(S Vf0* Berlijners vragen zich af, wat hun boven het hoofd hangt Werumeus Buning overleden, dichter der romantiek De verklaringen van Chroesjtsjef Weer een blokkade als pressiemiddel? Hoogovens op Rozenburg: een giantiscli werk Voorzitter KVP verwacht een grote socialistische aanval op kabinet Engelsen moeten helpen de rust te herstellen Autosnelweg MAANDAG 17 NOVEMBER 1958 houdt U iedere dag fris en monter een medicinale versnapering onder voortdurende contrflle van het laboratorium Dr. Van Hamel Roos Harmens Amsterdam Korter dienen Er is dit jaar een commissie-Van Voorst tot Voorst gevormd, die een onderzoek imake de verkorting van de militaire diensttijd instelt. Een defini tief rapport dezer commissie kan eerst in het voorjaar 1959 worden verwacht. Men zal er echter wat onze defensie betreft, met een overweging van dienst tijdbeperking niet komen. Oneindigbe langrijker is het feit dat onze defensie uitgaven spoedig tot meer dan 1900 miljoen gulden per jaar zouden moeten stijgen, indien men niet tijdig ingrijpt. Onze landsverdediging is de laatste jaren ongetwijfeld versterkt. De onge rustheid die nochtans in den lande toe neemt, geldt niet allereerst de vraag of inderdaad bij het officiële onderzoek naar het aanschaffingsbeleid zo ernstige feiten aan het licht komen als men in Den Haag weet te vertellen, zij geldt meer de vraag hoe wij een goede defensie kunnen verzekeren, zonder een verdere ontwrichting van de lands- financiën. (Els. weekblad) Stem uit 1783 „Verbaast u er niet over dat wij ons niet meer ten Volle kunnen bezig hou den met de dingen van deze aarde. De menselijke kunde heeft zich op een hoger plan gesteld en de mensen zelf beginnen te denken over een reis naar de maan. Voor mijzelf sprekende: ik hoop dat de nii voor de geleerdei Ik hoop dat kum matig r een soort speelgoed zullen blijken te zijn. bruiken als middel tot vernietiging van het menselijk ras. De kwade geest des mensen zint nu eenmaal steeds op mo gelijkheden zijn medeschepselen in sla vernij te brengen en als we de maan zouden kunnen bereiken, dan zouden tóe stellig trachten er een provincie van een van onze rijken van te maken." Dit werd geschreven door de Engelse staatsman Horace Walpole in het jaar 1783. (De Groene) (Van een onzer redacteuren) T~\E WEST-BERLIJNERS vragen zich op het ogenblik af, wat hun, als gevolg van de verklaringen van de Rusissche premier-partijchef Chroesjtsjef, thans boven het hoofd hangt. Zal er evenals tien jaar geleden een blokkade worden ingesteld? En zullen de Oostduitse filiaalhouders van Moskou toestaan, dat Amerika, Engeland en Frankrijk opnieuw een mach tige luchtbrug van West-Duitsland naar West-Berlijn organiseren? En in de vrije wereld vraagt men zich met de Westberlijners af, wat in het al gemeen de gevolgen zullen zijn van Chroesjtsjefs eenzijdige opzegging van het verdrag van Potsdam, waarin de rechten en plichten van de vier bezet tende mogendheden ten aanzien van het verslagen Duitsland, de vioegere hoofdstad Berlijn inbegrepen, in 1945 werden vastgelegd. Daarbij is het grootste probleem, of de Russische dictator hgt zal aandurven, met geweld bezit te nemen van West-Berlijn, dat hij voortaan als een deel van Oost- Duitsland wenst te beschouwen. Nu is het laatste niet erg waarschijnlijk. De drie westelijke mogendheden, die het verdrag van Potsdam mede-onder tekend hebben, zijn nl. niet van plan, zich door Chroesjtsjef te laten intimi deren. De Amerikaanse regening heeft onomwonden laten weten, zich plechtig gebonden te achten, West-Berlijn te ber schennen, zonodig met geweld. Voorts heeft zij herinnerd