Krijgt
Leiden nieuwe vorm
van hoger onderwijs?
Algemeen vormende opleiding:
geen kandidaatsexamen
Leidse Friezen wezen
dreigende crisis af
Recreatieterreinen in
Leiden-Noord
Een conjunctuurreserve
die onbelast is
N1EUVE LEIDSCÏTE COURANT
A
DINSDAG 3 FEBRUARI 1959
Baccalaureaat niet korte studieduur
"D EEDS GERUIME TIJD leeft in de boezem der rijksuniversiteit te Leiden
A *- de gedachte om te geraken tot het instellen van het baccalaureaat,
waardoor het mogelijk zal zijn een korte algemene vorming in universitair
milieu op te doen, zonder daarbij een bepaald specialisme te verwerven.
Hierbij wordt van de veronderstelling uitgegaan, dat in de maatschappij op
velerlei terrein behoefte bestaat aan dergelijke vroeg afgestudeerde men
sen, terwijl bovendien menigeen, die om bijvoorbeeld financiële redenen
zich geen algehele academische opleiding kan permitteren, door middel van
het baccalaureaat toch nog de poorten van de academie zij het dan voor
kortere tijd voor zich geopend ziet.
dingen, ook in internationaal ver
band. in het centrum plaatst, en een
richting C., die een dergelijke plaats
aan de natuurwetenschappen toe
kent. Zo ontstonden de cultuurhisto
rische, de sociologische en de natuur
wetenschappelijke richting.
vierde is er de intensivering va
studieperiode, door een stevige „bege
leiding" (een sterk doorgevoerd stelsel
tutoren, werkgroepen en discussie-
»en, benutting van de vakantieoerio-
afwijzing zal gelden voor een vol jaar
ten vijfde is. gezien de klachten uit de
maatschappij over het gebrek aan
drukkingsvermogen bij abituriënten
middelbaar en hoger onderwijs, in alle
drie richtingen veel aandacht besteed
het kweken van vaardigheid in het
bruik van het Nederlands en van vr«
Daartoe werd op 20 november 1956 een
senaatscommissie voor het baccalaureaat
ingesteld, onder voorzitterschaD van de
president-curator dr. J. E. baron de Vos
van Steenwijk. In deze commissie had
den zitting prof. mr, F M. baron van
Asbeck, (rechtsgeleerdheid), prof. dr. P
A. H. de Boer (theologie), prof. dr. S
Dresden (Franse letteren), prof. dr. J. H
Oort (sterrekunde) en prof. dr. C. F. P
Stutterheim (Nederlandse letteren)
Voorts werA medewerking verleend
door nog een aantal hoogleraren, even
eens van verschillende faculteiten.
Deze baccalaureaatscommissie is thans
met haar rapport gereed gekomen, waar
na'de verschillende facetten van het
maatschappelijk leven, waarover wij
hierboven spraken, gepolst zullen worden
over de vraag of aan baccalaureaaten, als
in het rapport voorgesteld, behoefte be
staat.
Het begrip „baccalaureaat" is niet
nieuw.
Het i* zelfs eeuwen oud. Wie om
streeks 1300 in Parijs bijvoorbeeld
theologie wilde studeren, diende
eerst de faculteit der vrije kunsten
te doorlopen, waarvoor t'ier, rij/, zes
jaren stond, waarna hij de eerste aca
demische graad kon behalen: het
baccalaureaat of de kandidatuur tr
de vrije kunsten. (Het woord,, bacca
laureaat" is afgeleid van het Latijnse
woord baculum, d.i. scepter; iemand,
die zich baccalaureus mocht noemen,
was dus een scepterdraqer; iemand,
die iets bezat, waarover h\j zijn scep
ter mocht zwaaien.I
Enkele Nederlandse universiteiten ken
nen eveneens, zij het pas sinds enkele ja
ren. het baccalaureaat. In Amsterdam
bij de gemeentelijke universiteit best;
de mogelijkheid tot het doen van het doc
toraat-examen. dat door promotie ka
worden gevolgd, als wel van het veel kor
ter durende baccalaureraatsexnmen in
economie, dat geen toegang geeft tot p
motie. Dit laatste examen is in feite ni
anders dan de afronding, dé bekron'
van een vakopleiding.
