N
Jjrwen - Harlmen
o 1 o
Brandenburgse
concerten
i
c
c
Cultureel
venster
ORGELTIJDSCHRIFTEN
van BACH
Anne Frank
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 29 NOVEMBER 1958
Vesidijks literaire
boedelbeschrijving
men van schrijven zou hebben be
oefend. De z.g. Anton Wachter
evenwel zijn autobiogi
te interesse, speurzin, geduld en
acribie geworpen op een onder
zoek naar het autobiografisch
karakter van de bedoelde roman
serie: hij heeft uitgeplozen wel
ke levende mensen achter de ver
zonnen namen schuilgingen; ver
scheidene overlevenden bezocht
en langer of korter met hen ge
sproken. Ook topografisch heeft
Gregoor niet gerust voor hij, me
de geholpen door persoonlijke aan
wijzingen van Vestdijk zelf. het
in Harlingen ..ingebouwde'' Lah-
•ingen tot in de finesses heeft
Voor onze zangkoren
c
oan Ztarl^YYl arx en
G^hanneó ^ïbrieóóter
JTR wordt zo nop wel eens ge
vraagd naar kleinere goede
koorwerken Juist in de tijd
voorafgaande aan de christelijke
feestdagen, vragen koorbesturen
zich vaak af wat er telkens
weer gezongen moet worden.
Verschillende zangkoren werken
mee aan kerkelijke plechtigheden
posities kunnen beschikken. Omdat men zo gauw niets anders
heeft wordt de koorbibliotheek eens nagezocht en vindt men altijd
wel een of ander romantiserend werkje, dat „het wel doet" bij
het publiek.
moeten dan
,.U zet me toch niet in een van
uw boeken?" vroeg iemand met
een zekere angst aan een roman
schrijver. die door een huwelijk
familie van hem geworden was.
Ja. dat is de populaire opvat
ting: een auteur beschrijft men
sen die hij kent en gebeurtenis
sen. die hij. onder die
levende, heeft meebeleefd of die
hij van horen zeggen kent. De
werkelijke namen worden ver
anderd in gefingeerde namen:
de persoonlijke visie van de fisch. Vestdijks jeugd speelde kend en herkend. Daarmee
schrijver wordt norm. Hij kan zich af in Harlingen. Daar heeft tevreden, heeft hij zich gezet aan
ophemelen en afkammen: de hij de 3-jarige H.B.S. afgelopen de verzameling van familiefoto's
een in het zonnetje zetten en zich °m vervolgens in Leeuwarden de en fotografische opnamen uit het
op de ander wreken, verdacht 5-jarige cursus vol te maken. Als Harlingen van Vestdijks jeugd.
maken en lasteren naar harte- 19"jarige K'n8 hij in 1917 in Am-
I.,*! mnnr- nr>L- rvntroAo,, nic nnn sterdam medicijnen studeren. Op deie wijze is een literair-
Just, maar ook. optreden als aan- voltooide deze studie tien jaar historisch document ontstaan, dat
klager of wrekende gerechtig- later praktizeerde een vijftal ja- voor elk die zich in Vestdijks ro-
ren als waarnemer, maakte een manwerk verdiept en iets van de
reis naar Indië als scheepsarts werkelijkheid wil kennen die ach-
maar besloot daarna zich geheel l«r de persoonlijke visie schuil-
aan de literatuur te wijden gaat. onmisbaar is. Gezien de
Als 34-jarige (men denkt hier grote kwaliteiten van de figuur
onwillekeurig aan de dichtregels Vestdijk is het sop hier de kool
van Gorter: ..al moest ik worden «'el waard, al zal een dergelijke
vier en dertig jaar eer ik het minutieuze uitzoekerij bij sommi-
vond". het socialisme namelijk.