aan het bezoek, dat minister Dulles op 8 mei jl. aan Berlijn heeft gebracht. Bij die gelegen heid heeft de Amerikaanse minister buitenlandse zaken nog eens gewezen op de op 3 oktober 1954 door Amerika, Engeland en Frankrijk afgelegde ver klaring, dat de veiligheid en het welzijn van West-Berlijn en de handhaving van de positie van de drie mogendheden iq dat stadsdeel, worden beschouwd als de wezenlijke elementen voor de vrede. Elke aanval op Berlijn, van welke zijde dan ook, zat als een aanval op henzelf worden beschouwd. Aangezien Chroesjtsjef geen ogenblik zal hebben getwijfeld aan de vastbesloten heid van de westelijke mogendheden, ten aanzien van West-Berlijn voet bil stuk te houden, kan zijn verklaring niet anders dan als een dreigement worden gezien en moeten we het doel, dat hij wenst te bereiken, in een andere rich ting zoeken. Spoedig komen we dan tot de ontdekking, dat de Russische pre mier verschillende vliegen, in één klap wil slaan. In de eerste plaats wil hij in Europa een situatie scheppen, die hem in de inter nationale politiek binnen het commu nistische blok opnieuw het initiatief in handen geeft. Ook wil hij het Duitse probleem weer actueel maken, niet om de eenheid van Duitsland (op zijn eigen voorwarden) te verkrijgen, maar om de verdeeldheid in West-Duitsland en de rest van de vrije wereld nog groter te maken Voorts is het waarschijnlijk, dat hij op nieuw behoefte heeft, de aandacht van de moeilijkheden in zijn eigen land, in ongenade vallen van Drie kinderen te water, een verdronken Zaterdagmiddag is in Aduard (Gr.) eei. door een tractor getrokken wagen, nadat zij was losgeschoten, in het water het Lint gestort. Op de wagen zaten vier kinderen, van wie er een tijdig op het droge kon springen, twee anderen kon den direct uit het water woiden gehaald. De vijfjarige Henk Kasemier was echter bekneld geraakt en verdronk. TAE OP HET eiland Rozenburg te ves- tigen staalindustrie zal in elk opzicht de tot nu toe in Nederland gemaakte in dustriële plannen overtreffen, schrijft de correspondent van het Handelsbiatt te Düsseldorf. De plannen zijn voorbereid door de staalstudiestichting, welke be staat uit vooraanstaande vertegenwoordi gers van het Nederlandse bedrijfsleven. De naam van het nieuwe bedrijf is At lantische Staalfabrieken. Reeds binnen drie jaar moet de pro- duktie beginnen met een capaciteit van 300.000 ton per jaar. zo spoedig mogelijk uit te breiden tot 3 miljcen ton. Hier mede zouden de Atlantische staalfabrie ken de gehele tegenwoordige staalbehoef- te van Nederland dekken, doch het niet moeilijk te voorspellen, dat het Ne derlandse staalverbruik binnen enkele jaren aanzienlijk zal toenemen. Desniette min zou er tezamen met de produktie van de Koninklijke Hoogovens te IJmui- den een overschot kunnen ontstaan, waar door Nederland in staat zou worden ge- •teld zijn staaluitvoer te vergroten. Ne derland zou dan bij zijn voortgaande in- duatrialisatie een hoogtepunt hebben be reikt. waarnaar reeds lang werd ge- ■treefd. Hat kapitaal wordt bijeengebracht door leden der stichting en de Nederlandse re gering. (Er is echter ook sprake van enige Duitse en Amerikaanse belanghebben- De investering beloopt niet minder 300 miljoen gulden, het hoogste be drag, dat tot dusverre in een Nederlandse industriële onderneming werd gestoken, aldus de correspondent. Boelganin wellicht een aanduiding is. af te leiden, door het Duitse gevaar, dat voor de bevolking van de Sowjet unie angstwekkende betekenis heeft, ophieuw ten tonele te voeren En ten slotte tracht Chroesjtsjef een mid del in handen te krijgen om pressie uit