Jlicuiwe £cihsrt)e GTouruitt
?.v.d.A. bindt strijd met
j kabinet-Drees aan
't Wachten is op de
Russische plannen
ALBERT
jtaar minister Witte weet
I van geen wijken
Bang-Jensen is strijd 0111
zijn recht begonnen
Draad-televisie blijkt
technisch mogelijk
Agenda blijft
struikelblok
in Genève
Latilit
wmm
Op hoog niveau moet men
het gesprek vlot trekken
RtxftitnlM
21 NOVEMBER 1958
BUREAUS: Steenstraat 87.
ADVERTENTIES: J 0-20 per millimeter
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Blj contract belangrijke korting.)
Postrekening 58936
Negenendertigste jaargang no. 11420
CHRISTELIJKEATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stanttiastlcfi Is ohfbleocn
myn bert ia tcgljenspoct"
Prins
Zie pagina 7
Huurverhoging: nieuw breekpunt
(Van onze parlementaire redacteur)
iE socialistische Tweede-Kamerfractie zal niet meewerken aan een
tweede huurverhoging in deze kabinetsperiode. Haar woningbouw-
lert, de heer Bommer, heeft dit gistermiddag in de Tweeae Kamer on
twonden verklaard, tijdens de behandeling van de begroting van volks-
■pvesting en bouwnijverheid, zoals we gisteren in een deel onzer
ties meldden. „Als de P.v.d.A. geen verdere huurverhoging
er accepteert moet ik met spijt constateren, dat dan mijn verant-
prdelijkheid niet meer met die van de heer Bommer *e combineren zal
J", zo antwoordde minister Witte. En daardoor werd het nogmaals dui-
Sjk dat niet alleen de Nieuw Guinea-kwestie, maar ook het sociaal-
fcnomisch beleid een struikelblok voor het huidige kabinet Drees kan
rden.
verfclarirug van de heer Bommer was
int door haar duidelijke eerwou-
id. Zij bevatte echter geen nieuws,
de socialisten hebben dit standpunt
jaar reeds ingenomen toen zij
irvehhoging van 25 accepteerden.
vrij recente, uitlatingen van so-
isohe zijde Is trouwens reeds ge-
dat de P.v.d.A. uiterst kritisch
It tegen het streven om de subsiöie-
te verminderen.
bar na Is dan officieel in de Tweede
Der op dit punt de strijd met het
|net aangeboden. Want de verklaring
I de heer Bommer gaat In tegen de be
ta van de socialistische minister van
inciën, de heer Hofstra, die van mening
tt de subsidieiast (bijna écn miljard
n, t.b.v. de landbouw en woning-
jw) vrijwel ondragelijk Is. Door deze
Ie subsidies worden andere activiteiten
Elide overheid geremd, zo zei de minis-
De socialistische fractie is dus niet
tld zich veel van deze ministeriële
■^>raak aan te trekken. En daaruit blijkt
ontevredenheid van de P.v.d.A. over
financiële, sociale en economische
>ld, waarop de socialisten reeds sinds
tn vergeefs trachten hun stempel te
'Ipvendlen kan men rich afvragen wat
r zin het nog heeft om SER-adviezen
rragen, als één van de politieke par-
h bij voorbaat verklaard dat dit advies
i de laars zal worden gelapt. De socia-
73$sche fractie is dus niet bereid, dat is
:1 gebleken, de kunstmatigheden in
(en dat zijn consumenten-
woducenitensubsiddes) te verwijderen.
ndet. De stijging van het nabio-
inkomen, zo kan men uit deze socia-
she uitlating opmaken, zal dus uit-
"ijk moeiten resulteren in een wel-
iloonronde zonder meer. En dat ter-
minister Hofstra de weer stijgende
'aart wil gebruiken voor een gehele
[edeelitelijke afschaffing van de sub-
Overigens zal dit vraagstuk niet
worden voor medio volgend jaar.
int eerder is het SER-advies over het
iipvraagstuk. ingepast in het gehele
pomische beleid, niet te verwachten,
ie heer Bommer (soc.) wil vooral stre
ep naar een verlaging van de bouw-
Mten. Vooral een daling van de kapi-
t5rente is van belang voor de ontwik-
ng van de huurprijzen. Een stelling
larin de andere constructieve fracties
jh wel konden vinden.
