken. Anders dan degenen, die alleen heil .dit tabletje en U «tilt de pijn* Duizenden lijders aan aambeien zijn blij verrast over de blijvende verlichting: vap hun kwaal met Hemotabs. 'n Nieuw raiddel in tabletvorm, gewoon in te nemen met "n glaasje water. Geen zalf of zetpillen meer nodig. Hemotabs doen de zwellingen slinken en bevorder szlng: i zijn zodoende de r bevorderlijk voor 'n volkomen herstel en lange vrijwaring van pijn. HEMOTABS verwachten van de tot een spiraalbew ging aanleiding gevende huurverhoging, willen wij proberen te onderzoeken of daling van de kosten op verantwoorde wijze te bereiken is. Het artikel in „De woningbouwve ging", waaraan het bovenstaande is leend, gaat dan verder met de uitwer king van een aantal stellingen. De eerste hiervan luidt: Het streven naar verlaging van de stichtingskosten moet deel uitmaken van de totale activi teit voor de volkswoningbouw inci dentele, schoksgewijs toegepaste pogin gen om tot het bouwen van ..goedkope" steeds als zodanig te herkennen woningen leidt niet tot een bevredi gende oplossing van het algemene pro bleem der hoge stichtingskosten, hoge subsidies en hoge huurprijzen. „Goedkoopte" moet ergens vandaan ko men, aldus het artikel. Zonder tekort te doen aan de inderdaad wél voorhanden zijnde mogelijkheden voor betere organi satie, meer rationalisatie en gezonde standaardisatie, moet worden gezegd, dat de woningbouw heus niet object kan zijn voor een of andere wonderoplossing. Bijna altijd is het de kwaliteit, die het loodje legt. De tweede stelling zegt: In het kader van de totale inspanning voor de volks woningbouw moet weloverwogen ver scheidenheid mogelijk zijn en toegepast wofden. Het z.g. gemiddelde uitvoerings niveau, gehanteerd door het ministerie, dient in de toe te passen verscheidenheid der thans als minima geldende normen, de benedengrens te vormen. In de toelichting zegt men wel, dat er alle reden is ernstig te onderzoeken ol en hoe de stichtingskosten van goede wo ningen omlaag kunnen en/of op een re delijk te achten peil gehandhaafd kun- De derde stelling luidt dan ook: Om te kunnen beoordelen of er woningwetwo ningen op gemiddeld uitvoeringsniveau gebouwd kunnen worden tegen kosten, die naar de gebruikelijke exploitatie- opzet verhoudingsgewijs lage huurprijzen opleveren, dient men alle kostenfactoren op mogelijkheid van verlaging te onder- Hierop haakt in stelling vier: De op drachtgevers voor volkswoningbouw zul len meer dan tot dusver als eenheid op de bouwmarkt moeten optreden (plaatse lijk en regionaal). De invloed van de op drachtgevers voor de woningwetbouw op de bouwmarkt is tot nu toe te zeer ver snipperd en daardoor onevenredig gering. In de vijfde stelling ten slotte zegt men: De opdrachtgevers voor de woningwet- bouw zullen vrijheid moeten hebben een aantal voor de prijsvorming van de wo ningen essentiële voorwaarden zelf vast te stellen, bijv. door bestekbepalingen, beschikbaarstelling van materialen en on derdelen (standaardisatie) en aannemings methode (continubouw, planning, werk organisatie, grótere serie). P 3 AUGUSTUS overleed in Zweden de grootindustrieel Axel Axelson Johnson, een man, van wie men wist. dat hij onmetelijk rijk was. Hoe rijk hij echter wel was is gisteren gebleken toen zijn testament werd geopend. In het testament stond, dat 40 pro cent van zijr vermogen be stemd is vooi verbetering var het wetenschap pelijk onderzoek en het onderwijs in Zweden. En de grootte van het legaat precies aan te geven: 2735 aandelen ii scheepvaa rtmaa tschapp ij Nordstjer- nan met eenbeurswaarde van 175 miljoen gulden, die jaarlijks een di vidend opleveren van 600.000 gulden Dit bedrag wordt de basis van de nieuwe stichting. Sinds