te oefenen op de westelijke mogend heden om grote invloed te kunnen uit oefenen op het ontwapeningsgesprek, dat in Genève heel schuchter weer op gang is gekomen. MOGELIJKHEDEN Wat het eerste punt betreft is Chroesjt sjef er inderdaad in geslaagd, de dacht van de gebeurtenissen in Verre-Oosten af te leiden. De beschie ting van Quemoy gaat op de oude voet voort maar men is er aan gewend ge raakt en schikt zich voorlopig in hel onvermijdelijke. Het Duitse probleem met Berlijn als tref punt staat weer in het middelpunt van de belangstelling. De Russen hebben de samenwerking met Amerika, Engeland en Frankrijk ten aanzien van West- Berlijn stopgezet en verwijzen deze mogendheden voor het regelen van Berlijnse zaken naar de marionetten- regering van premier Otto Grotewohl. En daar beginnen de moeilijkheden, want in navolging van West-Duitsland weigeren zij het Oostduitse regime op enigerlei wijze te erkennen. Dc positie van de West-Berlflners dan heel moeilijk worden, want de Oost duitse communistische autoriteiten kun nen met de steun van de Sowjetunie proberen, het organiseren van luchtbrug (over Oostduits grondgebied!) te verhinderen. Tien jaar geleden, hebben de Russen het niet aangedurfd, zo ver te gaan. Het is de vraag, of dit nu wel het geval is. Want als de westelijke mogendheden zich ndet wensen te storen aan bepaalde maatregelen van het Oostduitse regime, kan de Sowjetunie niet werkloos blij ven toezien. Een derde wereldoorlog zou dan wellicht niet meer voorkomen kun nen worden. We mogen dus aannemen, -dat ook nu dt rode soep niet zo heet gegeten zal wor den. als zij werd opgediend, ook al wijst het innerlijke verval, waaraan het munisme in de Sowjetunie lijdt, erop dat Chroesjtsjef in het buitenland een uitweg zoekt om verdere ontbinding tegen te gaan. Want de Sowjetleider weet, dat hij slechts met succes oorlog kan voeren, wanneer die ndet onder de ideologische banier van communisme, maar onder die var nationale patriottisme uit de Tweede Wereldoorlog wordt gevoerd. Voor 'de drie westelijke mogend heden is de taak weggelegd, te voorkomen, dat de Sowjétunie door tweedracht te zaaien gelegen heid wordt geboden, haar duistere praktijken uit te oefenen. Er zal veel wijsheid nodig zijn om het antwoord te vinden op de uitda ging van Moskou. Moge die aan de vertegenwoordigers van de vrije wereld in ruime mate gegeven worden. o Vuur, as en gesmolten lava spui ten uit de mond van de vulkaan Asama, ruim 100 km ten noord westen van Tokio. De nieuwe uitbarsting van de vulkaan ging gepaard met een aardbeving die in de wijde omtrek ruiten deed sneuvelen. Persoonlijke onge lukken kwamen tot dusver niet zitter van de K.V.P., heeft horen fluisteren dat de grote aanval van de P.v.d.A. op het kabinet spoedig te verwachten is. Hij zei dit zaterdag in een vergadering van de jongeren- raad van de K.V.P. in Musis Sacrum te Arnhem. Volgens de K.V.P.-voor- zitter probeert mr. J. A. W. Burger, de socialistische fractievoorzitter in de Tweede Kamer, op weinig subtiele wijze een breuk met het kabinet te forceren. Dat- is allerminst verheu gend, maar het kan wel eens nuttig zijn te zien, ook voor sommige katho lieken, hoe de concurrenten de ene domheid op de andere stapelen, al dus de heer Van Doorn. De voorzitter van de K.V.P. gewaagde verder van „een partijtje paniekvoetbal", dat de heer Burger de laatste maanden ten beste geeft, hetgeen z.i. voor ver schillende achtenswaardige en tot con structief samenspel bereid zijnde socia listen, bepaald vervelend moet zijn. „Als de heer Burger en de zijnen hun plan netje doorzetten om het veld uit te lopen, dan