CHRISTELIJK
LADY ISABELLA
De heerschappij van
het harmonium
Schoenmakers gaan goedkoper
werken via filiaalbedrijf
Ambacht zoekt wegen naar
grotere efficiency
Gereformeerde jeugdzorg
moet krachtiger worden
Easi Lynne
Een woord voor vandaag
Kanttekening
De oecumene van het
harmonium is wijder
dan van de Wereldraad
H" blad ,Jn de Waagschaal"
heeft een artikel opgenomen
van Ernst Benz, dat ook reeds
in een Duits blad verscheen,
over het harmonium. De schrij
ver heeft een reis gemaakt door
het Verre Oosten en geeft nu
zijn indrukken weer:
Aan de onbevangen reiziger, die
studie maakt van de kerkelijke
verhoudingen in het Verre Oosten,
valt een ding telkens weer op:
de volstrekte dictatuur van het
harmonium in de christelijke
eredienst van alle confessies. De
geschiedenis van de uitbreiding
van het christendom in de 19de en
20ste eeuw is identiek met die
de verbreiding van het bar
ium. In het
t het voor he'
strument zonder i
De meeste zendingskerken van
puriteinse oorsprong zijn zonder
enige versiering, ja zij worden
gekenmerkt door een vijandschap
tegen het beeld, die zelfs het
kruisbeeld verbiedt, maar het
harmonium heeft daar niet alleen
een muzikale functie, maar in de
kerkruimte ook een liturgische:
zijn aanwezigheid ge^ft het ker
kelijk karakter aan een ruimte.
Een- zaal zonder een harmonium
is een zaal. Een zaal met een
harmonium iè een kerk. Naar
vorm en bekleding neemt het in
de protestantse kerken de plaats
in van het hoogaltaar.
De triomf van het harmonium
schijnt op de eerste plaats zui
ver economische oorzaken te heb
ben. De kleine zendingsgemeen
ten in getal en geldmiddelen kun
nen zich geen orgel veroorloven.
Een orgel zou meer kosten dan
de hele kerk met de bouwgrond
bij elkaar. Daarentegen is een
harmonium nog wel te betalen.
Het kan gemakkelijker bespeeld
worden dan een orgel en het is
bovendien handig.
Sociologisch
zijn niet voldoende
verschijnsel van de wereldheer
schappij van het harmonium te
verklaren. Want de overwinning
van het harmonium in het gehele
gebied van de christelijke zending
en daarmede ook in het Verre
Oosten hangt daarmee samen, dat
de zending vooral gedragen
werd door ae kringen van piëtis
me en opwekkingsbeweging.
liet harmonium is zijn zege
tocht over de wereld begonnen
In de hulskamers, waar de bij
beloefeningen gehouden werden
van de groepen, die voor het
eerst op protestantse bodem de
zendingsverantwoordelijkheld van
de enkele christenen ontdekten.
In zoverre horen zending en har
monium inderdaad sociologisch
bij elkaar. De overwinning van
het harmonium brengt tot uit
drukking de overwinning van een
bepaald geestelijk en sociologisch
type van zendingen en zendelin
gen.
Oecumenisch
MEN is hier als theoloog geneigd
achter de economische en so
ciologische oorzaken diepere theo
logische te vermoeden. De chris
telijke Kerk heeft in zichzelf een
zekere neiging tot uniformiteit:
één Kerk, één geloof, één doop.
Maar deze eenheid der Kerk open
baart zich nu juist op het gebied
van de missionerende kerken als
een verschrikkelijke veelheid, daar
alle missionerende kerken zeer
duidelijk en zeer bewust in leer,
prediking, liturgie, kerkorde en
nationale afkomst zich van elkan
der onderscheiden en in een mon
tere onderlinge concurrentiestrijd
gewikkeld zijn Het verbazingwek
kende is nu, dat al deze met el
kander wedijverende kerken naast
het Onze Vader, dat alle ge
meen is, verder maar één ding
werkelijk gemeenschappelijk heb
ben: het harmonium.
De oecumene van het harmoni
um reikt verder, is omvattender,
universeler en katholieker dan de
a de Wereldraad,
aangezien ook die kerken het har
monium belijden, die niet of nog
niet toegetreden zijn tot de We
reldraad.
Theologisch
DE hoofdoorzaak van deze over
winning is inderdaad van
theologische aard. Zij hangt daar
mede samen, dat het piëtistische
type van zending aandringt op
een radicale breuk met alles wat
met het ..heidendom" samenhangt.