de dood van de staalmag- naat Alfred Nobel in 1896, de man. die de Nobel-prijzen instelde, heeft Zweden niet zo'n grote schenking ontvangen. De huidige marktwaarde van het gehele Axelson Johnson-concern wordt geraamd op ongeveer 440 mil joen gulden. Stijve nek Wrijven met de verwarmende, lenigmakende Kloosterbalsem heeft een weldadige werking. Kloosterbalsem tyrijft de pijn weg J Het was gisteren een drukke dag voor prinses Marijke, maar ook een heel blijde dag. De hartewens van een jarig kind werd vervuld: van de Verbindingsdienst van de Koninklijke Landmacht kreeg zij een dubbeldaks kampeertent met bagageruimte en luifel. En bovendien nog een draagbaar radiotoestel. Natuurlijk moest alles grondig ge- inspecteerd worden (Van een onzer redacteuren.) Dr. Tilanus: „Schijnvertoning" (Van onze parlementaire redacteur.) TWEEDE KAMER zal een wetsontwerp aannemen, waarin wordt voorgesteld de leerlingenschaal voor het lager onderwijs, het v.g.l.o. en het u.l.o. aanzienlijk te verlagen. Dit zal echter geleidelijk gebeuren. De plannen van minister Cals zullen waarschijnlijk niet voor 1 januari 1968 volledig doorgevoerd zijn. Zij zijn uiteraard afhankelijk van de per soneelsvoorziening en de beschikbare geldmiddelen. I wetsontwerp zal aanvaard worden, veel enthousiastne daarvoor heeft de Kamer niet opgebracht. Zo sprak de hee: Tilanus (c.h.) over „een niet verantwoor schijnvertoning". De verlaging van di leerlingenschaal kost veel geld. uiteinde lijk zelfs ongeveer 100 min. per jaar. Hij SOCIALISTISCH VERWIJT AAN MR. LUNS (Van onze parlementsredactie) De P.v.d.A.-fractde in de Eerste Kamer oefent in het voorlopig verslag van de Se naat over de begroting 1959 van buiten landse zaken ernstige kritiek uit op het beleid van de minister van buitenlandse zaken mr. Luns. De socialistische sena- toren verwijten de bewindsman, dat hij in de kabinetten, waarin hij zitting had. tich niet heeft kunnen bevrijden van een *eker gevoel van rancune tegenover de .Verenigde Staten en Engeland over de houding, die deze landen vanaf 1945 heb ben aangenomen in het conflict tussen Nederland en Indonesië. Ook heeft mr. Luns zich. volgens de P.v.d.A.-senatoren. onvoldoende weten aan te passen aan de sedert de tweede wereldoorlog volkomen ïe wijzig de verhouding tussen de westerse landen enerzijds en de Afrikaanse en Aziatische landen anderzijds. Er is. zo wordt van socialistische zijde in het ver lag gesteld, geen buitenlands beleid ont wikkeld in verband met de kwestie In donesië en Nieuw-Ouinea, dat een crea tieve bijdrage zou kunnen worden ge noemd tot het ontstaan van betere we- reldverhoudingen. De K.V.P.-fractie stelt tegenover deze •ocialistische beschuldigingen het feit. dat hot •buitenlands beleid altijd regerings- jxleid is en dat als zodanig ook de socia listische bewindslieden, die zitting hadden to het vierde kabinet-Drees, er verant woordelijk voor waren; Wie mr. Luns wil bekritiseren (waartoe volgens de K.V.P.- fractie geen reden ls), mag dus de ge- *ezen P.v.d.A.-bewindslieden niet sparen Elders wordt in het verslag gevraagd "f tijdens het jongste overleg tussen mi- oto'.er Luns en zijn Engelse ambtgenoot j* Londen ook de vraag :s besproken of Mgeland oas zal willen bijstaan bij on ze pogingen tot het verkrijgen van scha devergoeding van Indonesië voor het ver lies, dat de Nederlandse volkshuishouding door de anti-Nederlandse maatregelen van Indonesië heeft geleden. Ook wordt gevraagd of de berichten over een toe komstige Indonesische invasie op Nieuw- Guinea afkomstig zijn uit Indonesische bron en zo ja, of ze dan naar het oordeel van minister Luns moeten worden be schouwd als intimidaties en pogingen hier in Nederland acties