Van Dalsum voor het leven
rechter van Zalamea
Purj a-systeem waarborgt
vrijheid van architect
.et PHILIPS
.Photoflux
Twee NAM-employé's bij
gasboring omgekomen
Spoedig nieuwe hoogovens
bij Europoort
P.v.d.A. is
niet bang
Kwart eeuw het
bed gehouden
Nederlandse elementenbouw
(Van een verslaggever.)
i OINDS HET BETON een kleine halve eeuw geleden zijn intrede deed in
de bouwwereld heeft de toepassing van dit materiaal, dank zij zijn
I grote aanpasbaarheid, in de bouwnijverheid niet minder dan een revolutie
t ontketend. Vooral na de oorlog is het beton niet meer uit de bouw van
I grote objecten, zowel bij woningbouw als bij de utiliteitsbouw, weg te den
ken. Hoe langer hoe meer is men er toe overgegaan het beton in systeem
bouw toe te passen.
Wandopbouw bij het systeem
PURJA: A. wandblokken, blijvende
bekistingB. verticale kanalen en
C. horizontale kanalen gevormd
door stapeling van wandblokken
D. verticale trapeziumvormige ko
lommen en E. horizontale ribben ont
staan door volstorten met plastisch
beton; F. gewapend beton- of ele-
mentenvloer; G. verhoogde vloer-
doorsnede, ontstaan door volstor
ten, waardoor boven- en onderwape
ning mogelijk; H. dekvloer.
Een keukenmeisje (37) aan de Keizers
gracht te Amsterdam raakte slechts licht
gewond toen de 18-jarige B. B. (die haar
wilde beroven) haar met een metselaars-
hamer op het hoofd sloeg. B. en zijn
maat, J. T.. zijn gearresteerd.
Beton is een prach
tig materiaal; het
laat zich snel ver
werken, is goed
koop en oersolide.
Evenwel er is één
groot bezwaar: het
mist de geluidwe-
rende werking
de zachtere jnate-
rialen. die in de
traditionele bouw
van oudsher ge
bruikt werden. Met
name bij z.g. ske-
letbouw is de ge
horigheid, de voort
planting van ge
luiden even on
houdbaar als on
ontkoombaar. He-
is dan ook te be
grijpen, dat tal var
systemen zijn uit
gedacht om d<
deugden van he
beton te behouden
en zijn ondeugden
Verschillende sys
temen zijn met
meer of minder
succes beproefd,
bleken zij weer an
dere bezwaren op
te leveren. Van
daar dat enige Ne-\
derlandse bouw
kundigen niet ge
rust hebben vooi
zij na jarenlange
proefnemingen er
slaagden een systeem te ontwerpen,
dat alle voordelen van de sterke beton-
elheid der produktie,
hakeling van (betrekkelijk) onge
schoolde werkkrachten, paart aan ee
fectieve geluidswering, terwijl bovendien
e vrijheid van de architect, zowel qua
laatvoering, als vormgeving in alle op-
chten gewaarborgd blijft.
Dit systeem is thans bekroond met een
gunstig rapport van Raitiobouw en niet
de laatste plaats door octrooi verle
ning door de Nederlandse Ootrooiraad.
Onder de naam PURJA-systeem wordt
het op de markt gebracht.
De sterke constructie hebben de ont
werpers bereikt door een skeletloze muur
stapelbare elementen in de afmetin
gen 22X 25 X 44 cm. vol te gieten met beton.
verticale kolommen, die door
(na vele proefne-
Pullovers
zuiver wol limport)
„Aroia"* gebreid m mo
derne grove steek, n.euwe
urn-kleuren met l)Q75
lantos.e V-hol» CO
„Moditalio" - MMash-
ioned m moderne
»on-»or-ton OQ75
des»'"»
Suèdine lii»iioti«-1ederi
2450
MAANDAG 24 NOVEMBER 1958
Ook u maakt zulke leuke foto's
Ernstig ongeluk
in De Lier
geëigende), om en om geplaatst
hechte constructie mogelijk
temeer daar zij door horizon-
nnen verbindingshal ken bijeen
gehouden, een zeer krachtig tralie-
Deze harde betonvulling (al of niet ge-
rapend) wordt geheel omgeven door de
bouwelementen, die van een zachte, spij-
kerbare betonsoort zijn, waardoor een ge
luidsisolatie verkregen wordt, die voor
de traditionele zachte materialen niet
onder doet.