Economische huur
De andere sprekers in dit debat hebben
|h met grote voorzichtigheid
obleem uitgelaten. Zij wilden
tR-advies afwachten en dat is een alles-
»s redelijk standpunt. Maas de heer Van
r Peyl (c.h.) kwam tot de uitspraak dat
de gegeven omstandigheden een huur-
1 irhoging op den duur onvermijdelijk is.
heer Van Eibergen (a.r.) was
tnder van een economische huur. al be-
*ep hij dat deze wens op korte termijn
et te vervullen is. Naar zijn mening zal
j subsidiepolitiek eens een einde moeten
Imen. De a.r.-woord"oerder zag het
kurprobleem echter ook als een loon-
.•obleem, Huurverhogingen zullen ge-
Jmpenseerd moeten worden. Maar da
Steken! dat de huurverhoging niet eerder
Jgelost kan worden voordat de positie
in weduwen en wezen, rentetrekkers e.d
verbeterd. Het probleem is echter niet
invoudig, want uit hert feit dat vele ge-
nnen geen nieuwe woning kunnen be
lleken. omdat de huur te hoog is (in
fnsterdam maar liefst 4000 gezinnen!)
»n men ook de conclusie trekken dat
fomented nog de subsidie te laag is.
teen wonder dan ook dat de heer Van
Jbergcn op korte termijn geen oplossing
oor het geweldige huurvraagstuk zag.
Het probleem der leegstaande woningen
eeft in dit debat nog al de aandacht ge-
tokken. Dit feit komt voor zowel in de
Jirticuliere- als in de wonlngwetbouw.
Étet deze eerste sector betreft meende de
weer Van der Peyl (c.h.) dat er in samen
werking met de betrokkenen gestreefd
moet worden naar een verkrijging
beter inzicht in de markt ontwikke-
MINISTER WITTE
ling. Hoewel minister Witte dit denk
beeld verleden jaar reeds heeft afgewe-
probeerde de c.h.-afgevaardigde,
overigens tevergeefs, de bewindsman te
bewegen een tijdelijke rentebijslag te
geven, of een tweede hypotheek als rente
loos voorschot. De heren Andriessen (kath.
n Bommer (soc.) vonden het vreemd
dat minister Witte niet wist hoeveel
ninigen er leeg staan.
Die cijfers interesseerden minister Witte
maar matig. Voor de particuliere bouw
vond hij ze helemaal niet interessant. Een
te duur huis in deze sector vond hij „een
baken in zee". De volgende bouwer zal
tot de ontdekking komen dat hij met
prijs moet zakken. Als een woningwet
woning te lang leeg blijft staan, kan
de conclusie trekken dat de overheid de
behoefte ndet goed heeft geschat. De be
windsman zag maar één oplossing: de
wonangwetfinanciering moet gebruikt
worden voor de bouw van eenvoudige
woningen. Een woning is niet gauw te
mooi, te groot of te geriefelijk, zo zei hij,
maar de beslissende vraag is: is de woning
nog te betalen? De moraal van dit verhaal
was dat de gemeenten iets eenvoudiger
moeten gaan bouwen. Gelukkig kunnen
75 a 80*/» van degenen die minder dan
6000 verdienen geholpen worden aai
„oude", vrijkomende woning. Het pro
bleem der „piekuren" zal slechts weg
gewerkt kunnen worden door algemene
huurverhogingen.
Particuliere bouw
Minister Witte voelde er niet veel vooi
om meer types woningwetwoningen t(
laten bouwen. Daardoor zou de particu
liere bouw onmogelijk worden. Wie kan
concurreren tegen de overheid, die ar
uit kan gaan dat de belastingbetaler toch
betaalt?, zo zei de minister. Een uitlating
die de heer Bommer (soc.) waarschijnlijk
ook niet als muziek in de oren haeft ge
klonken. De particuliere bouw zal dus
ook moeten gelden voor de werknemers
met iets hogere inkomens. En ook dat wai
een pleidooi voor een sobere woningwet-
bouw. De particuliere bouw loopt in de
provincies Gelderland, Brabant en Lim
burg, waar men veeJ prijs stelt op eigen
woningbezit, zeer goed. In Den Haag is
dit verloop redelijk, terwijl deze bouw in
Amsterdam en Rotterdam slecht verloopt.
