OOSTENRIJK
De burgeroorlog in
Omroepverenigingen willen
lid-abonnees houden
,k s,r c'°r"
fclSI viekkenpasta
zonder kringen
„De algemene toestand in Europa blijft donker. Ook in Engeland, uaar ik bij
MaeDonald op Chequers vertoefde, zag men vooral de verhouding rond den
Pacific bezwangerd met oorlogswolken. Over wat in Parijs en in Oostenrijk ge
schiedde hebben de bladen U natuurlijk al lang ingelicht. Doll fuss heeft zich
heel ivat beter gehouden dan ik verwacht had, d.i. zijn positie is sterker ge
bleken dan ik meende dat ze was, hetgeen zeer troostvol is, omdat er uit
blijkt, dat men in het einde overwint als men maar niet voor de moeilijkheden
telkens terugwijkt".
Minister president dr. H. COLIJN op 13
februari 1934 aan prof. mr. C. J. KIELSTRA,
„Onze kleine Doll fuss, die niet hooger reikt dan tot aan Uw heup, heeft
zich flink gehouden en blijft, naar het mij voorkomt, meester van het
terrein. Of wij nog zoodanige beroeringen zullen beleven valt af te trach
ten. Ik geloof het niet, maar wij zijn er volkomen op geprepareerd".
Minister-president dr. H. COLIJN op 14 februari
aan jhr. mr. B. C DE JONGE, gouverneur-generaal
van Nederl. Oost-Indië
Schooltelevisie neemt
overal toe
De opmars van de schooltelevisie is
niet meer te stuiten Overal worden
proeven genomen en meestentijds sla
gen die wonderwel.
In België, waar men in 1950 begon
met 87 aangesloten scholen, hebben de
uitzendingen een grote vlucht geno
men. Op het ogenblik zijn er 1600
scholen, waaronder een groot aantal
in 13 Noord-Franse departementen, die
de lessen regelmatig volgen.
Enthousiaste Belgische leraren heb
ben gezegd, dat één televisieles de
stof beter kan voordragen dan vijf of
tien schoollessen. Dal is nogal wat!
Het eerste Latijns-Amerikaanse land
dat met schooltelevisie is begonnen is
Venezuela. Genomen proeven zijn zo
goed uitgevallen, dat de minister van
onderwijs heeft besloten de lessen re
gelmatig te laten voortgaan.
Bij ons wil het nog maar niet. Er
worden nog altijd bezwaren gehoord.
Toch is een tweede proefles in voor
bereiding.
Advertentie
Goedennacht
Slaapt U slecht door rheumatiek, spit.
ischias, hoofd- en zenuwpijnen, neemt
dan Togal. Verdrijft in al die gevallen
snel en afdoende die pijnen en daardoor
slaapt U heerlijk. Togal baatZuivert
de nieren en is onschadelijk voor hart
en maag. Bij apotheek en drogist f 0.95.
f 2.40, f 8.88.
W/IJ kunnen nóg zoveel kritiek op onze regering hebben, maar
Iaat ons nooit vergeten dat wij reeds reden tot grote dankbaar
heid hebben, wanneer het haar gegeven is, ons „een stil en gerust
leven" te verzekeren, waarbij wij de gelegenheid hebben in eigen
kring en conform eigen overtuiging een bijdrage te leveren aan
samenleving en cultuur.
Die gedachte komt in ons op, wanneer wij terugdenken aan de
burgeroorlog die, nu vijfentwintig jaar geleden, in Oostenrijk woed
de, een burgeroorlog even onverwacht als onvermijdelijk voort
komend uit de algehele situatie des lands, welke situatie weer méé
bepaald werd door de toenmalige gebeurtenissen in Europa.
Februari
Vanaf het sluiten van de vrede van
8aint-Germain-en-Laye. op 10 septem
ber i919. waarbij van het machtige
Oostenrijk-Hongarije weinig meer over
bleef dan de enorme stad Wenen met
enige omliggende steden. Graz, Linz.
Salzburg. Innsbruck en Klagenfurt, en
enige badplaatsen, was de roep om
éénwording met Duitsland in Oosten
rijk gehoord, omdat men hoopte op de
ze wijze nog een macht in Europa te
vormen. Maar Frankrijk, Roemenië,
Yoego-Slavië en vooral Tsjecho-Slowa-
kije, beducht voor een nieuw, sterk
Germaans rijk in hun omgeving, weer
hielden de Anschlusz.
