CHRISTELIJK
LADY ISABELLA
ASPRO'
Kerkelijke tucht en
liet Avondmaal
Verschillende reacties
in kerkelijke kring
Een woord voor vandaag
Kanttekening
C.H.-studentenconferentie
over atoombewapening
[(Prof. Scholten aanvaardt
zijn ambt aan de V.U.
Easi Lynne
Waterman's
Ds. M. Groenenberg over:
Bezwaren tegen
„eensura morum'
JS het maandblad voor Her
vormde gemeenteleden ,Jn
Dienst Der Kerk" wordt uitvoe
rig geschreven over de plaats en
waarde van de kerkelijke tucht.
Twee grote-stadspredikanten, ds.
W. L. Tukker uit Rotterdam en
ds. Af. Groenenberg schreven
over de waarde van censura
morum". Met dit vreemde woord
wordt bedoeld, dat ambtsdragers
en lidmaten tezamen toezicht
houden op elkaar. Gisteren ga
ven we het inzicht weer van de
Rotterdamse pastor, vandaag
geven we in verkorte vorm
het artikel van ryn Amster
damse collega weer:
OP zichzelf kan het toezicht
houden op t
zaak zijn. Tot die ,.zeden,r
n goede
hoorte niet alleen de wandel,
blijkens ord. 10-4-1, maar ook de
belijdenis der lidmaten. Het is
goed. dat niet alleen de kerke-
i*iad op de gemeenteleden maar
ook de gemeenteleden onderling
op elkaar letten. En die zorg
heeft tot inhoud ons allen te hou
den bij de grote Pastor. Jezus
Christus. Je zou kunnen zeggen:
het is het allermooiste wanneer
we in de gemeente deze censura
morum kennen, d.w.z. beleven.
Maar waarom staat ze zo na
drukkelijk bij de viering van het
Heilig Avondmaal genoemd'
Is het dus niet veel juister als
we haar in ord. 10 (over het
Avondmaal» schrappen, omdat ze
in ord. 11 (over net opzicht) al
staat en daar een veel Juister
plaats heeft? Komt de gedachte
met al te makkelijk boven, dat
censura morum wel heel sterk
verband houdt met „viering van
het Avondmaal"?
Vervolgens: Prof. Haitjema
zegt dat de censura morum moet
gaan over openlijk ergernis en
aanstoot geven. Hij onderstreept
nog eens de aloude uitspraak:
..over het innerlijk oordeelt de
kerk niet". Maar toch blijft
steeds de vraag schrijnen: werkt
de kerk hiermee zelf niet de ver
uiterlijking van de zonde in de
hand' Alleen wat openlijk ge
beurt is erg.
De censura morum heeft de
tendens In zich naar een farize
ïsche levenshouding heen te wer
ken. Ieder tal wel eens de erva
ring hebben opgedaan, dat hij lie
ver de aanklager dan de aange
klaagde onde
held i
liefdeloosheid.
VERVOLGENS is er de vraag:
Wanneer geeft mijn gedrag
aanstoot? Tegenwoordig weten
we niet zo precies meer wat deze
mores zijn. In een gesloten ge
meenschap meent men dat soms
nog te weten. In de opengebro
ken gemeenschap van de grote
steden weten we het niet zo ze
ker. Deze censura morum is dus
op een dorp een zeer hachelijke
zaak. in de stad is zij een onmo
gelijke zaak.
Ook om dit alles sou Ik willen
pleiten voor het weglaten van de
cenaura morum uit ord. 10 en
het volstaan met ord. 11, terwll-
Ie van de censuur. Maar ook
terwllle van het Avondmaal. De
koppeling van de censuur aan het
Avondmaal Is ook voor het
Avondmaal fataal.
Ik geef daar vier bezwaren te-
1. Het versterkt de nadruk dat
alleen „heiligen" aan deze
maaltijd mogen deelnemen.
Aan mijn wandel, aan mijn
belijden ontbreekt nog zoveel
dat de Here God. Die niet
alleen de mensen naar hun
openlijke daden kent. zoals
de kerkeraad, maar naar het
innerlijk, in zijn censura mo
rum mij weert van het
Avondmaal.
2. Juist in de zeer „kerkse" ge
meenten ter rechterzijde
heeft het geen zin deze cen
suur uit te oefenen in nauw
verband met het Avond
maal. want juist aan dat
Avondmaal komt men niet.