mogen zij bedenken dat er alsdan velen zullen zijn, die menen dat alleen de kiezers de impasse zullen verbreken, die dan door de socialisten tot een feit zal zijn gemaakt", zo verklaarde de BISSCHOP VAN CYPRUS OP SCHIPHOL Niemand is een voorstander van de drama's op Cyprus en zeker kan men het bloedvergieten niet goedkeuren, maai ik bij ervan overtuigd, dat het de poli tiek van de Britse regering is geweest, die de bevolking van het eiland dwong tot actie over tc gaan. Dat zei aartsbis schop Makarios, de verbannen leider de Grieks-Cyprioten, die zaterdagavond ongeveer anderhalf uur op Schiphol doorbracht. Makarios was via Rome uit terlijke hoogmoed afsloot, die niet indi vidualist wilde zijn. Dat kon hij niet. want hij had het leven en hij had de WEREMEUS BUNING is overleden, de dichter, de schrijver, de levens kunstenaar. Zeven en zestig jaar is hij geworden en hij stierf zater dagavond in het Wilhelmina Gasthuis te Amsterdam. En nu plotseling, bij zo'n bericht, herinneren we ons weer zijn verzen, zijn boeken, zijn kookrecepten. We herinneren ons zijn befaamd geworden „Ballade van de boer" en zijn „Maria Lêcina", overal in ons land vertolkt door Charlotte Kohier. We herinneren ons zijn vers „De groene Maas" met de gave slot regels: „Geef mij groen gras om in te sterven, en groen gras gans over mij heen". We herinneren ons ook zijn boeken over de dans en zijn „Avon turen met de pollepel". Maar ook zijn romantische liefdesliederen, zijn tedere romantiek die buiten de moderne stromingen bleef. Johan Willem Frederik Werumeus Buning werd 4 mei 1891 te Velp geboren, kreeg een opleiding ajs notaris, maar werd tewerkgesteld bij de decor-afdeling van de Amsterdamse Schouwburg. Daar na ging hij over naar de journalistiek, waarin hij als toneel- en letteren-recen- sent en als schrijver van sprankelende reportages naam maakte. De journalis tiek eiste hem echter niet volledig op, hij ging lyriek publiceren, hij ging over dans. over eten en over wijn schrijven. Hgt was gekruide taal veelal, levendig, be grijpelijk, flitsend, nooit experimenteel. Werumeus Buning begon zo in zijn eer ste bundels „In Memoriafti" (1915) 'en „Dood en Leven" (1926) met ontroerende, droomverloren liefdesliederen. Het leed over de dood van de geliefde ging samen met een nog inniger verdriet: het wijken van de smart en daarmee van de troost der herdenking. Het was droefgeestige poëzie, maar zeer gevoelige, zeer subtiele ook. Later heeft hij blijdere klanken laten horen (o.a. in „Et in Terra" uit 1933), waarin zijn taal krachtiger en reëler van zegging werd. AT AAR IN ALLES bleef Werumeus Buning de dichter, die begrepen dlch- wilde worden, die zich i mensen veel te lief. Was het niet Clara Eggink, die nog kort geleden over Weru meus Buning schreef: „Er is niets vaags aan Werumeus Bunmg. Met zijn korte baard, zijn borende blik, zijn brede ge stalte is hij een brok van een kerel met een regelrecht oordeel en 6oms een tong als een sabelhouw". Dat was Werumeus Buning: recht-door-zee, eerlijk, ongecom pliceerd. Maar ergens in hem bleef er die romantiek van zijn eerste verzen leven, bleef er de droom in de werkelijkheid. Die eerste verzen toonden trouwer direct de directe zeggingskracht va: dichter, toonde hem al terstond als de begrijpbare en begrijpende kunstenaar. Niet voor niets zei toen een dichter als Roland Holst tot hem: „Je moet er niet mee doorgaan". Hij heeft het toch gedaan en hij is begrepen geworden, meer wellicht dan Roland Holst. Daarnaast zijn er dan nog de vertalin gen van Werumeus Buning (Shakespeare, Melville, Cervantes), zijn indringende dansstudies