Rectorale rede prof. Lam
De groene blos onzer Aarde
*8
Wording huidige plantenwereld
uit de
vroegere
Dr. Schaper over plaats van
Robespierre in de historie
HEUWE LEroSCHE COURANT
MAANDAG 9 FEBRUARI 1959
Agenda voor Leiden
Maandag
De Doelen, 8 uur: amateurfotografen
Kweekschool Vliet, 8 uur: K. en O.-
tursus „Boeti
Schouwburg, 8 uur: K. en O.-toneel,
Brullen als een duif, Ned. Comedie.
Stadhuis, 2 uur: gemeenteraad.
Gehoorzaal, 8 uur: Leidse Kunstkring
Voor Allen", pianiste Marie Thérèse
Fourneau.
De Doelen, 8 uur: genootschap Ned.-
Engeland, spr. D. Coleman over „Myste-
"en"
^ur: lenteshow
11 Ubelle.
Prediker,
bedsgenezing.
w'en! Schouwburg,
Comedie,
Gehoorzaal, 7.45 uur: feestavond Phebe
g.v. 35-jarig bestaan.
Kerkzaal acad. ziekenhuis, 12.50 tot
20 uur: middagpauzebijeenkomst.
Leeuwerikstraat 8, 8 uur: Kon. Ned
latuurhist. Vereniging, de heer J. Kroon
„Zee-aquarium".
Rapenburg 22: ledenvergadering Toon
kunst.
'ijzen, Kleine zaal gehoorzaal,
tosvereniging, K.L.M.-films.
OEGSTGEEST: Endegeest,
toneelavond „Tot ieders Genoegen'
tl
entei
dei
land
;ndt
Donderdag
Stadsgehoorzaal, 8 uur: Rott. Phllh
Orkest, solist: Bela Silri, piano.
De Turk, 8 uur: afd. Leiden C.H.U., dr.
H. W. Tilanus over de aanstaande ver
kiezingen.
Academiegebouw, 8.15 uur: prof. dr.
Homer Thomson over „Oud-Athene",
Ned. Klassiek Verbond.
De Doelen, 12.30 uur: Ned. Mij Nijver-
eid en Handel, spr.: prof. dr. D
Dresden.
Vrijdag
Koor Pieterskerk, 7.15 uur: avond
gebed.
Marekerk, 8 uur: bijeenkomst ter ge
legenheid van de Wereldgebedsdag.
OEGSTGEEST: Irene, 8 uur: Herv.
Poelgeester wijkgemeente, prof. dr J. S.
Borahoff over „Literatuur of leesvoer".
OEGSTGEEST: zendingshogeschool, 8
»ur: bijeenkomst ter gelegenheid van de
Wereldgebedsdag.
Zaterdag
Stadsgehoorzaal, 3 uur: Arjos-distrlct
"(a Leiden, prof. mr. dr. I. A. Diepenhors'
Ie Zeist over „Nieuw perspectief" en ds.
R W Dercksen te Maassluis over „Dui
delijke uitspraak gevraagd".
In de Moriaen, 8 uur: slotfeest jeugd
werk Phebe t.g.v. 35-jarig bestaan.
Station, 1.50 uur: vertrek
op- Scheveningen afd Leiden Koi
ft -
idle
Natuurhist Vereniging.
Den Burcht, 8 uur: feestavond „Onder-
iteuning zij ons doel".
Schouwburg, 8 uur: Litteris Sacrum
iet „Mrs. Savage".
Warmonderstraat 18, 4 uur: opening
pidvinderstroephuis.
Station, 4.15 uur: vertrek nat. muziek
korps Leger des Heils voor mars door
de stad
Marekerk, 8 uur: uitvoering nat. mu-
nekkorps Leger des Heils.
OEGSTGEEST, patronaatsgebouw, 330
ur: streekconferentie speeltuinvereni-
Apotheken
De avond- en nachtdienst wordt waar
genomen door apotheek Van Driesum,
Mare 110, telef. 20406. De apotheek Oegst-
leest, Wilhelminapark 8, telef. 26274, is
doorlopend geopend.
Van de universiteit
Woensdag 11 februari, 12.25 tot 13 uur:
derde pauzeconcert op LA K-zolder in het
Prytaneum.
Films
Casino (7 en 9.15 uur, zaterdagmiddag
130 uur): Rooney (alle leeftijden). Don
derdag: Doctor in the house.