Oriëntatie
Zoals gezegd, de baccalaureaatscom
missie van de Leidse universiteit legt het
accent op een algemene vorming In uni
versitair milieu, waardoor het „Leidse
baccalaureaat" een eigen karakter
kritgen. indien de plannen verwezenlijkt
sullen worden. De waarde van deze bac
calaureus sou dan zijn, dat hij zich In
korte tijd een zeker inzicht in vraagstuk
ken, waarin hii belangstelt, heeft eigen
gemaakt en zich vertrouwd heeft
maakt met de wetenschappelijke aanpak
van deze vraagstukken, zonder dat daai
mee gezegd wil zijn. dat hij In staat is
deze vraagstukken in wetenschappelijk
opzicht zelfstandig te bewerken.
Met het indienen van het rapport heeft
de universiteit een belangrijke stap gezet
op de weg, die zij reeds lang, zij het ook
in vage contouren, vóór zich zag liggen.
Want we zeiden het reeds de ge
dachte aan een dergelijke studie sluime
ren al jaren In 1951 reeds brachten de
hoogleraren Oort, Van Asbeck en Duy-
vendak (deze laatste is thans overleden)
het baccalaureaat onder de aandacht van
de universiteit, waarbij zij in hun for
mulering niet zozeer het accent legden
op de wetenschappelijke specialisatie als-
wel op de universitaire oriëntatie.
En ook de heer De Vos van Steenwijk
volgde jaren geleden met belangstelling
de verhandelingen en discussies over het
baccalaureaat tijdens de buitenlandse con
ferenties, mede waardoor hij in de loop
der jaren in staat was zich een steeds
duidelijker beeld van deze aangelegen
heid te vormen.
Waarom eerst nu?
Nu kan men de vraag stellen: waarom
eerst thansT
Het antwoord moet luiden, dat pas na
de oorlog het baccalaureaat in de belang
stelling kwam wegens de veranderde eco
nomische situatie, waardoor zowel stu
dent als bedrijfsleven zo spoedig mogelijk
aan de slag wilden gaan. De student wild>
zo gauw mogelijk verdienen, het bedrijfs
leven wilde zo spoedig mogelijk univer
sitair gevormden tot zich trekken.
Men zou een tweede vraag kunnen stel
len. het studium generale, ligt dit niet
ergens op één lijn of loopt het niet paral
lel met het baccalaureaat?
Het antwoord hierop moet een catego
risch neen zijn. In de eerste plaats bereikt
het studium generale slechts een kleine
groep van studenten en vervolgens geeft
het slechts ..een hap en een snap", zoals
de heer De Vos van Steenwijk het giste
ren uitdrukte, tijdens de persconferentie,
die over deze zo belangrijke zaak in de
academie werd gehouaen.
Zo werd de commissie door het
„Versterkt college" rector, assesso
ren en een aantal toegevoegde hoog
leraren belast met de taak een al
gemeen vormende baccalaureaats-
studie te ontwerpen, waarbij de com
missie drie mogelijkheden heeft uit
gewerkt:
eert richting A, beogend het inzicht
te verdiepen in de Europese bescha
ving en de plaats van Nederland
hierin, een richting B, die de «tudie
van de sociaal-economische verhou
Afgeronde studie
De commissie is bij haar overwegingen
rade gegaan bij de toelichting op art
van het eerste ontwerp HO-wet van de
immissie Van der Pot. waaruit blijkt,
at in tal van sectoren van het maat
schappelijk leven behoefte bestaat aan
personen, die een beperkte, korte doch
wel wetenschappelijke opleiding
niversiteit hebben genoten, waarbij de
nogelijkheid gegeven wordt enei
en korte wetenschappelijke vakopleiding
nderzijds tot een korte, algemeen vor-
nende opleiding in een centrale interfa
culteit.
Welnu, uitsluitend de laatste mogelijk
heid is In het plan van de commissie on
der ogen gezien. Een verkorte vakoplei
ding, zoals aan enkele andere univi
telten Is ingesteld of wordt voorbereid, is
principieel niet in aanmerking gekomen.
Het door de commissie ontworpen bacca
laureaat heeft dus geen enkele effectus
civilis (burgerlijke bevoegdheid).
De commissie heeft bij het ontwerpen
van deze baccalaureaat o.m. gedacht
de volgende beroepen: journalist, staf
personeel van vakorganisaties en volks
hogescholen, maatschappelijke werkers
leden van openbare lichamen en bestuurs
organen, enz. terwijl er, o.m. op grond
van in Engeland opgedane ervaringen
reden is om aan te nemen, dat het be
drijfsleven voor zijn stafvoorziening ge
ïnteresseerd zal zijn in een categorii
vroeg afgestudeerden, die bij hun alge
mene vorming onder meer enig inzicht in
het natuurwetenschappelijk denken heb
ben verworven.