gn zijn kostelijke avonturen met de pollepel, waarin hij kookrecepten gaf die van een enorm ontwikkelde smaak getuigden. Zijn bundel „Ik zie, ik zie, gij niet ziet" was een bewijs van veelzijdigheid. En ook van zijn scherp opmerkingsvermogen, dat hem in staat stelde alles als een avontuur tc beleven, alles als iets nieuws te ondergaan. En hij moest altijd die dromen en die s turen vertellen, zijn pen kon niet ru Het was een pijniging voor hem tijdens de oorlog te moeten zwijgen, het wa< kwelling voor hem tijdens zijn laatste ziekte (pleuntus) niet te kunnen schrij ven. Nu is zijn pen voorgoed stil gelegd op aarde, maar zijn verzen blijven her inneren aan een heel fijngevoelig dichter. „Ga heen cn slaap, want morgen komt de dood", zong Werumeus Buiqng ln zijn „lm Memoriam". De gedachte de dood heeft hem steeds vastgehouden, zijn leven lang. Wellicht deed dat hem juist het leven zo liefhebben. Als die gedochte aan de dood positief gericht dan zal de stem van Werumeus Buning niet voor altijd zwijgen. a de rekening Athene gekomen, en wachtte ln Amster dam op aansluiting naar New York. Hij gaat daar als waarnemer het debat over Cyprus bijwonen, dat deze week in de Algemene Vergadering zal worden gehouden. Ook zal hii in New York contact op nemen met alle delegaties, die de gadering van de V.N. bijwonen. Maar met uitzondering van de Britse dele gatie, zo voegde dc aartsbisschop e toe. Ik sta op het standpunt, dat de bevol king van 't eiland er recht op heeft zelf haar politieke standpunt in de toekomst te bepalen, aldus Makarios. De Britse Aartsbisschop Makarios bij het vliegtuig dat hem van Athene via Schiphol naar New York bracht. regering heeft het probleem echter al heel ingewikkeld gemaakt en op dit ogen blik is het wel erg moeilijk geworden oplossing te vinden. Volgens de aartsbis schop spelen dc Britten nu de rol arbiter en laten zij de Grieken en Turken maar met elkaar disputeren. Zoals bekend is de Eoka. de Griekse verzetsorganisatie, onlangs weer eei tie op het eiland begonnen. In de afge lopen weken zijn tal van personen, mili tairen zowel als burgers, daarvan het slachtoffer geworden. Het is echter niet voldoende, de ge welddaden te veroordelen. De Britse gering dient te helpen de rust op Cyprus te herstellen. Over het doden van vr wen en kinderen zei hij: Ik geloof moeten constateren, dat in die gevallen meer van persoonlijke wraakneming sprake is dan van politieke actie. Uitvoerig ging aartsbisschop Makarios op de kwestie in. waarom hij afwijzend slond tegen een internationale conferen- e. Onze tegenvoorstellen, onder andere ak om andere landen tot het gesprek >e te laten, zei hij, zijn door de Britten Turken verworpen. Toch ben ik niet pessimistisch, besloot de aartsbisschop. „Ik hoop dan ook, dat de Britse regering zal inzien, dat haar politiek niet juist is". heer Van Doorn, volgens een verslag an de vergadering Jn de Volkskrant Na erop gewezen ie hebben, dat bin- en de P.v.d.A. niet een lijn te vinden in de opvattingen over bijv. Nietow- Guinea, de defensie, de atoombewape ning, de sociaal-economisch-financiël* politiek. Ondanks alle gedweep met een heid van politiek denken en solidariteit, concludeerde mr .Van Doorn, schijnt zacht gezegd wel eens ruzie te zijn sen vader Drees en zijn socialistische collega's aan de ene kant en verschil lende rode partijmannen aan de andere kant. Naar het oordeel van de K.V.P^- voorzitter is de Nederlandse burger gaan inzien, dat de socialistische methodieken en regeldriften de persoonlijke vrijheid en zelfstandigheid en daarmee het le vensgeluk van de mensen verder af brokkelen