ïlieuwc iTeihsr h t (Jfouranl President wil 37 naar Nieuw-Guinea sturen Rebellen ontvoeren Cubaans vliegtuig Niet tot elke prijs in een kabinet La tl lit Transpolaire route op Tokio geopend Eisers gaan akkoord: regering overlegt Montgomery geeft zijn fout cle slag om Arnhem toe in MAANDAG 3 NOVEMBER 1958 BUREAUS: Steenstraat 37 Directie. Redactie, Abonnementen- en Advertentie-afdeling Tel. 31441. ABONNEMENTEN: 7.50 per kwartaal; 2.55 per maand; 0.59 per week ADVERTENTIES: J 0-20 per millimeter Familieberichten 0.18 per millimeter. (Bij contract belangrijke korting.) Postrekening 58936. Negenendertigste jaargang no. i CURISTEL1JK-ISATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken „Stanhttstirb is ohfMfwn myo in teyijtnópgft" PRINS JEAN huisvader ert soldaat Zie pagina 7 Schikking in kort O lë verstekelingen gedin (Van onze rechtbankverslaggever) WORDT NIEUW-GUINEA het beloofde land voor de 37 verstekelingen die momenteel op de „Johan van Oldenbarnevelt" onder politie bewaking in de buurt van Australië varen? De president van de Haagse rechtbank, mr. G. Witsen Elias heeft vanmiddag deze schikking voor gesteld tijdens de behandeling van het kort geding dat de 37 uitgewezenen hebben aanhangig gemaakt tegen de staat. Onder voorwaarde dat de 37 nannen als vrije burgers in Nieuw-Guinea mogen verblijven heeft hun raadsman, mr. A. G. Maris, deze oplossing in principe aangenomen. Mr. G. Scholte, de raadsman van de staat, kon zich over het voorstel ïog niet uitspreken. Hij moet eerst contact opnemen met zijn opdracht- jevers. De amandelen van minister Samkalden spelen hierbij zelfs nog een rol, want doordat de minister zijn amandelen had laten knippen was Dgenblikkelijk overleg niet mogelijk. Mr. Scholte kreeg van de president ;en dag de tijd voor overleg. Morgen vroeg, om kwart voor elf, wordt de Uitslag bekend gemaakt tijdens de voortgezette behandeling van dit geding. Er was grote belangstelling voor de behandeling van het geding, dat de loop is van de 37 op de Johan van Oldenbarnevelt en van velen in JJeder- and. Dit waren de eisen, die de 37 hadden laten stellen: Opheffing van de politiebewaking aan boord van de Johan van Olden barnevelt. 2 Intrekking van het bevel tot overdraging van de 37 aan de Indonesische autoriteiten. J Overbrenging van de 37 naar Nederland, waar zij verder in vrijheid moeten kunnen vertoeven. Alvorens zijn dagvaarding toe te lich- ■n schetste mr. Maris het spoedeisend arakter van deze zaak. Het schip is nu de buurt van Australië en men is op de terugreis Indonesië te doen. Dan wil men de 37 mensen, als verstekelingen ons land zijn bin- engekomen en die na een verblijf in het amp De Kruisberg op bevel van de ister van justitie zijn teruggestuurd, dragen aan de Indonesische autori- uitspraak in dit kort geding moet vallen voor de aankomst van het hip in Indonesië, „anders zijn eisers ergens", zei mr. Maris. Pleiter vermoed- aanvankclijk dat het emigrantenschip f november daar zou aankomen, maar Aans was hem gebleken dat het vertrek lit Australië is vervroegd. Niet naar Indonesië Het merkwaardige hierbij is echter, zo ri mr. Maris, dat de Maatschappij Neder- and zegt dat Indonesië niet in het vaar- opgenomen en dat men regel- echt terug zal varen naar Aden. Aan- ezien het sohip echter in charter vaart >r de Nederlandse regering zal er nog 1 een wijziging komen. Mr. Maris drong daarom op aan zo spoedig mogelijk itspraak te doen De dagvaarding he chtend constateerde pleiter dat de 37 isers zijn teruggestuurd omdat elingen zijn en omdat er onvoldoende inding is met