maar het gaat hier over een
dat geen enkele psychische eruptie op deze leef-
figuur naar het leven was gete- tijd bij beiden» schrijft Vestdijk
kend. „in een verbijsterend kort tijds-
Toch zijn er auteurs die zo wer- verloop van vijf maanden" zijn
ken. Van Marcèllus Emants is eerste Anton Wachter-manuscript belang ophoudt zodra de oplos-
bekend. dat hij in zijn' manu- „Kind tussen vier vrouwen", 940 sin8 gevonden is. De literaire
scripten tot het laatste toe de dicht beschreven bladzijden van boedelbeschrijving en boekhouding
eigenlijke namen gebruikte, om dictaatcahiers. De Franse auteur j? nu eenmaal een onvermijde-
die daarna te vervangen door de Proust mag hier als inspirerend en, naar ik meen, onmisbaar
de barok hervonden, waarbij gefingeerde namen. Voor hem was voorbeeld genoemd worden. Zeer begeleidend verschijnsel van de
Driessier muzikaal heel sterk weet het dus niet voldoende zich vast tot Vestdijks teleurstelling is dit literatuur. Het raadsel-Vestdijk
te suggereren, zonder tot een al te klemmen aan levende of ge- ,.aus einem Gruss" geschreven wordt --
te grote dramatiek te jcomen. Wie leefd hebbende personen: hij werk door de uitgever aan wie 'ost-
i._j ^un namen voor 2jch het was toegezonden,nietge-
Een gevaarlijk procédé! publiceerd, maar later
Kleine parels
van
grote waarde
heid.
Is deze gangbare opvatting
juist? Toen omstreeks 1930 de ro
man „Koningskinderen'' ver
scheen. wist meer dan één Delfs-
havenaar precies welke werkelij
ke personen schuil gingen achter
de verzonnen namen. De schrijver
enwel wist dit niet. Wat hij
Waarom eigenlijk,
veel tijd verdaan wordt aan kruis
woordraadsels en puzzles, welker
evenwel njet door opge-
Op twee werken wil ik hier eeni
de aandacht vestigen, omdat zt
nog veel te weinig bekend zijn Znn grootste
En ook omdat ze verdienen een is het oratorium
ereplaats te krijgen Beide werken komme" Op 11
liegen binnen de uitvoeringsmoge- het op
Grootste werk
•rk op dit gebied
i Dein
Alhoewe
oorden uit het Oude er
lijkheden van elk behoorlijk koor Nieuwe Testament geschreven is
en men behoeft er werkelijk geen gaat het over de nood van onze
monsterkoor voor te hebber, om ze tijd
uit te voeren Eigenlijk zelfs lie- Zijn „Markus-Passioiiop 3»
ver met. want er gaat bij die heel schreef Driessier in 1955 in op
erg grote bezettingen zo
gauw wat verloren
Morx
Allereerst en dat dan
i.v.m. hel naderend Kerst
feest is er het kleine
koorwerk van Karl Marx
„Die heiligen drei Könige"'
(naar woorden van Rilke)
voor solo-sopraan. ge
mengd koor. strijkkwartet
iof klem strijkorkest». 2
of 3» blokfluiten of dwars
fluiten en 1 hobo. Karl
Marx 'geb 1897» is een der
toonaangevende Duitse
frotestantse >rcon»ponisten. In dracht van de Sudwestfunk. De
928 werd hij leider van de Bach tekst Is genomen uit Marcus 14 en
Verein te München in 1939 werd 15. niet letterlijk zoals in Bach s
Matthaus-Passion, maar in gedeel-
ten. De uitvoering stelt hi
Driessier kent.
bijzonder goed
weet te schrijven c-n het gehele
werk ademt een rust. die welda-
dig aandoet. Mede door de gave
Reich symboliek
RIJNSDORP
veranderen
Bach'se allure heeft.
Andere werken
Vestdijk een bijna onuitputtelijke
bron geworden voor de dan wél,
zij het niet in volgorde van leef
tijd van de hoofdfiguur, gepubli-
Een andere vraag is of deze
werkwijze, dit aanleunen tegen de
werkelijkheid, met als tekort van
de romanschrijver moet worden
Grote speurzin
^De (~YYllnótreel
VAN DE MESTHOOP
Over dit alles en nog veel n
kunst kan men lezen in een artikel
eigeD Nol Gregoor in Het Boek
Nu van oktober 1958. maar
uitvoerig bovendien in
dige publicatie
Eduard Jacobs ie een man,
die wellicht alleen de ouderen
hebben gekend, voorzover ze
iTtfnw- dan no* Amsterdam kenden.
Jacobs was namelijk een lied-
rEN slotte: weten de zangvereni
gingen en kerkkoren, dat die- opgevat. Is het juist nu
elfde muziekuitgeverij Barenrei- figuren te „scheppen".
ter te Kassei regelmatig leven te geven op het papier?
zgn. Barenreiter-Chorblat- Leert de ervaring van de figu-
ter mteeeft met vier ren-creerende auteur niet dat zijn waardige publicatie van zijn hand:
schepselen pas werkelijk gaan le- Simon Vestdijk en Lahringen",
en vijfstemmige liede.en ven aJs ze ejgenzjnnig worden en met de ondertitel „De biografi- jeszanger uit Amsterdam
Om enkele voorbeelden te niet meer precies willen zeggen en sche achtergronden van de Anton
noemen: „Die golden Sonne doen wat de schrijver had „ge- Wachter-romans", uitgegeven bij
neifet wh" van Heinrich P'«nd"ge Bezigt Bij te Amsterdam en
Simon Vestdijk zou niet de veel- Nijgh en Van Ditmar te s-Gra-
Schutz «Chorblatt 78: zijdlRe zijn waarvoor hlj bekend venhage.