Uitdrukkelijk wenst de commissie
erop te wijzen, dat het baccalaureaat
geen kandidaats betekent. Het bacca
laureaat is een aparte, afgeronde
studie, waarop men van tevoren
doelbewust heeft aangestuurd.
Iemand, die het bij zijn kandidaats
laat, heeft zijn studie afgebroken;
zou, generaliter, als universitair
lukt kunnen worden beschouwd. Dit
is met het baccalaureaat dus in geen
enkel opzicht het geval.
Overeenkomsten
Voorlopig zal de student dus kunnen
kiezen uit drie richtingen. Deze richtin
gen blijven echter in opzet algemeen vor
mend, zoals gezegd. Vele vakken komen
dan ook in alle drie programma's voor,
die interfacultair zijn opgevat. (Interfa
cultair wil zeggen, dat een aantal facul
teiten de bouwstenen van het studiepro-
Drie richtingen dus, met niettemin vele
overeenkomsten
In de eerste plaats de studieduur van
eede een gemeenschappelijke on
derbouw (propedeuse) in het eerste jaar
als brug tussen middelbare school en uni
versiteit en een eerste kennismaking met
van alle drie richtingen:
rde wordt aan het einde van het
■ar de keuze van de uiteindelijke
richting gedaan, die in het tweede j:
in het algemeen wordt verkend en in
derde jaar diepte verkrijgt door conc
enige speciale onderwerpen;
Programma's
Wij geven thans een kort overzicht
de programma's der drie richtingen, doch
komen dezer dagen hierop gedetailleer-
l gemeenschappelijke eerste ja:
gewijd aan talenkennis, sociaal-economi-
he geschiedenis, beschavingsgeschiede-
s en een natuurwetenschappelijk onder-
erp.
De cultuur-historische richting heeft tot
studieveld de perioden naar keuze uit de
Nederlandse cultuur met correspond
de perioden uit de cultuur van een ander
land, voortgezette talenstudie en sociaal-
smische geschiedenis, een onderwerp
uit hedendaagse internationale betrekkin-
w.o. de verhouding tot de niet-i
wereld, en een natuurwetenschap
pelijk onderwerp.
De tweede richting, die zich bezighoudt
met de kennis der samenleving, bevat e<
algemene studie van vormen van same
leving en van de grondbegrippen di
economie, sociaal-economische geschiede
nis, de relatie tussen maatschappij, gods
dienst en rechtsleven, waarbij, waar mo
gelijk. de situatie in niet-westerse gebie
den wordt belicht.
Ook hier taalbeheersing en een natuur
wetenschappelijk onderwerp.
De natuurwetenschappelijke richting
ten slotte omvat o.a. gezondheidsleer,
atoomfysica, de technische en economi
sche aspecten van de energievoorziening
en de keuze uit een aantal onderwerpen
als de theorie van de waterbeheersing, de
moderne grondstoffen, grondprincipes en
toepassing der elektronica en die van op
tische instrumenten en eveneens talen
studie. Voorts zal aandacht worden be
steed aan de relatie tussen natuurweten
schap en moderne samenleving en aan de
filosofie der wetenschappen.
De toelating tot deze baccalaureaten is
zo ruim mogelijk gedacht, n.l. voor abitu
riënten A en B'van gymnasium zowel als
H.B.S., waarbij aanpassingscursussen zijn
geprojecteerd voor bijvoorbeeld hen, die
onvoldoende wiskundekennis bezitten om
de natuurwetenschappelijke richting te
volgen.
Agenda gemeenteraad van Leiden
Op dinsdag 10 februari om 2 uur komt
de raad van Leiden bijeen. De agenda
luidt als volgt:
Voorstel inzake het verlenen van eervol
ontslag aan een tweetal tijdelijke leraren
aan de hogere burgerschool voor meisjes
met 6-jarige cursus en afdeling middel
bare meisjesschool:
benoeming van een lid van de commis
sie voor de geneeskundige en gezond
heidsdienst (vacature prof. dr. J. Gos-
benoeming van een tweetal tijdelijke
leraren aan het Rembrandt-lyceum;
benoeming van een tijdelijke lerares aan
de hogere burgerschool voor meisjes met
6-jarige cursus en afdeling middelbare
meisjessohool
benoeming van een tweetal onderwij
zeressen aan de openbare school voor ge
woon lager onderwijs aan de Maresingel;
benoeming van een hoofdleidster van de
openbare Montessori-kleuterschool aan
het Schuttersveld:
benoeming van een regentes van het
Gereformeerd Minne- en Arme Oude
Mannen- en Vrouwenhuis:
Gisteravond hield de vereniging van
Leidse Friezen haar Jaarvergadering in
Den Burcht. De opkomst had groter kun
nen z(jn. Er moest een oplossing worden
gevonden voor een kwestie* die nauw
verband hield met het voortbestaan van
de vereniging In de huidige vorm en op-
Aan het begin was de stemming wat
im mineur én het gezamenlijk zingen van
enige Friese liederen bracht hierin weinig
verbetering. Aldus begon men aan de ge
bruikelijke jaarverslagen. Het saldo van
ongeveer 90, waarmee de waarnemend
penningmeester zijn boeken kon afsludten,
gaf geen reden tot opluchting. Men was
achteruitgegaan, zij het door alleszins
verklaarbare redenen.