Nu is het het enige instrument, dat
nooit in zijn geschiedenis door
afgodendienst" werd ontwijd, dat
nooit heidense muziek voor hei
dense feesten leverde het is
het christelijke instrument zonder
meer, naar afstamming en ont
staansgeschiedenis christelijk, uit
gevonden door christenen, als een
kleinere, sentimentelere broeder
van het orgel en dat een ge
heel enig geval ook door
het gevaar van een toekomstige
verwereldlijking niet bedreigd
wordt, aangezien ten dienste van
het aardse vermaak tegelijk met
het harmonium en meest door
dezelfde firma vervaardigd het
accordeon werd uitgevonden.
Technisch
eenstemmig door Indiase, Singa-
lese, Birmaanse, Siamese, Chine
se en Japanse christenen aan
vaard. Het christendom is in de
19e en 20e eeuw de godsdienst van
de zegevierende westerse cultuur
en civilisatie en leek daardoor on
losmakelijk verbonden met de
technische cultuur van Angelsak-
sisch-Europees stempel.
Het harmonium bracht deze ver
binding van christelijke verkondi
ging en westerse techniek op vol
komen wijze tot uitdrukking. Het
is klein, maar is een technisch
wonderwerk. Door het zachte,
langzame treden met de voeten,
dat volkomen onopvallend het spel
begeleidt, vermag de speler een
ongekende veelheid van verras
sende toonvariaties en klankmen
gingen en een zeer verrukkelijke
geluidssterkte te produceren. Het
kent verder de mogelijkheid door
het onopvallend bedienen van de
kniezwellen een geweldig aanzwel
len van de klankvolheid alsook
een niet minder verbazingwek
kend afnemen te veroorzaken.
Zo is het harmonium als zodanig
de ware representant van het es
sentieel westerse christendom, een
getuige van de hoogontwikkelde
tot volle ontplooiing gekomen
christelijke cultuur, niet maar op
het terrein van de godsdienst,
maar ook op dat van de techniek.
Openbreking van kartel?
Van onze sociaal-economische redacteur
Voor de ambachtelijke bedrijven is het er na de oorlog in
Nederland niet beter op geworden. De krachtige ontwikkeling
van het gerationaliseerde en gemechaniseerde grootbedrijf heeft
niet nagelaten grote invloed uit te oefenen op de positie van het
ambacht. Met name kan gedacht worden aan het kleermakersbe-
drijf (ontwikkeling van de confectie) en het schoenherstellersbe-
drijf (ongunstige verhouding van reparatiekosten en aanschaffings-
kosten van schoenen). Het aantal van deze ambachtelijke bedrijven
is de afgelopen tien jaren dan ook sterk teruggelopen. De mogelijk
heden tot grotere efficiency en produktiviteitsstijging bleken in
vele gevallen te gering om de ongelijke concurrentie te kunnen
volhouden.
Onder druk van de omstandigheden hebben de schoenherstellers
thans een initiatief genomen, dat voor velen een betere toekomst
zal kunnen betekenen en voor de consumenten wellicht een verla
ging van de prijzen.
Dankzii een particulier initiatief i schoenhersteller onmogelijk gemaakt,
in de kring vin dt privaatrechte-1 Ook than, zm de industrie en de groot-
lijke organisaties in het schoen-
herstellersbedrijf is na enkele ja
ren van voorbereiding twee weken
geleden opgericht de zogenaamde
SAVO (Samen Voorwaarts), een
soort vrijwillig filiaalbedrijf, zoals
men deze in het kruideniersbedrijf
reeds lang kent. In de SAVO heb- o
ben zich een aantal schoenherstel-bedrijf torpederen. Vermoedelijk zal
handel i
het geweer gekomen. Zij heb-
boycot afgekondigd, geen leer
meer te leveren aan de drie grossiers,
die mee doen met de SAVO. Voor dit
lidmaatschap betalen de schoenherstel
lers 25 per jaar en de aangesloten
grossiers 250.
Handel en industrie willen goedko
pere inkoop van het vrijwillig filiaal-
omdat de drie betrokken grossiers
over grote voorraden beschikken en
omdat men wanneer de nood aan de
man mocht komen gemakkelijk leer
uit het buitenland kan betrekken. De
industrie zou zichzelf benadelen wan
neer zij het zover zou laten komen.
Import is immers gevaarlijk, omdat
dan nieuwe handelswegen worden ont
sloten.