Uitsluiting van de deelne
ming aan het Heilig Avond
maal heeft geen enkel effect
8. Het houden van de censura
morum voor de viering van
het Heilig Avondmaal gaat
uit van een avondmaalsprak-
tijk, die onbijbels is.
Wanneer er iedere maand of
iedere week gelegenheid is
om Avondmaal te vieren,
vervalt de zin om de censu
ra morum te verbinden aan
de avondmaalsviering. Dan
vervalt ook de wonderlijke
praktijk van „voorbereiding"
en „dankzegging" of „nabe
trachting", die het Avond
maal zo sterk omringen, dat
ze, gevoegd bij de censuur,
zorgen dat het Avondmaal
als iets heel verhevens en
daarom als iets uitzonder
lijks wordt gezien.
4. Voor mij is het altijd
Woord is het middelpunt en
het sacrament pas in de
tweede plaats juist door de
censura morum zeggen: op
dat Avondmaal komt het
aan. Erkent men hier niet
onbewust (wat men bewust
niet wllD: het Avondmaal is
belangrijker dan de Woord
verkondiging?
Ik heb u enkele van mijn onze
kerheden en zekerheden verteld.
Ik weet met de censura morum
niet goed raad.
Herv. synode benoemde hoogleraren
Voorziening in
vakatures niet
gemakkelijk
Wie de discussies bywoonde,
kunnen zeggen, dat de richtings
kwestie toch een andere rol speelde
dan men zo op het eerste gezicht zou
zeggen." Zij speelde dus in ieder ge
val een rol.
Bisschop Ordass zal
niet preken
Grieks-Ortodoxe
patriarch in Israël
Benediktus I. de in Jordanië reside
rende Grieks-Orthodoxe patriarch van
het Heilige Land. heeft in het Israëli
sche gedeelte van Jeruzalem pater Ni-
codemus. de vertegenwoordiger van het
Moskouse patriarchaat in Israël, tot
archimandriet geordend. Dit betekent,
dat voor de vierde maal sedert de op
richting van de staat Israël een Russi
sche geestelijke een hogere rang heeft
ontvangen. Van Jeruzalem begaf Be
nediktus zich naar Lydda. waar hij in
de kathedraal, temidden van de runes
van de oude stad. ter gelegenheid van
het St. Georgesfeest en in aanwezig
heid van vele Grieks-Orthodoxe geeste
lijken. diplomatieke vertegenwoordigers
en een groep van vijfduizend gelovi-
Sen een dienst leidde. De patriarch
eeft enige maanden geleden tengevol
ge van de politieke gebeurtenissen zijn
visitatiereis door Israël moeten afbre
ken en was naar Jordanië terugge
keerd. Kortgeleden kwam hij weer naar
Israël in gezelschap van twaalf bis
schoppen.
Discussie over Nieuw-
Guinea aan de V.U.
j De senaat van de Vrije Universiteit
is voornemens maandagavond a s. om
acht uur op de Sociëteit L.A.N.X. een
vergadering te beleggen, waarin een
discussie zal worden gehouden over de
politiek rondom Nederlands Nieuw-Gui-
nea. Deze zal worden ingeleid door een
forum, waarin zitting zullen hebben
prof. dr. J. Verkuyl, dr.
Men schrijft ons van Hervormde
zijde:
Hoogleraarsbenoemin
gen in de theologische fa
culteit verheugen zich begrijpe
lijkerwijze in de bijzondere be
langstelling van wie kerkelijk
meeleeft: kerk en universiteit
staan immers niet los van elkaar;
het is van de grootste betekenis,
wie aan de universiteit de leiding
hebben bij de vorming van de a.s.
dienaren des Woords. Leerstoel
en preekstoel zijn nauw verbon
den. Naast de rijkshoogleraren
worden door de Ned. Herv. Kerk
aan de rijksuniversiteiten (en aan
de stedelijke te Amsterdam) een
tweetal kerkelijke professoren be
noemd, die de dogmatiek en de
praktische theologie als leerop
dracht ontvangen. De november-
synode van de Ned. Herv. Kerk
stond voor de belangrijke taak
(zelfs twee hoogleraren te moeten
(benoemen, één in de vacature-dr.
|j. C. Hoekendijk, die rijkshoogle-
Iraar is geworden te Utrecht, en
één in de a.s. vacature-dr. Th. L.
Haitjema te Groningen, die met
emeritaat gaat.