Toch bleef de wens tot Anschlusz in
alle partijen in Oostenrijk voortleven,
tótdat op 30 januari 1933 Adolf Hitler
in Duitsland aan het bewind kwam.
en men begreep dat aansluiting van
Oostenrijk bij Duitsland in dit geval
betekenen zou: 'onderwerping van de
rooms-katholieke levensbeschouwing,
die in Oostenrijk het bezit was van de
meerderheid des volks, aan de natio-
naal-socialistische ideologie. Nog vóór
Hitler in Duitsland aan de regering
kwam, liet op zondag 22 januari 1933
mgr. dr. Gfoehler. de bisschop van
Linz, in alle kerken van zijn bisdom
eén herderlijk schrijven voorlezen,
waarin werd verklaard dat het lidmaat
schap van de Nationaal-Socialistische
Partij onverenigbaar was met de ken
merken van een goed rooms-katholiek,
vanwege de materialistische rassen-
strijd, het on-christelijk nationalisme
en de nationalistische opvatting van
de religie van de Nazi's. Het religieu
ze program van het nationaal-socialis-
me moest daarom radicaal verworpen
worden.
Een week later weerklonk reeds het
Hannibal ante portas" door de ste
den en dorpen van Oostenrijk! Sinds
dien was te Wenen, waar 400.000 werk
lozen waren, punt één van het rege
ringsprogram de strijd voor een onaf
hankelijk, zelfstandig Oostenrijk. Deze
ommekeer van het regeringsprogram
van het op 20 mei 1932 opgetredea ka-
binet-Dollfusz zou de naaste toekomst
bepalen van de naar léven roepende
Oostenrijkse staat. Dat die strijd aan
vankelijk mislukt is. is het voornaam
ste niet; dat ook de Oostenrijkse lei
ders grote fouten gemaakt hebben, is
niet centraal; maar indrukwekkend
was toen en nu de poging van een
kleine natie om zicjizelf te blijven. En
vooral in deze dagen in Europa, nu
ook voor óns het parool van koningin
Wilhelmina ..Laat ons onszelf zijn en
blijven!" actueler is dan ooit, gevoe
len wij alsnog een zekere spanning in
ons. wanneer wij zien hoeveel lijden en
leed Oostenrijk heeft doorgemaakt, om
als kleine rompstaat het recht van
onafhankelijkheid te verdedigen tegen
machten die onweerstaanbaar waren,
vooral omdat innerlijke verscheurdheid
een nationale verdediging op den duur
onmogelijk maakte!
rijk of die van het kabinet-Dollfusz in
gevaar gebracht mocht worden, zullen
wij de dictatuur uitroepen. Het Oos
tenrijkse parlement heeft afgedaan. Wij
zullen er niet voor terugdeinzen de
laatste etappen te doen, die alle macht
in onze handen zullen leggen, om Oos
tenrijk en het Oostenrijkse volk voor
de ondergang te behoeden."
Inmiddels was ook daarmee nog niet
alles gezegd: in de spanningen waar
in het land reeds maandenlang ver
keerde. onderhandelden Dollfusz en
Starhemberg in stilte om beurten met
de nazi's, om een machtsgreep van de
socialisten van zich af te houden, ter
wijl zij eveneens met de rechtse so
cialisten onderhandelden om de propa
ganda van Hitler, die Oostenrijk vanuit
Beieren onophoudelijk bestookte, te
Zo betrekkelijk eenvoudig ons ach
teraf vaak een historisch proces
lijkt, wijl wij het resultaat daarvan
immers kennen, zo moeilijk Is meest
al het politieke proces, waarin wij,
voor de toekomst, een resultaat be
ogen, dat nog onzeker Is op het mo
ment dat wij ervoor werkzaam zijn!
gin i
i de maand februari 1934.
Onder die wanhopige, bijna drama
tische omstandigheden was het kabinet-
Dollfusz het einde van het jaar 1933
tegemoet gegaan, zónder parlement, dat
was opgeheven, terwijl tegen de Kerst
dagen een soort korte godsvrede tus
sen de diverse partijen was aangegaan.