De boycot is afgekondigd door de
handelaren en de fabrikanten indi
vidueel en niet door het kartel. Wan
neer de regering dus termen aanwe
zig zou achten dit kartel te doorbre
ken, kan zij dit niet op grond van
deze boycot. Inmiddels zijn ten de-
partemente reeds besprekingen be
gonnen over deze aangelegenheid.
De boycot is in strijd met de le
verplicht, die er in deze bedrijfstak
•voor de groothandel bestaat. De heer
H. Snieder, voorzitter van de SAVO.
toonde zich in een gesprek, dat wij
met hem hadden, optimistisch over
de toekomst van dit vrijwillig filiaal
bedrijf in de schoenmakerij. De
•heer Snieder maakte deel uit van de
delegatie, die een dezer dagen op het
departement van economische zaken
is ontvangen om de werkwijze van
de SAVO toe te lichten.
Onderivijsbenoemingen
Benoemd tot hoofd van de chr. nati<
sohool te Aalten. IJzerlo, J. Bloklan
Utrecht: van de chr. nationale school
De Bildt. W. K. Poortman te Veen-hu
Benoemd tot onderwijzeres aan de
Costa-school te Zwijndrecht. mevr
Advertentie
Overwin die
<j^NATQQE||I
het zenuwsterkend tonicum V
Spit in de rug
Flink wrijven met KLoostei
balsem; de warmteopwekhende
stoffen verjagen snel de pijn.
Kloosterbalsem
'geen goud zo goed' J
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Ameide-Tienhoven, T-
Langerak te Vinkeveen.
GEREFORMEERDE KERKEN
Examens: De classis Amsterdam
heeft praeparatoir geëxamineerd en be
roepbaar verklaard de heer G. H. Gil
huis, Middenweg 119 te Amsterdam,
kand. aan de V.U., die terstond beroep
baar is.
UNIE VAN BAPT. GEM.
Beroepen te Enschede (vac. B. Fa-
brie) J. Broertjes te Utredit.
Verkeersexamen
Op alle kweekscholen in Nederland
werd dinsdag voor het eerst een schrif
telijk verkeersexamen afgenomen. Ge
lijktijdig met de invoering van het ver
plichte verkeersonderwijs op de lagere
scholen op 1 januari jl. is ook op de
kweekscholen het vi sonderricht aan
de verplichte leerstof toegevoegd. Aan
het examen, dat door het ministerie van
o. k en w. in samenwerking met het
Verbond voor Veilig Verkeer werd af
genomen. namen ongeveer 5000 toekom
stige onderwijzers en onderwijzeressen
deel
iers aaneengesloten, die voortaan
hnn leerwaren slechts van bepaal
de grossiers zullen betrekken en
daardoor hun aankopen ongeveer
10 pet. voordeliger zullen kunnen
doen. Een voordeel, dat de schoen
herstellers hard nodig hebben om
hun veelal gebrekkige apparatuur
te moderniseren en een voordeel
waarvan wellicht in de toekomst
ook de consument zal kunnen pro
fiteren.
Het aantal schoenherstellers, dat
zich reeds heeft aangesloten bij de
SAVO, waarvan de heer H. Snieder
te Bussum voorzitter is, bedraagt thans
ongeveer 150. De leerwaren worden
op het ogenblik van, drie grossiers
betrokken, die drie rayons bestrijken
Voor het zuiden is een grossier aan
gewezen in Heerlen, voor het westen
in Gouda en voor het noorden in Gro
ningen. Alle drie hadden van tevoren
hun bereidheid tot medewerking reeds
toegezegd. Deze grossiers zijn van
mening, dat inderdaad door een ver
eenvoudigde distributie en admi
nistratie nog vele kosten bespaard
kunnen worden ten voordele van het
Nederlandse ambacht. De bedoeling
is in de toekomst nog meer rayons te
vormen en het aantal grossiers, aan
gesloten bij de SAVO uit te breiden.
Men hoopt op enkele duizenden aan
gesloten schoenherstellers.