„Nun ruhen alle Walder staat, wanneer hij niet beide vor- Nol Gregoor heeft zich met gro-
van Heinrich Isaak. be-
i 1867—1914.
schule fur
Graz en in 1946 vera hij benoemd
professor aan de Hochschuie
tot professor aan de Hochs
fur Musik in Stuttgart. Welis
schreef Maix ook symfonieën, ei
vioolconcert, een pianoconcert i
een Passacagli i voor orkest, ma:
zijn bekendhud vei kreeg hij to<
door %ijn koorwerken, en daart
nog wel in he* b.jzonder vo
jeugdkoren.
Jeugdkoor
Zo kan ook het koorwerk „Die
heiligen drei Könige" door een
teugdkoor worden uitgevoerd
Carl Marx heeft het geheel in een
heel zuivere, haast volksliedachti
ge sfeer gehouden, zonder enige
pathetiek Het is doorzichtige mu
ziek. lineair gedacht en melodieus
waarbij de fluiten een prachtige
pastorale omspeling geven van
de koorgedeelten en de solo-partij
Het i» een uitgave van Barcnrei-
ter te Kassei (partituui DM o.flO'
irerk
werking Helmuth Borne-
feld i Chorblatt 122 „Der
Mai. der lustige Mai" van
Alb. Thate (Chorblatt 67».
„Der Tag beginnt su vergehen"
van Heinrich Albert 'Chorblatt 29».
„Fruhling der die Welt um-
blaut" van Karl Marx en ..Wan-
het derlied im Frühling"
Een heel gewone liedjeszan
ger was Jacobs niet, want hij
was eigenlijk de pionier van het
Ned. cabaret en bovendien ope
reerde hij in een Amsterdamse
wijk, die op zedelijk gebied nogal
berucht was. In zijn liedjes ging
Jacobs nogal te keer tegen de
prostitutie, maar ook tegen hen
die „zonder zonde" dachten te
zijn. Eigenlijk was Jacobs een so
ciaal werker, een figuur die heel
Het november-
Het Orgel", officieel orgaan
Hans de Ned Organisten Vereniging.
mag natuurlijk
Men moet nie'
schril dissonerende koorklanken te
doen te krijgen, want dat is be
slist niet waar. Driesslcr heeft
een idioom van deze tijd. maar
gaat zich niet te buiten aan ex
perimenten. Hier is in modern ge
waad de echte oude koorstijl van
18)
verloren gaar.. Abendlied eines Reis J~n
denken nu met Hugo Distier (Chorblatt 124»
ijn kleine velletjes papier,
laar DM -.25 kosten, maar z
Ten aanzien van het Koorboek bedjes ui „De Pijp" te Amster-
van de Kon. Bond van Chr. Zang- dam. Jacobs was een getuigend
en Oratoriumverenigingen stelt zanger, die felle kritiek kon heb-
bevat interessante artikelen] van Kooy zich echter op een verkeerd ben omdat hij ook liefde had.
Harry Mayer over „Het modaal- standpunt, vooral ten aanzien van Over deze man schreef Alex de
van aspect van Messiaen's orgel- de eigenlijke taak der zangver- Haas een groot boekwerk onder
Het kunst" van W. P. Verheul over enigingen. de titel „De minstreel
„Zo was het (grepen uit In het novembernummer van mesthoop" waarin na e
oude jaargangen van Het Orgel». „Het Orgelblad" (uitg. Stichting risch overzicht
Maarten Kooy heeft nogal kritiek Orgelcentrum te Krimpen a. ri. het werk i
het chanson.
Jacobs wordt be-
steeds door
Ned. Orgelkunst (van Jan Zwart synodale orgelcommissie der "Ned.