ons land. De eisers geven eliswaar toe dat zij vreemdelingen zijn, "ir zij stellen dat ze in burgerlijke rech- gelijk staan met de Nederlanders. Zij isen daarom vrijheid van persoon rij verblijf. Onafhankelijk van artikel het Uniestatuut heeft Nederland ensen als gewone vreemdelingen sschouwd. Men mag een Nederlander niet weg- nden uit ons land, maar op grond van rtikel 24 van het statuut mag men da' niet met Indonesiërs doen. De kwes- van de binding, evenals een beroep asiel waarover in dit verband veel acht en gesproken is doet in deze vestte dus niets ter zake. Inbreuk op vrijheid Eisers zijn teleui gesteld en pleiter ein digde zijn betoog met de wens dat de rechter deze mensen niet zal teleurstellen. Politie monsterde De pleiter voor de staat. mr. G. Scholte. meende dat artikel 24 van het Uniesta tuut gaat over burgerlijke rechten. In deze zaak gaat het zijns inziens echter niet over burgerlijke rechten en niet over het gewone lecht van vrijheid. Het gaai hier over het recht om ons land binnen te komen en er niet weer uitgezet te worden. Dit is r.iet een algemen burger lijk recht. Het is ondenkbaar dat een particulier zou zeggen dat iemand Ne derland niet mag binnenkomen. Dit is een zaak van de staat. De staat is hier administratief rechter en het is hier geen burgerlijk recht, zo zei mr. Scholte. Ieder heeft het recht zich vrijelijk te bewegen binnen de staatsgrenzen, maar niet binnen de uniegrenzen, dat staat er niet. Over de politiebewaking sprekend wekte pleiter enige hilariteit in de zaal met de mededeling dat de politie aan de rederij is afgestaan en dat de politiemen sen hebben gemonsterd als wachtslieden. Zij staan dus onder gezag van de kapi tein. Opheffing van de politicbewaking zou zeer bezwaarlijk zijn, want dan zou den er b.v. moeilijkheden kunnen ont staan als ze in Australië aan land gaan. Het zijn daerbij verstekelingen, zei mr Scholte, waarop de president opmerkte dat ze op deze terugreis toch geen stekeling waren. Mr. Scholte meende dal ze wel als zodanig moesten worden be schouwd. Dat de verstekelingen gev; zouden lopen om politieke redenen, be twijfelde pleiter. Er zijn al mensen terug en van represailles is niets gebleken Mr. Scholte meende dat deze 37 zich hebben voorgedrongen bij de twaalfdui zend mensen die op normale wijze een vi sum hebben aangevraagd. Een aanhanger van de republiek der Zuid-Mo!ukken wil zoiets zeggen als prof- of antiduits, maar als burger zijn deze mensen 'ndonesiërs. Men kan het ook zo zien dat ze aanhangei zijn van een opstandige beweging, maai daar ging pleiter niet verder op in. De regering stelt zich op het standpunt dat het Uniestatuut nog steeds bindend maar de rechter moet hier /.elf over rdelen. De eisers willen bepalen hoe het (Vervolg zie pagina 3) Toestel stort neer zeventien doden ^EVENTIEN MENSEN zijn om het leven gekomen toen Cubaanse rebellen als publiciteitsstunt tracht ten een groot Viseount-furboprop- vliegtuig buit te maken. Met pistolen tien. Hij meende dat de rechter hier be- egd is, want het gaat hier niet over i toetsing van het overheidsbeleid, niet er onvoldoende binding is aangenomen dat de verstekelingen geen gevaar lo- maar het gaat over een inbreuk op persoonlijke vrijheid, over het onjuist passen van de wet. Volgens artikel 24 i het Uniestatuut moeten Indonesiërs Nederlanders worden behandeld en tbben zij dezelfde rechten als Neder- Zo is het momenteel nog, al ordt het recht voorbehouden dat de elgenoten dit later kunnen wijzigen, dus gelijkstelling. Maris betoogde dat minister Sam- ilden heeft gezegd dat