Te veel grossiers
In totaal zijn er op het ogenblik in
Nederland een 300 grossiers in leder
waren en ongeveer 7500 schoenherstel
lers. Kort na de oorlog was het aantal
schoenherstellers het dubbele. De heer
M. Tiemens, te Groningen, voorzitter
van de Prot. Chr. Bond van Schoen-
herstellerspatroons. die eveneens zitting
heeft gehad in de commissie van voor
bereiding, gaf als zijn mening te ken
nen, dat er in de nabije toekomst
waarschijnlijk een aantal grossiersza
ken overbodig zal blijken. Maar hij
meende, dat men daarvoor het belang
van de bedrijfstak niet behoeft te doen
wijken. Onder de grossiers zijn behalve
zeer grote ook heèi kleine handelszaken.
Dit gezonde streven onder de schoen
herstellers tot een meer efficiënte be
drijfsuitoefening heeft begrijpelijkerwij
ze verzet opgeroepen bij de groothan
del en tevens bij de leerindustrie, die
samen met elkaar het zogenaamde leer-
kartel vormen, de Vereniging van de
Nederlandse Zoolleer Handel (V N Z.H.)
Groothandel en industrie zijn bij dit
kartel overeengekomen, dat de leerfa
brieken alleen het gelooide Nederlandse
leer zullen leveren via de groothandel
Op deze wijze is in het verleden al de
rechtstreekse levering van fabrikant aan
deze boycot echter op niets uitlopen,laar i
Bedrijfsleven neemt teveel
functies van de kerk over
JEUGDZORG in eigen kring i
J onderwerp dat behandeld
onderwerp dat behandeld werd in
het congres dat de Gereformeerde
stichting voor maatschappelijk werk
in Zuidholland gisteren in Rotterdam
hield.
Ds. A. S. Timmer, geref. predikant
in de Maasstad, presideerde de wèl-
bezochte bijeenkomst en zei dat de
belangstelling en de offervaardigheid
voor het maatschappelijk werk de
laatste tijd toenemen, maar dat er
een groot tekort blijft aan arbeids
krachten. Hij wekte daarom op tot
aansporing van jongelui om zich aan
dB werk te geven, juist in Zuidhol
land, waar het arbeidsterrein in de
veranderende structuur der provincie
steeds groter gaat worden.
Ook is er veel geld nodig voor de
noodzakelijke uitbreiding van de staf:
et de overheidssteun alleen komt
men er niet en dat is ook niet de be
doeling van de subsidie.
Eerste spreker was dr. C. Sanders,
directeur van de Rijks Psychologische
Dienst in Den Haag, die o.m. zei dat
het kind in de puberteit zich een ei
gen bewuste richting moet kiezen.
Het zonder meer overnemen van het
erfgoed dat het thuis meekreeg komt
nauwelijks meer voor: de traditie
staat onder verdenking en er leeft
ook dikwijls argwaan tegenover de
kerk. Meestal staan jongelui alleen in
hun strijd en daarin moeten wij, al
dus spr. hen tegemoet komen.
Verlies
De kerk, vroeger het middelpunt
van het leven, heeft ernstig functie
verlies geleden tegenover het bedrijfs
leven dat nu de vorming van de jeugd
de ontspanning en de vrijetijdsbeste
ding ter hand heeft genomen.
Daarom moet er een krachtige ge
reformeerde organisatie worden opge-
het bouwd die present is in de wereld i
128
Al wa» lady Isabel bezig geweest de jpngen om
het leven te brengen, dan had ze hem niet plotse-
linger kunnen loslaten.
„Ik merk. dat u van nature
zei hij en keek naar haar met z
Wat zij antwoordde, wist zij niet; zij mompelde
verlegen enkele woorden.
Indien mijnheer Carlyle er iets uit heeft kunnen
.pmakefi, l! d»t verouttlf v,n ham geweest
Zij trok zich terug naar het donkerste hoekje van
dC. WaT" er aan de hand?" klonk het in de deur
opening: ook mevrouw Carlyle verscheen nu op het
toneel Zij was eveneens op
was gekleed
van
door ANN LUDLOW
SUC,M. J beneden en
het diner Mijnheer Carlyle had mijn bed
ut ww. zelf op Zijn knie genomen.
Daf hoesten van William begint vervelend te
wórden, het staat me helemaal niet aan. Barbara
i hoestbui krijg, eet Ik daar
i laten komen.'
..Ze
„,eu hun theeuurtje, misschien heeft hij
wel een kruimel in het verkeerde keelgat gekre
gen. Het diner wacht, Archibald."