Het Jaaroverzicht van de eeorebaris gaf
meer reden tot voldoening. De bijeenkom
sten werden uitstekend bezocht, het pro
gramma was bij het overgrote deel zeer
in de smaak gevallen.
Daarna kwam het knelpunt aan de orde.
Br moeet een nieuw bestuur worden ge
kozen en er waren geen kandidaten voor
de functie van voorzitter en penningmees-
had geleid, meende, door zijn drukke
werkzaamheden vooral, zijn taak te n
neerleggen. Bovendien had hij het
I, dat niet ieder zich kon verenigen
de w«zc. waarop hij zijn functie me<
loeten vervullen Het werd ec
duidelijk, dat dit laatste bezwaar stellig
geen gewicht in de schaal behoefde
Toen daarna nog onverwacht de heer
rierema verklaarde, het penningmees
terschap op zich te willen nemen en nada<
enige goede kennissen hem "hulp en steur
hadden toegezegd, verbeterde de stem
ming in aanzienlijke mate. Men had het
gevoel, vlak bij een goede oplossing
en diie kwam toen de heer Koel9tra
toezegde, de leidln-g van de vereniging te
•IJlen houden, bijgestaan door de heer
Keunlng als tweede voorzitter, terwijl de
overige bestuursleden ln functie bleven.
was er, niet zonder pijn en moeite
overigens, weer een nieuw bestuur, dat op
de steun van de leden (ongeveer 240) wee'
te kunnen bouwen, aJ zullen niet alle be
en van een kleine minderheid direct
verdwijnen. Het komende verendgingsjaar
met vertrouwen worden tegemoe
Bnige aantrekkelijke avonden,
toneelavond, te verzorgen door eigen
mensen, etaan reeds vast.
Bij hun voorstel inzake de aanleg van
permanente volkstuinen en van een wan
delweg in het plan „Lelden-Noord" heb
ben B. en W. indertijd de raad het re-
crcatieplan „Lelden-Noord" overgelegd.
De genoemde objecten vormden een on
derdeel van dat plan. Tengevolge van de
voortschrijdende uitbreiding van de be
bouwing in deze stadswijk is het nood-
sakelijk het recreatieplan zo spoedig
mogelijk te realiseren. In verband hier
mede hebben zij een plan doen ontwer
pen.
Het voornemen bestaat het plan ln
twee gedeelten uit te voeren Het eerste
gedeelte omvat het aanleggen van een
speelweide, waarvan de grasmat zal
worden Ingezaaid het maken van ver
harde wandelpaden, het aanbrengen van
beplantingen, het aanleggen van een
kleuterweide met plasvijver en gazons en
het'verrichten van grondwerk voor een
verkeerstuin. Het tweede gedeelte be
staat uit het aanleggen van drie sport
velden. waarvan de grasmat eveneens
zal worden ingezaaid, en het verrichten
van grondwerk voor een rolschaatsen-
baan.
Aangezien deze werken door de Neder
landse Heide-Maatschapp kunnen worden
uitgevoerd, hebben B en W. haar een
begroting van kosten gevraagd.
De Maatachappij heeft de koaten van
het eerste gedeelte der werken begroot
op 218 580. die van het tweede gedeelte
op 256.990 In deze bedragen zijn onder-
scheidenlijk 141.536 en 166 390 aan 1<
nen en daarmede gelijk te stellen kosti
begrepen
B en W hebben de plannen aan
Provinciale Commissie voor de Werkge
legenheid in Zuid-Holland toegezonden
met het verzoek te bevorderen, dat de
werken als aanvullend werk kunnen
worden uitgevoerd en dat in de kost
van de lonen en de daarmede gelijk
stellen kosten een rijksbijdrage van 10
wordt verleend.