In de muren kunnen alle mogelijke ope
ningen voor deuren en ramen worden uit
gespaard, terwijl de kolommen op de hoe-
buitenmuren en draagmuren door
toepassing van daartoe vervormde ele-
speciale vorm kunnen ver
krijgen, indien een versterkte omvang
eventueel vereist wordt.
De bouwelementen zijn in hun afmeting
afgestemd op de gebruikelijke normmaten
de bouw, maar kunnen ook zodanig
worden aangebracht, dat de vrijheid voor
maatafwijking naar de inzichten van de
rchitect, gewaarborgd blijft.
Op dit punt ongeschoolde werkkrachten
kunnen in korte tijd voor het bouwen in
dit systeem worden opgeleid, terwijl de
snelle bouw een goedkope produktie mo
gelijk maakt. Zowel moderne als traditio
nele ramen, deuren en vloeren kunnen
worden gebruikt, hetgeen de vrije keuze
i de architect verzekert.
Juist met het oog op de architecto
nische vrijheid onderscheidt het systeem
PURJA zich van de andere; terwijl het
gebonden is aan buitenlandse
hetgeen op het gebied van de
elementenbouw waarlijk een uitzondering
Meer hoop in Genève
De Russen hebben zich voor het eerst
sedert de Tweede Wereldoorlog bereid
getoond, te praten over een internationale
controle op de bewapening. De vooruit
zichten op een succesrijk verloop van de
besprekingen in Genève over het staken
van de kernproeven zijn dan ook veel
gunstiger.
Intussen wil dit niet zeggen, dat er al
overeenstemming bestaat. Maar een
winstpunt is dat de afgevaardigden van
Engeland, Amerika en Rusland met d«*
werkelijke onderhandelingen zi.in begon
nen. Men heeft met dit compromis bereikt,
dat zowel over het Russische voorstel de
proefnemingen onmiddellijk te staken als
over het westelijke voorstel een afdoend
controlestelsel in het leven te roepen
wordt gesproken.
(Van een onzer redacteuren.)
BIJ het in produktie nemen van ei
gasput van de N.V. Nederlandse
Aardoliemaatschappij in De Lier
hebben gistermorgen twee buiten
landers, een ingenieur en een em
ployé het leven verloren. Twee per
soneelsleden van de N.A.M. liepen
lichte verwondingen op.
Het ongeluk gebeurde, doordat op tot
nu toe onverklaarde wijze een kogelper-
forator afging. Dit is een instrument
waarmee op de bodem van een put de
stalen wand wordt doorboord, zodat de
olie of het gas kan toestromen.
Een van de ingenieurs was op slag
dood, terwijl de ander ernstig gewond
raakte. Kort na zijn aankomst in een
Haags ziekenhuis is hij aan zijn verwon
dingen bezweken.
De beide mannen waren in dienst van
een buitenlandse firma, die deze werk
zaamheden in de gehele wereld uit
voert. De later overledene was chef voor
deze firma, terwijl de man die op slag
dood was in opleiding was.
De toedracht
In put no. 18 werd op ongeveer ander
halve km diepte gas aangetroffen. Een
hechte stalen verhuizing, die do put in
produktie moest brengen was al e
gebracht en om een bepaalde laag
doorboren wilde men een vier meter
lange perforator gebruiken, welke
gewoonlijk in het buizenstelsel wordt
neergelaten.
Deze z-g.n. jet-perfora tor is een cilin
der waar op aan de buitenkant een
springlading van kogels is aangebracht.
Slechts als de perforator op de juiste
diepte is neergelaten, worden de kogels
afgevuurd via de bovengronds bediende
ontsteking.
Juist deze zondagmorgen waren
twee experts, de tijdelijk in Den Haag
wonende 28-jarige Franse employé
Claude Bechia en diens assistent, de 22-
jarige Engelman Ralmond Gibbons, doen
de met het monteren van de perforator
op het boorterrein aan de Vlietwag on
der Naaldwijk.