Lido (2.30, 7 en 9.15 uur): De dag der
tergelding (alle leeftijden)
Luxor (2.30 en 730 uur): De tien ge
boden (alle leeftijden)
Rex (2.30. 7.15 en 9 15 uur): De weg
Tan het geweld (14 Jaar).
Trianon (2.30, 7 en 9.15 uur): De dan-
•eres van de duivel (18 Jaar).
Musea, Institute!*, leeszalen e.d.
Academisch Historisch Museum Rapen
burg 73: elke dag geopend van hall 10 toi
balf l, uitgezonderd op dinsdag en vrijdag
tm 2 tot 5 uur
Hortus Botanicus Rapenburg: elke dag
iwpend van 9 tot 12 en van half 2 tot 4
«ar (na 1 april tot 5 uur).
Geologisch en minera logisch m
Gareumarkt 1 b: elke dag geopend
to 12 en van 2 tot 4 uur.
Gravesteen Pieterskerkhof 6. juridisch
•kJdiecentrumelke dag te bezichtigen
basen 9 en 12.30 en 2 tot 5 uut (liefst
k vakanties), concierge: Kolfmakers'.eeg
Ui
Prentenkabinet, Kloksteeg 23: elke dag
ftopend van 2 tol
Rijksherbarium Nonnensteeg 1: elke
*>8 geopend van 8.30 tot 12.3D en va
i uui (behalve zaterdagmiddag)
Rijksmuseum voor Oudheden Rapen
burg 28: elke dag geopend van 10 tot 4
Bur.
Archeologisch Instituut. Rapenburp 26
Hire dag geopend van 9 tot 12 en van 2
to 5 uur (behaJve saterdagmiddag)
Bibliotheek universiteit. Rapenburg 74
tiice dag algemene studiezaal en ultieen-
Mdeüng geopend van half 10 tot half 6. op
■terdag tot 5 uu
Academiegebouw Rapenburg 73: Elke
a>8 geopend van 8.30 tot 12 30 eD van 2 toi
If uut, behalve op zaterdagmiddag
Contactbureau voor afgestudeerden
kpenburg 6: op maandag, woensdag en
tojdag geopend van 10 tot 12 30 er van 2
k* 4 our.
Rijksmuseum voor Volkenkunde, Steen-
Dies viering Leidse universiteit
rPER GELEGENHEID van de stichtingsdag van de Leidse universiteit
-R- heeft prof. dr. H. J. Lam, rector-magnificus, vanmiddag om 2 uur in
de Stadsgehoorzaal een rede uigesproken onder de titel „De groene blos
onzer aarde een geleide droom".
In zijn rectorale oratie behandelde prof. Lam een onderwerp dat hem
reeds meer dan twintig jaren bezig houdt: de wording van de huidige
plantenwereld uit vroegere. Van deze bijzonder uitgebreide stof kon spre
ker uiteraard slechts enkele facetten belichten en van één daarvan slechts
een minder beknopte schets geven, want de „fylogenie" of stamgeschiedenis
is in feite de enige beschouwingswijze in de biologie die alle organismen
van alle tijden in één alomvattend beeld poogt te begrijpen. Enkele punten
uit de rede van de rector magnificus mogen hier volgen.
Volgens spieker is de toestand „leven'
aarschijnlijk even universeel, zij het
sporadisch, als de toestand „niet-leven"
Wat aards leven betreft neemt spreker
aan dat thans geen levende stof meer
wordt gevormd; dit moet zijn geschied
in een ver achter ons liggende periode
waarin andere omstandigheden heersten
Hij grondt deze gedachten op de diver
gente bouw van het systeem der orga
PROF. LAM
vele miljoenen jaren
nismen, waarin de hiaten tussen de groe
pen met de tijd,groter werden. Zou leven
ook nu nog ontstaan, dan zouden deze
hiaten zeker niet of niet zo duidelijk
aanwezig zijn, aldus de hoogleraar.
Teruggrijpend op een boek van de
vroegere Leidse hoogleraar Baas Becking
(1934) waarin het plantendek onzer pla
neet wordt vergeleken met een „groen
aanslag", constateerde prof Lam dat dit
groene aanslag in ieder geval van voor
bijgaande aard moet worden geacht Het
begon zich een half miljard jaren gele
den te openbaren, en het zal wellicht nog
enige miljarden jaren blijven bestaan
maar in astronomische tijdrekening ge
zien is het toch een vluchtig verschijn
sel: vandaar de titel van sprekers rede
„De groene blos onzer aarde". Bedoeld
is hier uiteraard het plantendek der
droge aardkorst.