CORN. BASOSKI. jr.) en niet geheel ten onrechte. Herv. Kerk. Het bezwaar
VIA NAAtO
ÉN ft AA»
de ..Markus-Passion'
stemmig gemengd koor
van Johannes Driesslcr
Save Barcnreiter, Kassei», pai
M 4.--» Johannes Dri
1921 geboren i
fiACH 's instrumental!
werken, die onder de
naam .Sr andenburg %e
Concerten" algemeen be
kend zijn geworden, dan
ken ontstaan en latere benaming aan de Markgraaf Christian
irtituur Ludtoig 16771734). de jongste zoon van de grote Keurvorst van
islcr Brandenburg. De Markgraaf was een enthousiast muziekliefhebber
kleine kinderen
boek dat heel duidelijk de fi-
gelijke uitgerekte vervolgartikelen guur van Eduard Jacobs tekent
is, dat men ze niet meer leest. en de achtergronden van zijn
In dit geval misschien maar goed werk aangeeft. Een klein bijge-
ook. want een predikant moet toch voegd grammofoonplaatje bevat
andere wegen kennen om een ker- vier liedjes van Jacobs, gezongen
kelijk bezwaar te uiten. B. Bijten- door hemzelf en door Alex de
laar vervolgt met z'n beschouwin- haas. (Uitg. De Bezige Bij te
gen over „De orgelpraktijk in de Amsterdam».
Oude Kerk te Amsterdam: vroe
ger en nu" en verder zijn er stuk- -*
jes (met illustraties) opgenomen
over de orgels van de Ned. Herv.
Kerk te Dedemsvaart, te Kapelle
en te Hattem.
ipella
_j werd in en hj vroeg Bach, i
1M6 leraar aan de Musikakade^ pot,ties voor zyn orkest
mie te Detmuld waar hij van 19o0
1954 dc afdeling Kerkmuziek
leidde Naast orgel- en kamermu
ordering had. c
Bach voldeed aan dal verzoek
en zond in 1721 de Markgraal
de Zes (Brandenburgse» Concer
ten met een in het Frans ge
stelde opdracht: ..Six concerts
a vee plusieurs instruments" (Zes
concerten voor meerdere instru
menten" Het was in de tijd
dat Bach in dienst was van her
tog Leopold van Anhalt-Cöthen
en hij zich dus hoofdzakelijk be
zig hield met het componeren
van instrumentale muziek
In Cöthen had Bach de be
schikking over een kapel van 16
voortreffelijke musici en de da-
x... gelijilse omgang met deze kapel
Reeds met haar debuut „Tus- mQet VQor Bach wel
„Gesloten Grenzen'
door
Antoinette Neyssel
treffelijke
iKse omga
•n en vandaag stimulans zijn geweest De Zes
Neyssel bewezen talent Brandenburgse Concerten zijn
Antoinette
te hebben. Thans
de Boekvinkreeks (Arbeiderspers.
Amsterdam' een boekje van haar
hand verschenen. „Gesloten gi
zen". Het bc
behalve het
op twee langspeelplaten uitgebracht
in een vertolking van het Mün-
chener Kammerorchester o.l.v.
Hans Stadlmair <30 cm lang
speelplaten 1120 en 1130». Dit be
kende orkest heeft afgelopen
week met heel veel succes in
ons land gespeeld
Speelmuziek voor
gitaren
Gedachten en
epigrammen
Uitgeverij Boucher te Den
Haag heeft heel kleine boekjes
uitgegeven van maar 8% x 15
cm groot en met niet meer dan
Muziekuitgeverij Harmonia te 30 bladzijden. Het ene boekje be-
Hilversum heeft in de serie Klei- vat „Gedachten van Voltaire"
ne Speelmuziek-Uitgave vijf nieu- („De meeste mensen lijken op
we bundeltjes doen verschijnen, monniken, die denken dat er
die verzorgd werden door Henk buiten hun klooster niets van
van Schagen. Het zijn „Zomera- belang gebeurt"), het andere
t-sueeiu en a.ij. me vond-suite" voor drie gitaren, ,,'n „Epigrammen" van Oscar Wil-
werkelijkheid hebben Kadootje voor Wolfgang" (stukjes de („Slechts weinigen leven
gehoord zullen zeker deze platen d.»e Leopold Mozart
willen hebben tje schreef toen d
Niet alleen beschikt het Mün- werd) voor 2 gitaren. „Din Don Christoph Lichtenberg („Eén
chener Kammerorchester over Daine" (8 Ned. liedjes) voor 2 van de grootste gemakken van
•-en uitnemend stel instrumenta- gitaren. „Wat Fransen zingen en het huwelijk is. dat men onaan-
listen. maar dirigent Hans Stadl- dansen" voor gitaarsolo en „Voor genaam bezoek door zijn
mair heeft artistiek zulk een vaardige vingers" (zes etudes
voortreffelijk werk met dit en- in hoge £osities voor jonge gita-
semble gedaan, dat hier inder
daad sprake is van grootse
laten ontvangen"). Het wordt
posities voor jonge gita- een hele serie van uitgeverij
risten). De vele gitaar-studeren- rij Boucher, onder redactie en in
den in ons land zullen aan deze vertaling van F. J. Schmit en A.