Tijdens het neerlaten van de perforator
ontplofde de nog gedeeltelijk boven de
grond stekende springlading. De rond-
suizende kogels sloegen de Fransman en
zijn Engelse assistent tegen de grond,
De Nederlandse medewerkers werden
eens door de explosie en de v
straal tegen de grond geslagen, zonder
echter noemenswaardige verwondingen
op te lopen
Na de eerste consternatie werd de
Naaldwijkse politie gealarmeerd en de
bulance-dienst. Doketer F. Kalsbeek,
die juist op huisbezoek was kon op straat
-orden aangehouden terwijl dokter I. F.
Toussaint uit Honselersdijk tijdens zijn
kerkgang werd gewaarschuwd. Ook dok
ter Verhagen uit De Lier was direct aan-
Egyptische officieren
gearresteerd in
Tunesië
In Tunesië zijn verscheidene Egyptische
officieren gearresteerd, die hebben ge
probeerd leden vao het Algerijnse Natio
nale bevrijdingsfront in Tunesië ovt
halen tot een samenzwering tegen de
Tunesissche president, Bourguiba.
Bourguiba heeft dit gisteren in een rede
Gabes bekendgemaakt.
Neutraal Soedan zal
verleden vergeten
..De nieuwe politiek van Soedan za
niet pro-westers, maar neutraal zijn",
heeft volgens het Egyptische persbureau
voor het Midden-Oosten de nieuwe mi
nister van binnenlandse zaken van Soe
dan, generaal Abdel Wahab, verkil
Het
rledei
ister
De sterke man van de nieuwe repu
bliek, generaal Abboed. heeft zaterdag
berichten tegengesproken, als zou
staatsgreep voorbereid en goedgekeurd
zijn door de afgezette premier, Khalil.
„Niemand wist van de staatsgreep, be
halve dertien officieren onder mijn be
vel, die thans met mij de revolutionaire
raad vormen." Zodra de toestand wat
meer stabiel is, willen Abboed en zijn
officieren zich weer terugtrekken.
Inmiddels is de nieuwe regering begon
nen met de herziening van de politiek
ten aanzien van het buitenland. Alle bui
tenlanders in de buitenlandse dienst zijn
volgens een Egyptisch persbureau door
Soedanezen vervangen. Er zijn hande'
betrekkingen aangeknoopt met Hongarije
De Hongaren zullen textiel, schoeni
tomatenpuree en andere verbruiksgoede-
ren leveren, in ruil voor katoen.
De regeringen van de Verenigde Staten
en de Sowjetunie hebben de nieuwe i
gering dit weekeinde officieel erkend
Van vier hoog viel de 58-jarige aanr
mer B. J Krimp toen hij aan de Baarsjes-
weg in Amsterdam op een dak bezig
Later op de dag is hij overleden.
ALBERT VAN DALSUM is zaterdagavond door de Koning van Spanje
voor zijn leven benoemd tot Rechter van Zalamea en een geestdriftig
publiek heeft deze koninklijke onderscheiding met een oorverdovend ap
plaus ondersteund. Aan de vele rollen, waarin Albert van Dalsum in zijn
lange toneelloopbaan glans en glorie heeft gegeven, heeft hij er thans
een toegevoegd: „Rechter van Zalamea" naar het gelijknamige stuk van
de Spaanse 17e eeuwse grootmeester Pedro Calderón de la Barca.
stuk Lutz als de allerkodigste soldaat Rebol-
ledo, een figuur, die alleen maar in
het superhumoristische brein van Cal
derón kon opkomen en van de Nederland
se acteurs alleen maar zo adaequaat ge
realiseerd kon worden door Luc Lutz
Voorts de ontmoeting tussen de gene
raai een echte van de cavallerie zaliger
ten onzent) en de potige boer Crespo. Max
Croiset en Albert van Dalsum brachten
dit beiden op bet hoogste niveau. Dit
was geen ontmoeting van personen meei
van gepersonifiseerde standen zelf.
En last but not least: de klacht van de
onteerde Isabella in het nachtelijk bos.
Een van de meest-aangrijpende klachten
uit de wereldliteratuur door Sigrid Koet-
se diep-ontroerende uitgesproken. Sigrid
Koetse heeft deze figuur van Isabella
zeer zuiver gestalte gegeven. Zij werd
hierin uitnemend terzijde gestaan door
Fiet Dekker als haar nicht Ines.