Algemeen toch wordt aangenomen, zo
zei de hoogleraar, dat „leven" in het
water is ontstaan en dat het zeer lang
moet hebben geduurd, vermoedelijk eni
ge miljarden jaren, voordat het land in
zodanige mate was begroëid dat het
een groene kleur verkreeg „In den be
ginne was de aarde woest en ledig
(Gen. 1:2) is ook in natuurwetenschap
pelijke betekenis een zinvol woord, vond
prof. Lam.
Uitvoerig ging spreker in op de oor
zaken van de verovering van het land
door waterplanten via bewoners van de
littorale zone. Uit fossielen weten 'wij.
dat dit proces een half miljard jaren ge
leden moet zijn begonnen en waarschijn
lijk heeft het verscheidene tientallen
miljoenen jaren geduurd voordat er van
een echte landflora kon worden gespro
ken. Waarschijnlijk slaagde slechts een
beperkt aantal hogere wieren erin. de
moeilijke barrière te „nemen" en zich
in het zo sterk verschillende luchtmilieu
te handhaven, waar uitdroging en wind
nieuwe en de dreigende factoren waren
die bescherming tegen uitdroging èn spe
ciale weefsels (vaatbundels) tot het ver
voer van water naar verdampende delen
nodig maakten. Wat de drijfveer van
planten om het gelijkmatige watermilieu
te verlaten kan zijn geweest, laat zich
slechts gissen; spreker zoekt de verkla
ring in de richting van een in de levende
stof (de genen?) verankerde innerlijke
expansiedrift, die een horror vacui mee
brengt: het land is blijkbaar voor wa-
terplahten zulk een vacuum.
Het moge zo zijn, dat er meer dan één
groep hogere wieren is geweest, die erin
geslaagd zijn de kustlijn te overschrij
den, het lijkt wel waarschijnlijk dat er
onder de hogere planten ten slotte maar
één is geweest, die heeft doorgezet en
zich heeft ontwikkeld tot wat wij de
spruitplanten of Cormofyten plegen te
noemen die alle groepen van de mossen,
de varens en varenachtigcn en de naakt
en bedektzadigen omvatten.
Merkwaardig is, dat men aan de oud
ste fossielen met een grote mate van
waarschijnlijkheid kan vaststellen of zij.
geheel of ten dele, landplanten zijn ge
weest of niet. Organen van landplanten.
en met name hun luchtsporen („stuif-
meelkorrels") zijn gecutiniseerd, d.w.z
zij zijn met een water slecht doorlatende
stof bedekt, die zich ook aan fossiel ma
teriaal laat vaststellen. En hoewel vele
van de oudste landplanten dit waar
schijnlijk slechts ten dele waren, bijv in
zover zij slechts de sporedoosjes (spa
rangiën) in de lucht verhieven, zijn
luchtdelen ook nog te herkennen aan hun
karakteristieke watervervoerende cellen,
de tracheïden.
Het begrip „blad"
Tot goed begrip van het volgende be
handelde spreker nu enigszins uitvoerig
de begrippen homologie en analogie, en
wel aan de hand van het begrip „blad"
Aangetoond werd dat homologie, uitgaan
de van een ongelijke celdeling zowel in
de ontogenie als in de fylogenie in de
overgrote meerderheid der gevallen
slechts relatieve waarde heeft en dal
alle overgangen naar analogie denkbaar
zijn en ook gevonden worden. De be
oordeling of twee organen homoloog
ruwweg gezegd van dezelfde oorsprong
of analoog met dezelfde functie
zijn, is gewoonlijk sterk subjectief en
als men nu bijv bladeren van bloem
planten met die van naaldbomen, varens,
paardestaarten en mossen vergelijkt komt
men vroeg of laat tot gevallen waarin
aan de kwalificatie homoloog gerechte
twijfel bestaat.