Maar het was juist een episcopale
..Hirtenbrief" van de anti-socialistische
en anti-nationaal-socialistische, op 16
De Oostenrijkse e
gen wisselden nota's
de Münchense radio,
Beieren ontkomen nazileider Hahlchl
dagelijks de Oostenrijkse regering aan
viel. terwijl de nazi-terreur binnen Oos
tenrijk moreel door Hitier gesteund
werd. Maar op donderdag 1 februari
overhandigde de Duitse minister van
buitenlandse zaken, baron Von Neu-
rath, aan de Oostenrijkse gezant te Ber
lijn een geheel negatief antwoord op
de klachten van het Oostenrijkse kabi
net. Op maandag 5 februari werd Doll
fusz door de Oostenrijkse regering ge
machtigd tot een stap bij de Volken-
Terwijl de diverse Europese regerin
gen over de mogelijke stap van Dollfusz
bij de Volkenbond speculeerden, nam
de verwarring binnen Oostenrijk dage
lijks toe.
zi's die een nieuwe aanslag hadden be
raamd. maar betrof het inderdaad een
ernstig conflict tussen de socialisten en
de regering, een conflict dat binnen
enkele uren uitgroeide tot een burger
oorlog van ongekende omvang.
Van de tientallen vonken, die dage
lijks de binnenlandse vrede bedreigden,
had thans één het kruitvat bereikt: ter
wijl heel Europa nog toezag op de af
loop van ..het Waterloo van Daladier"
in Frankrijk, sloeg het thans de blik
naar Oostenrijk, waar een burgeroor
log ontbrandde, die tienmaal erger was
dan hetgeen een week tevoren in Pa
rijs had plaats gegrepen.
Van Linz naar Wenen
Reeds hadden op zondag 4 februari
Starhemberg's Tiroler Heimwehren
plots het gebouw van de sociaal-de
mocratische „Volkszeitung" te Inns
bruck bezet, maar de politie was te
hulp geroepen, het gebouw was ont
zet en de koude staatsgreep ongedaan
gemaakt.
Maar op donderdagavond 8 februari,
terwijl Dollfusz in Boedapest vertoef
de, deed de politie huiszoekingen in de
bureaux der socialistische partij, ter
wijl Püchlcr, de burgemeester van
Wiener-Neustadt. een bekend socialist,
gearresteerd werd
Over al deze gebeurtenissen verkeer
den de socialisten in grote onrust.
En op maandag 12 februari brak het
conflict eerst goed los, toen te Linz
Vier legers
De situatie in Oostenrijk was in de
jaren 1933 en 1934 nu eenmaal zo. dat
het land in vier kampen verdeeld was.
beschermd door legerscharen, die ieder
ogenblik, onder aanvoering van vast
beraden politici, tot toeslaan gereed wa-
Daar waren allereerst de socialisten,
die in vroeger jaren Oostenrijk gere
geerd hadden, met hun machtige Schutz-
bund, waarin duizenden gewapenden
verzameld waren, om het socialisme
te verdedigen, onder leiding van hun
,,rode generaal Körner". Vervolgens
waren er de nazi's, onder leiding van
Habicht en Frauenfeld, met hun S.A.-
en S S -scharen, die aanslag op aanslag
pleegden, en de regering welhaast tot
ingrijpen dwóngen!
Dan waren er de „Heimwehren" on
der leiding van Fey en Starhemberg,
en ten slotte de stormscharen van de
ministers Dollfusz en Von Schuschnigg.
Was daarmee slechts alles gezegd!
Maar als altijd lagen de fronten ook
hier ingewikkeld: de socialisten waren
in twee fronten verdeeld: de gematig
den onder leiding van Karl Renner
(187019501, de latere Bondspresident,
waren voor een bondgenootschap met
de christelijk-socialen onder leiding van
Dollfusz. en zochten dus voorzichtig
aansluiting bij het kabinet-Dollfusz, om
aldus het lot te ontgaan dat de socia
listen in Duitsland onder Hitier hadden
ondergaan: de algehele uitroeiing Daar
tegenover stonden de die-hards in het
socialistische kamp onder leiding van
Otto Bauer (1882—19381. die als leider
van de linkse vleugel ieder compromis
met de regering-Dollfusz afwees, en
die niet nalieten Renner een verrader
van de arbeiders te noemen, vanwege
zijn compromisvoorstellen.