De Haagsche Comedie voerde
op in de regie van Joris Diells en in di
briljante vertaling van Dolf Verspoo
met décors en kostuums van Igël Tumar-
kin. Het is een avond van feestelijk ac
teren geworden. Zo een, die de vele fa
cetten van wat het toneel kan zijn op
een aanstekelijke wijze demonstree
Niet, dat we nu zo erg ingenomen kunm
zijn met het stukof dat we niet ei
zeer ernstige bedenking hebben, want
staat het nu honderdmaal zo bij Claderon
en al geeft het nu onverbetelijk de hi:
rische en locale kleur weer: het gevloek
had desondanks achterwege gelaten mo<
ten worden. Een vloek.is als een vlieg i
de zalf van de apotheker: hij bedreft het
volkomen. Het wordt tijd, dat de leider-
van het Nederlands toneel, dit eens ter
dege gaan beseffen.
Maar afgezien hiervaan bleef er nog
zoveel over, waaraan men van harte ple
zier kon hebben. Het toneelstuk is in
verzen en Dolf Verschoor had dit in zijn
vertaline vastgehouden. Dit had een zeer
komische werking: het was net of er een
operette werd opgevoerd.
Met name, wat Frans Vorstman als de
Don Quichot-achtige landjonker Don
Mendo te horen gaf, was door het rijm
door de goede toon van de voordracht
t het juiste begrip voor pauzes) een
ïrette-achtige koldermanifestatie van
jewelste. Joris Diels had Jurriaan deze
componist is al zo befaamd, dat men met
ijn voornaam kan volstaan) verzocht de
muziek te schrijven voor de serenades ep
liedjes uitnemend door Ap Bronk-
horst op de gitaar gebracht) en dit was
zo geestig en meeslepend, dat het
stuk zowaar bijtijden een musical werd.
Zegt het spreekwoord, dat het oog van
e meester het paard vet maakt, in dit
geval mag van Joris Diels als regissseur
met permissie gezegd worden, dat hij zijn
acteurs als paarden het beste heeft laten
aven. Neem b.v. een Annet Nieuwen-
huyzen, die als markentenster een en al
overrompelende beweeing en exnressie
of Bas ten Batenburg als de Zwarte
Piet-achtipe knecht van Don Quichot
s Vorstman; dan wel Broes Hartman
rol van de chevaleske kapitein de
Ataïde of Wim van Rooij als de licht ont
vlambare zoon van boer Crespo Albert
Dalsum); dan wel de troep soldaten
boeren of wie men ook neme: het wa-
i evenzovele levende portretjes van
Calderons Zalamea anno 1581. toen daar
de Spaanse troepen doortrokken om in
Lissabon luister bij te zetten aan de kro
ning van Philips II tot koning van Por-
[et i* de1 botsing tussen de ruwe Spaan-
soldateska met het gezeten hoeren
dom, welke Calderon in zijn stuk tekent.
Boer Crespo is een eik van een man. die
k en vrij trots is op zijn boeren-
1 en zijn hoereneer en deze ook tegen
de machtigste vijanden verdedigt. Eerst
tegen kapitein de Ataïde, die de eer van
zijn dochter Isabella rooft; Hater tegen
generaal de Figuera Max Croiset) die de
burgerlijke rechtspraak niet wil erkennen
en tot slot zelfs tegen Koning Philips II
Jan van der Linden) in hoogst eigen
persoon.
Hoogtepunten in dit stuk zijn: Luc
Er zijn in het stuk van Calderon enige
momenten, die het in onze tijd niet meer
doen, maar daar staan andere tegenover,
zo voortreffelijk van vondst en uitbeel
ding. dat zij de eeuwen trotseren. Joris
Diels heeft ze in een ronduit meester
lijke regie 'opgevangen en ze juist dit
tikje operette meegegeven, waardoor men
kan spreken van sprankelend toneel. Men
iu geneigd zijn hem op grond van der
gelijke prestaties vor hoet leven te be
ien tot onze blijspelregisseur num-
Ev. Grolle.