Tot hetzelfde resultaat komt men als
men de andere hoofdorganen van de
„oude morfologie" op gelijke wijze in
het onderzoek betrekt, de stengel en de
wortel. Hoe men het ook wendt of
keert, het is duidelijk dat vergelijking
van levende planten hier geen uitkomst
kan bieden, hetgeen temeer te betreuren
is omdat de fylogenetische conclusies
juist op homologieën berusten
In de laatste 60 of 70 jaar nu Is men
er allengs van overtuigd geraakt, dat
men ter oplossing van deze moeilijkhe
den de fossielen in het beeld moet be
trekken. Deze gedachte kreeg in 1917
een nieuwe staat met de ontdekking van
devonische landplanten en de Duitse
plantenfylogeneticus Walter Zimmer
mann was dc eerste die de toen (1930)
bekende feiten in één veelomvattende en
heldere theorie samenvatte: de teloom-
De zaak is, dat. in grote trekken ge
zien, de oudste landplanten bestonden
uit een rolronde gepolariseerde „stengel"
die naar beide uiteinden regelmatige
vorkvertakkingen vertoonde. De jong
ste daarvan noemde Zimmermann tela
men. Die aan het ene uiteinde ontwik
kelde zich tot een kleurloos, tot op he
den primitief gebouwd wortelstelsel die
van het andere werd het veel sterker
gespecialiseerde, groene, bovenaardse
deel. Hier had allereerst differentiatie
plaats in steriel blijvende (assimileren
de) en fertiele (sporenvormende) tela
men. Bij de verdere ontwikkeling ble
ken deze telomen de fundamentele orga
nen te zijn waaruit alle organen van ha
gere groepen door talloze en vaak zeer
ingewikkelde groeiprocessen allengs
werden opgebouwd Waren in den be
ginne alle vorktakken paarsgewijze ge
lijk (en alle assimilerende delen rol
rond), allengs trad ongelijkheid op; de
ene tak ontwikkelde zich sterker dan de
andere .die met zijn vertakkingen van
hoger orde opzij werd gedrukt, werd
overtopt). Aldus ontstonden de eerste
gespecialiseerde assimilatie-organen, de
bladeren waarin de telomen in één vlak
gingen liggen en zijdelings vergroeiden
De sporangiën, van huis uit eindstan
dig, bleven bij sommige groepen tot de
huidige dag een zekere zelfstandigheid
behouden, met dien verstande dat zij al
spoedig gekoppeld werden aan steriele
organen die als beschermende delen op
traden (beschermingskoppels). Bij andere
groepen werden zij opgenomen in vaak
zeer uitgebreide teloomstelsels. die dan
sporebladeren worden genoemd, bijv bi)
de varens waarbij de sporangiën aan de
bladonderzijde terechtkwamen
Bij de hogere planten werden de groei
processen zo ingewikkeld dat zij niet tn
enkele zinnen kunnen worden verklaard
In het algemen kan men zeggen, dat de
sporangia, die zich nu ook in manne
lijke en vrouwelijke differeqntieerden.
steeds betere bescherming genoten, in
het bijzonder de voor het voortbestaan
meest belangrijke, de vrouwelijke Deze
werden bijv. eerst omgeven door eivlie-
zen .integumenten), later werden ze op
gesloten in of bedekt door bladachtige
organen (echte of valse vruchtbladen) en
eindelijk konden ze zelfs in de stengel
wegzingen (onderstandig vruchtbegin
sel). De protectie en superprotectie der
sporangia vormen een fascinerend evolu
tionair probleem; elke fase werkt in
relatieve volmaaktheid met de beschik
bare middelen en verschillen t a v. de na
tuurlijke selectie gavwi enerzijds tot eli
minatie, anderzijds tot steeds hogere spe
cialisaties aanleiding, waarmede
overeenkomstige specialisatie gepaard
ging die ervoor zorgde, dat de steeds
dieper opgeborgen eicel toch door de
mannelijke geslachtcel kon blijven wor
den bereikt, aldus prof. Lam.
Bij al deze, aan fossielen en huidige
planten af te lezen ontwikkelingsreeksen
dienen de bij levende planten bekende
of althans te verifiëren levensprocessen
als gids bij wat bij de fossielen aan
anderingen mogelijk moet worden ge
acht. Vandaar de ondertitel van de
tie: een geleide droom.
Deze voorstelling van zaken w
aan Zimmermans teloomtheorie ten
grondslag ligt en die een moderne
uitbouw van die theorie voorstelt, is
grotendeels gebouwd op palaeobota-
nische gegevens; deze hebben de
Oude Morfologie met haar drie
hoofdorganen wortel, stengel en blad,
vervangen door een Nieuwe Morfo
logie die maar één fundamenteel or
gaan kent, het teloom. Daarbij is
gebleken dat wortel, stengel en blad
een heel wat minder strenge auto
nomie bezitten dan tot voor kort
steeds is aangenomen. Het is w
schijnlijk dat wij rekening moeten
houden met het bestaan van organen
van gemengde aard, zo meende de
hoogleraar.