artikel 24 van ft Uniestatuut niet van toepassing is dit artikel is dus ook niet toegepast. Is dus blijkt dat artikel 24 wel van (passing is, moet het verzoek van de rstekelingen opnieuw bekeken worden worden getoetst aan dit artikel Uniestatuut nog geldig Nederland heeft geprotesteerd tegen de nzijdige opheffing van het Uniestatuui heeft volgehouden dat die opheffing et rechtsgeldig is. Pleiter vond het ec-n :hamende indruk dat de minister de ruk geeft, dat hij het statuut al of «t hanteert naar het in zijn krai.m van Over het gevaar voor de eisers spre ad vertelde mr. Maris dat er dretig mbonezen bij zijn die hebben verklaard gers te zijn van de Republiek der lid-Molukken. terwijl de zeven anderen Oostindonesische verzetsorganisatie langen. Nog even ingaande op de stie van de binding zei mr. Maris dat alleen uit artikel 24 van het «tuut deze binding al blijkt, al was de nding vroeger uiteraard nog sterker. VOORZITTER VAN DE C.H.U.: "yOORSPELLINGEN over de kabi- netsformatie na de verkiezingen in 1960 zal zeker geen enkele poli ticus willen doen, maar de tijd van de brede-basis-politiek is naar mijn mening voorbij. Dit verklaarde de voorzitter van de C.H. Unie, mr. H. K. J. Beernink zaterdagmiddag op een vergadering van bestuurs leden van chr. hist, kiesverenigingen te Rotterdam. Mr. Beernink voegde hieraan toe, dat de C.H.U., hoe zeer ook gouvernementeel, zeker niet tot elke prijs in 1960 in een kabinet zit ting zal nemen. De vergadering was belegd in overeen stemming met de wens van de nieuwe voorzitter van de C.H.U. om de activiteit de partij in de grote steden te stimu leren. Eerste spreker was mr. W. F. Lich- tenauer, lid van de Eerste Kamer, die aantal praktische wenken en raad- schuimrubber, matras Scheepsbrand. Zaterdagavond heeft brand gewoed in het 1906 brt metende ms Hector van de KNSM, dat in de IJssel- haven in Rotterdam ligt. Er was een olie leiding gesprongen. Na een half uurtje de brandweer het vuur meester. De schade viel mee. gevingen gaf om tot een betere organi satie te komen, waarvoor zoveel mogelijk krachten zullen moeten worden ingescha keld en waarbij het nodig zal zijn een positief ideaal stellen. Mr. Beernink bestreed o.m. de mening dat in de tegenwoordige politiek alleen zakelijke aangelegenheden aan de orde zouden komen, waarbij de beginselen geen rol zouden spelen. Hij noemde een groot aantal voorbeelden van in de laatste jaren behandelde problemen, waarbij wel dege lijk de diepere beginselen in het geding Tegenover het uit de vergadering geuite verwjjt, dat de C.H.U. te weinig een eigen geluid laat horen, merkte mr. Beernink op. dat dit eigen geluid zeker niet ont breekt, maar dat demagogie en het spre ken voor de tribune de C.H.U. vreemd Is. Mr. Van Gelder, de secretaris der unie. meende dat ook de kansen voor de con fessionele partijen wel weer zullen komen en dat de winst van de V.V.D. niet blij vend zal zijn. Een betere partijorganisatie achtte hij een dringende vereiste en ka dervorming is een gebiedende eis. Mr. Beernink deelde nog mede, dat het dagelijks bestuur der unie een prijsvraag heeft uitgeschreven onder de c.h.