stijlvolle Bach-vertolkingen. Alles kleine bundeltjes ongetwijfeld veel C. Niemeyer. Een kostelijke
sikomen doorzichtig 1 1 1 1
nergens
certant gehouden.
een romantische getrokkenheid of
een sentimentele expressie. Het
tintelt in dit spel. zoals alle ba-
rok-kunst tintelt van leven.
Het is niet mogelijk alle ver
tolkers der soliërende partijen
afzonderlijk te noemen. Toch wil
ik enkele uitzonderingen maken
en wel allereerst voor de blok-
fluitisten Konrad Hampe en Max
Hecker in het 4e Concert en
voor de klaveciniste Li Stadel-
mann in het 5e Concert. Dat is
fantastisch spel Hulde voor het
uitbrengen van deze platen door
Kleine kunst
encyclopedie
Ier. dm t oor de Europese
Club alle Brandenburgse
cerlen van Bach uitroei
dit kamerorkest.
CORN. BASOSKI
andenburgs
daarvan wel het bewijs
recht is er eens van geschreven,
dat zc enerzijds getuigen van
Bach's onbegrensde vindingrijk
heid. anderzijds de expressiviteit
van de instrumentale melodie tot
werkje zijn titel ontleent „De ont- de grootste hoogte ontwikkelen
wrichting" Beide knap geschre- De brief van 24 maart 1721.
ven verhalen spelen in commu- waarmee Bach dc Concerten aan
nistisch geregeerde landen. Zij Markgraaf Christian Ludwig toe-
bewijzen dat de schrijfster na zond. is een van de-vele onder-
haar veelbelovende begin niet te- danige brieven die Bach tijdens
leurstelt. zijn leven schreef Om er slechts
^j. een enkele zin uit te citeren
„Ik smeek U onderdanig deze
werken in hun onvolmaaktheid
niet te beoordelen met de streng
heid van dc fijne en uitgelezen
smaak die Uwe Hoogheid zo- naar vermeldt wordt voor vier
als in de gehele wereld bekend Groschen het stuk.
is op muziekgebied heeft. De zes Concerten zijn elk voor
maar ze veel meer te zien als een andere samenstelling ge-
een bewijs van mijn diep respec" schreven en vermoedelijk heeft pacmunt is kleinceld En klein-
-n mijn „ol- ..»«•„»>•:- B.ch du, «el Kcnms kurawn n.
16 laten verschijnen Over Cé- voor Uwe Hoogheid" men van de kwaliteiten van de 8®ld f f
zanne schreef John Rewald. ove kapel van d* Markgraaf Er kleingeld, dat J. Goudsblom ver-
Braque schreef Frank Elgar. II F.LAAS is met bekend gewor- worden in enkele dezer Concer- zamelde in zijn bundeltje ..Pas
over Mondriaan schreef Michel 11 don hoe groot het genoegen was ten tenminste zeer hoge eisen gc- munt" (Boekvink-reeks van De
Seuphor en over Toulouse-Lau- dat Ihre Königliche Hochheit stcld aan een paar instrumenta- Arbeiderspers te Amsterdam),
tree schreef Edouard Julien Al- (die verrukt was van vorige listen. Het le Brandenburgse- He( zijn aforismen, versjes en
le vertalingen zijn van H Veei werken van Bachi heeft gehad Concert geeft aan de hoornisten ni,tltjes zo in dc vorm van- Wie
sema Het ziin heel kleine zeer van de Zes Concerten en of de een heel moeilijke opgave. In het h,„fKrooirt
instructieve boekjes, waarin aan kostbare werken naar hun ware 2e Brandenburgse Concert krijgt te veel ^heilige hmsj^s^afbrBekt
de hand van de vele afbeeldingen aard en waarde geschat zijn ge- de trompettist
heel goede kleur) tets over worden. Het
In de serie Kleine Kunst-cncy-
clopedie heeft uitgeverij Boucher
te Den Haag
PASMUNT
13 tot
zelfs
I kans
hét werk" dezer schilders wordt men. dat deze Concerten nim- Concert zou men bijna eer
verteld Van Cézanne zijn het al- mer werden uitgevoerd en van Concert voor klavecimbel en or
leen de landschappen die bespro- enige beloning aan Bach is even- kest kunnen noemen. De aandui
ken worden, van Braque de pe- mm sprake. Na de dood van de ding dat het Concerten zijr
node van 1906—1920. van Mondri- Markgraaf werden de Concerten voor meerdere instrumenten
aan de composities en van Tou- tezamen met tal van andere mu-
i kleine geschenken.
woningnood'
■I. makkelijker te be
reiken per auto dan op de fiets".
