Nieuwe wapens eisen hogere graad van betrouwbaarheid Lancering van cle Loenik: Russen namen vooraf geen geheime proeven Men moet mij niet bedreigen riep Chroesjtsjef uit SLAGERS ZOEKEN ANDER KLEURSEL VOOR GEHAKT QESHSEi Mikojan kocht bortsch... D Voor wereldscheepvaart was 1958 ongunstig 5 WOENSDAG 7 JANUARI 1959 Testapparatuur moet zeer vernuftig zijn LOENIK DE MAAN VOORBIJ (Van onze militaire medewerker.) TAE VERENIGDE STATEN hebben besloten tweehonderd intercon tinentale bommenwerpers van type B-36 af te schaffen en naar de sloper te zenden. Deze enorme vlieg tuigen, de grootste ooit gebouwd, die per stuk meer dan 30 miljoen gulden hebben gekost en tot voor enkele ja ren de kern vormden van Amerika's macht in de lucht, zijn totaal waar deloos geworden als gevolg van de enorm snelle vooruitgang in de lucht vaarttechniek. En toch zijn ze nog geen tien jaren in dienst geweest. Met de B-36 verdwijnen de laatste gevechtsvliegtuigen met een propel ler als voortstuwingsmiddel. Zijn opvolger is het straalvliegtuig. Maar ook dit zal. naar het zich laat aan zien. binnen tien jaren uit de wa penrusting van de luchtmachten verdwijnen, voor zover althans het de zuivere gevechtstaak betreft. Want het woord komt steeds meer aan da raketten, aan de geleide projectielen en aan de ballistische ruimtevaartuigen. Vooral de mogelijkheden van deze bal listische ruimtevaartuigen zijn weinig minder dan fantastisch. De lancering van de aardsatellieten heeft dit reeds overduidelijk aangetoond. De techniek van de ballistische projec tielen en van de geleide wapens wordt geheel beheerst door het feit, dat men te doen heeft met vliegmaterieel zon der bemanning. Hat kernpunt van de technische vraagstukken is de noodzaak «aak compensatie te vinden voor de ontbrekende mens, want diens geest en oordeel blijven na het starten van het projectiel op de grond achter. Bij dè bemande vliegtuigen lag naar mate men hoger ging vliegen de grote moeilijkheid altijd in de toepas sing van steeds ingewikkelder construc ties. nodig om het tere menselijk psysdek te beschermen tegen omstan digheden buiten da normale damp- Bij de vliegtuigen zonder bemanning voor lucht- cn ruimtevaart doet zich precies het omgekeerde voor. Want hier stuit men juist op de moeilijkheid, dat de appartuur, nodig om het mense lijk organisme te vervangen, veel ge wicht vereist en niet anders dan ont stellend gecompliceerd kan zijn. En daarbij komt nog, dat door het ont breken van een piloot, er geen invlieg- programma is ter opsporing van even tuele gebreken. Het ontdekken van fouten in de constructie kan slachts ge schieden aan de hand van uitgebreide controle-procedures. En om de paraat heid van het materiaal op peil te hou den. moeten deze controles zeer vaak worden herhaald. Periodieke z.g. ..pro jectiel-exercities" zijn dus nodig. Omdat het, door het ontbreken van piloot, niet mogelijk is tijdens de vlucht zelfs maar de kleinste afwijking de normale werking te corrigeren, ten aan da apparatuur veel hogere i van betrouwbaarheid worden gesteld dan ooit nodig is geweest voor bem, de vliegtuigen. En ten slotte moeten alle onderdelen B-36 naar de sloperij het apparaat een uitermate grote actie-snelheid hebben. Het onbemande vliegtuig of projectiel immers krijgt zo'n enorme snelheid, dat alles wat in zijn binnenste moet afspelen on vlucht door het luchtruim goed doen verlopen, uiterst snel in zijn werk moet gaan. ONDERHOUD De oplossing van dit complex van blemen ligt in de technische sfeer, doeltreffendheid en de paraatheid het nieuwe materieel is uitsluitend kwestie van goede constructie en stekend onderhoud. Zowel het lanc als het tijdens de vlucht dirigeren, schiedt met behulp van automatisch werkende mechanismen. Behalve kolossaal ingewikkeld apparatuur het onbemande