Starhemberg en Fey, die eerst later
tot het kabinet-Dollfusz waren toege
treden. wensten eeri fascistisch, rooms-
katholiek. onafhankelijk. zelfstandig
Oostenrijk, los van Duitsland, los van
Rusland, verbonden met Italië. Reeds
in het vroege voorjaar van het jaar
1933 sprak Fey. die tevens opperbevel
hebber van het Oostenrijkse leger
(20 000 man) en van de politie (12.000
mam was; ,,Op het ogenblik, waar
op de onafhankelijkheid van Oosten
maart 1933 1
van sociale zaken, dr. Innltzcr, die de
godsvrede verbrak met een boodschap,
waarin het nationaal-socialisme nog
eens krachtig werd afgewezen!
Met deze kerkelijke oorlogsverklaring
tegen de nazi's, welke „Hirtenbrief"
bedoeld was als steun aan het kabinet-
Dollfusz, begon als het ware het nieu
we jaar 1934. een jaar dat één der
meest dramatische jaren der Oosten
rijkse geschiedenis zou blijken te zijn.
Spanningen
De gevolgen bleven niet uit: in de
eerste week van het nieuwe jaar pleeg
den de nazi's niet minder dan 140 aan
slagen. Dollfusz. die de pers onder
strenge censuur hield, publiceerde eerst
niets, totdat hij alles bekend maakte.
Frauenfeld en diverse andere nazilei
ders naar het concentratiekamp te Wöl-
lersdorf zond, terwijl Starhemberg iede
re omgang van de leden der Heim-
wehr met de nazi's verbood. In een re
de voor het Vaderlandse Front riep
Dollfusz de nazi's toe: tot hiertoe en
niet verder!
Inmiddels voerde kardinaal Innitzer
onderhandelingen met Dollfusz en ge
neraal Körner, om tot een verzoening
te komen tussen christelijk-socialen en
rechtse socialisten, op basis van de cor
poratieve staat, terwijl Dollfusz in re
devoering op redevoering de arbeiders'
trachtte te winnen, mits zij slechts de
klassenstrijd wilden prijs geven. Doch
zonder resultaat: plots werden de so
cialistische Schutzbunden door het ka
binet in geheel Oostenrijk verboden!
Zo streed het kabinet-Dollfusz. waar
van niemand wist in die dagen wié nu
eigenlijk de leiding had, Dollfusz. Fey
of Starhemberg, gesteund door het Va
ticaanse Rome en het fascistische Ro
me. een strijd op twee fronten, ge
spannen gevolgd door het overige Euro
pa, dat voor het grootste deel dezelf
de zorgen had.
En inmiddels vreesden zowel de re
geringsgetrouwe als de socialistische
Oostenrijkers iedere dag een aansla;
van Duitsland op de Oostenrijkse staat
want het was een ieder opgevallen da'
Hitler in zijn rede op .30 januari 1934
voor de Duitse Rijksdag, ter herden
king van de machtsovername in 1933
jegens ieder land zich vredelievend had
betoond, behalve tegen Oostenrijk!
Als zo vaak weifelden ook in die da
gen de gemoedelijke Oostenrijkers tus
sen het recept „da musz 'was g'sche-
hen" én een compromis, hetgeen
neerkwam, op toegeven en voortschar-
Maar wie van geen toegeven wilden
weten, dat waren de ministers Star-
hemberg en Fey. Op zondag 4 februari
verklaarde minister Starhemberg in
een rede te Innsbruck openlijk: „Als
Dollfusz nog langer aarzelt doortas
tende maatregelen te nemen, dan zul
len de Oostenrijkse Heimwehren spoe
dig niet meer achter hem staan!"
Starhemberg eiste opheffing van alle
partijen en scherpe maatregelen tegen
alle rode en bruine propaganda, terwijl
Dollfusz en de zijnen liever zo bloed
loos mogelijk de binnenlandse proble
men oplosten.