Goudsblom werkte mee aan het
Amsterdamse Studentenblad
„Propria Cures" en zijn aforis
men en versjes getuigen van een
duidt op het doorzichtige karak- bijzonder esprit en van een
ken en bij een scherpe kritische zin. Jammer dat
naam voor uitvoering moe' dat in ieder ge- zijn spot wel eens een keer t«
ei verkocht, val gehandhaafd worden. ver gaat
Je hebt het met gas uit de hel geschreven.
Groter dan je ooit kon dromen
ben je glashelder toegenomen
om ons aan te raken waar de tijd ons laat slaper
Achter de huizen om zie ik je verdriet,
dat in de regen van de takken drupt,
om een leven dat zo graag wilde leven,
zijn wij hulpeloos en gaan verder.
Slapen wij door haat en moordlust heen?
Waar is het uitroeiend geweld van het goede
Kunnen wij niets dan liefhebben
Waar is de dodende kracht van de liefde
Verteerd in de hoogovens van het geduld,
liggen de duldenden naast duldelozen.
En jij raakt ons aan met je jong verdriet,
omdat je met gas je roman hebt geschreven.
ALYD BRINK
(uit „Stenen stromen ook".
Uitg. Stola. Den Haag)
VOOR T
T 1
J GELEZEN: I
De tijger cn de vrouw, door William Quindt. Uitgave
Ad. M. C. Stok, 's-Gravenhage.
Dit boek, verschenen in de Gardenia-reeks, verplaatst ons in
het wonderlijke wereldje van het circusleven en geeft ons een
indruk van het werken daarin, alsmede van de wijze van
vrijetijdsbesteding. Het vormt een grillig geheel, waarin men
zich niet gemakkelijk thuis zal gevoelen. De vertaling is van
Bob Tadema-Sporry.
Een gat in het dak, door Cilly Withekam. Uitgave Ad.
M. C. Stok, 's-Gravenhage.
Dit boek m de Gardenia-reeks handelt over een meisje wel
ker ouders vroeg zijn gestorven en op wier schouders nu de
zware taak ligt haar broertjes en zusjes iets van een gezins
leven te bieden. Er doemen heel wat verwikkelingen op en het
komt tot een wirwar die echter een grappige ontknoping vindt.
Het boek is met humor geschreven en met kijk op het kind.
De vertaling is van J. F. Croes van Delden.
Triangel, door Lueebert. Uitgave Daamen N.V., Den Haag.
In de Ooievaar-reeks is. onder de naam Triangel, een bundel
gedichten verschenen van de omstreden prins der experimen
telen. Lueebert. aan wie in ons Zondagsblad reeds verschillen
de keren beschouwingen zijn gewijd. In dit pocketboekje zijn
samengebracht de eerder gepubliceerde bundels Triangel in de
jungle. De Dieren der democratie. De Amsterdamse school.
Van de afgrond en de luchtmens. Het boekje is geïllustreerd
met een aantal bizarre krabbels van de dichter.
Waarheen leven wij? door dr. Th. Bovet, Uitgave Boe
kencentrum N.V., Den Haag.
Het nieuwste boek van de Zwitserse arts en psycholoog Bo
vet is bestemd voor mensen, die een deel van hun levensweg
hebben afgelegd en een ogenblik willen stilstaan om te zien,
waar zij nu eigenlijk zijn. De auteur gaat in dit boek de zin
van het leven na. van het moment der geboorte tot het ogen
blik. waarop God hem tot Zich roept. Hij gaat diep in op
problemen en levensvragen in eenvoudige bewoordingen. Daar
om is dit boek een waardevol bezit; ook voor degenen, die
leiding hebben te geven aan jonge, nog maar aan het begin
van hun leven staande mensen.
Het hoge feest, door Ernst Wiechert (vertaling dra. M.
G. Schenk en J. Wim Crom). Uitgave Ploegsma, Amster
dam.