projectiel zelf, is te een uitgebreide uitrusting op de grond nodig om het projectiel te kunnen ceren. het in ziin initiële baan te 1 een en het by geleide projectielen in de richting van zün doel te dirigeren. De nieuwe wapens zijn, mat hun toebe horen, uitsluitend te beschouwen automatisch werkende machines, door een zeer eenvoudige handeling in werking worden gesteld. Met het nieu we materieel wordt dan ook niet meei gevochten in de klassieke zin van he woord. Als de projectielen eenmaal zür opgesteld, vereisen zij wat de werk zaamheid van de mens betreft alleen nog maar een goed ondertvoud Bij dit onderhoud gaat het primaii de eis van betrouwbaarheid. Indien wordt gefaald t.a.v. slechts een enkeJ Het is nog niet zo lang geleden, dat de machtige B-36 de wereld met ontzag vervulde. Het ge luid van het zware gedreun van de motoren was voor de wes terse wereld het bewijs van Amerika's waakzaamheid in de lucht. Maar de techniek schreed voort. Ballistische projectielen en geleide wapens hebben de B-3r van zijn eerste plaats ver drongen. En nu gaat het groot ste vliegtuig, dat ooit werd ge bouwd, naar de sloper. van de vele essentiële onderdelen. waaruit het projectiel is opgebouwd, dan is dit totaal waardeloos geworden, dat het zijn doel niet zal bereiken. De betrouwbaarheid van twee gedeelten van het projectiel, die samen als eer geheel functaonaren, is natuurlijk klei ner dan de betrouwbaarheid van ell van deze beide samenstellende delen afzonderlijk. Omdat het projectiel uit ontzaglijk veel onderdelen is samenge steld moet ta.v. elk van deze onder delen afzonderlijk een fantastisch hoge eis van betrouwbaarheid worden ge steld om bij de combinatie nog tot eer aanvaardbaar minimum van betrouw baarheid te kunnen komen. Om aan de zeer hoge eisen van betrouw baarheid te kunnen voldoen moesten talrijke nieuwe constructies worden gedacht. Tevens was het nodig nie wegen im te slaan ten aanzien van samenvoegen van de onderdelen. Alge meen wordt thans de z.g. ringsmethode" toegepast CONTROLE Kortgeleden werd te Cape Canaveral luchtverdedigdngsprojectiel van type „Bomarc" gelanceerd. Het nietigde een onbemande straaljager, die zich op een afstand van 400 km lanceerplaats bevond. Tevoren was het projectiel volledig gecontroleerd met behulp van een speciale testapparatuur, de z.g. „mdssie-exe reiser". Deze „rmssie-exerciser" is zodanig inge richt. dat zij tijdens zijn vlucht de wer king van het projectiel controleart in alle standen en. bewegingen. En dank zij dit vernuftige apparaat is het mo gelijk een testprogramma, dat vroeger, in het beginstadium van de geleide pro jectielen. nog een tijd vergde van niet minder dan vijf maanden, thans uit te voeren in twintig minuten. De „Bomarc"-tesUpparatuur voert niel alleen honderd proeven uit op bet pro jectiel. maar onderwerpt ook zichzelf aan een veertig proeven om verzekerd te zyn, dat by de controle rende werkzaamheden geen fontcn worden gemaakt. De invoering van de onbemande vlieg tuigen, de raketten, de ballistische en geleide wapens met hun enorm ingewikkeld en hoogst betrouwbai apparatuur, hun uitgebreide grond- rusting en fantastische controle organen. heeft de stoot gegeven tot een technische ontwikkeling velerlei gebied, die in de toekomst beslist mede belangrijke vruchten zal afwerpen voor civiel gebruik. DE V1CE-VOORZ1TTER van de Sowjet-academie voor weten schappen heeft gisteren verzekerd, dat aan de lancering van de Loenik geen geheime en mislukte proeven zijn voorafgegaan. De geleerde. Ana- toly Blagonravof, sprak ook de be richten tegen dat de Russen op grote hoogte proeven hadden genomen met bemande raketten. „We zullen dat niet eerder doen voor we er zeker van zijn, dat de mens veilig naa aarde kan terugkeren." De Rus verklaarde verder, dat c geen plaats meer