De kosten bedragen:
a. Van de aanleg van de speelweide,
kleuterweide met piasvijver, rolschaat-
senbaan en de daarmede samenhangende
werken, volgens de begroting van
Nederl Heide-Maatschappij 217.448,
bijkomende kosten 24.956. aan grond
55.010, aan de afwerking van de rol-
schaatsenbaan 18.500. ln totaal ƒ315514,
verminderd met een rijksbijdrage van
141.538. blijft 174578
b. van de aanleg van de verkeerstuin
wegen» grondwerk 5.500, wegens afwen
ken van de verkeerstuin 24.000, aan
grond ƒ7.950, in totaal ƒ37.450;
c. van de aanleg van drie sportvelden,
volgens de begroting van de Nederlandse
Heide-Maatschappij ƒ251.622, aan bijko
mende koaten 22.400, aan grond 68.640,
aan accommodatie ƒ41.500, in totaal
384.162, verminderd met een rijksbij
drage van 166.390, blijft 217.772.
In totaal is derhalve nodig een kredii
van 174-378 37.450 217.772
429.600.
Mes dat aan twee kanten snijdt:
(Door onze economische medewerker.)
PROF DR J R M v d BRINK, oud-minister van Economische Zaken
en thans directeur van de Amsterdamsche Bank, heeft onlangs
met zijr rede voor de Tilburgse Academische economische kring een knup
pel in het hoenderhok gegooid De ondernemer loopt bij zijn produktie en
verkoop voortdurend risico Hij weet nooit vooruit of hij zijn kosten zal
goed maken, of ziin bruto winst voldoende zal zijn voor afschrijvingen, re
serveringen en een uitkerine aan aandeelhouders De overheid dient daar
om bii haar nriis- en belastingbeleid met dit risico van de ondernemer reke
ning te houden.
Doet
dan
inden
op de:
belastingdruk Een te zware belast
ontneemt de ondernemer niet alleen
zin om te ondernemen maar die dl
maakt ook voldoende reserverinen v>
latere tijden, voor modernisering en
breiding onmogelijk
De overheid ziet dit gevaar in princ
wel in. getuige het toestaan van een
vroegde afschrijving (dus sneller dan r
maal waardoor de
l gedri
aftrel
Ma.
ringsaftre
gevi
Maar onbekend
Benoeming en ontslag
bij het onderwijs
in Leiden
B. en W. stellen de raad voor, mej. B
L. Kullberg met Ingang van 1 maart
aanstaande uiterlijk tot 5 aug. van
jaar te benoemen tot tijdelijk lerares
de muziek aan de HBS voor meis
de heer C. J. Kloots alsnog met ing
van 1 febr. jl. uiterlijk tot het eind van
de cursus te benoemen tot tijdelijk le
raar in de Ned. taal en letterkunde aan
het Rembrandt-lyceum; de heer D Bos-
ma met ingang van 1 april aanstaande
uiterlijk tot het eind van de cursus te
benoemen tot tijdelijk leraar ln de Fran
se taal en letterkunde aan het Rem
brandt-lyceum: de heer B. Ulterwijk
Winkel, onderwijzer aan «je school Aal
markt. met ingang van een nader te be
palen datum over te plaatsen naar de
u.l.o.-school Plesmanlaande heer H
Timmerman, onderwijzer aan de lagere
school Willem de Zwijgerlaan. met in
gang van een door B. en W. nader te
bepalen datum over te plaatsen naar de
lagere school Du Rieustraat: mevrouw
B. de Groot-Westerop en mej. B. Gillis
sen te benoemen tot onderwijzeres aan
de lagere school Mareslngel; aan de
heer J A. van Gelderen alsnog met in
gang van 1 februari jl. eervol ontslag te
verlenen uit zijn betrekking van tijdelijk
leraar in de wiskunde aan de HBS voor
meisjes; de heer R. S. W. Perdeck met
ingang van 1 maart aanstaande eervol
ontslag te verlenen uit zijn betrekking
van tijdelijk leraar in de muziek aan de
H.B.S. voor meisjes.