-jonge ren over, het verschil in vrijheidsbegrip bij de C.H.U. en de V.V.D. De jury zal bestaan uit het bestuur van de De Savor- niin Lohmanstiohting. dwongen de rebellen van Fidel Cas tro's „26ste juli-beweging" de piloten om te landen in hei door de rebellen bezette oostelijke deel van het eiland. Het toestel miste echter de start baan en stortte in zee: vier rebellen, vier leden van de bemanning en negen passagiers verongelukten. Slechts drie inzittenden konden wor den gered. Het is Fidel Casitro's opzet, de verkie zingen die vandaag in Cuba worden ge houden, te sabotteren. Een ieder die gaat stemmen is met straffen bedreigd en het zou een geslaagde stunt zijn, wanneer de rebellen erin slaagden een groot passa giersvliegtuig te laten verdwijnen. Nog geen twee weken geleden is boven de door de rebellen bezette provincie Oriëmte reeds een vliegtuig van dezelfde maatschappij (een Cubaanse) verdwenen. Van de veertien inzittenden heeft men niets meer gehoord. Vermoed wordt dat dit vliegtuig, een Douglas DC-3, door lannen van Fidel Castro in beslag is ge- Lange tjjd heeft men in Havanna in het onzekere verkeerd over het lot van de Viscount, die zaterdag verongelukte. Er werd een noodsignaal opgevangen van de vlieger, doch daarna viel het contact weg. Een van de overlevenden vertelde dat er mannen, even voordat het toestel Varadero bereikte, plotseling hun Jassen uitdeden. Het uniform van de „26ste juli- beweging" kwam te voorschijn en ge wapend drongen de mannen bij de piloot binnen. Zij gaven hem bevel, van koers te veranderen en naar Preston te vlie gen. De piloot bleef ongeveer een uur boven Preston vliegen. Hij verklaarde niet vei- kunnen landen op het voor zijn toestel te kleine vliegveld. De rebellen dwongen hem echter toch landen. „Niemand heeft ooit gepro beerd een toestel van een dergelijke om vang te ontvoeren", aldus de triomfante lijke verklaring. Het vliegtuig daalde, miste in het duister de landingsbaan en stortte in de ondiepe Baai van Nipe. De drie personen die konden worden gered, zjjn zwaar gewond opgenomen in ziekenhuis. Het zijn een Amerikaan, Cubaanse vrouw en een veertien jarige Cubaanse jongen. Zaterdag zijn nog zeven mijn werkers gered uit de mijn in Springhill, waarin ze acht dagen (op meer dan vierduizend meter diepte) opgesloten hebben ge zeten. Op de foto ziet men Byron Martin, die als eerste uit de mijn werd gebracht. Minister Witte (verkeer en wa terstaat ad interim) werd zater dagavond, vlak voor zijn ver trek met de „Caraibische Zee" via de Pool naar Tokio, al ge confronteerd met de Noordpool waarvan hij en zijn medepas sagiers overigens later niet veel hebben gemerkt. In de hal op Schiphol stond nl. een grote ijs beer, en natuurlijk moest de mi nister die met vrouw en kin deren eens wat beter be kijken. Gasten uit 21 landen mee op eerste geslaagde lijnvlucht NA EEN uitstekend verlopen openingsvlucht op de transpolaire verbin ding tussen Nederland en Japan, is hedenmorgen de PH-DSH „Ca raibische Zee", een DC-7C van de KLM, geland op het vliegveld van Tokio. De vlucht over de Pool had 31 uur en 30 minuten geduurd met tussenlan dingen te Stavanger (Noorwegen) en Anchorage (Alaska). De 35 passagiers uit 21 landen zowel als de tienkoppige bemanning onder gezagvoerder De Haas, viel een hartelijke ontvangst ten deel in de Stad van de Rijzende Zon. Eenentwintig mooie Japanse meisje __i kimono stonden op het vliegveld aan getreden, zwaaiend met vlaggetjes in de kleuren van de landen, die op deze vlucht vertegenwoordigd waren. Voor 'n officieel welkom waren vele Japanse autoriteiten aanwezig, onder wie de.mi nister van transport, die een klein model een oud Nederlands schip aangebo den kreeg. Het was het model van het schip „De Liefde", dat drieëneenhalve r geleden, op 19 april 1600, de eerste verbinding legde tussen Japan en Neder land. Ir. H. B. J. Witte, minister van ver keer a.i., overhandigde het scheepje na toespraak, die hij tijdens een ont vangst op het vliegveld hield. „Tot dus ver werd