De generale synode benoemt gehoord
de adviezen van de theologische facul
teiten der betrokken universiteiten, van
het college van kerkelijke hoogleraren,
terwijl de commissie voor het hoger
derwijs een voordracht indient en
vergadering toelicht. Deze voordracht
wordt niet gepubliceerd en de bespre
kingen ter synode zowel als de verkie
zing geschieden in comité-generaal,
d w z. onder geheimhouding Het zou on
bescheiden zijn deze sluier te willen
oolichten en méér te willen weten dan
de synode wenst te publiceren.]
Wanneer echter ln Hervormd Neder
land L.H.R. meedeelt, dat de beraad
slagingen over de vervulling van deze
twee posten vijf uur duurden, dan
blijkt niet alleen, dat deze hoge
gadering niet over één nacht ijs gaat,
Dr. H. Jonker
Dr. H. Jonker (geb. 1917), die ach
tereenvolgens predikant was te Mole
naarsgraaf (4 jan. 1944), Bodegraven
*6» en sinds 15 jan. 1950 te Amster-
promoveerde in 1954 op een proef-
ft „Over Jaspers' Metamorphose
bijbelse Religie", een wijsgerig
erp dus. Maar door studie
spraktijk heeft hij de moderne
en diens levensgevoel uitnemend
.1 kennen. Hetgeen uit zijn vrij tal-
ike publikaties duidelijk blijkt. Ook
in nevenfuncties wijzen naar de prak-
_k en de wetenschappelijke bezinning i
daarop: lid van de Raad voor de zaken
Kerk en Theologie: van de Raad
Herderlijke Zorg; docent aan de I
bijscholingscursus voor godsdienstonder
wijzers vanwege laatstgenoemde Raad;
ecommitteerde namens de synode voor
e evangelistenexamens aan de acade-
.nie Kerk en Wereld; lid van de redac
tie van „Theologia Reformata".
Dr. J. M. de Jong
Dr. J. M. de Jong (geb. 1911) was
jeugdpredikant te Amsterdam, predikant
te Noord-Schermer en Oterleek (1941)
kwam in 1948 naar de hoofdstad te-
j voor de arbeid onder de Vrijzinnig
Hervormden om in 1950 in kerkelijk
verband te worden opgenomen. In 1955
werd hij benoemd tot conrector van het
Theologisch Seminarium te Driebergen:
dit jaar promoveerde hij op een proef
schrift „Kerygma, een onderzoek naar
de vooronderstellingen van de theologie
van Rudolf Bultmann". Een godsdienst-
psychologisch onderwerp. Dr. De Jong
wordt gerekend tot de rechts-vrijzinni-
gen, terwijl zijn voorganger prof. Haitje
ma een vooraanstaande figuur is in de
Confessionele Vereniging.
Teleurstelling
Vermoedelijk zal deze benoeming in
confessionele kringen evenzeer teleur
stelling hebben gewekt als zij voldoening
zal schenken aan de vrijzinnigen, die
zich nog vrü kort geleden bij de be
noeming van dr. A. J. Rasker te Leiden
en van «lr. P. J. Roseam Abbing te Gro
ningen gepasseerd gevoeld zullen heb
ben.
Uit de eerste persreacties uit de krin
gen van de Geref. Bond blijkt wel, dat
daar voldoening en vreugde is over de
benoeming van dr. H/ Jonker, nadat al
daar zo heftige beroering is geweest
en nog is'— door de toelating van de
vrouw tot de ambten. Hetgeen uit een
bezwaarschrift op deze zelfde synode
bleek.
Ook de benoeming van ds. W. L. Tuk
ker te Rotterdam tot (part-time) docent
Beroepingswerk
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Aangenomen naar Veenendaal (toez.
5e pred. pl. D. v. d. Berg te Oud-Alblas,
die bedankte voor Wijk bij Heusden.
GEREFORMEERDE KERKEN
Bedankt voor Voilenhove-St. Janskloos
ter: C. W. de Ruiter te Visvliet; voor
Papendrecht-Sliedrecht (evang. predi
kant) P. Homburg te Vlissingen.
Beroepen te Steenwijk: R. Reitsma te
Warns.
Vele geestelijken in
China gedood
De 57-jarige Italiaanse aartsbisschop
Pretorius Lacchio heeft in Washington
verklaart, dat naar zijn schatting 180
buitenlandse en meer dan 300 Chinese
r. katholieke geestelijken in communis
tisch China zijn vermoord of in gevan
genissen zijn overleden. Aartsbisschop
Lacchio is 30 jaar in China geweest. In
1951 werd hij door de communisten ge
arresteerd en in de gevangenis gewor
pen. Na tien maanden werd hij in april
1952 op vrije voeten gesteld. Sedertdien
is hij werkzaam op Formosa.