tegen het rege- ringspunt uit te lokken. vond het niet netjes dat dit kabinet door deze methode van wetgeving zijn opvol gers gaat binden. De heer Roosjen (a.r.) die niet tegen het ontwerp zal stemmen, was van oordeel, dat het gehele ontwerp ook in een motie had kunnen worden sa mengevat De heren Albering (kath. v.), Toxopeus (lib.) en Kleywegt (soc.) von den hét ontwerp aanvaardbaar. Minister Cals was het niet met de kritiek van de heer Tilanus eens. Het wetsontwerp spreekt niet van termijnen. Deze worden slechts in de memorie van toelichting op gesomd. Het ontwerp is echter nodig, om toekomstige kabinetten in de gelegenheid te stellen een slagvaardig beleid te kun nen voeren. Wettelijke barrières om de leerlingenschaal te verlagen zullen door deze wet verdwijnen. Als de Kamer deze beslissing niet neemt, dan moet waar schijnlijk de toeloop van leerlingen naar de kweekschool worden afgeremd. De socialist Kleywegt is nog met een amendement gekomen om in een alge mene maatregel van bestuur normen vast te leggen, wanneer aanspraak ge maakt kan worden op een extra-onder wijzer, indien een klas een bepaalde maximum grootte overschrijdt. Minister Cals voelde voor dit amendement niet veel, hoewel hij het niet „onaanvaard baar" wilde verklaren. Hij vond het voor stel eigenlijk strijdig met het wetsont werp, dat juist de vorming van kleinere klassen voorstaat. Ook over dit amende- zal heden worden gestemd. SCHERTSEND is het optreden van het State Department in Washington wel eens een „one-man show" genoemd. John Foster Dulles hield de touwtjes van de Amerikaanse buitenlandse politiek vrijwel alle stevig in handen en alleen wanneer ziekte of een gedwongen vakantie hem het i ken onmogelijk maakten was hij bereid er enkele over te geven aan zijn naaste medewerker: een lange, magere man met een vlinderdasje, de wat stijve, uiterst correct Engels sprekende Herter. Naast deze onderminister treedt slechts één van „Dulles' Boys" uit het State Department opvallend op de voorgrond: C. Douglas Dillon, enkele jaren geleden nog ambassadeur de Verenigde Staten in Parijs en door Dulles naar Washington gehaald om te worden belast met de leiding over alle Amerikaanse hulpprogramma's voor het buitenland. bleem wel eens konden verschillen van die van minister Dulles. Immers, toen Dulles zioh in het Walter Reed zieken huis liet opnemen, droeg hij zijn func ties over, maar hij zou zijn verblijf In het ziekenhuis kunnen benutten om studie te maken van het westelijke ant woord aan Moekou over het vraagstuk- Duitsland. Dulles, constateert Rei ton, houdt een slag om de arm. Dan i6 er nog iets. Herter (63), Nixons rivaal voor het vice-presidentschap hij trok zich terug oud-gouverneur van Massachusetts, een bijzonder nette heer, die voor de militaire dienst werd afgekeurd omdat hij te mager was, is een s>tug, onbuigzaam diplomaat. Toen hij ruim twee jaar geleden Herbert Hoover opvolgde al6 onderminister, wa6 John Foster Dulles is thans ernstig ziek en de kans is groot dat president Eisen hower moet omzien naar een nieuwe minister van buitenlandse zaken. Her- ter? Men heeft vaak gezegd dat een groot talent begraven was onder het enorme gewicht van een van Washing- tons machtigste personen minister Dulles en niet de gelegenheid kreeg zijn kennis van de buitenlandse politiek te tonen. Nu is Dulles weer ziek en Christian Archibald Herter werd per militair-vliegtuig van zijn vakantie verblijf in Zuid-Carolina gehaald om hem als minister te vervangen. HERTER Mocht het nodig zijn, een opvolger voor Dulles aan te wijzen, dan zal president Eisenhower zich in de eerste plaats tot de aftredende minister wenden en of deze hem zal aanraden de ziekelijke