Spreiker eindigde zijn-met wandplaten
geïllustreerde oratie met enige beschou
wingen over de moderne stamboom
waaruit blijkt dat de „volgende domine
rende plantengroep" zeer waarschijnlijk
reeds lang bestaat maar niet als zodanig
herkenbaar is. Spreker ziet hierin een
van rie oorzaken van de tegengestelde
opvattingen over het systeem van de
thans dominerende groep, de bloemplan-
straat la: elke dag geopend van 10 toi
Instituut voor culturele anthropologic
en sociologie van niet-westerse volken
Eerste Binnen vest geacht 33a: elke dag
geopend van r tot 17 30 eD van 2 tot 5.3f>
uur behalve zaterdagmiddag
Stedelijk museum De Lakenhal. Oude
Singel 28: elke dag geopend van 10 tot
Inlichtingenkantoor V.V.V., Steenstraat
lb: elke dag geopend van 9 tot 5 uur, op
Leeszaal en bibliotheek Reuvens, Bree-
straat 27- maandag en woensdag van I
tot 5.30 eD van 7 tot 9 uur; dinsdag en
donderdag van l tot 630 uur; vrijdag van
10 tot 630 eD van 7 tot 9 uur: taterdag
van 10 tot 630 uur
Jeugdbibliotheek, leeszaal en bibliotheek
Reuvens, Plantage 6: maandag, dinsdag en
donderdag van 4 tot 630 u., woensdag en
i 8 30 i
12 tot 4.30 uur en vrijdag
r de grotere jeugd) van 83n
(Dezi
feestdagen).
tentoonstellingen
Rijksmuseum voor Volkenkunde: „Wai
loe Je In de kou?"; educatieve tentoonstel
ling over het leven van de Eskimo's. Ge
•pend tot en met I maart
Prentenkabinet, 2 tot f> uur: tekeningen
van B Bouttevtlle. tot 9 febr
Academiegebouw. Rapenourg 73: expo
sitie o*'er informele kunst, geopend tot
18 februari.
De Lakenhal, 10 tot 4 uur: tentoonstel
ung Wie was Vincent van Gogh? (tot 2
maart).
De Lakenhal, 10 tot 4 uur: tentoonstel
Ung Schatten uit het Mauritshuis (tot 14
febr
Lelds acad. hist museum. Rapenburg
'3. tentoonstelling .Beeldende kunst van
clvea". van 5 tot 20 febr. geopend van 11
tot 6 uur (13 inzenders)
Universiteitsbibliotheek Rapenburg op
werkdagen van 9.30 tot 6 30 uur: leven er
werken van Scaliger (tot en met 21 febr.)
Luchtig
Licht verteerbaar
Lekker
Diescollege mej. mr. Revers
Stichten van nieuwe steden
geeft grote problematiek
n eënt op een actualiteit, waarin speciaal West-Nederland een rol speelt,
was het Diescollege, dat mejuffrouw mr. H. J. D. Revers in het Klein
Auditorium van het academiegebouw hield over Nieuwe steden.ook
in Nederland? Mejuffrouw Revers ving haar betoog, dat door een zeer
grote schare belangstellenden werd beluisterd, aan met een korte histo
rische schets. Naast het spontaan ontstaan van steden, aan riviermonden
of bij splitsingen van wegen, zijn er door alle eeuwen heen steden doel
bewust gesticht. Dit had meestal een economisch, politiek, strategisch of
historisch streven ten grondslag.
een satellietstad voor Rotterdam be
wijzen.
Eerst aan het eind van de vorige eeuw
kwam een Engelsman og de gedachte
kleine steden te stichten met een sociaal
oogmerk: het verlossen van de mens uit
de tot wanstaltige monsters uitgegroeide
grote steden. Zo ontstond het begrip
„tuinstad" In Engeland hield men toen
nog aan het principe vast, dat de grote
stad de werkgemeenschap moest zijn en
dat daaromheen forensenstadjes moesten
worden gebouwd Na de oorlog is men
echter weer een stap verder gegaan Men
Het Dies-programma van dit jaar be
vatte naast talrijke colleges over de
meest uiteenlopende onderwerpen een
tentoonstelling met demonstratie in
de medische sfeer, waarvoor het aca
demisch ziekenhuis ruimte had ge
reserveerd, en ontspanning door mid
del van het Leids studentencabaret.