Franse devaluatie
tegengesproken
Het Franse ministerie van financiën
heeft gisteren verklaard, dat de neiging
tot stabilisatie van de prijzen en een gun
stige ontwikkeling van de betalingsba
lans het bewijs leveren, dat de geruch
ten over devaluatie van de Franse franc
I iedere grond missen.
De dollarkoers, die officieel op 420
francs is vastgesteld, liep vorige week
op de zwarte markt op tot 452.
BANG-JENSEN
eigen verdediger
EEN administratieve rechtbank I
van de Verenigde Naties is
gisteren in New York begonnen met
de behandeling van de kwestie Bang-
Jensen. Deze voormalige Deense
functionaris van de V.N. werd door
secretaris-generaal Hammarskjöld
ontslagen, toen hij weigerde een lijst
over te leggen van Hongaren, die
hem als secretaris van een spe
ciale commissie voor Hongarije
inlichtingen hadden verstrekt.
Bang-Jensen heeft bij het tribunaal
van de V.N. een actie aanhangig ge
maakt, die er in de laaste instantie op is
gericht, zijn oneervol ontslag ongedaan
te maken. In eerste instantie verzocht hij
gisteren om toegang tot documenten in
't secretariaat van de volkenorganisatie,
waarmee hij zou kunnen bewijzen niet
schuldig te zijn aan het hem ten laste
gelegde.
De Deense regering heeft een bedrag
van 19 000 gulden beschikbaar gesteld ter
bekostigen van Bang-Jensens verdedi
ging. Die verdediging verzorgt Bang-
Jensen echter zelf, daarbij bijgestaan
door Clifford Foster, juridisch adviseur
van de Internationale liga voor de rech
ten van de mens.
Als getuige wenste Bang-Jensen twee
hoge ambtenaren van de V.N., Cordier
Stravropoulos. op te roepen. De recht
bank ging hiermee echter niet akkoord.
.en uiteenzetting van de kwestie door
Bang-Jensen werd de zitting verdaagd.
Verplicht schemeren in België
TN DE MEESTE Belgische steden wordt de straatverlichting tot het uiterste beperkt
-1- in verband met de staking in het gehele land van arbeiders bij de gas. en elek
triciteitsbedrijven. De provinciale gouverneurs hebben de bevolking bovendien aan
geraden zo zuinig mogelijk met gas en elektriciteit te zijn om het werk van zieken
huizen en vervoersbedrijven niet in gevaar te brengen. Verschillende fabrieken
moesten gisteren worden gesloten. Hetzelfde geldt voor bioscopen en theaters. Het
personeel dat' in staking is gegaan, eist een salarisverhoging van twintig procent.
Het tramwegpersoneel in Brussel evenmin tevreden sloot zich bij de staking
aan en eist een verhoging van twintig frank per dag. Inmiddels hebben werknemers
en werkgevers uit de gas- en elektriciteitsbedrijven reeds contact met elkaar opge
nomen, in aanwezigheid van een regeringsvertegenwoordiger.
„Grenscontrole door
het Volksleger'
„Als de westelijken straks naar
West-Berlijn willen zullen zij te ma
ken krijgen met het Nationale volks
leger, aangezien Rusland ook van
plan is de grenscontrole over te dra
gen aan de Oostduitse autoriteiten".
Dit verklaarde gisteren het kandi
daat-lid van het centrale comité der
Oostduitse partij en het was de eerste
keer dat een vooraanstaand Oost
duitser zich uitsprak over de omvang
van de Russische plannen. Ook hij
kon echter niet vertellen wanneer de
bezettingstroepen het land nu zullen
verlaten.
Dit laatste zal vermoedelijk bekend
worden als de Russische ambassadeur
in Oost-Berlijn in een gesprek met pre
mier Grotewohl de plannen van zijn re
gering heeft bekendgemaakt. Het ge
sprek zal plaatshebben zodra de ambas
sadeur gedetailleerde voorstellen uit
Moskou heeft ontvangen.