Herter hij lijdt aan een gewrichtsont steking te benoemen, is de vraag. De bekende commentator James Reston schreef dezer dagen dat de ideeën van de heer Herter over het Duitse pro- de republikeinse meerderheid in het Congres enthousiast over de benoeming van deze uiterst kundige man. De meer derheid in het Amerikaanse Congres is tegenwoordig echter voor de democra ten, die beslist meer sympathie hebben voor de 47-jarige C. Douglas Dillon, soepeler republikein. ..De enige man niet ieder idee ontvangt met de opmer king: nee dat kan zo niet", aldus de democratische voorzitter van senaatscommissie voor buitenlandse D1LLOIS De zachtsprekende, wat verlegen Dillon neemt de tijd om de leden van Senaat en Hui6 van Afgevaardigden zijn ideeën duidelijk te maken. Om deze reden wordt hij gewaardeerd. Bovendien dat men weet dat hij voor een onge looflijk zware taak berekend is. Dc hulpprogramma's voor het buitenland, zijn onder zijn leiding gereorganiseerd, op praktische wijze, als in de dagen toen hij werkte voor zijn vaders ban kierskantoor „Dillon, Read Co." Dillon werd in Genève geboren. Herter in Parijs. Beiden studeerden aan de Harvard-universiteit. Dillon Ameri kaanse geschiedenis en literatuur, Her ter architectuur. Herter is ongetwijfeld de man met de meeste ervaring ook al omdat Dillon zich op de economische sector heeft gericht. Zal een van belden Dulles opvolgen? Vorm een nationale raad om de president te adviseren over de buitenlandse politiek, opperde James Reston, die dit geen „show" voor „one man" vindt. Zo'n oplossing zou echter □iet lang voldoen. In Europa maken de ministers van de grote mogendheden zich op om over Duitsland te praten. Met hun Amerikaanse collega, niet met een college van politieke experts De Koningin zal vrijdag in palcis Soestdijk in afscheidsgehoor ontvangen de ambassadeurs van Japan en Tsjecho- slowakije. - Smakeloos Smakeloos ts oud-minister Vondcllnp in Leeuwarden tekeer gegaan tegen zijn oud- ambtgenoot prol. Zijlstra, wiens industri alisatiebeleid hij schriel en gespeend van voldoende fantasie noemde. Voor een industrialisatiebeleid, zoals dr. Vondeling zich dat voorstelt, heeft men behoefte aan geestdriftige en bekwame mensen, onder wie hij kennelijk zichzelf en z(jn partij genoten met uitsluiting van alle anderen rangschikt Wij zouden zeggen: schoen maker. houd u bi) uw leest, en nog ster- ker is het landbouwbeleid van de heer Vondeling als minister zo fantasievol ge weest? Deze minister heeft een beleid ge voerd. dat nog het vertrouwen van de Kamers had noch dat van de landbouw, noch in overeenstemming was met het financiële beleid van zijn mede-minister en partijgenoot Hofstra en heeft zich op het meest penibele punt de melkprijs- subsidie moeten verschuilen achter een toekomstig SER-advies. Enigszis zonder ling doet hiernaast aan, dat de socialis tische lijsttrekker in Amsterdam, oud minister Hofstra, juist de prettige samen werking in hef kabinet met zijn collega Zijlstra heeft geprezen. De vraag ts nu; u?at zullen de kiezers van een dergelijke voorlichting, die berust op persoonlijke aanvallen, denken7 Wij kunnen ons niet voorstellen, dat hiervan een werkelijke propagandistische werking uitgaat. In tegendeel. (Alp. Handelsblad). Belachelijk de Neder landse Antillen, mr S. W. van der Meer, kandidaat-notaris, schijnt op weg Heen zijn Nederlandse afkomft, doch ook zijn democratische beginselen vergeten. Nadat hij op schandelijke ize tegen de journalist De Wit te keer gegaan, deelde hij dezer daprn aan I blad Amipoe di Curagao mede, dat het slechts een hoofdredacteur mag be- n, die zich bereid moet verklaren •t eiland te verdwijnen als hij de tg niet welgevallig is. Het komt op neer, dat de heer Van der dc vrije pers heeft afgeschaft. Vele Zuidamcrikaanse dictatoren fcun- misschien nop geëxcuseerd worden door een vurig zuidelijk temperament. De Antilliaanse minister van justitie, in Waferpraa/smeer peboren is, takt zich belachelijk, indien hij de dictator in zakformaat gaat uit- hanpen. (Els. Weekblad). 