Advertentie
„....En God zag alles wat Hij gemaakt had en zie het was'
zeer goed. Toen God het werk voltooid had, rustte Hij op de
zevende dag
Zondag rustdag.
Als wij aan het eind van de week het werk overzien, dat we
in zes dagen gepresteerd hebben, is er maar weinig waarvan
we zeggen kunnen: „Zie, het was zeer-goed!" Weinig zeg
maar gerust niets! En het werk is ook niet af. Op zondag I
doen we er (misschien) niets aan, maar daarom hebben we
nog geen rust. Het blijft rondtollen in onze gedachten; terwijlj
de woorden van de preek over onze hoofden heengaan zijn
we met onszelf al weer bezig aan plannen voor morgen, voorn
de volgende week.
In het jachtige tempo van ons mensenleven is een zondag
geen rustdag hoogstens een adempauze. En ge kunt het
de mens niet eens kwalijk nemen. Hij moet mee
Toch: rustdag. Niet een rustdag als God, wel een ogenblik vai
rust bij God. Het is onontkoombaar: onze gedachten tollet
door als de wieken van een molen. Maar zoals die wiekei
een vast punt hebben, zo mag ook dit het vaste punt zijn i;
onze gedachten: „Onze God is Koning!"
DE DUITSE HERENIGING
Strijk- of kurkdroog
op commando met de
electrische wasdroger
aan het Theologisch Seminarium zal be
wijs kunnen zijn, dat de generale syno
de rekening houdt met de Geref. Bond
in de Ned. Herv. Kerk.
Vermoedens
Rond. bepaalde benoemingen toordf
van allerlei vermoed. Zo bij de
Utrechtse, dat dit wel eens invloed
kon hebben op de toevloed van stu
denten naar de oude bisschopsstad.
Als rijkshoogleraar inaugureerde hier
nog zeer onlangs dr. G. P. van Itter-
zon, die tot de uiterst rechts-confes-
sionelen gerekend wordt. Reeds do
ceert daar dr. S. van der Linde. En
weldra dr. H. Jonker. Ook prof. Van
Ruler (hoewel deze een eigen geluid
doet horen) staat zeer „rechts".
De Utrechtse theologische faculteit is
de meest bevolkte; sinds vele jaren
trekken de meeste theologanten daar
heen. Misschien, dat sommigen de sa
menstelling van de theologische facul
teit wat te eenzijdig, iets te „gerefor
meerd" zullen gaan vinden, zodat men
naar elders gaat. Een zekere spreiding
dus. Of dit doelbewust wordt nage
streefd, is ons onbekend; dat een der
gelijke spreiding niet onmogelijk is. ach
ten wij allerminst uitgesloten. Reden,
waarom wij dit gerucht vermelden.
In leder geval verheugt het ons. dat
de generale synode de Geref. richting
in de Ned. Herv. Kerk niet uitsluit bij
benoemingen. Ware dit ln de vorige
eeuw ook zo geschied (we denken aan
een figuur als dr. A. Kuyper vóór 1880),
de geschiedenis van ons kerkelijk leven
ware vermoedelijk anders verlopen!
1VU de westelijke mogendheden ge- De verwijzing naar de Verenigde
legenheid hebben gehad, de jong- Naties, die toezicht zouden kunnen
ste Russische voorstellen inzake Ber- houden in een „vrijstad" West-Berlijn
lijn te bestuderen, is het zaak, dat duidt er op, dat zij eventueel deze
zij in hun antwoord aan Moskou niet organisatie zullen gebruiken als tri-
volstaan met het aannemen van een bunaal, waarvoor de westelijke mo-
afwijzende houding, maar hun uiter- gendheden ter verantwoording ge
ste best doen, profijt te trekken uit roepen kunnen worden,
het feit, dat de Sowjetunie wellicht Wanneer Amerika, Engeland
zonder het te willen een mogelijk-
Frankrijk zouden nalaten, deze Rus
heid aan de hand heeft gedaan, het sische pogingen te verijdelen, zouden
herenigingsgesprek opnieuw op gang zij zich zelf i
te brengen.
de gehele v»ije we
reld een echte dienst bewijzen. Het
zou dan wel eens kunnen gebeuren,
Het "Ou bep„ld onjuist lijn, het h. f a „ruk va„ wereld.|
j,a, d.t de Sowjetunie v„r he .!- redwmfen worden, de West.