Op woensdagmorgen 7 febr
trok minister Dollfusz voor enkele ds
gen naar Boedapest, om er besprekin
gen te voeren met minister-president
Gömbös, over de vaste wil van beide
landen om hun onafhankelijkheid te be
en, in samenwerking met Italië.
In de Stephansdom
Zo stonden de zaken ervoor toen op
maandagmorgen 12 februari de Oos
tenrijkse regering met het voltallige
corps diplomatique bijeen was in de
grootse St. Stephansdom te Wenen,
voor een machtig Te Deum ter gele
genheid van de viering van de twaalf
de verjaardag van de troonsbestijging
van paus Pius XI. De pracht der di
lomatieke gewaden, de schittering
[..om a
licht i
de verheven muzikale omlijs
ting maakten de gehele plechtigheid tot
een demonstratie, waarin als het ware
voor een enkel ogenblik de Habsburg-
se tijd weer in volle glorie herleefde
Plots gingen om dertien minuten voor
twaalf de electrische lichten uit
Aan de wat verbaasde en bevreem
de diplomaten werd direct doorgegeven
dat het slechts een onhebbelijkheid
was van de socialisten, maar uit de on
rust van de Oostenrijkse kabinetsleden
meende het corps diplomatique toch te
moeten opmaken, dat er meer aan de
nand was dan een normale staking:
men vreesde een aanslag van Hitler
op Oostenrijks zelfstandigheid, die in
geleid werd door het afsnijden van de
i het i
de i
Kanselier Dolfuss temidden
van zijn gezin
een botsing plaats vond tussen de po
litie en de socialistische Schutzbund.
Hotel „Schiff", het partijhuis van de
socialisten, werd ervan verdacht wa
pens te verbergen, en toen de leden
van de Schutzbund geen toegang aan de
politie verschafte, werd het huis stor
menderhand door de politie genomen.
Starhemberg spoedde zich direct naar
Linz om zich aldaar aan het hoofd
van de Heimwehren te stellen, want
overal in de stad vonden gevechten
plaats. Toen het oproer aldaar gedempt
was bleken er vierentwintig doden te
zijn gevallen.
Inmiddels was de vonk van het so
cialistisch verzet overgesprongen: ook
in Graz, Steyr, Eggenburg en Inns
bruck vonden hoogst ernstige gevech
ten plaats.
Maar de eigenlijke burgeroorlog zou
in Wenen uitgevochten worden.
Terwijl alles zich in deze stad had
ingesteld op de viering van een vro
lijk carnaval, woedde er drie dagen
lang een burgeroorlog, en in plaats
van carnavalsoptochten reden er drei
gende legerauto's met machinegeweren
door de stad.
Vanaf maandagmiddag 12 uur was
Wenen afgesneden van gas en electri-
citeit; de trams reden niet meer. en
na drie uur was de telefoon uitgescha
keld. Om zes uur 's avonds werd door
de politie het stadhuis bezet, burge
meester Seitz en andere socialistische
functionarissen werden gevangen ge-
Tegen de avond was heel Wenen één
belegerde vesting, waarin 70.000 goed
bewapende opstandelingen een wanho
pige strijd streden tegen politie, leger
en Heimwehren.
Het zwarte carnaval
Het heeft geen zin voor onze lezers
in de finesses de ontzettingen te be
schrijven die gedurende drie dagen over
Wenen losbraken. De gevechten con
centreerden zich om de vierkante woon
kazernes. die onneembare vestingen
vormden, waartegen de regering de
artillerie in stelling moest brengen. Zo
kreeg het leger het bevel het beroem
de Karl Marxhaus in de voorstad Hei-
ligenstadt, omvattende 1500 woningen
met 8000 inwoners onder kanonvuur te
stellen, terwijl daarna vice-kanselier
Fey persoonlijk de leiding nam bij de
stormloop op deze arbeidersbastillc.
Eerst na drie dagen harde strijd,
waarbij honderden doden vielen, gaf
de Karl Marxhof zich over.