•stel inzake voorziening in een twee-
catures in het onderwijzend perso-
'an de openbare school voor uitge
breid lager onderwijs aan de Plesmanlaan
de openbare school voor gewoon lager
onderwijs aan de Du Rieustraat door over
plaatsing van een tweetal onderwijzers,
werkzaam bij het openbaar gewoon lager
onderwijs;
voorstel Inzake het verlenen van een
torediiet voor het aanschaffen van leerlin
gensets ter vervanging van oude school
banken ln drie klassen van het Rem
brandt-lyceum;
voorstel Inzake het vaststellen van het
bedrag, dat per leerling voor de openbare
scholen, onderscheidenlijk voor gewoon,
voortgezet gewoor en uitgebreid lager
onderwijs voor 1959 beschikbaar wordt
gesteld;
•oorstel inzake het vaststellen van het
bedrag, dat per leerling voor de openbare
school voor buitengewoon lager onderwiis
wakzlnnige kinderen voor 1959 be
schikbaar wordt gesteld;
voorstel inzake het vaststellen van het
bedrag, dat per leerling voor de bijzon-
scholen voor kinderen met leer- en
opvoedingsmoeilijkheden, voor lichamelijk
gebrekkige kinderen en voor woonwagen
kamp-kinderen voor 1959 beschikbaar
wordt gesteld;
voorstel inzake het verlenen van een
voorechot op de exploitatievergoeding
jaar 1958 aan het bestuur vbv.
de Stichting Woonwager.werk Lelden, ter
behoeve van zijn school voor bultenee-
lager onderwijs aan woonwagen
kamp-kindenen,
pre-advieg op het verzoek van het be
uur van de Stichting Christelijk Ortho
pedagogisch Instituut voor Leiden en
ng om medewerking te" verlenen
itiohting van een school voor slecht
horende kinderen met drie leslokalen
een werklokaal.
pre-advies op het verzoek van het be
stuur van het Liefdewerk van de H. Cu-
medewerklng voor de stichting
kleuterschool met drie werk
lokalen en een speellokaal, aan de Op-
penheimstraat;
pre-advies op het verzoek van het be-
uur van de Vereniging voor Christelijke
Fröbelscholen om medewerking voor he
«rvangen van vier urinoirs door closet-
n en het verbeteren van de verlichting
een lokaal, een en ander ln de kleuter-
hooi aan de Herensingel28:
voorstel tot hot beschikbaar stellen var
gelden voor het aanbrengen van de nodige
lommodatie op drie bijveldcn v&n
sport te rrcincncomplex Kikkcrpolder;
voorstel inzake het beschikbaar stellen
«n gelden ten behoeve van het verbe
uren van verkiezingsmateriaal;
voorstel Inzake het beschikbaar steller
in gelden voor de aanleg van recreatie-
trreinen in Leiden-Noord;
voorstel Inzake het aankopen van eer
perceel weiland, gelegen in de Gasthuis
polder aan de Korte Vliet;
voorstel inzake het vaststellen van eer
nieuwe regeling betreffende de vergoeding
van de telefoonkosten aan de raadsleden
voorstel tot het vaststellen van een ver
ordening houdende regelen met betrek
king tot de destructie van ondeugdelijk
materiaal van dierlijke herkomst.
voorstel inzake het beschikbaar stellen
van gelden voor de aanschaffing
personenauto en een stationcar met toe
behoren ten behoeve van de politie.
overheidspo-
onbelaste conjunctuurre-
sérve. zulks in tegenstelling tot Finland
Noorwegen, Zweden en Zwitserland Mi
nister Hofstra moest hier althans niets
van hebben.
Appeltje voor de dorst
Simpel gezegd, betekent het dat di
dernemingen het recht krijgen om
periode van economische opgang en stij
gende prijzen, de hausse, een apart
serve te vormen. Dege mag dus va
winst worden afgehouden zonder dat zij
wordt belast. Zij wordt echter gedurende
die tijd geblokkeerd, b.v op een speciali
ekening bij de Nederlandsche Bank.
De ondernemingen mogen eerst wee
iver het gespaarde geld beschikken, al
de conjunctuur omslaat, als een depress»
haar intrede heeft gedaan, als de prijzen
gaan dalen en de werkloosheid gi
wordt.
Het bevroren geld wordt nu dus
dooid. De winst waarover geen belastinj
is betaald en waarover na het vrij laten
ook geen belasting meer betaald behoeft
te worden, moet in die depressieperiodt
gebruikt worden voor uitbreiding e
dernisering Het in goede jaren gevormdi
fonds moet met andere woorden dienen
om de activiteit van de ondernemer o;
voeren, om de werkgelegenheid te
groten, om de depressie op te vanger
Deze onbelaste conjunctuurreservi
voor de ondernemingen belangrijk, omdat
zij een (door de fiscus vrijgelaten
peltje voor de dorst in tijden van tegen
slag is: er is dan geld beschikbaar c
bedrijf krachtiger te maken.