Italiaan Veronese
directeur-generaal
van de Unesco
De Italiaan Vittorino Veronese is vrij
dag gekozen tot directeur-generaal van
de Unesco. Hij volgt in deze functie de
Amerikaan dr. Luther Evans op, die zes
maanden voor het verstrijken van zijn
ambtstermijn, begin december zal af-
Dr. Evans was van mening, dat hij
zich beter nu terug kon trekken, omdat
dan nog tijdens dit congres een opvolger
gekozen zou kunnen worden, die vanaf
het begin de leiding kan nemen bij het
.uitvoeren van het nieuwe programma,
I dat de Unesco korte tijd geleden heeft
opgesteld. Bijna alle communistische en
Arabische landen waren echter tegen het
aftreden van dr. Evans omdat hij het
was, die in het verleden door grote re
organisaties de invloed van het commu
nistische en Arabische blok in de orga
nisatie sterk had vergroot.
Het ontslag van dr. Evans werd ten
slotte na een stemming aanvaard. De
uitslag was 54 tegen 24. Het Sowjetblok
ageerde ook sterk tegen de kandidatuur
van Veronese, die bekend staat als anti
communistisch. De communisten waren
eohter niet sterk genoeg om zijn benoe
ming tegen te kunnen houden. Met 54
tegen 20 stemmen en 4 onthoudingen werd
hij gekozen.
De hoge hoed heeft nog altijd niet
afgedaan. En dat is maar gelukkig.
Och, de wereld gaat toch wel door
zonder hoge hoeden, maar er zfln
nu eenmaal van die gelegenheden
en plechtigheden, waar de hoge
hoed bjj behoort. Anders is het niet
:n mist men iets. En dit is dan
laar een plaatje van een
plechtig hogehoeden-stilleven. Het
is genomen in de garderobe van het
Elysée, de residentie van de Franse
president Coty, toen bij tijdens de
overhandiging van de geloofsbrie
ven door de nieuwe Westdultse
ambassadeur In Frankrijk de be
zitters ervan ontving
Koninklijke interesse
De voetbalvereniging van het perso
neel op paleis Soestdijk heeft zaterdag
avond op haar jaarlijkse feestavond ko
ningin Juliana en prins Bernhard als
gasten ontvangen. Ook prinses Beatrix
woonde het feestprogramma bij. waarin
het revuegezelschap Rens van Dort op-
Over anderhalf jaareerste paal
In de plannen voor het Europoori-boog-
ovenbedrijf wordt er rekening mee ge
houden, dat de eerste paal ervoor begin
1960 zal worden geslagen. Vóór die tijd
zullen haven», kaden en terreinen voor
gebruik gereed moeten zijn.
De plannen zullen in twee fasen wor
den uitgevoerd. De eerste fase voorziet
in de vestiging van een hoogovenhedrijf.
een staalbedrijf en een walserij. Daaraan
zullen in de tweede fase cokesovens
worden toegevoegd.
loop vrij binnen Kijk vrij
Al te behulp-
saam
Staatsmijnen, die in dit verband reeds
een toezegging hebben gedaan, worden
geleverd.
Mr. K. P. van der Mandele. voorzitlr
van dc Rotterdamse kamer van koop
handel en fabrieken, die deze planm
bekend maakte, voegde eraan toe
zeker van te zijn, dat na de bouw vt
de cokesovens een uitgebreide chemische
industrie op de kop van het eiland Ro
zenburg tot ontwikkeling zal worden
gebracht. Deze industrie zal gebruik
ken van de gassen, die in de ovens
len worden geproduceerd.
Een intensiever scheepvaartverkeer
op den duur ongetwijfeld volgen op deze
industriële ontwikkeling. Daarmee
overigen» rekening gehouden: een groot
havencomplex werd voor de toekomst
geprojecteerd aan het Haringvliet, dat
via een breed kanaal in verbinding zal
worden gebracht met het Rotterdamse
havengebied. De heer Van der Mandele
verklaarde rich met de keuze van het
Haringvliet niet bijzonder gelukkig, om
dat een zo vei weg gelegen complex noch
het verkeer noch het bedrijf zacht ge
zegd „ten goede zal komen".
Daarom had de heer Van der Man
dele het nieuwe complex graag wat
dichterbij gezien, bijvoorbeeld aan de
noordelijke oever van het Brielse Meer
of aan de noordelijke kant van het oude
Beijerland.