is in het heelal, die niet met raketten kan worden bereikt Weliswaar is het nog niet zover, rpaa het zal niet lang meer duren, verzese; de Blagonravof. Het is niet zeker, wat de geleerde met „heelal" bedoelde, de astronomen verstaan hier meestal de gehele kosmische ruimte onder en zou deze onthulling werkelijk bijzonder verrassend zijn. Blagonravof wees op de grote moeilijk heden die zijn landgenoten nu hebben overwonnen bij de geslaagde proef de Loenik. „De lancering vereist grote nauwkeurigheid bij de elektroni sche geleiding, daar zelfs de kleinste af wijking van de berekende baan en snel heid de lancering tot een volkomen mis lukking zouden hebben gemaakt". Blagonravof zei dat het beslist niet de bedoeling was geweest, de maan te ra ken. „Alleen door dicht langs de maan te vliegen was het mogelijk meer inlich tingen te verkrijgen dan bij -een landing op onze wachter". Een andere geleerde, prof. Boris Koe- T-. i r r» o karin, vertelde dat de Sowjet-planeet „Moeien we nu eerst Engels of Kussiscll gaan leren t misschien nog eens zo dicht bij de aarde moet Chroesjtsjef uitgeroepen hebben. En terwijl hij zijn vinger tegen de borstkas van de Ameri kaanse senator Humphrey drukte, hij: „De Sowjets hebben ook Nieuwe politiek Een dergelijk stembusresultaat zou betekenen, dat de PvdA een recalci- inte partner wordt bij de onderhan delingen het kabir, dat de drie christelijke partijen de VVD, waarmee prof. Romme niet durft samente werken, niet sterk ge noeg zullen zijn om een regering te. vormen. Er blijft dan weinig anderi menwerking, zij het ook in wat losser vorm en wellicht met minder franje dan tot dusver, afkomstig uit de pro- testantse-christelijke partijen. Het be hoeft geen betoog, dat deze oplossing ongeveer de slechtst denkbare zou zijn Zij zou een voortzetting betekenen van de eindeloze en krachteloze compromis sen-politiek, waaronder van een Neder lands réveil geen sprake kan zijn- Waarschijnlijk zou zelfs de remmende invloed van enkele A.R.-ministers ko men te vervallen. Het ernstigste as pect is wellicht, dat deze politieke toe komst niet alleen 's lands belang, maar ook de politieke partijen zelf zeer zou schaden. De kiezers wensen geen ver andering en de politieke partijen, al thans de meerderheid daarvan, weige ren daaraan gehoor te geven. Het be lang van het land eist een nieuwe po litiek, waarin aan het individu grote vrijheid wordt gegeven, en het belang van de politieke partijen eist een adem pauze. waarin gelegenheid tot beraad bestaat over het dirigisme, waarom trent thans de scheidingslijn dwars dóór de politieke partijen loopt. Beide doel einden worden gediend door een zaken kabinet, dat in het nationale vlak gro te verdiensten kan verwerven door ruim aandacht te besteden aan de in de verdrukking geraakte zakelijke begin selenen en dat op het internationale terrein de Nederlandse belangen met kracht zou moeten verdedigen. A. N. Krisbnaswamy, secretaris voor Axië van de World Assembly of Youth heeft dezer dagen Holland-ia bezocht met Biak, Manokwari, Fakfak, Sorong en Merauke op zijn programma voor een onderzoek naar de ontwikkeling, ontspan ningsmogelijkheden. vrijheid van school keuze, godsdienst, enz. van de jeugd in Nederlands Nieuw-Guinea, aldus meldde En b-.er hst Nieuws. Nieuwe jaar somber begonnen Bezwaren tegen HE prijzenwet nieuwe jaar is, wat de vlees- prijzen betreft, wel zeer somber begonnen voor het slagersbedrijf. De markten geven tot dusverre een ver van rooskleurig beeld te zien. De- opmerking maakte gisteren de heer C. Burger, voorzitter van het bedrijfschap voor het slagersbedrijf, dat gisteren in Den Haag zijn open bare vergadering hield. Over de ontwerp-prUzenwet zei het bestuur, bezwaren te hebben legen de ht. die zelfs onder normale omstan digheden aan de minister