Deze foto geeft een beeld van de
medische demonstratie. Meisjes tonen
hier enige instrumenten zoals ze vroe
ger bij de apothekers in gebruik
waren. Foto N. van der Horst.
Twee jubilea bij N.V. v.h.
L. E. Nieuwenhuizen
Zaterdag herdachten de heren C. Har-
teveld en P. V. d. Mark de dag, waarop
zij 25 jaar geleden bij de firma Nieuwen
huizen aan de Monsweg In ddenst kwa
men. Begonnen op de laagste sport van
de ladder zijn beiden thans tot een zeer
gewaarderde medewerker in het bedrijf
opgeklommen; dit feit is dan tok niet
onopgemerkt voorbijgegaan. Met hun
naaste familie werden de jubilarissen ln
het kantoor van de firma gehuldigd.
Als eerste voerd' één der directeuren,
de heer F. H. Nieuwenhuizen Segaar, het
woord, die hen hartelijk gelukwenste met
dit jubileum en de hoop uitsprak, dat bei
den nog vele jaren met dezelfde toewij
ding ln dienst van de firma werkzaam
mogen zijn.
De heer L. E. Nieuwenhuizen Segaar
was wegens ziekte afwezig.
De heer J. M Heyn sprak als bedrijfs
leider en namens het kantoorpersoneel en
huldigde de jubilarissen eveneens als
goede personeelsleden, die altijd voor de
zaak klaar staan. Namens het fabrieks-
personeel voerde de heer H. J. van Kas-
terop het woord, die vooral de prettige
geest, waarin men steeds met beiden heeft
opengewerkt, naar voren bracht, waar
na de heer K. Mokkenstorm namens de ln
Leiden woonachtige vertegenwoordigers
de gelukwensen overbracht. Alle sprekers
Meten hun wensen van geschenken ver
gezeld gaan.
Namens de jubilarissen bedankte de
heer Harteveld.
Beenbreuk op ijsbaan
Bij het schaatsen op de ijsbaan Room
burg aan de Kanaalwee i< een 29-jarige
Hagenaai gevallen Met een gebroken
rechteronderbeen is de man naar het aca
demisch ziekenhuis gebracht.
poogt thans in Engeland niet alleen
nieuwe woonsteden te creëren, gegroe
peerd rond een grote stad, maar tracht
het geheel te spreiden door kleine zelf
standige woon- en werkgemeenschappen
te stichten.
In West-Nederland heeft men nog
niet gekozen in deze problematiek.
Wanneer men over de Randstad Hol
land praat, stelt men zich enerzijds
grote werkgemeenschappen voor met
een kring van forensensteden, ander
zijds wordt gedacht aan het stichten
van geheel nieuwe plaatsen, zoals het
plan-Wilsveen en de gedachte aan
Zelfs wanneer men voor West-Neder
land een definitieve keuze zal hebben
gemaakt, zullen de problemen niet gering
zijn. Mejuffrouw Revers achtte het een
verheugend teken, dat het initiatief tot
het bestrijden van deze komende proble
matiek van de gemeenten zelf is uit
gegaan Naarstig worden momenteel de
juridische en administratieve moeilijk
heden van straks bestudeerd, hetgeen de
mogelijkheid groot maakt, dat de toestand
van straks een door het volk volkomen
aanvaarde en niet van bovenaf opge
legde situatie wordt.
Jongenswerk Phebe
bestaat 35 jaar
Het jongenswerk „Phebe" bestaat op
16 februari vijfendertig jaar. Om dit feit
te herdenken zijn deze week enige festi
viteiten op stapel gezet. De feest week
werd gistermiddag in het jeugdgebouw
„In de Moriaan" begonnen met een dank.
samenkomst. De spreker in deze samen
komst was de heer J. Stigter, één van
de oprichters van Phebe en oud-voorzit
ter. De viering werd hiermee begonnen,
omdat de Bijbel de grondslag van het
hele werk is.
De Schriftlezing was 1 Samuel 3:1—10
over de roeping van Samuel, en Lucas
2: 40—52. over de 12-jarige Jezus in de
tempel. Aan de hand van deze Bijbel
gedeelten liet de heer Stigter uitkomen,
dat God Zich ook met de kleinen be
moeit.