5? 'ot over te laten.
heeft uitgetrokken, onbenut te laten.
Zo ver mag het niet komen en zo ver
Er is in West.pultsl.nd «U. HM het waarschijnlijk ook niet ko
men. Maar dan moet het Westen niet
krachtige beweging aan de gang,
die nieuwe initatieven inzake de
Duitse hereniging wenst Totdnsyer ™t h'etTnret'tën
was het echter moeilijk, de westelijke siff „lleraard
mogendheden te overtuigen van de de moft,Ukhedeni dle men in West.
wenselijkheid er van. Duitsland liet
Nu is het ogenblik aangebroken, Een van verbeeldingskracht getui-
waarop deze aarzeling moet worden gend westelijk initiatief kan in de T7
overwonnen, omdat de Russen in de huidige omstandigheden de onwaar- t
komende maanden alles op alles zul
len zetten om hun eigen ideeën be
treffende Berlijn en de Duitse her-
achtigheid van het Russische optre-
den aan de kaak stellen en de Rus-
op hun beurt noodzaken, aan de
eniging in alle delen van de wereld conferentietafel plaats te nemen of
oor. do man «a botweg „neen".te zeggen.
aan de man te brengen.
Lt.-generaal Calmeyer sprak in Delft
(Van een onzer verslaggevers)
1 ook heeft gezegd, dat i
De afgezette Lutherse bisschop in
Hongarije. Lajos Ordass. schijnt toe
stemming te hebben ontvangen tot het
houden van preken. Hij maakt daar
van echter geen gebruik, omdat zijn ge
zondheidstoestand veel te wensen over
laat. De bisschop brengt zijn tiid voor
namelijk door met het vertalen van
Scandinavische werken. Dit is medege
deeld door de Deenae predikant Tage
Morsing. die onlangs tijdens een reis
door Hongarije in de gelegenheid is ge
weest Ordass te bezoeken. De bisschop
is nu bezig met de vertaling in het
Hongaars van het toneelstuk „De idea
list". dat geschreven werd door de be
kende Deense predikant Kaj Munk. die
in 1943 door de Duitsers werd ver
moord. Tenslotte Is in een bericht uit
Boedapest gemeld, dat bisschop Ordass
sedert 1 juli 1957 zijn traktement krijgt
uitbetaald.
dr. J. Schouten.
Baal
Wat vereist is
Allereerst dienen bekwaamheid en g
schiktheid in verband met de leero]
dracht overwogen te worden. In d
Utrechtse vacature moest iemand wo:
den benoemd, die de praktische theolo
gie en het apostolaat te doceren krijgt
en aandeel heeft in de „technische" vor
ming der studenten tot dienaren des
Woords; iemand dus, die mede door ei
gen ervaring het ambtelijk werk kent
in al zijn facetten, doch die ook het le
vensgevoel van onze moderne tijd ver
staat. In Groningen valt de nadruk op
het onderwijzen van de dogmatische
theologie.
Naast de vraag naar de bekwaam
heid rijst onmiddellijk die van de
richting of wil men van de modaliteit
van de te benoemen hoogleraar. Naar
aanleiding van de verkiezing van dr.
H. Jonker en dr. J. M. de Jong merkt
L. H. R. in bovengemeld synode
overzicht op: „dus nu twee vleugel
figuren; in Utrecht een Geref. Bon
der, in Groningen een vrijzinnige
,Het koningschap onder Wilhelmina'' ^eSeStori5Ch 5tudenten
\T ORIG jaar is begonnen metlde M"r meeten geven,wat de. keizer.
de landelijke opzet van het
duidelijk het eigen recht
an staat en overheid is erkend.
Het kernwapenvraagstuk raakt de be
voegdheid van de overheid, waarvan
Binnen Utrecht, waar de 1 R0m. 13 zegt, dat zij de „zwaardmacht" lt
eerste C.H. Studenten-Werkgroep heeft op een bepaald gebied „om
I „J I zonde wil". En bovendien, in dienst
was verrezen, werd toen een con- God als m toornende wreekster voor
I gres belegd, waar belangrijke con-1 hem, die kwaad bedrijft,
j tacten werden gelegd tussen de
Geen monisme
in staatsvorm
HET koningschap onder Wil- m. Donner op, die president van
helmina. Dat was de titel
van de rede, door het uitspreken
waarvan prof. mr. L. W. G. Schol
ten gistermiddag in de Woestduin-
kerk zijn ambt heeft aanvaard tot
representanten van de verschil
lende universiteiten en hogescho
len. De actieve C.H.S.W. van Delft
heeft nu gezorgd, dat vandaag de
gewooni hoogleraar m da facu te.t verstevigd kon worden op
der rechtsgeleerdheid aan de Vnje I conferentie in het gebouw der
Universiteit te Amsterdam voor l^jj Academie. De praeses
het onderwijs in het staatsrecht. de fandelijke emmissie, de
Prof Scholten volgt prof. dr. A. ^lst utrechti meende
M Donner op die president van- de t# belangstelling het be-
het Europese hof is geworden. wjjs t(fmogen lien_ dat de Neder-
landse studentenwereld niet per
definitie a-politiek is ingesteld.