wordt toege kend op het gebied van de pryzenvor- ling. De vergadering besloot een aantal be varen tegen het ontwerp aan de Staten- Generaal kenbaar te maken, voordat het door de Tweede en Eerste Kamer in be handeling zal worden genomen. Ook ten het vestigingsbesluit levens- middelenbedrijven was een nota opge steld. waarin een aantal bezwaren was neergelegd. Dr. E. J. Tobi, secretaris van het bedrijfschap, wees ter toelichting op de jrote gevaren, die ta het leven geroe pen zouden kunnen worden met de pa rallellisatie. Het bedrijfschap moet volgens hem be varen maken tegen het doen verkopen id vlees In levensmiddelenbedryven, maar ook vestigde hy de aandacht op het ontwerp van wet tot wyslglng van de vestigingswet kleinbedrüf 1937 en van dr vestigingswet 1954. In het ontwerp wordt onder meer de verkoop van pluimvee, elders dan alleen by de poelier, in over weging gegeven. Indien een dergelijke overweging werkeiykheid wordt, son dan niet de slagerq, mei haar hygiënische outillage, allereerst voor de verkoop pluimvee in aanmerking komen? zo v de heer Tobi zich af. Bij de bespreking van de ontwerp-hef- fingsverordening 1959. die werd aanvaard met de mededeling van het bestuurslid de heer C. Verwoerdt, dat hij geacht wil worden te heben tegengestemd, bleek dat er in ons land 9825 verkoopplaatsen De heer Burger zei, dat er in het sla gersbedrijf een behoorlijke, gezonde en felle concurrentie ia. De vergadering besloot verder de voor lichting van de huisvrouw omtrent het gebruik van vlees in 1959 systematisch ter hand te nemen, door het op uitge breide schaal organiseren van bak- en braaddemonstraties. Het bedrijfschap heeft hiervoor een bedrag van 18.450 ter beschikikng gesteld. Sulfiel gehakt. Hy bracht in herin ring, dat dit verbod reeds op 17 augu* 1954 van kracht is geworden, maar dat de juiste beweegredenen nog nooit aan het bedryfschap zyn bekend gemaakt. Het verbod noemde hij een ramp voor het slagersbedryf. Ook zei hij weinig waardering te hebben voor de manier, waarop deze zaak was behandeld. In een buiten hel slagersbedrijf opgesteld rap port wordt namelijk gesproken over een verbruik per jaar van 175* miljoen kg ge hakt. dit is in werkelijkheid ongeveer 100 miljoen kilogram te veel. Wij zoeken naar een vervangingsmiddel voor sulfiet. aldus de heer Burger en voorts naar maatregelen, die het ons mogelijk maken de omzet van gehakt op peil te houden In de middagvergadering gaf de heer Burger een overzicht van de gebeurtenis sen rond het verbod toevoeging van sul- beroemde geneesmiddelen in I tablet doen wonderen! tanks, heel veel tanks en ik zeg u: wij zullen ze gebruiken. Wij hebben ook raketten en wij behoeven ze niet eens in Oost-Duitsland te lanceren. Wij kunnen ze vanuit de Sowjetunie zenden Dit was de reactie vaii de Russische premier, toen hij met senator Humphrey os-er uitlatingen van Amerikaanse lei ders sprak, volgens welke zo nodig tanks zouden worden gebruikt om de huidige status van Berlijn te handhaven. Zoals bekend heeft de Amerikaanse se nator verleden maand een bezoek aan Rusland gebracht, waarbij hij ook een vraaggesprek van acht uur met Chroesjt sjef had. Over dit gesprek heeft Hum phrey thans een artikel in het weekblad Life geschrevén. Chroesjtsjef heeft hem tijdens dit on derhoud verzekerd, dat een vrije stad Berlijn kan leiden tot een vermindering van de spanning tussen Amerika en Rus Humphrey schrijft verder, dat Chroesjt sjef hem heeft meegedeeld, dat de Russen moeilijkheden hebben met het beproe ven van hun nieuwe raket met wijdte van 1.400 kilometer. Er is namelijk niet genoeg ruimte in de Sowjetunie een dergelijke raket te beproeven en daar om heeft men zijn toevlucht gezocht tot het nemen van proeven in gedeeltes. De mening van Chroesjtsjef over Eisen hower, aldus Humphrey is: ..Een heel eerlijke man, die de vrede wenst." Oud president Truman scheen niet zo in de aak van de premier te vallen. Hij minste over hem„Ik mocht Truman t, ik had een hekel aan zijn politiek Maar hij nam wel besluiten." Voor de Amerikaanse minister van buitenlandse ken had Chroesjtsjef geen goed woord er, aldus de senator. De communes in communistisch China emde Chroesjtsjef ouderwets. „Ook zijn ze reactionair," zei hij. „De Sowjets hebben er kort na de revolutie proeven mee genomen, maar het stel*l werkt niet. Het is lang niet zo goed als dat van de staats- en collectieve boerderijen. Produk- tie zonder prikkel dat gaat niet Toen de senator reageerde met de op merking, dat de laatste zinsnede wel zeer kapitalistisch was, antwoordde Chroesjt sjef: „U kunt het noemen zoals u wilt, maar het werkt." zou komen dat het mogelijk is hem op nieuw te ontdekken. De raket zou vol gens hem ook inlichtingen geven over het interplanetaire gas. Dit zou de mensheid dichter kunnen brengen tot de oplossing van problemen als de oorsprong der hemellichamen. IT IS het laatste nieuws over istas Mikojan. de eerste ?-premier van Rusland: hij heeft met veel plezier en kele uren gewandeld door 'n Amerikaanse ,.supermarket"-met- zelfbediening. U weet. dat er nog al wat veilig heidsmaatregelen zijn getroffen om Mikojan te beschermen, maar dins dag heeft hij geheel onverwacht met de Russische ambassadeur en zijn zoon de Russische ambassade ver laten om heel gezellig een wande ling door Washington te maken. Hij had niet eens aan de veilig heidspolitie ver teld, dat hij dit van plan was. en. zo wordt ons uit Washington ge meld. de politie wist dan ook niet. welke straten zij moest vrij houden. Mikojan stapte een grote zelfbe dieningszaak binnen, en. aldus het bericht, „als een echte Amerikaanse huismoeder duwde hij zijn bood- schappenwngentje voort." Hij kocht in totaal voor 9.29 dollar. Hij was gefascineerd door een Amerikaans echtpaar dat een kind op de daar voor bestemde plaats van het wa gentje had gezet en het door de ontzaglijk grote winkel duwde. Vooral de diepvriesafdeling had zijn bijzondere belangstelling, evenals de plasticvefpakking van tal van le vensmiddelen. Wilt u weten wat Mikojan voor 9.29 dollar kocht? „Eipoeder. Spaanse pepers, selde rie. radijs, frambozen, een flesje olij ven, geraspte kokosnoot en bortsch. dat is Russische soep met zure room." Mikojan glimlachte, toen de win kelchef hem vertelde, dat bortsch in Amerika een veel verkocht pro- dukt is. r Uw «r«A k«*t I Utrechtse bokser sloeg in Wenen politieman neer De Nederlander G. W. uit Utrecht, vol gens eigen zeggen oud-bokskampioen, is gisteren in Wenen veroordeeld tot negen maanden dwangarbeid wegens ruw op treden, weigeren om met de politie mee gaan, het neerslaan van een politie agent en het bezit van twee verschillende paspoorten. was elke keer dat hij ln Wenen kwam, met de politie in aanraking geko- Toen de politie hem onlangs tracht- ar res teren omdat hij met bloempot ten gooide naar een nachtwaker, die hij politieman hield, sloeg hij een agent knock-out door hem onder de gor del te raken en had hij andere agenten tgescholden, afwisselend voor Nazi beesten" en „vuile Joden". In zijn bagage werden de twee paspoor ten gevonden. W. had er nog een van te pakken kunnen krijgen en geprobeerd tevergeefs. Vloot groeide sterk, maar handel ter zee ging achteruit (Van een onzer redacteuren) HET BESTUUR van de Koninklijke Nederlandsche Reedersvereeniging noemt drie verschijnselen, die op het terrein van de scheepvaart in 1958 het meest op de voorgrond traden: achteruitgang van de zeegaande wereldhandel, sterke groei van de wereldvloot, stijging van de opgelegde tonnage tot ongeveer zeven miljoen bruto register ton. De achteruitgang van de zeegaande wereldhandel is