Voor de maatschappij als geheel ge
zien kan zij tegelijkertijd een belangrijk
hulpmiddel zijn om de conjunctuur:
melingen te verzwakken. Daarom
het mes van de onbelaste conjunctuur»
Anti-cyclisch
gaat, -
Prot.-chr. school voor
slechthorende kinderen
in Leiden wordt op
1 maart opgericht'
De raad verleende bij besluit van 20
januari 1958 aan het bestuur var
Stichting Christelijk Orthopaedagogisch
Instituut voor Leiden en Omgeving in de
van een jaarlijkse vergoeding mede
werking voor de stichting van een school
slechthorende en spraakgebrekkige
kinderen. De vergoeding werd bepaald op
2'3-gedeelte van een annuïteit, verschul
digd voor een ten behoeve van de school
stichting door het bestuur aan te gane
geldlening en zou slechts worden genoten
nor de tijd, dat de stichtingskosten niet
gevolge wettelijk voorschrift op andere
wijze zouden worden vergoed.
Het bedoelde wettelijke voorschrift is
inmiddels verschenen en op 1 januari 1959
erking getreden. Ingevolge dit Ko
ninklijk Besluit zijn de artikelen 72 e.v.
der Lager-onderwijswet 1920, behoudens
enkele wijziging, op bijzondere scho-
voor buitengewoon lager onderwijs die
1 januari 1959 worden opgericht, van
toepassing. Aangezien het bestuur van
de Stichting Christelijk Orthopaedago
gisch Instituut voor Leiden en Omgeving
oornemens is .zijn school met ingang van
maart a.s. op te richten, heeft het ter
ervanging van de eerder ingediende aan-
raag met een beroep op het nieuwe
Koninklijk Besluit opnieuw medewerking
verzocht.
Blijkens deze aanvrage zal de te stich
ten school drie leslokalen, alsmede ee
werklokaal tellen. Over de plaats van d
school wordt overleg met het'schoolbi
gepleegd. De school zal voorlopig
worden ondergebracht in enige lokalen
de Hervormde school voor gewoon
lager onderwijs aan de Hoge Morsweg.
Met de aanschaffing van meubilair, leer
middelen en een elektro-akoestische uit-
ng als eerste inrichting van de
school is naar raming een bedrag van
20.000 gemoeid.
Afscheid H. P. J. de Rooy
bij de S.L.F.
Gisteren was
Rooy de daig
diensttijd van
lichtfabrieken
voor de heer H. P. J. de
aangebroken om na een
circa 39 jaren de sted.
pensioen te verlaten.
Op het energiebedrijf sprak de directeur,
ir. Y. Ykema, zijn dank en waardering uit
voor de wijze waarop de heer De Rooy
zijn taak op de tekenkamer (elektriciteit)
had verricht en wenste hem het best
voor de pensioen ja ren. Zijn directe chef
sloot zich hierbij aan en onderstreepte
nog eens de taakopvatting van en d«
samenwerking met de vertrekkende func
tionaris. De personeelsvereniging liet zich.
bij monde van de voorzitter, bij dit af
scheid ook niet onbetuigd.
Daarna volgde in kleine kring op de
tekenkamer nog een hartelijk afsohedd
van de naaste collega'». De heer De Rooy
dankte ten slotte allen hartelijk vo<
ondervonden belangstelling.
Rijkdom maakt niet altijd gelukkig
Onder voorzitterschap van de heer C.
W. Oudshoorn heeft de statenkring Lei
den der SGP zijn jaarvergadering gehou
den in gebouw Prediker. De heren D, de
Jong en A. van Egmond werden her
kozen. Gekozen werden de heren G
Essen en J. Rijsdam.
Penningmeester Van Nieuwenhuis
meldde een batig saldo, waarna de heer
L. Walhout, schoolhoofd te Lisse
referaat hield over de toenemende gok-
zucht. Hij vestigde de aandacht op d<
aan het gokken klevende gevaren. Mèi
moet werken om in zijn onderhoud ti
kunnen voorzien en niet trachten doo
geluk de inkomsten te doen toenemen
Rijkdom maakt niet altijd gelukkig Rij
ken worden aan vele verzoekingen bloot
gesteld. Wij moeten vragen om en werken
voor ons dagelijks brood. Indien God
ons in het kleine wil zegenen, is dit van
meer waarde, dan het bezitten van vele
goederen zonder Zijn zegen.