Advertentie
Wacht niet tot Uw hoofd of keel gaat dichtzitten. Neem
onmiddellijk 'ASPRO' en U voelt zich opknappen Miljoenen
er de hele wereld ondervinden het dagelijks.
Ook zenuwpijn, reumatische aandoeningen en gevoel van
rlllerlgheld verdwijnen snel door 'ASPRO'.
Mis niets van Uw levensvreugde. Voel U prettiger,
opgewekter door 'ASPRO'. 'ASPRO' irriteert Uw
maog met Houd het altijd bij de hond
2 'aspbo'1 -en U&nt «reeft fit!
73
..Archibald, ik wild. Je leU vr.«ea". be«on ze
zachtjes, toen ze weer met htm p«iden waren. „Je
moet me beloven, dat Je het zult doen.
„Wat ia het dan?'
...Maar dat is immers geen beloven!
„Ik zal het doen. Isabella, als het in mijn verrao-
*e,?Ik*wlld«. dat je de rest van de tijd dat ik hier
dat
misschien ook
„O Archibald. Je moet blijven!
„Ik wilde, dat Ik kon. maar het to onmogelijk. Dat
moet je toch van me aannemen. Isabella Als het
een paar weken later was geweest, dan zou het
gekund hebben. Ik wist niet eens hoe ik er drie da
gen tussenuit zou kunnen breken."
„Dus je gaat morgen terug'"
„Waar niet ls daar verliest de keizer zijn rechten,
liefste."
Laat me dan met je meegaan.
Carlyle glimlachte. ..Nee. Isabella, niet zolang de
merk dat de verandering van lucht je zo goed doet.
Ik heb deze kamers voor zes weken gehuurd, je moet
ln ieder geval zolang blijven en misschien wel lan-
**Er kwamen kleine blosjes op haar wangen. „De kar
hier niet blijven zonder jou. Archibald!"
„Zeg me dan waarom niet", glimlachte Carlyle-^
n waarom! Ik vind het - -
i ze hem niet zeggen,
serde. want ze voelde dat het
f#Ennzo was het ook. Carlyle ging de volgende dag
veer terug en bij het afscheid beval hij haar toe
»»n de goede zorgen van kapitein Levison. Hij had
er niet het flauwste vermoeden van hoe onverstan-
van
door ANN LUDLOW
dig dat was. Hoe zou hij ook? Hij was zelf altijd even
correct en kon zich niet voorstellen dat een ander
dat niet zou zijn. En bovendien had hij een onbe
perkt vertrouwen in Isabella. Hij zou haar wel met
welke man dan ook op een onbewoond eiland dur
ven achterlaten
Het gevaar ontvlucht
Lady Isabella zat aan het strand, bij de ..Petit
Camp", zoals het gedeelte aan de voet van de mu
ren van de bovenstad heette. Er was ruim een week
voorbij gegaan sedert Carlyle's vertrek en ze ging er
steeds beter uitzien. Ze werd bijna sterker dan te
voren. Ze was van hui» helemaal tot aan de be
graafplaats gelopen, had daar de Engelse opschrif
ten gelezen en gin* toen terug, wel wat moe. maar
niet er eer dan iedere andere vrouw zou zijn ge
weest Kapitein Levison was bij haar. hij vergezel-
hem om
steeds wist hij haar op te sporen. Isabella dacht dat
•hij op de uitkijk stond ei
•wel het geval.
Ze wilde ook niet tegen
met haar meemocht. Hij zou naar de reden kun
nen vragen en dat wilde ze in ieder geval vermij
den. Vaak dacht ze: het duurt niet zolang meer dan
ga ik weer naar Engeland en zie ik hem nooit te
rug. Maar intussen voelde ze dat ze iedere dag
der gemakkelijk van hem kon los komen en dat haar
hart in zijn nabijheid sneller sloeg.