Ondanks deze vreselijke ellende aan
vaardde Dollfusz de strijd en verbood
op slag de socialistische partij, die 40
pet van het volk omvatte Maar tevens
kwam hij op woensdag 14 februari voor
de radio om met een van tranen ver
stikte stem een beroep te doen op de
socialisten om de wapens neer te leg
gen, met de woorden:
„Ik verklaar als kanselier: de
regering wil u nog éénmaal de
gelegenheid tot een ommekeer
geven. Wie zich t>an nu af, 11
uur 'sfluonds, strikt onthoudt
van iedere onwettige of vijan
dige houding, en zich donderdag
in de tijd van 7 uur 's morgens
tot 12 uur 's middags ter be
schikkingstelt, kan, behalve de
verantwoordelijke leiders, op
pardon rekenen."
Maar nog was het bloedvergieten niet
geëindigd! In de nacht van woensdag
op donderdag 1415 februari moest de
woonkazerne Floridsdorferhof van ne
gen uur 's avonds tot drie uur 's nachts
gebombardeerd worden.
Toen was na drie vreselijke dagen en
nachten, waarin de dood zijn carna
val te Wenen gevierd had, de burger
oorlog ten einde.
Finita la tragedia!
Maar Dollfusz had een overwinning
geboekt, waaraan hij eens sterven zou,
nog geen half jaar later!
De verloren overwinning
Eerst toen de strijd voorbij was, kon
de rekening worden opgemaakt: de so
ciaal-democratie was met geweld ver
slagen. hetgeen betekende dat Dollfusz
voorgoed de steun kwijt was van meer
dan 40 pet. der bevolking. In den ver
volge waren drie politieke partijen ille
gaal geworden: de nazi's, de commu
nisten en de socialisten.
Het leger was verbitterd: de opstan
delingen waren bewapend geweest met
Tsjechische wapenen, die beter en mo
derner waren dan de wapens van de
regeringstroepen. Dus niet alleen Duits
land leverde in het geheim wapenen
aan bepaalde bevolkingsgroepen, maar
ook Tsjecho-Slowakije!
Het was duidelijk dat Tsjecho-Slowa
kije achter de socialisten stond, zoals
Italië achter de Heimwehren. Dit be
sef gaf aan heel Oostenrijk opnieuw
het gevoel afhankelijk te zijn van
vreemde, omliggende mogendheden!
Engeland keurde de harde hand van
Dollfusz af. en bepleitte clementie
voor de verslagen socialisten, terwijl
bleek dat de socialistische leiders Bau
er en Deutsch met Franse diplomatie
ke papieren over de grens naar Tsje
cho-Slowakije waren ontkomen.
Eigenlijk was het zo dat niet alleen
Duitsland, maar ook.de bondgenoten
van Oostenrijk ontevreden waren over
dc burgeroorlog. Alleen Mussolini was
tevreden, nu de positie van Fey en
Starhemberg versterkt was.
Slechts de neutrale staten, die begrip
hadden voor de zwakke positie van de
kleine Dollfusz, waren dankbaar dat
Dollfusz zich had weten te handhaven.
En de verbijstering der verslagen so
cialisten. bracht het merendeel hunner
tot de bittere overtuiging: beter onder
Hitier dan onder Dollfusz!
Dollfusz had toegeslagen
had hij anders gekund? Maar het
zwaard dat hy getrokken had,
veroorzaakte de situatie waarin
hij zelf zou omkomen op byna
even vreselijke wijze als zijn
tegenstanders die in de burger
oorlog gevallen waren
Vierentwintig Algerijnse rebellen zijn
in Oran ter dood veroordeeld en elf tot
levenslange gevangenisstraf wegens een
reeks van terroristische aanvallen, waar
hij 38 slachtoffers zijn gevallen.
In het gebouw van Radio Luxemburg
te Parijs is gisteravond brand uitgebro
ken. Er werd een modulatie-centrum
vernield. Er zijn geen slachtoffers. De
uitzendingen van vandaag gaan gewoon
Eén punt uit het gewijzigde ontwerp voor de nieuwe Omroepwet blijkt
een groot obstakel te zijn voor de omroep organisaties. Wij hebben er al
op gedoeld en ook mr. Roosjen heeft er in een gesprek met ons iets van
gezegd: dat voorstel om de status van lid-abonnee te scheiden en daarvoor
ook aparte geldsbedragen vast te stellen.
De positie van de omroepverenigingen kan daarmee nl. totaal onder
graven worden en daarom zullen de organisaties er zeker niet mee akkoord
gaan. Ongetwijfeld zal deze tegenstand bij de besprekingen van het wets
ontwerp in de Tweede Kamer aan de orde komen.