Ergens in dit Kerstboek, waarin fragmenten uit het werk
van de Duitse auteur Wiechert zijn samengebracht, zegt deze
van zichzelf, dat hij een dromerig, naar het onwerkelijke nei
gend kind was. Die eigenschappen zijn in zijn werk gebleven
en de gedachten over het Kerstfeest zijn te „zwevend", te wei
nig reëel gebleven. Van de viering van Christus' geboorte kan
geen droomfeest worden gemaakt.
Onder het juk van Kerstmis, door J. van der Hoeven.
Uitgave Ploegsma, Amsterdam.
Dit is een gevoelig Kerstverhaal over het gezin, dat ontdekt
welke vergaande consequenties het waarlijk beleven van het
Kerstfeest met zich brengt. De volkomen overgave aan de lief
de is voor de hoofdpersoon in dit verhaal niet gemakkelijk.
Het blijft voor hem een moeilijk te aanvaarden juk. Het ge
geven van dit boek is interessant, maar jammer is, dat de
uitwerking er van hier en daar wat verward aandoet Toch
bevelen wij het graag aan.
Het feest, door Katharine Gjesdahl. Uitgave L. Stafleu,
Leiden.
Een familieroman, uit het Noors vertaald, die in de ik-trant
verhaalt over iemand, die door haar hardhorendheid geleerd
heeft haar omgeving scherp op te nemen. In iedere fami
lie gebeurt wel eens iets, is er een ongelukkig huwelijk of
een kind. dat thuis niet begrepen wordt. Het verhaal eindigt
met de gelukkige hereniging van de zestigjarige vertelster met
haar jeugdliefde.
Wachters van de nacht (The pillars of midnight) door j
Ellcston Trevor. Uitgave Hollandia. Baarn.
Wachters van de nacht, is een spannend, vaardig geschreven
boek van een auteur, die zich al waardering verwierf door zijn
„Windkracht 110" en „Slag om Engeland". Hij heeft zich met
succes gewaagd aan een intrige in het altijd weer boeiende en j
tot de fantasie sprekende wereldje van doktoren en verpleeg- I
sters. Het gaat over een stad, die wegens een gevaarlijke, I
besmettelijke ziekte geïsoleerd moet worden. De strijd om het
behoud van mensenlevens, het verbeten worstelen tegen onwil
en wanbegrip omspeelt de strijd van de enkeling.
Jefta en zijn dochter, door Lion Feuchtwanger. Uitgave
De Boekerij, Baarn.
Het aangrijpend gebeuren rondom Jefta's dochter is alle
eeuwen door een thema geweest dat dichters, musici, schil
ders en schrijvers heeft geïnspireerd. In de vertaling van drs.
M. G. Schenk is nu ook het boek van Lion Feuchtwanger voor
Nederlandse lezers bereikbaar geworden. Om de bijbelse gege
vens die als altijd sober zijn heeft de schrijver zijn ro
man geweven. Het is een prachtig boek geworden, waarin
wij nochtans iets heel wezenlijks hebben gemist: het uitzien
naar de Messias, dat toch het Oude Testament van bladzij tot
bladzij doorleeft en daarvan de diepste zin uitmaakt.
De verborgen bron, door Hella 8. Haase, Uitgave Qnerido,
(De Salamander) Amsterdam.
In de befaamde Salamanderreeks is in de loop der jaren
reeds menig goed boek aan de markt gebracht. Nu werd de
serie weer verrijkt met dit boek van Hella S. Haasse. Het laat
zich, vooral in het begin, wat moeilijk lezen, maar blijkt toch
een werk van meer dan gewone schoonheid te zijn. Het verhaal
van Jurjen Siebeling, die tijdens een rustkuur vele i ",:ii
op een vervallen landgoed is zeer indringend i
beschreven.
romantisch
Amsterdam-
Serie De Onsterfelijken, Uitgave Contact,
Antwerpen.
De uitgeverij Contact heeft in een zeer verzorgde
prachtige klassieke serie bezorgd. Wij ontvingen t
reeks „De onsterfelijken" deze week enkele van de tien ae-
len. nl. het ontroerende verhaal uit de vorige eeuw van de be- j
roemde Stendhal ..Rood en Zwart" (Le Rouge et le Noir),
voorts Emily Brontë's „De woeste hoogte", de roman, waar
mee deze Engelse schrijfster zich een blijvende plaats in de
wereldliteratuur verwierf, en de herdrukken van twee Russische i
meesterwerken: „Eerste liefde" van Iwan Toergenjew en „Mis- f
daad en straf" van F. M. Dostojweski. De vertalingen zijn uit- i
stekend en de boeken zijn ook, qua uiterlijk, een aanwinst j
voor de boekenkast tegen een zeer redelijke prijs.