In Bonn is men van oordeel dat de
Sowjetunie haar deel van de controle
bevoegdheden in Berlijn geleidelijk aan
de Oostduitse regering zal overdragen.
De bedoeling, zo werd herhaald, zou
zijn, het Westen dat het Oostduitse
regime niet erkent te dwingen toch
met Oostduitsers te onderhandelen
betreft de verbinding tussen West-Ber
lijn en de Bondsrepubliek.
Zoals gemeld heeft ambassadeur
Een vreemd ongeluk geöeurde
in de Ver. Staten Een straal
jager steeg op van het vlieg
veld El Toro in C'alifornië, kon
geen hoogte krijgen en boorde
zich aldus met q-ote snelheid
in een expressetrem, die van
Los Angeles kwam. Het leek
een der grootste ismpen te zijn
van de laatste ja- en maar
in de trein bleek niemand ge
wond en de piloot kon met
slechts lichte veru-ondingen uit
het toestel gered worden, kort
voor dat het in brand vioog en
ontplofte.
Militair met jeep
over de kop
Gistermorgen is ln Leusden de 20-jarige
dpi. huzaar eerste klasse H. M. A. Schlim-
bach verongelukt De huzaar sloeg met
een jeep, die hij bestuurde, over de kop.
Hij werd ernstig gewond en overleed
tijdene het vervoer naar het ziekenhuis.
Tarief niet onbelangrijk hoger
Het is technisch mogelijk gebleken één
of meer televisieprogramma's door te ge
ven op draadomroepnctteii. die aan be
paalde eisen voldoen. Proesen in de prak
tijk hebben dit aangetoond. De minister
van verkeer en watcrstaai heeft dit mee
gedeeld tijdens de schriftelijke voorbe
reiding van de P.T.T.-begroting voor 1959.
De voorzieningen ech'er die bij draad-
televisie nodig zijn voor centrale ontvang
en verdeelpunten en voor de aanpassing
van de daartoe geschikte draadomroep-
netten alsook voor het onderhoud van
een en ander, zullen op zicn/elf een tarief
vergen, dat niet onbelangnjit hoger is dan
het huidige draadomroenarief, zo blijkt
uit het antwoord van de bewindsman. De
gebruiker zal bovendien re beschikking
moeten hebben over eer- T.V .-toestel.
Naast het tarief voor de doorgifte zou dé
aangeslotene zich dus in koop of huur
een voor draadtelevisie geschikt ont
vangsttoestel moeten aanschaffen. Het
van bedrijfswege beschikbaar stellen van
dergelijke toestellen ligt niet in de be-
In antwoord op een andere vanuit de
Kamer gestelde vraag heeft de minister
meegedeeld, dat heruitzending van bui
tenlandse televisieprogramma's door mid
del van steunzeneiertjes technisch uitvoer
baar is. Het zal echter, gezien de dichte
bezetting van de thans voor televisie in
gebruik zijnde frequentieüanden, moei
lijk zijn hiervoor in dit stadium golfleng
ten te krijgen. Dit vraagstuk is overigens
aan internationale regelingen onderwor
pen. Daar hier het algemene omroepbe
leid in het geding is, is he heruitzending
van buitenlandse televisieprogramma's
bij de minister van o. k. ei. w. aanhangig
gemaakt. Overleg over deze zaak met de
N.V. Nozema heeft nog niet plaats gehad
Dat komt pas aan de orce, wanneer in
beginsel een beslissing lot toepassing
wordt genomen.
Smirnof gisterochtend bondskanselier
Adenauer op de hoogte gebracht
de Russische plannen. Hoewel
het gesprek nog niets is uitgelekt, re
kent men er in Bonn op dat het de
bedoeling van 't Kremlin is, in de
toekomst alleen nog als scheidsrech
ter op te treden, ingeval het tot een
conflict mocht komen.
Welke tegenmaatregelen eventeueel
an Westduitse zijde kunnen worden ge-
omen is nog niet te overzien. De Bonds
republiek kan bijvoorbeeld een eind ma
de handel met Oost-Duitsland,
geen geval zal het komen tot
het afbreken van de betrekkingen tus-
inn en Moskou.
regeringszijde werd ln Bonn ver
klaard, dat men zich bewust is van
dat het Westen grote moeilijkheden
kan krijgen bij de bevoorrading va
West-Berlijners en van de militairen die
het westelijk stadsdeel zijn gelegerd.