Mijnheer Carlyle zette de jongen neer, maar bleef
een ogenblik naar hem staan kijken. Nu het hoesten
had opgehouden was hij bleek en uitgeput, heel
zijn mooie blos was weg; te mooi was die blos. zo
als Afy had gezegd. Mevrouw Carlyle vlocht haar
arm in die van haar echtgenoot, maar terwijl zij
weggingen wendde zij het hoofd om en zei „U wilt
•traks wel naar de salon komen met Juffrouw Lucy,
madame Vine. Wij wensen u te horen spelen
Juffrouw Lucy! En het was haar meegedeeld In
de vorm van een bevel' Nu ja. waarom ook niet'
Barbara was mevrouw Carlyle en zij was. wat zij
nu eenmaal was. Opnieuw trok zij baar eerstgebo
ren zoon naar zich toe en legde haar voorhoofd,
dat haar zo'n pijn deed. tegen zBn schouder.
..Hoest je 's nachts ook. mijn lieve schat?
„Niet veel", antwoordde hij. „Joyce zet jam bij
als ik
Het is zwarte bessen."
„Hij bedoelt gelei", interrumpeerde Lucy, haar
mond volgepropt met brood. „Het is zwarte-bessen-
gelei."
„Nu ja. gelei", zei William. „Dat komt er met
0P,llaapt er ook iemand bij je in de kamer?" infor
meerde zij.
„Neen. Ik heb
kamer voor mij alleen."
geplaatst werd. zich afvragend ook of zij de vrij
heid mocht nemen om erom te vragen. Wie kon op
hem passen en hem verzorgen als zij? Tijdens deze
ene dag van omgang met William was het haar
duidelijk geworden, dat hij was toegerust met dat
vroegrijpe verstand dat maar al te dikwijls optreedt
als metgezel van een zwak lichaam. Hij had het
begrip van een jongen van veertien inplaats van
dat van een kind van zeven: dat viel uit zijn spre
ken op te maken. „Die is wijs", „Snapt meer dan
goed is voor een kind", plegen oude vrouwtjes te
zeggen, terwijl zij zo'n kind opnemen en er naar
zitten te luisteren, en knopen er dikwijls nog deze
opmerking aan vast: „Die leeft niet lang."
„Zou je wel in mijn kamer willen slapen?" vroeg
lady Isabel.
„Dat weet ik niet. Waarom zou ik in uw kamer
moeten slapen?"
„Nu. ik zou je kunnen verzorgen, je gelei geven
of als je wat anders zou willen hebben, als het zou
gebeuren dat je 's nachts hoestte. Ik zou van je
houden en lief voor je zijn net zo als je eigen ma
ma gedaan zou hebben."
„Mama hield niet van ons", riep hij. „Als ze van
ons gehouden had, was ze niet van ons weggegaan."
„Ze hield wèl van ons", riep Lucy met een zeke
re felheid. „Joyce zegt van wei en ik weet het ook
nog best. Het was haar schuld niet dat ze ontvoerd
werd."
„Houd jij je mond, Lucy, meisjes hebben ner
gens verstand van. Mama
„Kind, kind", viel lady Isabel hem in de rede,
terwijl zijn ogen zich met hete tranen vulden, „je
mama heeft jullie wèl liefgehad, innig liefgehad
zelfs, zoals ze nooit weer iets ter wereld zal kun
nen liefhebben."
„Daar weet u niets van. madame Vine", hield
William vol. niet van plan, zich gewonnen te geven.
,.U bent er niet bij geweest, u hebt mama niet ge
kend."
„Ik weet wel zeker, dat ze vaD jullie hield", was
alles wat madame Vine durfde antwoorden. „Ik ben
hier nog maar één dag eD nu heb ik al van jullie
leren houden. Ik houd al heel, heel veel van jullie."
Zij drukte haar lippen op zijn warme wang, ter
wijl zij sprak en de weerbarstige tranen wilden zich
tig-
niet laten bedwingen en maakten deze voch-
Waarom huilt u?" vroeg William.
„Vroeger", antwoordde zij op gedempte toon.
„heb ik net zo'n lief jongetje verloren als jij .bent,
en nu ben Ik zo blij. dat ik jou voor hem in de
plaats gekregeD heb: ik heb na die tijd niemand
meer gehad om van te houden."
„Hoe heette hij?" wilde William dadelijk nieuws
gierig, weten.