Enkel gebroken
Gisteravond 7 uur gleed een inwoon
ster van Leidschendam op het trottoir
van de Oude Rijn te Leiden uit over een
gekookte aardappel. Zij brak bij deze
val haar rechterenke! en werd naar het
academisch ziekenhuis gebracht.
waarin het ons allen bete
grote werkgelegenheid is
de winsten en inkomens oplopen, bestsil
de neiging steeds meer geld uit te gevet,
ook door de ondernemingen en de o
hesd En dit versterkt weer de hausse
het gevaar, dat zij te snel oploopt en
zij leidt tot een te grote en onevenwicb
tige uitbreiding van het produktie-appe
Het is daarom heel gezond, dat het geli
uitgeven in die hausse wordt getemperi
opdat wij niet holderdebolder naar d
van de hausse snellen en plotseling
een crisis komen te staan.
De ondernemingen en de overheid
ten zoals een degelijke huisvader b»
taamt voor slechte tijden wat op v,
leggen. De ondernemingen moeten hlet
toe gestimuleerd worden door belastinj
vrij te kunnen reserveren, waarbij dit
reserve geblokkeerd wordt tot slechte
tijden. De overheid moet kalmpjes
doen in de hausse met de bouw
bruggen, wegen, grote gebouwen ei
dere openbare werken maar zij mag het
tempo van deze uitgaven in een ti
eergang weer verbogen, hetgeen ook dt
bedrijvigheid van het bedrijfsleven
Zo'n overheidspolitiek noemen wij anti
cyclische budgetteringspolltlek. Een bt-
groting wordt dan niet van jaar tot Ju
i reek» van jaren vastp
steld, opdat de overschotten van de goedi
jaren de tekorten van de slechte jar«
kunnen opvangen.
In Nederland zijn wij nog niet
Toch zullen wij eens die kant opmoet»
zien de betekenis
genoemde maatregelen (maar ook
et genoemde krediet beperkende maii
gelen terdege ln. Ook al beseffen
jt een verwezenlijking in de praktijk o?
s nodige moeilijkheden en heilige hui»
:s kan stuiten. Wij denken b.v. alleen
in de moeilijkheid om precies vast
stellen dat er inderdaad sprake is van e
depressie of dat de tijd rijp is om l
geld te blokkeren.
Maar doorslaggevend moet uitein
delijk zijn dat scherpe conjunctuur
tegenstellingen verzacht kunnet
worden, dat de werkloosheid op ge
zonde wijze kan worden bestreden
(in plaats van door een openbarf
werkenpolitiek van de overheid)
dat tegelijkertijd het industriële ap
paraat wordt vergroot en versterkt
Wij kunnen met niet genoeg nadruk
zeggen dat dit laatste voor
groeiende bevolking een bitten
noodzaak is.
Mr. Van Aartsen
betuigt medeleven
De minister van verkeer en waterstut
mr. J. van Aartsen, heeft een telegris
gezonden aan de Deense minister v«
handel en nijverheid, waarin hij ttt"
medeleven uitspreekt met hen die b»
trokken zijn bij de ramp met de „Haf
Hedtoft".
Burgerlijke stand van
Leiden
Geboren: Johanna dr v I Kamphua
en T van Soest; Robert invPJ MeW
F A Rodijk; Miriam Cornelia dr
J Zwartelé en M P Smeete; Aniti
Maria dr v G van der Ploeg en
Hoog en boom; Anna Marchien dr
van Santen en E Wassenaar; YvonW
Johanna Maria dr v T H Wisse en
E en Stuifzand; Hendrikus Cornells
v C L J Jansen en M Groenendijk;
Chrietiiaan Hugo zn v C Kalkman
R Roos; Cornelia Adriana dr v A W
van den Boa en C van Beelen; Clef
Kniertje dr v J de Zwart en C v»o
Duijn; Johanna Maria Thcresia dr
W P Hart wijk en J M T Roessen; Jo
hannes Albertus zn v M W de Mooij
en T M Bakker.. Gerrit Hendrik
v J M Quellhorst en S H Gerritsen;
Yvonne dr v P Roos en J van
Veen; Catharina Margaretha Johane»
dr v D A J Brugman en M C Schram»;
Jolan Sascia Grada dr v A Sander» ,c
C. Meijers; Maartje Sophia da- v P A
van der Vldet en S Hulsbos.
Overleden: P W Hogedooro 73 Jfi
P Boe 55 jr; A Braggaar 77 Jr we
duwe v A J Mom berg; C C van d*
Waals 63 jr echtgenote v W de MoriJ;
J Ouwerkerk 51 jr; J M Kudtere 83 )r
weduwe v M G van der Klaauw; A1
Caetelein 72 jr.
Gehuwd: C J van Es en C Schild