Luc Lutz als de soldaat Rebolledo en
Broes Hartman als kapitein de Ataïde
in Calderons „Rechter tian Zalamea
door de Haagsche Comedie.
(Vervolg van pagina 1)
gen van de daartoe noodzakelijke be
voegdheden, zoals voorgesteld is in
de verlenging van de tijdelijke be
lastingmaatregelen.
Een defensiebeleid, dat althans na
de volgende verkiezingen de moge
lijkheid biedt van diensttijdverkor
ting en uitgaven-vermindering.
Voorts heeft de P.v.d.A.-fractie over
wegende bezwaren tegen een wijziging
van de Dienstplichtwet, zo daaruit zou
voortvloeien, dat thans dienstplichtigen
van de landmacht naar Nfeuw-Guinca
worden uitgezonden.
Mr. Burger besloot zijn verklaring
(die hij namens de gehele P.v.d.A.-frac-
n de Tweede Kamer en na overleg
de socialistische ministers aflegde)
de opmerking, dat het fataal is voor
de democratie een regering te beletten
haar program uit te voeren zonder de
konsekwenties te kunnen of te willen
aanvaarden. Terwille van die democra»
acht de P.v.dA. weloverwogen en
aanvaarding van de risico thans
verduidelijking van de lijnen van
het beleid noodzakelijk.
De heer Vermeer wilde in zijn rede
nog eens heel duidelijk stellen, dat een
tweede buurverhgoing binnen deze ka
binetsperiode door dc socialisten niet
wordt aanvaard. „Wij weigeren." aldus
spreker, „om ruimte die er mocht zijn
voor een verboging van de lonen te zien
gebruikt worden voor een huurcompen-
satie. Zulk een compensatie komt niet
de arbeidende bevolking, maar voor een
belangrijk deel de huiseigenaren ten
goede. Als men indertijd onze denkbeel
den tot huurafroming zou hebben geac
cepteerd, zouden dingen nu wellicht
anders liggen. Nu zeggen wij duidelijk:
neen." Of de huurverhogingen van de
afgelopen jaren de volkshuisvesting wel
hebben gediend, was voor de P.v.d.A^
'oorzitter zeer de vraag.
De huidige politieke situatie in ver
band met de dit jaar gehouden verkie
zingen karakteriserend, gaf de heer Ver
meer als zijn mening te kennen, dat er
„een vloed van conservatisme opkomt".
Buiten het parlement zijn de tekenen
overduidelijk Dit moet zijn weerslag
hebben in de parlementaire verhoudin
gen. Daarom is het goed te weten, waar
de socialistische fracties nu en in de
omst zullen staan.
Ï7" ENT U het verhaal van de
heer Matthew Sutcliffe uit
Halifax? Het is nogal merk-
waardig. Deze Canadees
liep in maart 1928 een ver
koudheid op en hij oordeelde 't toen
gewenst het bed te houden. De be
doeling was dat hij een paar dagen
zou uitzieken, maar eerst donderdag
jl. heeft Sutcliffe weer voor het
eerst na dertig jaar zijn slaapkamer
en zijn huis verlaten. En toen nog
omdat hij niet anders kon. Zijn
moeder, die de hoge leeftijd van 82
jaar heeft bereikt, was nl. ziek ge-
worden en moest in een ziekenhuis
ter observatie worden opgenomen.
Maar zodra de doktoren Matthew
zagen vonden zij het beter ook hem
in bed te stoppen en ook hij zal
het ziekenhuis ver-
Toen het verhaal
bekend werd,
kwamen van alle
kanten verslag
gevers toege
stroomd om
Matthews een in
terview af te
nemen Ze vroegen hem honderd uit
maar ze waren het meest belang
stellend naar zijn tijdpassering in
die periode van langer dan een
kwart eeuw
„Heeft u zich nu nooit verveeld?"
vroegen ze. „Wat?" antwoordde
Matthew, „of ik me verveeld heb?
Geen kwestie van. Ik heb een he
renleven geleid. Dertig jaar lang heb
ik op mijn gemak de kranten kun
nen lezen en de voetbaluitslagen
kunnen bijhouden. Nee, de tijd is
omgevlogen!"