de'verbinding tussen uw land en mijn land langs de klassiek geworden route via Zuid-Azië uitgevoerd", aldus de minister. „Dank zij de snel voort- schrijnende techniek in de luchtvaart het thans mogelijk Tokio ook langs de Poolroute te bereiken en nog wel bekorting van een derde van de reistijd. En dit geschiedt dat hebben wij allen, die hier zijn aangekomen, mogen teren op een comfortabele w: der voortreffelijke weersomstandig heden". GASTVRIJHEID „Deskundigen hebben mij verzekerd, dat deze Poolroute vrijwel altijd onder goede weersomstandigheden wordt vlogen, aangezien storm en regen in de Poolstreken praktisch niet voorkomen. In het begin van de 17e eeuw kreeg 'n Nederlandse maatschappij, die handels betrekkingen met Japan had geopend, bij een keizerlijke brief van 30 augustus 1611 een vrij"brief, waarin een groot respect vertrouwen wordt uitgesproken aan I adres onzer voorvaderen. In welke ha ven de Nederlanders binnenlopen, zal hem gunst en bijstand worden verleend. Iedere Japanner zorge er voor, de vriendschap, dit volk toegezegd, op generlei wijze tekort worde gedaan. Thans, bijna drie en een halve ter, opent een andere Nederlandse maat schappij een nieuwe verbinding tussen Nederland—Japan, en de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij heeft bij de Frans bevrijtlingskruis voor Churchill Dank zij persoonlijk ingrijuen van ge neraal De Gaulle zal Winston Churchill alsnog het Franse bevrijdineskruis, een zeer zeldzame onderscheiding, ontvangen Eigenlijk was de erelijst al a'gesloten. maar Dë Gaulle meende dat de thans 83- jarige Britse staatsman alsnog net kruis moest ontvangen. Woensdag zai het „Croix de la libération" aan sir Winston worden overhandigd. Troepen te ver van de brug neergelaten VELDMAARSCHALK Montgome ry heeft in zijn memoires toe gegeven dat hij een tactische fout in de slag bij Arnhem heeft gemaakt De luchtlandingstroepen bij Arnhem zijn te ver van het vitale doel de brug neergelaten. Het duurde en kele uren voor zij deze bereikten, zo schrijft Montgomery. Ik neem de schuld voor deze fout op mij. Ik had het tweede leger en het eer ste luchtlandingskorps bevel moeten ge ven ervoor te zorgen, dat op zijn minst een volledige parachutistenbngade heel dicht bij de brug werd neergelaten, zodat de brug in enkele minuten veroverd had kunnen worden en er tijd genoeg was ge weest om een verdediging te organiseren. Een tweede oorzaak van het misluk ken van de actie noemt Montgomery de minder goede bevoorradir g. Verder be lemmerde het weer na de eerste dag van de operatie het luchtlandingsprogramma. Bovendien stuitten de Britten op het tweede S.S.-pantserkorps van de Duitsers. Dit korps was bezig zich in de omgeving van Arnhem te herstellen van de in Nor- mandië opgelopen klappen. „Wij wisten, dat het koips daar was", schrijft Montgomery, maar onze veronder stelling, dat het niet in staat was te vech ten, was onjuist. De strijdvaardigheid van het korps overtrof onze verwachtingen". Van de ongeveer lO.OCi officieren en manschappen, die met zweefvliegtuigen en parachutes bij Arnhem landden, be reikten slechts 2.163 veilig de andere oever van de rivier. Tweeduizend zijn ge wond achtergelaten en door de Duitsers gevangen genomen. De overigen snet Sukarno beschoten bij Makassar Sukarno is zaterdagmiddag volgens het Indonesische persbureau Antara bij Ma kassar op de weg van het vliegveld naar de stad met automatische wapenen en mortieren beschoten. Zijn bewaking ont dekte twee lieden op 50 meter afstand in het struikgewas. Sukarno hgeft het wetsontwerp op buitenlandse