Niet alleen, omdat de omroep nu
eenmaal gewend is aan een situatie,
dat er leden-abonnees zijn en men dus
geen scheiding wil maken, maar ook,
omdat er dan een gerede kans ont
staat, dat vele luisteraars slechts abon
nee op een programmablad worden cn
het lidmaatschap laten vallen om daar
van financieel voordeel te trekken.
Het wetsontwerp wil het lidmaat
schap op vier gulden per jaar stellen
cn aan de omroepverenigingen overla
ten. op hoeveel zij dan het abonne
ment op het programmablad willen ra-
Nu zou men kunnen zeggen: voor
leden bedraagt het abonnementsgeld
6 per jaar en voor niet-leden 10,
om zodoende toch aah de vaste som
van 10 per jaar te komen, maar
dat heft de moeilijkheid niet op,
want ook dan zullen velen zich op
geven als „abonnee" en er niet aan
denken, dat zij ook lid-abonné kunnen
worden. Dit temeer, omdat men ge
wend is aan de ledenwerving van de
omroepverenigingen, die er altijd op
neer komt dat men wordt opgewekt
„een programmablad te nemen".
Juist het programmablad is de
trekpleister voor de ledenwerf-acties.
Was het nu maar voldoende, dat een
omroepvereniging een bepaalde beta
ling ontvangt, dan zou er geen vuiltje
aan de lucht zijn Maar het wetsont
werp zegt verder, dat de zendtijd-toe
kenning blijft gebaseerd op de grootte
van een omroeporganisatie cn die om
vang wordt dan berekend naar het
aantal leden en niet naar het aantal
abonnees op het programmablad.
Zo zou het dus kunnen zijn dat bij
scheiding van leden en abonnees een
omroepvereniging wel zijn inkomsten
houdt, maar het aantal leden met
sprongen omlaag gaat. En dat zou ten
gevolge hebben dat een grote omroep
organisatie een kleine wordt.
Deze kans lopen alle omroepvereni
gingen cn dat zou het hele bestel in
de war sturen. Het zou zelfs zo kun
nen zijn, dat dc verhoudingen in het
levensbeschouwelijke karakter van de
totale omroep, die het wetsontwerp
zozeer voorstaat, helemaal zoek raken
en dan klopt er niets meer.
Staatssecretaris Höppener heeft dit
voorstel gedaan, om eventuele nieuwe
omroeporganisaties een eerlijke kans
te geven. Het wetsvoorstel bepaalt nl..
dat nieuwe organisaties de eerste twee
jaar geen eigen programmablad mo
gen uitgeven, maar wel het vereiste
aantal leden moeten vergaren. De mo-
gelijkheid moet dus bestaan, dat ie-
Portugal klaar met
televisienet
Portugal is klaar met de bouw van
een televisienet dat het gehele land be
strijkt. De technische apparatuur is
uit West-Duitsland ingevoerd.
Ook in Noorwegen wordt hard ge
werkt. Hier is begonnen met de uit
breiding van het televisienet dat op 1
juli 1960 in gebruik moet worden geno
men. De Noorse televisie is het experi
mentele stadium nog maar kort te bo
ven en gaat de zaken nu fors aanpak
Radio voor morgen
hd i
eniging.
bestaand programmablad
nemen, zonder gedwongen te zijn. nog
een andere omroepvereniging ook als
lid te steunen.
Dit Is op zichzelf een reële gedachte,
maar brengt niettemin een conflictsi
tuatie aan de andere kant teweeg.
Daarom Is over dit wetsartikel het
laatste woord zeker nog niet gezegd.
vanavond
e grammofoonplaten
uur het NCRV-
programma. Om 8.20 uur kunt u dan
luisteren naar opnamen van het
Utrechts Stedelijk orkest, het Am
sterdams Oratoriumkoor en solisten,
geleid door Piet van Egmond. Er
worden werken van Handel en
Bruckner uitgevoerd. Dit concert
duurt tot aan de Avondoverdenking
om 10.45 uur
Over Hilversum I zendt de VPRO
van half acht af de bekende serie kor
te rubrieken uit. Om. hoort u een
gesprek over de kerk op het platte
land om 7.30 uur. de slollezing van
prof. dr. P. A. H de Boer in de
serie „Doorgaand verkeer"' om 8 05
uur. Europees commentaar door mr.