(Wordt vervolgd.j
de arbeid. De jeugd moet door die
ganisatie, welke mogelijk zou kunnen
worden geleid door een kader
dik anten, in haar eigen problemen
worden benaderd en dan komt ook
ander probleem, nl. de verschraling
van het geestelijke leven, tot oplossing
In de discussie werd er op gewezen,
dat er al veel teveel is gesproken
over deze noodzaak, maar dat het
toch niet tot daden komt. Ook gingen
er stemmen op, het CNV bij dit werk
in te schakelen. Spr. was daar niet
voor. Het gaat hier om echte zielszorg
en dat is geen taak van de vakbond.
In de middagvergadering sprak
eerst ds. H. U. Buitink, directeur van
de Jelburg te Baarn. Hij gelooft, dat
de jeugd niet zo onbereikbaar is als
dc ouderen zeggen. De jeugd komt in
nood als ze de koers mist en dikwijls
is dat het geval als het hele gezin de
verkeerde koers vaart. In gerefor
meerde kringen is wel eens vergeten,
dat niet alleen de jeugd, maar ook'de
ouders onder het jeugdwerk vallen.
Het jeugdwerk is honderd procent
evangelisatiewerk en daaruit zijn ook
de clubhuizen gegroeid. Wij moeten
de mens zien in het licht van het
evangelie en als het contact is gelegd
moeten wij naar de jeugd de hand
uitsteken, totdat zij het vertrouwen in
de ouderen herwint en zelf de hand
gaat uitsteken naar Christus.
Achterstand
Tenslotte belichtte mr. A. J. Ha
gen, tweede voorzitter van de Raad
voor de kinderbescherming in Den
Haag nog eens de juridische kant
van het jeugdwerk. Hij zeide daar
bij, dat de gereformeerden een ach
terstand hebben op het gebied van
organisaties en stichtingen. DE
komt omdat er in eigen kring lan
ge tijd betrekkelijk weinig kinderen
in nood waren. Maar nu wordt het
toch tijd om tot daden over te gaan
en een hechte gereformeerde orga
nisatie te stichten.
Hierbij rijzen enkele vragen: moet
dit werk uitgaan van de kerk of van
kinderbescherming, moet
werking zijn met anderen, vooral met
prot. chr. organisaties, en moeten
nieuwe stichtingen werden opgericht,
die uitsluitend gereformeerde jeugd
opvangen? Over al deze vragen be
zint zich op het ogenblik de Commis
sie Kinderbescherming van de Raad
)or Geref. Soc. Arbeid.
Maar ook de preventie mag niet uit
het oog worden verloren en hierin
dient mede te worden gewerkt door
de kerk, het onderwijs en de jeugd
beweging.
Wereldconcilie pas
over twee jaar
Paus Johannes XXIII heeft vandaag
te verstaan gegeven, dat zeker twee
jaar nodig zullen zijn om het wereld
concilie voor te bereiden, dat hij on
langs voor de R.K. kerk aangekondigd
heeft.
De paus merkte dit terloops op tijdens
zijn gewone wekelijkse algemene audi
ëntie. De paus gaf verder te verstaan
dat het concilie in Rome gehouden zal
worden. Maar wij weten nog niet of
het in de St. Pieter of in de basiliek
van St. Jan van Lateranen gehouden
zal worden, alcfus de paus.
Paulus was misschien wel de grootste christen die ooit ge
leefd heeft. Toch leefde hij niet zo geestelijk, en zo hoog
boven zijn medechristenen, dat hij geen verlangens kende.
Paulus kon schrijven „Ik verlang u te zien." (Rom. 1 11),
Maar misschien is dat wel het geheim van de grootheid van
Paulus. Hij die een leider was, wist dat hij andere chris
tenen nodig had om zelf volmaakt te zijn. Als individualisme
ergens ter wereld een vloek is, dan is het dit in de kerk.
In de kerkgeschiedenis echter is juist de gemeenschap het
meeste verwaarloosd. In de middeleeuwen kozen de kluize
naars de eenzaamheid om God te vinden. In onze eeuw
spreekt men weer wat meer dan voorheen over de nood
zakelijkheid van het persoonlijk bijbellezen en gebed, dat
we meestal stille tijd" noemen. In deze stille tijd zou God
dan tot ons spreken. Beide zijn waardevol, zowel de stilte
van de eenzaamheid, als de stilte van het persoonlijk gebed.
Maar in de eenzaamheid kan de stem van ons zondig hart
de stem van God overschreeuwen en in de „stille tijd" kan
ons zondig verstand of gevoel de boodschap van God be
dekken. Juist door wat wij van God ontvangen menen te
hebben te toetsen aan wat andere gelovigen kennen en be
zitten vinden we vaak Gods wil voor ons leven. Wie de
gemeenschap met kinderen Gods niet zoekt, verliest de ge
meenschap met God. Verlangt u naar gemeenschap? Wie
zoekt zal vinden.