Het was een stille avond in juli. een beetje fris
voor de tijd van het jaar. Men hoorde niet anders dan
het gezoem van de muggen en Isabella zat met ha
„vriend" ergens uit te rusten. Haar opstandig hart
sloeg sneller en ze voelde zich bijna gelukkig.
Er was alleen die stem in haar, dat besef van
goed en kwaad en het bewustzijn dat ze een vrouw
was. Maar overigens had ze gelukkig kunnen zijn
Hij scheen dat op dat ogenblik ook gevoeld te heb
ben. want later, maanden later, zei hij haar dat
maar misschien was het ook wel grootspraak.
„Herinner je je nog die avond, lady Isabella,
net als deze. toen wc allemaal in Richmond wa
ren?" vroeg hij plotseling. „Je vader, mevrouw Va
ne. jij en ik en de anderen?"
„Ja, ik weet het nog heel goed. We hadden een
heel prettige dag. De beide dames Challoner waren
bij ons. Jij bracht mevrouw Vane naar huis en ik
ging met papa. Ik herinner me. dat Je heel ergl
roekeloos gereden hebt en mevrouw Vane zei toen!
-ze thuis was. dat ze nooit weer met je wilde rij
den.
„Dat wil
alle ijdele
ne de ergste En
het niet veel beter. Ik reed zo hard omdat ik hoop
te dat ze bang zou worden, dan had ze meteen
baar verdiende loon."
(Wordt vervolgd) I
Zijn rede noemde prof. Scholten het
resultaat van een onderzoek naar het
xarakter van het koningschap onder de
egerlng van Koning -' Wilhelmina van
1898 tot 1940. De inhuldiging vond plaats,
betoogde hy, gedu-ende een periode.
aun de betekenis var. het Nederlandse
koningschap sterk was gedamd In brede
kringen, waar men nog onder invloed
stond van anti-orangistische gevoelens
uit de tijd van de republiek, verminderde
de eerbied voor de monarchie steeds
vooral toen men vreesde, dat de
Pruisische monarchale gedachte zich
ook over Nederland zou uitbreiden. Men
trachtte toen de monarchie te verenigen
met republikeinse instellingen, daarbij
gesteund door juristen, die de Nederland
se constitutionele verhoudingen wilden
modelleren naar het toenmalige Engelse
feitelijke patroon. Het voorlopige hoog
tepunt in deze ontwikkeling noemde prof.
Scholten het college van Struycken, ge
houden onmiddellijk na de geboorte van
Juliana. Struycken betoogde toen, dat
„de vroegere dualistische staat in Ne
derland feitelijk was vervangen door de
monistische staatsvorm. De machtsstrijd
tussen koning en vertegenwoordiging is
m ons volk volstreden. Rechtens berust
do drijvende kracht in het staatsleven in
het volk zelf".
Niet juist
Prof Scholten betwistte de juistheid
van dit betoog. Uit de parlementaire ge
schiedenis blijkt volgens hem telkens,
dat er geen sprake ls van een conven
tion als staatsrecht gekwalificeerd
waardoor het overwicht van de volks
vertegenwoordiging blijvend is gevestigd.
Dit standpunt is ook van r.k. zijde
sterk bestreden, o.a. door Kamphuiien
en Romme. maar ook van andere zijde,
zoals Van Scheltema.
Uit de parlementaire geschiedenis on
der Wilhelmina blijkt naar de mening
van prof. Scholten. dat ook de staat
kunde een dergelijk monisme niet kent.
Duidelijk ziet men dit in de extra-parle
mentaire kabinetten, die in een bijna
ononderbroken reeks van 1913 tot 1940
een geheel ander beeld geven dan wat
men in de dagen van Struycken en daar-
als normale ontwikkeling be
Advertentie
WISKUNDE M.O. K'Kv
- LO. m Handeliker.,,,,
Emma Mount Severn staat D. kortst, «n voordelig,f opl.iding:
Het thema van de conferentie was:
Atoombewapening. Lt.-gen. M. R. H. Cal
meyer, lid van de Tweede Kamer, sprak
er vanmorgen over een christelijk-poli-
tieke benadering vi
ningsvraagstuk.