beleggingen tot wet verhe ven. Hierbij wordt een raad voor buiten landse beleggingen in het leven geroe pen, bestaande uit ministers, de gouver neur van de Bank Indonesia en de directeur-generaal van het rijksplan- Sultan Haniifl donder dag in Nederland Sultan Hamid II van Pontianak wordt donderdagavond met de K.L.M. op Schip hol verwacht. Acht miljard tekort op begroting De Indonesische begroting voor 1958/59 heeft een tekort van 8 miljard roepiah Voor nieuw militair materiaal is 1 mil jard uitgetrokken, voor binrenlandse vei ligheid 100 miljoen, voor n jat sub- die* een miljoen, voor schepen 300 miljoen. (De roepiah is thans ongeveer 4 cent waard). totstandkoming van deze lijn nog veel van die oude] zeventiende-eeuwse gast vrijheid en bijstand mogen ontmoeten. Deze kortere en snellere luchtverbinding opent grote perspectieven voor Japan en zal kunnen bijdragen tot een grotere ont wikkeling van Tokio als ..gateway" van het te verwachten Poolverkeer tussen Europa en Azië", aldus lr. Witte. De DC-7C was zaterdagavond om half elf van Schiphol vertrokken, uitgeleide gedaan door honderden belangstellenden. De KLM-harmonie speelde cn genodig den, onder wie leden van het Corps Diplomatique zwaaiden naar het toestel ten afscheid, toen gezagvoerder (tot An chorage) A. D. Snitselaar naar de start baan taxiede. Tevoren had tijdens een bijeenkomst in de ICA-hal de president- commissaris van de KLM, dr. A. A. L. Rutgers, een welkomstwoord gericht tot de gasten, die zouden meevliegen naar 1JSBEERTJE Ook de Japanse ambassadeur bij het Nederlandse Hof. de heer Ahiu Ohye, zag de nieuwe verbinding als een stap voorwaarts op het gebied van de handel en het toerisme en geloofde, dat ze on getwijfeld zal bijdragen tot versterking van de vriendschappelijk: relaties tussen beide landen. Het Amsterdamse litera- risah dispuutgezelschap Beets had ook een afvaardiging gestuurd: een aantal eerste jaarsstudenten, die nog een belofte uit de groentijd hadden na te komen, namelijk dat zij op 1 november in het nieuws zouden komen. TUSSENLANDING Terwijl het toestel op Schiphol naar de startbaan taxiede, vertelde captain Snit selaar in tien talen via het boord-omroep systeem, enkele bijzonderheden over de vlucht over de Pool. De etappe naar Anchorage moest in twee stukken wor den afgelegd in verband met de heersen de winden. Stavanger was ingelast om te tanken. Geschatte vliegtijd van Schiphol naar Stavanger 1 uur en 50 minuten op 4500 meter met bewolkte hemel. En na drie kwartier zou de Caraibische Zee daar weer opstijgen voor 14 uur en 16 minuten naar Anchorage. De geografische Noord pool zou niet gepasseerd worden, want het vastgestelde vliegplan liep meer in de richting van Groenland en dan verder via Kaap Nord naar Anchorage. zo geschiedde. Zowel in Stavanger als Anchorage was er officiële belang stelling bij de tussenlandingen. In Alaska doemde zelfs een comité van ontvangst rn groep Eskimo's op en werden toe spraken gehouden door de burgemeester Anchorage. Overivegend droog De Bilt verwacht tot morgenavond: Vannacht plaatselijke mist. Morgen enkele opklaringen en op de meeste plaatsen droog weer. Overwegend matige wind in hoofdzaak tussen west en noordwest. Dezelfde of iets hogere tem peraturen. ZON EN MAAN op 7.39, onder 17.08; maan op 23.58, onder 13.41. 4 nov. laatste kwartier. HET WEER IN EUROPA Rapporten hedenmorgen 7 uur Helsinki Stockholm Oslo geh bew goh rbew ,s|i cJ=f ft iisé zzw zzo zzo wzw ONO NNO windstil windstil 8 tl 8 25 12 31

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1958 | | pagina 1