0®fcst (Van onze sociaal-economische redactie) TN NEDERLAND zijn 57 van de 100 boerderijen en tuinderswoningen niet voorzien van waterleiding en 12 op de 100 boerderijen en tuinders woningen moeten het nog stellen zon der elektriciteit Weliswaar was de toestand tien jaar geleden nog aanmerkelijk ernsti ger. maar toch gaf de huidige situatie gisteren het landbouwschap aanlei ding te besluiten zich na de verkiezin gen tot de nieuwe regering te richten met het verzoek via ruimere subsidie verlening in dc nog ontbrekende aan sluitingen op korte termijn te voor zien. (In 1947 was slechts 27 pet van de Nederlandse boerderijen en tuin derswoningen op het waterleidingnet aangesloten cn kende slechts 72 pet de elektriciteitsvoorziening) Dat het ontbreken van waterleiding op de boerderij de produktiviteit van bedrijf aanzienlijk benadeelt, heeft onderzoek van het Instituut voor land bouwtechniek en rationalisatie uitgewe zen. Op een boerderij met 25 stuks groot vee bleken gedurende de stalperiode 180 dagen 300 manuren nodig om het met behulp van pompen van wate. voorzien. De afstand die afgelegd moest worden bedroeg 225 km. De commissie rijkssteun drinkwater voorziening heeft indertijd een tien jarenplan ontworpen, dat tot 1962 loopt, volgens dit plan worden thans nog 60.000 percelen in Nederland op het wa terleidingnet aangesloten. Het totaal aan woningen in Nederland bedraagt 214 miljoen en het totaal aantal boerderijen en tuinderswoningen bijna 200.000 Op hel ogenblik worden onrendabele ansluitingskosten niet gesubsidieerd, doch alleen de onrendabel* cxploitatie-i subsidiebedrag van 2.807.000, welk be drag in 1963 zal zijn opgelopen tot JA miljoen. De aansluitingen waarvoor een kapitaalsinvestering van meer dan 1000 vereist ia, zijn nog buiten beschouwing Genoemde rijkscommissie is namelijk nog bezig met een plan voor deze zoge naamde superonrendabele aansluitingen, die voor wat betreft de waterleiding 7 pet van de percelen omvatten. Voor bij zonder ongunstige gevallen zal de mo gelijkheid van een eigen waterwinning*» installatie worden nagegaan. Het Landbouwschap is van mening, dat voor de aansluiting op het licht- en wa terleidingnet een uniform aansluitings tarief behoort te gelden voor percelen aan een openbare weg, evenals bij de telefoon. Verderaf gelegen percelen zou den dan per meter meer moeten betalen. Nu de landbouwpolitie toch al zo in de kritische belangstelling staat, is op dit moment een dergelijk uniform tarief ech ter niet mogelijk. Via hogere algemene tarieven zouden de grote bevolkingscen tra de aansluitingen van het platteland moeten betalen. Het Landbouwschap zal echter bij de volgende regering aandringen op een so spoedig mogelijke indiening van een ont werp van wet elektriciteitsvoorziening Platteland en wat betreft de drinkwater voorziening sal het plan voor de super- onrendabele gebieden snel moeten ko men. De gewestelijke raden van het land bouwschap zouden bij de elektriciteits maatschappijen kunnen proberen de fond sen voor de onrendabele aansluitingen te verruimen. Het in te dienen wetsontwerp zal de subsidiëring van de elektrificatie ten plattclande moeten regelen, maar wellicht zou op korte termijn een gemeentelijke baatbelasting reeds eni ce „verlichting" kunnen brengen. He tien-jarenpli vwsiening

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1959 | | pagina 5