Spreker vertelde tn het kort de ge
schiedenis van Phebe. De eerste leden
waren 24 jongens van 12 en 13 jaar. Vooral
na 1950 nam het werk een grote vlucht.
In de loop van de jaren werden verschil
lende andere afdelingen opgericht. Nu
komen wekelijks 80 jongens van 8 tot 17
laar en 12 leiders bijeen
Het werk is nogal veranderd. Eén ding
staat, wat God ons in Jezus Christua
heeft te zeggen
D. Cornet begraven
Op Rhijnhof ls zaterdagmorgen de
heer D. Cornet, erevoorzitter van de
harmoniekapel Trouw en Durf begra
ven. De voorzitter en de secretaris
van deze vereniging, de heren W.
IJzerman en C van Latesteijn, volg
den met vele leden en oud-leden van
Trouw en Durf de baar. Nadat bij het
graf de heer I. van Os het volmaakte
gebed had gebeden, sprak de heer IJzer
man In het kort schetste hij de grote
organisatorische gaven van de overlede
ne. Na een kwart eeuw voorzitter te
zijn geweest, heeft hij met gaven van
hoofd en hart Trouw en Durf gediend
als ere-voorzitter. De heer A. Luijk
sprak namens de familie een dankwoord.
Burgerlijke stand van
Leiden
GEBOREN: Francina Ph H dr v
J Lut en B A J de Willigen; Alexan
dra W J dr v J C de Kruiff en W J
Koekkoek; Francises E dr v W van
der Marei en F M van Oijen; Wilhel-
mina M dr v G Wesselius en A M
Wesselius; Eugenius W C zn v P J
Kriek en M A van Remundt; Hendrik
zn v J Verbaas cn J Verheij; Tlfriede
R dr v J P C J Spendel en J C Boon;
Derk J zn v T de Haan en J H van
Ede; Remko D zn v D Vogelenzang
en J E Nolles.
OVERLEDEN: T Everaars. 76 j,
wed v L A H Muijs; A Melet, 40 j,
vrouw; J de Gelder, 84 j, echtgenote
v H. Visser; M H Brandt, 88 j, wed v
J C van Schravendijk.
Zie vervolg stadsnieuw»
Op pagina 4
In zijn diescollege over de Franse
staatsman Robespierre heeft dr. B.
W. Schaper nauwkeurig op de weeg
schaal van de historie trachten af te
wegen, in hoeverre deze zoon van de
revolutie als een modern dictator kan
worden gezien, dan wel als een door
de loop der gebeurtenissen opge
stuwd mens. Verleden jaar was het
tweehonderd jaar geleden, dat Robe
spierre werd geboren. De Parijse ge
meenteraad weigerde de naam van
deze figuur aan een straat te geven.
Wel werd eh uitdrukkelijk achter het
ijzeren gordijn bekendheid aan de
bicentenaire gegeven. Men wil hem
annexeren voor het communistische
blok. De vraag, of dit ten onrechte
gebeurt, noemde dr. Schaper moeilijk
zonder meer met ja of nee te beant
woorden.
Veel elementen van het huidige totali
tarisme vindt men in de uitgewerkte
ideeën van Robespierre terug: zijn stre
ven naar het éénpartijenstelsel, zijn reage
ren tegen de persvrijheid, het geoorloofd
Diescollege prof. W. Brand
Hulp onderontwikkelde gebieden
heeft wetenschappelijke
basis nodig
OROFESSOR DR. W. Brand, oud-hoogleraar in de economie te Leiden,
belichtte in de middaguren het probleem van de economische hulp
verlening aan onderontwikkelde gebieden op bijzonder verrassende en
nuchtere wijze. Ontdaan van alle sentimenten, die vaak met dit onderwerp
worden verweven, stelde professor Brand vast, dat deze hulpverlening
twee noodzakelijke elementen dient te bevatten: de kennis en kunde om
de hulp te verlenen en de bereidheid om de hulp te aanvaarden. De oud-
hoogleraar, die als econoom zelf praktisch bij de hulpverlening is betrok
ken, constateerde, dat bij velen in de onderontwikkelde gebieden de bereid
heid om hun volk te helpen ontbreekt.
Men doet krampachtige pogingen om
„intellectueel" te worden en toont zich
daarom een ijverig student aan buiten
landse hogescholen Maar zo gauw men
de begeerde klasse van „intellectueel"
in het vaderland heeft bereikt, wordt
de bereidheid om de wetenschap in de
praktijk aan te wenden zeer gering.