ONS ECONOMISCH BELEID
behandeling van de begroting van
economische zaken, heeft zij de be
schikking over een door minister
Zijlstra bekwaam opgestelde memo
rie van antwoord.
Deze thans afgekomen memorie be
helst de bevestiging van de juist
heid van het door deze bewinds
man gevoerde beleid. De minister
toch mag in het uitzicht stellen,
dat het nog in 1958 begonnen her
stel zich in 1959 in nog versneld
tempo zal voortzetten.
Voor 1959 kan, ten opzichte van het
voorafgaande jaar, een stijging van
de produktie worden tegemoet ge
zien, gepaard gaande met een ver
groting van het nationale inkomen.
Van deze ontwikkeling wordt dan
opgemerkt, dat zij zich naar ver
wachting tevens zal manifesteren in
een verhoogde produktiviteit
een vergroting van het inkomen per
hoofd van de bevolking.
In de memorie staan meer mede
delingen van verheugend karakter.
Kanttekening daarbij kan overb- lig
heten, tenzij om er, juist in deze
tijd waarin veel ons dreigt te ont
gaan, de aandacht op te vestigen.
De minister onderstreept, dat een
voorzichtig beleid geboden blijft.
Men zal dat willen beamen, zich be-
wust zijnde dat het bij hem blijk
baar in goede handen is. Voorlopig
althans heeft het reeds vruchten af
geworpen.
KENNEN WE ONZE MAATSCHAPPIJ?
IJET IS in onze tijd over de maat-
schappij gemakkelijk praten.
Minder gemakkelijk, wijl minder
duidelijk, is wat onder maatschap
pij moet worden verstaan. De een
verstaat er dit onder, de ander weer
iets anders.
Geen prettige situatie voorwaar,
omdat we niettemin middenin de
maatschappij staan en er uur na
uur mee van doen hebben. Daarom
blijft bezinning nodig en nuttig. Wat
moeten we met de maatschappij
aan, hoe zien we haar, en hoe zien
we onze taak en roeping binnen
haar?
Op een onderwijsconferentie, uit
gaande van de Nederlandse Chris
telijke Boeren- en Tuindersbond,
heeft over de hier rijzende vragen
prof. dr. W. Rip een betoog gehou
den, dat verdiende ook in gedrukte
vorm onder onze aandacht te wor
den gebracht. Zijn referaat is nu
onder de sprekende titel ,,De bete
kenis van een normatieve maat
schappijleer" bij H. Veenman Zo
nen te Wageningen van de pers ge
komen.
In zijn betoog handelt de hoogge
leerde schrijver achtereenvolgens
over de maatschappij, over de
tenschappelijke bezinning op de
maatschappij, over de normen die
bij deze bezinning in acht genomen
dienen te worden, en ten slotte over
de betekenis van een normatieve
maatschappijleer.
Om het kort te stellen: bepleit
wordt hier een protestants-christelij
ke normatieve maatschappijleer.
Onderwerp zowel als de wijze van
behandeling ervan geeft ons aan
leiding, kennisneming van dit ge
schrift aan te bevelen.
TERREIN VERKENNEN
verkennen. In persoonlijke gesprek
ken met Chroesjtsjef, die ongetwij
feld zeer openhartig zullen zijn, zal
hij het standpunt van de westelijke
mogendheden en West-Duitsland kun
nen toetsen aan dat van de Sowjet-
unie, speciaal waar het om het Duit
se probleem gaat.
Ongetwijfeld heeft de voorgenomen
reis van Macmillan ook iets te ma
ken met de binnenlandse situatie in
Engeland. In het komende jaar moe
ten de Britten weer ter stembus om
een nieuw Lagerhuis te kiezen. In de
socialistische verkiezingscampagne
zal de buitenlandse politiek van Mac
millan dan zeker het voornaamste
mikpunt zijn. Een reis naar de Sow-
jetunie, waarvan een redelijk suc
ces mag worden verwacht, zou de
Labourpartij de wind uit de zeilen
kunnen nemen.
Dit neemt echter niet weg, dat de
politieke situatie in Engeland in
geen geval de voornaamste aanlei
ding is geweest tot Macmillan's be
sluit, naar Moskou te reizen. In de
eerste plaats is de Britse premier
nog een tegenbezoek aan Moskou
verschuldigd, sinds Chroesjtsjef en
Boelganin een tournee door Enge
land hebben gemaakt.