Vooral de verbinding door de lucht,
aarvan de vluchtelingen uit de Oost-
me in de regel gebruik maken, loopt
rnstig gevaar.
Volgens de burgemeester van West-
Berlijn, Willy Brandt, heeft de Oost-
partijleider Ulbricht de moeilijk-
om Berlijn verscherpt om de aan
dacht van de binnenlandse problemen
len. Vandaag heeft burge-
■indt de toestand besproken
buitenlandse zaken von
Brentano.
In de loop van vandaag meldden oog
getuigen uit Oost-Berlijn dat de Russen
bezig zijn hun kwartieren in de wijk
Karlshorst te ontruimen. Men vertelde
dat slechts één van de twaalf grote hui
zenblokken. die tot voor kort door de
Russen werden gebruikt, nog door hen is
bezet. Het is niet bekend of zij naar een
ander deel van Oost-Berlijn zijn verhuisd,
doch men acht dit onwaaischijnlijk.
Vanavond zullen de Britse, Amerikaan-
en Franse commandanten in Berlijn
;n bespreking hebben met burgemees-
r Brandt. Het is gebruikelijk dat zij
maandelijks bijeenkomen, aoch in tegen
stelling tot andere keren zal men nu niet
toekomen aan het behandelen van de ge
bruikelijke routine-kwesties
Om de impasse op de Genccfse
ferentie over het staken van kernproe
ven te doorbreken, heeft het Westen
voorgesteld, direct aan het werk te gaan
zonder eerst een agenda samen 'te stel
len. Voor een Russische reactie hierop
Zoals bekend, vormt de- samenstel
ling van de agenda het grote struikel
blok op deze conferentie, die reeds
drie weken aan do gang is. maar
men nog geen resultaten heeft be
reikt.
Ook op de conferentie over 01
hoedse aanvallen, die in Genève wordt
gehouden, heeft men met dezelfde
moeilijkheden te kampen. De cor
nistische afgevaardigden houden nog
steeds vast aan hun eis, dat mei
wel over bepaalde ontwapeningsvraag
stukken als over politieke kwesties
moet spreken.
Het Westerse standpunt is. dat de
conferentie zich uitsluitend met t
nisehe kwesties moet bezighouden.
modern LINOLEUM
moderne GORDIJNSTOF
modern KARPET
in onze speciale expositie, tonen wij
U de nieuwste
KLEURENCOMBINATIE
BULTHUIS
it moderne woninginrichting
BOTERMARKT 23
schuimrubber, matras
Alle soorten „UBICA" matrassen
uit voorraad leverbaar
N.V. Textielhandel ADR. v. OOY Jr.
Breestraat 39 Leiden
Snuffelziektein
Limburg 12.000
varkens besmet
In Noord-Limburg moesten tot nu to
12.000 door de snuffelziekte besmette var
kens worden geslacht. In Zuid-Limburg
werd de snuffelziekte geconstateerd op
een boerderij te Sohimmert en op twee
boerderijen te Margraten.
Woensdag vierde hei prinsdom
Monaco zijn nationale feestdag
en het prinselijk paleis vormde
uiteraard het middelpunt van de
festiviteiten. Kroonprins Albert,
achteneenhalve maand oud, was
voor deze gelegenheid gekleed in
het Monegaskische landskos-
tuum. Het gejuich was groot
toen zijn moeder, prinses Gracia,
met hem op het balkon ver
scheen.
Morgen in ons
VLEERMUIZEN zijn dieren, die
in de mens hun grootste vijand
hebben gevonden. Om wat meer
over deze „griezelige" zoogdieren
te weten te komen, heeft een onzer
redacteuren een bezoek gebracht
aan de Sint-Pietcrsuerg, waar de
vleermuizen in groten getale voor
komen. In ons Zondagsblad ver
schijnt morgen daarover een repor
tage. Op de vooi pagina w ordt
voorts aandacht gewijd aan de be
tekenis V3n de schrijfster Selma
Lageriöf, die honderd jaar geleden
geboren werd.
0 Pagina 2 brengt weer een kort
verhaal en ook de rubriek „Het
leven Bont en Bondig".