De gouden prinses, door Alexander Baron. Uitgav* Ad.
M. C. Stok, Zuid-Hollandsche Uitgevers Maatschappij, j
Den Haag.
Vierhonderd bladzijden heeft de schrijver gewijd i
overing van het rijk der Azteken in 1519 door Herman Cortes. I
Door het verhaal van barre krijgsverrichtingen heeft Baron I
een roman gevlochten over Marina, een Indiaans slavenmeis-f
je. dat aan Cortes „cadeau" wordt gedaan. Marina is ii
kelijkheid echter een prinses der Azteken en zij ziet kam
haar volk terug te keren. Een meesterlijk boek, dat vi
begin tot het einde de aandacht gespannen houdt.
Intieme gesprekken met dieren, door Barbara Woodhouse.
Uitgaven Forum-boekerij, Den Haag.
De titel van dit mooi uitgevoerde en met vele foto's gefllus-j,
treerde boek doet vermoeden, dat de schrijfster, dochter van
een Ierse predikant, met haar honden en paarden gesprekken
voert op een wijze, zoals wij die kennen. Zij doet dit anders.' 1
Uit haar grote liefde voor het dier put de schrijfster de krachten
om haar wensen en bevelen aan de dieren over te brengen,iti
Haar methode heeft frappante resultaten opgeleverd. ua
Het proces, door Frans Kafka, Uitgave Querido, Amster-rt
dam. SI
In de Salamanderreeks verscheen een herdruk van het boek,,
dat in de twintiger jaren over de hele wereld miljoenen lezers"1
vond: Het Proces, geschreven door de in 1924 overleden Jood-*"
se schrijver Frans Kafka, die in dit boek vertelt van de ge- E
heimzinnige schuld, die de hoofdpersoon Josef K. op zichlai
heeft geladen. Het is een grauw tijdsbeeld dat Kafka daar in41
niet zo gemakkelijk verstaanbare beelden heeft geschilderd, in,
een eenvoudige, maar ook bijzonder suggestieve stijL M
Romeinse sagen en verhalen, door dr. Onno Damsté.ia
(Prismareeks)Uitgave Het Spectrum, Utrecht. 11
Het is alles in Titus Livius te vinden, al die verhalen van^
Rome's vroegste tijd, maar menigeen zal ze er niet zo uit-"
halen als de bij uitstek deskundige dr. Onno Damsté dit deedït
voor zijn Prismaboekje Romeinse sagen en verhalen. De geest 1
van Roma Aeterna, van de Latiniteit, heeft in deze verhaleniei
gestalte gekregen. L
Ultima Esperanza, door Ernst F. Löhndorff. Uitgaved?
Wereldbiblitheek, Amsterdam-Antwerpen. ce
Een goudzoekersavontuur in Vuurland doet denken aan rau-^t
we verhalen over mannen, die het goud boven alles wat we
reld en leven te geven hebben, verkiezen. Maar Löhndorff°c
heeft het anders gemaakt. Zijn boek is stoer en soms lyrisch,""1
dan weer fel, een bittere aanklacht tegen allen, die m doxr
heid en wreedheid de Indianen uitroeiden.
De Druivenplukkers en Wampie, de roman van een zorge
loze zomer, door A. den Dolaard, Uitgave Querido, Am-'d
In de Salanderreeks zijn herdrukken verschenen van twc4
graag gelezen boeken van A. den Doolaard. In De Druivenie
plukkers heeft Den Doolaard een hoogtepunt bereikt in zijn zui-fc
delijke vertellingen en in Wampie heeft hij een levensechtT
verhaal geschreven over twee jonge mensen. Dolf en Wampie,
die in een zonnige zomer van elkaar gaan houden.
Ludmilla. een legende uit Liechtenstein, door Paul Gal
lico.Uitgave Wereldbibliotheek, Amsterdam-Antwerpen.
Deze legende uit Liechenstein is wel een bijzondere. De gi
schiedenis speelt zich af in het rooms-katholieike vorstemdon_
waar de koeien 's zomers hoog in de bergen grazen en in het
najaar voorafgegaan door de kampioen van het jaar
melkkruk en versierselen op de kop de stal weer opzoek<
De legende vertelt hoe door de wonderbaarlijke bemiddelii
van sinte Ludmilla de magere en weinig melk produceren
koe Sukkel op een wei met alchemilla terechtkomt en plotsi
ling zoveel melk produceert dat men haar tot kampioen
roept.