Belangrijker is echter het feit, dat
de positie van Engeland tussen bei
de grote wereldmachten dit land ia
staat stelt, een bemiddelende rol te
spelen. Een gelukkige omstandigheid
is daarbij, dat premier Macmillan
een bekwaam onderhandelaar is, die
de nodige souplesse kan opbrengen,
zonder afbreuk te doen aan de essen
tie van het westelijke standpunt.
Het behoeft dan ook niet te verwon
deren, dat minister Dulles zijn
stemming heeft betuigd met bet
voornemen van de Britse premier.
Het bezoek aan Moskou is als ter
reinverkenning voor de Amerikaan
se minister van buitenlandse zaken
van grote waarde. Het is nu eenmaal
zo, dat geen enkele Amerikaanse di
plomaat onder de huidige omstandig
heden beter de taak kan vervullen,
welke Macmillan op zich heeft ge
nomen.
De Britse premier heeft het voordeel
dat als hij op 21 februari na;
Russische hoofdstad vertrekt de
standpunten van de drie westelijke
mogendheden en West-Duitsland zicb
gekristalliseerd zullen hebben. Tij
dens zijn gesprekken met Chroesj
tsjef kan dit van grote betekenis
blijken te zijn. De reis van Dulles
is dan niet nutteloos geweest.
Moderne theologen
vergaderen
De vergadering van moderne theolo
gen zal op 7 en 8 april in de Doopsge
zinde kerk te Amsterdam worden ge
houden onder presidium van dr. A. de
Wilde, hervormd predikant te Nieuwe
Niedorp. Als referenten zullen optreden
de heren prof. dr. C. W. Mönnich. ev.
luth. hoogleraar aan de gem. universi
teit te Amsterdam, met het onderwerp:
„Christus de zin der geschiedenis", dr
K. Strijd, herv. predikant te 's-Hertogen-
bosch, met: „Ons christen-zijn en de
uitdaging door het communisme" en ds.
J. H. Klein Wassink, herv. predikant
te Bergen (N.H.) over: „De crisis in
het predikantschap".
Benoemingen bij het
Verbond Prot. Cbr.
Werkg
evers
To{ adjunct-secretaris van het Ver
bond van Prot. Chr. Werkgevers in
Nederland is benoemd drs. A. W. W. v.
d. Bos te Pijnacker. De nieuwbenoemd®
functionaris studeerde aan de Econo
mische Hogeschool te Rotterdam, waar
hij ook doctoraal examen deed. Binnen
kort zal nog een functionaris bij het
secretariaat van het verbond, waar een
vacature ontstond door de benoeming
van drs. J. W. de Pous als lid van de
Raad van State, worden benoemd.
Grafsteen voor wijlen
prof. P. Deddens
In de kring van de vrijgemaakte Ge
reformeerde Kerken heeft zich een co
mité gevormd om gelden bijeen te bren
gen voor een monument op het graf van
de verleden jaar overleden hoogleraar
in het kerkrecht aan de theologische ho-
Seschool te Kampen, prof. P. Dedderu
1 totaal zijn 1346.23 en een groot be
drag voor de vervaardiging van een ge
schilderd portret van de overledene
voor de senaatskamer van de theologi
sche hogeschool vergaard.
HER EN DER"
In een audiëntie voor Armeniërs in Re
nte heeft de paus de hoop uitgespro
ken, dat alle Armeniërs met de r.k
kerk verenigd zullen worden. De Ar
meniërs zijn nu verdeeld in de ooster
se ritus van de r.k. kerk en de oos
terse orthodoxe kerk. In antwoord op
de begroeting door kardinaal Agagria;
nian, de patriarch der Armeniërs.
de paus, dat het Armeense volk trouw
aan God en Jezus Christus is geble
ven gedurende haar geschiedenis via
„eeuwen van tranen en bloed", de
paus voegde hieraan toe, dat „er re
den voor hoop is", dat eens alle Ar
meniërs „in net huis van de Vader
zullen terugkeren".
De Anglicaanse Ke-rk heeft besloten een
pers- en voorlichtingsdienst te stich
ten die dag en nacht zal werken. Het
voornaamste doel zal zijn godsdien
stig nieuws aan pers, radio en telefi-
sie te verstrekken.