het kernbewape-
De ontwikkeling van de techniek heeft
„.is voor zware beslissingen gesteld, zo
zei- hij. Christus heeft gezegd, dat Zijn
volgelingen wel in, maar niet van de
wereld zijn. Hiermee wordt meteen de
Keuze maken
De vrije wereld staat tegenover de
grootste uitdaging aller tijden: de ver
vlechting van het Russisch imperialismeju
en de communistische pseudo-religie. Op-fl
geschrikt door de gebeurtenissen in
Tsjechoslowakije en Korea sloten deiei
democratische landen zich aaneen tot deg,
Navo. Gen. Calmeyer, die twee weken.,
geleden als rapporteur van het militairp
comité een belangrijke rol speelde op deèi
vierde interparlementaire Navo-conferen-L
tie, belichtte de positie van dit verbond:
op heldere wijze. |e
Met nadruk wees hij erop, dat de vrije^i
landen aanvankelijk ontwapend tegenover
de communistische dreiging stonden
het monopolie van de atoombom was de
enige troef. Onder dekking daarvan hoop-*}
ten zij een voldoende afweer te hebber„
opgebouwd tegen de tijd, dat ook Rusland"
over kernwapenen zou beschikken en op1
dit gebied een evenwichtstoestand zoifl)
zijn ontstaan. De wens tot handhaving eno
opvoering van de levensstandaard maaktejg
de invoering van een oorlogseconomie on-}C
mogelijk, zodat het gestelde doel slecht*!
gedeeltelijk werd bereikt. L
Het nog steeds te zwakke „schild" heefla
echter een verdere bezetting dan Hon-k
garije kunnen voorkomen, omdat terzake*,
schouwde. Van een monistische staats- van het „zwaard" de strategischs
as steeds minder te bespeuren, luchtmachten met kernwapens een8
toen er doelbewust een schelding werdevenwicht Is ontstaan. Éénzijdige afschaf'
nagestreefd tussen kabinet en Kamer- fing zou dan ook weerloze overgave beel
fracties. Het is thans voldoende bekend - - -
hoe deze vorm van kabinetsformatie on
der invloed stond van de draagster van
de kroon.
Dit verschijnsel is naar de mening
van prof. Scholten te verklaren uit
het onvermogen van de volksvertegen
woordiging een krachtig kabinet te
vormen, dat de moeilijke vraagstukken
van de tijd waarbij handhaving van
het gezag een eerste plaats innam
kon oplossen.
Aan de andere kant wenste men ook
geen monisme naar de zijde van de
kroon. Vandaar, zo betoogde prof. Schol
ten, dat de voorstellen van Gerretson
„Koninklijk kabinet of dictatuur" geen
bijval vonden, en dat het vijfde kabinet-
Colijn, waarbij de band met de Kamer
te zwak werd geoordeeld, geen levens
vatbaarheid had. Binnen dit dualisme
van kroon en volksvertegenwoordiging
vervulde de koningin haar eigen laak.
Ten slotte besprak prof. Scholten nog
enkele verwante verschijnselen ter ver
klaring van Ue dualistische reactie onder
het koningschap van Wilhelmina. zoals
het referendum, de positie van de Eer
ste Kamer en de door Van der Pot ge
stelde toenemende Integratie van het
Nederlands staatsbestel Vloor de Oranje-
vorstin.
I kunnen worden.
Evenwicht
In deze situatie dient gekozen te wor-B
den. Aanvaarding van ontwapening bev
tekent de waarschijnlijkheid van eer
Russische bezetting. Gen. Calmeyer kot!
dit niet anders zien dan als een verzakinfd
van de roeping van de overheid. Daaron*
verklaarde hij zich voor handhaving vatj
vrede en vrijheid door bewapeningseven-
wicht. onder aanvaarding van het daar<
mee verbonden risico. a
Vanmiddag besprak ds. D. ter Steegeri
Herv. predikant te Santpoort, de vraag ofe
atoombewapening en christelijk geloofc
een contradictie inhouden. Daarna waf
er een forum om op de vrascn in I'
gaan, zulks onder presidium van de voor:
zitter der C.H.-Tweede Kamerfractie, dr*'
H. W Tilanus. Behalve de beide referenl
ten hadden hierin nog zitting: de Delfts»
studentenpredikant ds. W. P. ten Kat%i
en de oud-voorzitter van de Federati^,
van C.H. Jongerengroepen dr. ir. G. A.
Kluitenberg te Eindhoven.
Maandagmiddag geeft de N.C.R.V.. vóóll
het nieuws van 1 uur, een korte flits vat
de conferentie.
RESA-HILVERSUM
(Bekende Schriftelijke Cursu»)