Bij de meesten, aldna professor
Brand, blijkt het doel van de stndie
„een baan met een wit boord" te
zijn en men acht het beneden zijn
waardigheid de handen vuil te ma-
Op dit punt faalt ook het westen, dat
de hulp verleent Men heeft oog steeds
met ontdekt, welke de juiste methode ts
om de kennis over te dragen Wel te
verstaan over te dragen op zo'n wijze,
dat het onderontwikkeld!- gebied er btj
gebaat is Tot nu toe ts er bij een steeds
groter wordende groep in de onderont-
de wei
als de
wikkelde gebjeden slechts één
merkbaar: het vormen van een
kaste, die zich even weinig voor
vaart van het land Interesseert
machthebbers van vroeger.
In dit verband paste o(jk de scbets,
die de professor aan het begm van zijn
college had gegeven over de industrie
van de onderontwikkelde landen. Naast
een log en veelal volkomen prlmiUef
produktie-apparaat heeft men een kleine
industrie, waaraan de modernste mid
delen ter beschikking staan. Deze elite
vormt geen enkele stimulans ter verhef
fing van de industrie, waarvan het land
afhankelijk is Professor Brand was van
mening, dat men ln het westen „het
overdragen van kennis" tot een onder
werp van de wetenschap dient te maken
om daarmede de Juiste methodiek te
kunnen vinden voor het oenaderen vsn
de gebieden, die hulp van node hebben.
achten van lichamelijke en morele ver
nietiging van de tegenstander, de ideolo
gische propaganda, de nationale opvoe
ding en de kwasi-religieuze sfeer, die ook
de tegenwoordige volksdemocratieën in
herent is.
Toch ontbreken er tn de gedachten-
wereld van Robespierre en in het
ideaal dat hij zich van een goede
samenleving dacht, vele elementen,
die behoren bij het totalitarisme van
nu: het misbruik van de massa, ont
kenning van de particuliere sfeer de
vrijhandel was voor hem een heilig
huisje) en een doelbewuste willekeur
in de terreur. Thompson noemt hem
daarom een morele reformator. Ener
zijds is hij de groot-inquisiteur en
aan de andere kant staat hij. op de
bres voor afschaffing van de dood
straf.
Is het zijn profeet-zijn voor de rechten
van de mens, dat hem naar het schavot
bracht? Hij brengt een totalitarisme naar
links en het is begrijpelijk, dat de leiders
van de zgn. volksdemocratieën zich op
Robespierre graag beroepen. Hij was als
Lenin bezeten van de politiek. De Oost.
duitse herdenkingsbundel was doordrenkt
van marxistische tendensen. Rusland
meent, dat hij het proletariaat tot zijn erf
genaam benoemde.
Hoewel het moeilijk is een afgerond
beeld te verkrijgen moet men hem zien
als een wegbereider van de dictatuur,
maar toch ook weer als iemand, die vele
kenmerken van de dictator mist.
Statenkringen Leiden
en Gouda van CHU
Tezamen met afgevaardigden van de
kiesverenigingen uit de statenkringen
Leiden en Gouda vergaderde zaterdag
middag de pers- en propagandacommissie
van de kamerkieskring Leiden van de
Chr. Hist. Unie in Hotel Toor te Alphen
aan den Rijn.
De vergadering stond onder leiding van
de heer J van Iterson te Leiden. Aan
wezig waren behalve de vertegenwoordi
gers van 21 afdelingen ook de secretaris
van de kamerkringvereniging Leiden,
burgemeester J. J Steenbakker van Bent
huizen en Moerkapelle en de penning
meester van deze vereniging, burgemees
ter K van Diepeningen van Leiderdorp.
Het ontwerp van een verkiezingsfoldcr
werd aanvaard en tot uitgifte van deze
folder besloten. Voorts werd de propagan
da besproken met het oog op de komende
verkiezingen.
Burgemeester Van Diepeningen sloot
deze geanimeerde vergadering.
Zaken-lustrumfeest
Op 14 februari bestaat de firma M. Lan
dzaal en Zn., Stille Rijn 3 en 4, 115 Jaar.
ZIJ werd in 1844 door do heer M. Lange-
zaal opgericht In 1870 volgde do boer
"I. A. Langezaal hem op on In 19UJ
kroeg de heer C. Lange*aal de leiding,
gevolgd In 1934 door diens zoon. do hoor
G. Langezaal. Er werken nu 23 perso
neelsleden.