dan men lustte. De voor spelling echter dat daardoor de V.V.D. nog meer winst gaat boeken en de P.v.dA. nog verder wordt teruggedron gen, noemde hij „rijkelijk boud", omdat hij beide partijen „die om beurten toe loop krijgen" in zekere zin ziet als één partij. Overigens lijkt waarschijnlijk, dat de V.V.D. nog verder zal groeien, terwijl de P.v.d.A. bezig is van de crisistoestand in de jaren 1957—1958 te geraken in een toestand van paniek en leidingloosheid. „Gij zult niet doden" geldt ook op de weg In een brief, die gisteren in alle roomse kerken is voorgelezen, hebben de r.k. bisschoppen van Nederland gewezen om het gebod „Gij zult ndet doden" ook ln het verkeer voor ogen te houden. Dagelijks worden er mensen op de weg gedood of verminkt, ondanks da strenge verkeerswetten. Wij kunnen, aldus de bisschoppen, on* niet aan de indruk oottrekken, dat velen deze voorschriften te zeer zien als tech nische regels en te weinig als een na dere omschrijving van de gewetensop dracht: het leven te beschermen zowel van zichzelf als van anderen. De samenleving ln het verkeer draagt wel een heel bijzonder karakter. Ieder is, los van de ander, op weg naar een eigen doel. Maar dit betekent niet, dat de andere weggebruiker een verkeers obstakel is, dat .genomen" moet wor den. Midden in de verkeersruimte is de wegsltuatde een sociale opdracht aan ieder, die zich als berijder van een voer tuig of als voetganger, ln bevindt. De beste bestuurder is niet slechts hij, die over een snel reactievermogen be schikt, maar veeleer iemand, wiens so ciaal gevoel ln die mate la gerijpt, dat hij beseft op de weg niet slechte met motoren, maar met medemensen te doen te hebben. IN DE NIEUWE autosnelweg Zwolle- H arderwjjk- Hoevelaken is het meest noordoostelijk ge legen gedeelte tussen de be staande Zuiderzeestraatweg bij Wezep en de bestaande IJsselbrug te Katerveer, ter lengte van onge veer 6 km gereed. Eind vorige week is dit wegdek voor het verkeer van Zwolle in de richting Amersfoort opengesteld. Over een week of vijf zal de weg voor het verkeer in om gekeerde richting in gebruik wor den genomen. De bestaande rijksweg Hoevela- ken-Harderwijk-Zwolle, bijgenaamd de „Zuiderzeestraatweg", is de auto mobilisten al lang een doorn in het oog. In 1952 werd deze weg bereden door gemiddeld 3000 auto's per dag en dit aantal bedraagt op het ogen blik 5000. Dit is wel cie maximum capaciteit. De weg is bochtig en hgeft veel uitwegen en lintbebou wing pn het doorgaande verkeei wordt belemmerd door veel lang zaam verkeer. Om aan deze toestand een eind te maken, is een autosnelweg ont worpen, die de „Zuiderzeestraat weg" zal gaan vervangen. Ten noordoosten van Harderwijk volgt de weg in hoofdzaak de spoorlijn Amersfoort-Zwolle, ten zuidwesten van Harderwijk, ten dele de kust van het IJsselmeer. De lengte van de weg bedraagt ongeveer 60 km. Het wegvak Wezep-Katerveer is ge heel als autosnelweg ontworpen. Bij Katerveer sluit de weg aan op de IJsselbrug. Het ligt in de bedoeling met de doortrekking van de autosnelweg van Wezep tot Harde in het voor jaar van 1959 te beginnen. Eind 1963 kan het wegvak van Katerveer tot Harderwijk gereed zijn. In 1960 kan. naar het zich laat aanzien, worden begonnen met de aanleg van het zuidwestelijke gedeelte van de auto snelweg. In noordoostelijke richting voortwerkendc, kan dit gedeelte ook eind 1963 to't Harderwijk gereed zijn. Daarmee zal de aanleg van de autosnelweg met een rijbaan zijn voltooid. De totale kosten van het gehele werk worden geraamd op ruim 40 miljoen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1958 | | pagina 5