nog niet met volledige acte cijfers aan te geven. Vast staat ieder geval, dat het kolenvervoer Noord-Atlantische Oceaan terugliep n 45 miljoen ton in 1957 tot 30 miljoen i in 1958. Globaal berekend betekent deze teruggang een verlies van jaar- emplooi voor ongeveer 150 schepen. Ook in andere sectoren was het beeld ingunstig. Bij het vervoer van schroot, ilie en erts zonk de vraag naar tonnage *er weg bij het enorme aanbod. Alleen het graanvervoer bleef enigermate tant in 1958. De wereldvloot nam in de jaren tus sen '52 en '58 sterk toe. De wereld vloot van 74,7 miljoen b.r.t. tot 1NJ mijoen b.r.t., de wereldtankvloot 24.2 miljoen b.r.t. tot 33.6 miljoen b.r.t. Zowel in 1957 als in 1958 werden tal van schepen afgeleverd, die In de pe riode van de Suez-crisis waren besteld. Het einde van deze „afleveringsgolf" is overigens nog niet in zicht, aange zien einde 1958 nog een hoeveelheid van ruim 10 miljoen ton In aanbouw Voor üjnvaart, trampvaart en tank aart is het jaar 1958 bepaald onbevre digend geweest. In de lijnvaart werden tengevolge van de hevige concurrentie de tarieven steeds meer gedrukt, terwijl door het optreden van talrijke uit trampvaart afkomstige outsiders toch al weinig bevredigende situatie nog verder verslechterde. de trampvaart wordt de situatie het best gekarakteriseerd door het feit. ,°oor het transatlantische koienver- de open-marktvrachten gedurende het gehele jaar 1958 bleven schommelen n 22 en 27 shilling per ton op het traject Hampton Roads—West-Europa Verdachte 'lieiiutgierig- heid Voor dit tarief kon zelfs een modern vrachtschip van 7000 b.r.t. niet econo- misch in de vaart worden gehouden. In de tankvaart daalde het indexcijfer beneden het laagste van de depressie van 1953 (na de Korea-crisis), wat bij het inmiddels gestegen kostenpeil bete kende, dat de resultaten voor de op de vrije markt opererende reders in 1958 nog bedroevender waren dan destijds. Vooruitzicht ongunstig Op korte termijn moeten de perspec tieven voor de scheepvaart ongunstig worden genoemd, meent de Reedersver eeniging. Zelfa wanneer de economische bedrijvigheid verbetert, zal de enorme hoeveelheid scheepsruimte, die op de markt blijlt drukken, vrachtherstel van enige betekenis in de weg staan. Alleen een vorm van samenwerking tussen de reders sou op dit punt heilzaam kunnen werken. Zij zouden immers het aanbod van scheepsruimte meer in overeenstem ming kunnen brengen met de vraag naar tonnage, o.m. door het opleggen en slo pen van de oude schepen te stimuleren. Daarenboven zal de reder, die schepen doet varen onder traditionele vlaggen, sterke concurrentie blijven ondervinden van zijn collega's, die voorkeur geven aan de goedkope vlaggen. Dit geldt in het bijzonder voor de sectoren tramp- tankvaart. De lijnvaart tobt in deze vlaggen-kwestie met eigen problemen: de opkomst van staatsvloten In de lan den achter het IJzeren Gordijn. De sche- deze landen zijn staatseigendom, worden niet op commerciële basis ge- ploiteerd en zijn verzekerd van lading door de regeringstoewijzingen. Het spreekt vanzelf, besluit de Reedersvereeniging, dat het uithou dingsvermogen van de Nederlandse koopvaardij in het afgelopen jaar zwaar op de proef is gesteld. Dit zal wellicht ook moeten gelden voor de jaren 1959 en 1960. Het uithoudings vermogen is goeddeels afhankelijk van te voren gekweekte reserves en van het kostenpeil. Ten aanzien van de reserves kan men in het algemeen gesproken tevreden zijn; het kosten peil is evenwel een factor, waarop de rederijen slechts ten dele Invloed kunnen uitoefenen. De Reedersver eeniging spreekt dan ook de hoop uit, dat de loon- en prijapolitiek van de Nederlandse regering met de situatie in de scheepvaart rekening zal hou den.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1959 | | pagina 5