Op Blad Zij wordt stilgestaan bij
de vragen, die de wekelijkse was
dag met zich brengt, en aan een
merkwaardige Hutspotclub in Am
sterdam.
In het Cultureel Venster leest u
o.m. een beschouwing over leven
en werk van de Duitse schrijver
Manfred Hausmann.
De pagina Geestelijk Leven
wijdt aandacht aan het Christen
dom van vandaag in Ierland,
Ethiopië en Turkse en aan een
merkwaardige zienswijze in Duits-
lutietheorie. Ook wtrd een artikel
opgenomen over de houding van
de kerk tegenover de zgn. sexuele
hervorming.
De honoraria van de
pocketboeken
Het bestuur van de Vere-ni®ing van
Letterkundigen is eenstemmig van oor
deel, dat er geen reden bestaat om de
honoraria van pocketboeken onder een
andere regeling te doen vallen, dan die
van de andere uitgaven. Het bestuur
dringt er daarom met klem bij de leden
en ook bij do oiet-georganlseerde schrij
vers, op aan. geen contracten inzake
pocketboeken te ondertekenen, indien
daarin een lager percentage royalty is
vastgesteld dan 10 procent.
WEINIG VERANDERING
erwacht tot morgenavond:
Overwegend droog weer met
enkele verspreide opklarin
gen en hier en daar mist,
meest zwakke wind uit oos
telijke richtiDgen. Ongeveer
dezelfde temperaturen.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Zaterdag 22 november: zon op 8.10 uur,
onder 16.41 uur; maan op 15.04 uur, onder
3.52 uur. Op -26 november volle maan.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
Brussel
Hartje
ZUrtdi
Genève
motregen
motregen
wzw
NNW
WZW
zzo
V rijhandelszone-conflict
De Benelux-landen zullen vermoe
delijk moeten wachten op de afloop
van het gesprak tussen Adenauer en
De Gaulle, voordat zij officiële reac
ties horen op hun voorstellen voor
het wegnemen van de aiscriminatie-
vrees bij de niet-E E.G.- landen in de
0.E.E.S.
In alle betrokken landen is men ervan
overtuigd dat lijdelijke regelingen, die
hervatting van de bespukingen in een
rustige sfeer mogelijk u-aken, nuttig
kunnen zijn en in Parijs wijst men erop
dat Frankrijk al enige tijd bezig is eigen
voorstellen hiertoe op te stellen. De
Fransen laten zich daarbij leiden door
twee overwegingen:
1. dat Frankrijk voor „tijdelijke maatre
gelen" is. maar geen „voorlopig ak
koord" over een vrijhandelszone kan
aanvaarden dat op een „definitieve re
geling" uitloopt en
2. dat de offers waarmee Frankrijk kan
instemmen afhankelijk zijn van de voor
uitzichten van de Franse betalings-
Na het onderhoud tussen Adenauer en
De Gaulle dat wordt gezien als een
nieuwe poging om de besprekingen
over de vrijhandelszone weer op gang
te brengen zullen op drie december
de ministers van buitenlandse zaken
van de E.E.G.-landen de toestand tijdens
een vergadering in Brusiel bespreken.
Intussen maken in Brussel de deskundi-
gen van de E.E.G.-landen, die zijn be
last met het voorbereidende werk voor
de commissie-Maudling overuren. Zij
houden zich bezig met het uitwerken
van technische voorstellen, waarvan de
eerste gisteren naar de O.E.E .S in Pa
rijs zijn gezonden. Deze voorstellen be
treffen de controle op de herkomst van
goederen die in de vrijhandelszone wor
den ingevoerd.
In het Engelse Lagerhuis is gisteren aan
minister Maudling, die 16 belast met het
voeren van de onderhandelingen over
de vrijhandelszone, gedaagd of het
denkbeeld van een vijhandelsgebied,
bestaande uit Engeland, Stcandinaviè en
andere niet-E.E.G.-landen die lid zijn
van de O.E.E S., uitgeslmen is. De mi
nister antwoordde, geen enkele moge
lijkheid uitgesloten te achten, doch het
naar voren schuiven van ren dergelijke
alternatieve politiek op het ogenblik
niet reëel te vinden.