H R Nord om 8 35 uur en vijf
psalmen, uitgevoerd door het Ned.
Kamerkoor o.l.v. Felix de Nobel,
om 8.45 uur.
Bij dc VARA geen Villa Sidonia
om 9 uur, maar politiek debat;
daarna vrolijke muziek, afgew
TIPS
uit het buitenland
8 Het Boston Symfonieorkest, geleid
door Charles Munch en met mede
werking van de pianist Eugene
Istomin treedt op in het BBC-
programma op 434 m. Om 8.15 uur
begint een uitvoering van een nieuw
werk van Martinu en de Rhapsodie
Flamande van Roussel.
Er is veel goede muziek te be
luisteren vanavond, want ook Brussel
Vlaams vraagt daarvoor aandacht
Het NIR-svmfonieorkest gedirigeerd
door de Engelsman Walter Goahr,
concerteert tussen 8 en 9.30 uur over
de zender 324 m. Op het programma
staan composities van Gounod,
Messiaen en Schönbcrg^
a En dan naar de Duitse zender
309 m 971 kHz Daar wordl van
7.20 uur tot kwart voor tien de
opera „De vliegende Hollander" van
Wagner uitgevoerd. Joseph Keilberth
dirigeert koor en orkest van de
Bayreuther Festspiele 1955, en
solisten.
Nationale Com
arogr; 21.30 Socialls-
cht;' 23.15 Nws: 23.30
11 45 Omr ko
dklok; 12.03 Gra
icded; 12.33 Gra
V d jeugd, 14
16 20 V d jeu»d.
Mb VOOR MOKGKN
procr. AVRO 17 00 V d kind
Journ en weeroverz; VARA
Radio» in elke prijs
n klasse betert
Hogere uitkering
De regering heeft de Tweede Ka-
er voorgesteld, in 1959 aan de ge-
eenten een algemene uitkering te
doen en de belastinguitkering aan de
gemeenten te verhogen. De algemene
uitkering zal de schatkist ruim 842
miljoen gulden kosten en de verhoging
van de belastinguitkering rond 5,1
miljoen gulden.
De ministers Zijlstra en Struyrkcn
hebben hiertoe een nota van wijzigingen
ingediend op de begroting voor 1959 voor
het gemeentefonds, samen met de no
ta naar aanleiding van het verslag van
de Tweede Kamer over deze begroting.
In deze nota schrijven de ministers:
Het percentage, waarnaar de gemeenten
over 1959 voorlopige voorschotten op de
algemene uitkering zouden ontvangen,
werd aanvankelijk gesteld op 150. De
omstandigheid echter, dat de dienst 1958
van het gemeentefonds geen na-uitkering
ad 4 pet. toelaat welke na-uitkering
in de laatste Jaren in de primitieve ge
meentebegroting in de meeste gevallen
als een normale inkomst is aangemerkt
heeft de noodzaak medegebracht het
percentage van de algemene uitkering
voor 1959 met 4 punten te verhogen en
te stellen op 154. Dit zal dan een to
taal aan uitkeringen vergen var. naar
raming 822 294 000.
De tussen de geraamde inkomsten en
uitgaven dan nog resterende ruimte ad
ruim 20 miljoen dient, voor het toeken-
subjectieve verhogingen met
ingang van 1959, zodat de i
i bedri
•ing aar
achterwege moet blijven.
i de i
olgt in j' a.s admiraal Sir Michael
van de Brine
Washington en «is
de permanen-
Uennv 0p als
militaire mus.,
fj'mZ'ÏZ'"?00"""
groep van de NAVO
inwrijven laten drogen
afborstelen
0 t help1 direct tegen etensvlekken. vet,
|\b I teer, smeer, olie, vruchten, wijn, gras,
lipstick, parfum, stempelinkt,
verwijdert vlekken Royola tuba f.1.95
gM vermiderl vlskkan krlngai
LAHNEMANN lartn (N.H.) Pwibu, 1! Imp. v. Pel/color-K2r-PlHtntubu-Mir|r« Aitor-Mouwn-6l,ndw
