BERNARD BUFFET
GEESTELIJKE MUZIEK
VAN PERGOLESI
Cultureel
venster
TRIOMF OVER DE TIJD
andboek van de muzikale
vormleer
Orgel, zang en literatuur
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 18 OKTOBER 1958
TRISTESSE WERD TOVERWOORD
vertwijfeling
zonder
inhoud
(Vmm ome kunstredacteur)
EERST Is Keel Partj» uitgelopen. En nu loopt heel Berlijn uit. In het Maison
de France In de voormalige Duitse hoofdstad worden 73 schilderijen
geëxposeerd. De meeste zijn van erg groot formaat. En alle Berlijners
moeten ze zien. Dat hoort bij de opvoeding, dat hoort ook bij de sensatie.
Want net zoals op elk gebied is er ook op het terrein van de kunst sensatie.
Misschien wel gelukkig, want dat houdt het leven er een beetje in. Maar aan
de andere kant toch ook wel erg droevig. Want kunst moet eigenlijk niets
met sensatie te maken hebben. Hoe zou men dat echter in onze tijd kunnen
bereiken?
Hoe het ook zij,
de 73 schilderijen
in Berlijn worden
heel goea bekeken.
En de meesten
uiten zich in zeer
bewonderende be
woordingen. Men
neemt zo'n beetje
afstand van het
werk, kijkt een
tikkeltje door de
oogharen, draait
het hoofd eens wat
en komt dan tot
het oordeel. Dat
oordeel is natuurlijk ook gebaseerd Hij kon het zelf beter. Ln
op wat men reeds 1
dat hü plotseling
nend schilderde
in lange uitge
rekte. liefdeloze
lijnen. Ook: trls-
tesse. Dat woord
past in het Pa
rijs van van-
*tfdeW"r %Pr
srbóos.vtu -
ou wal men icw.» «.Cl het werk kwam hij met een eerste tentoon-
heeft gelezen. In kunsttijdschriften stell.ng uit. Nadien heeft hij ieder
of aanverwante uitgaven En dat P"!<» een expositie
oordeel is dan ook meestal tev
een deel van de ..bon ton". Z<
dat in heel veel gevallen gebeurt
bij het bekijken van tentoonstel
lingen. Speciaal wel van moderne
Buffet
verveeld bij el
kaar zitten in
een rokerig
kroegje of in
een pluche sa-
1947 |on. Het woord
past bij de droe
ve stemming
van de uitzlcht-
Verschrik
king
..Pa rij
In het buitenland kwam hij met
exposities in New York. Londen.
Rome. Brussel. Bazel. Genève.
Düsseldorf. Neurenberg. Mun-
chen en thans Berlijn. In 1948
steeds een bepaald thema,
i„n Vnai, Leitmotiv. Zoals b.v. „Vers^...
,oon ion z.oais rir(.Uc paat bO het pessimisme
landschappen ..Jeanhé
■nenvoegris van aller- tiekprijs. En kort geleden maakte-
lei lijntjes en vierkantjes en kleur- hij toneelcecors voor het ballet-
tjes. Ook niet om een wild uitsme- ..Rendez-vous manqué" van Fran-
ren van heel grote tubes verf. Het coise Sagan. dat ook in ons land
gaat om schilderijen. waarvan werd uitgebracht. Ook illustreerde
men zo kan zeggen wat ze voor- Buffet literaire werken, o.m. ,,La
stellen. En die schilderijen zijn Passion du Christ" en ,.La Voix
gemaakt door een Franse schil- Humaine" van Jean Cocteau en
der. die 10 juli Jl. 30 jaar is ge- ..Recherche de la Pureté" van
worden. Zijn naam is Bernard Jean Giono.
Buffet. In 1944 ging hij naar de Dat zijn zo'n beetje de gegevens
Ecole des Beaux Arts in Parijs over de jonge schilder, die piot-
om het vak te Ieren. Maar na seling als
enige maanden verdween hij s
eurig afhangende lange har'
van de meisjes, die Juliette Grêco
nadoen. Het past bij de wilde, uit
verveling geboren dans van de
Jongens, die Elvis Presley imite
ren. Tristesae is het wonderwoord
van een nieuwe kunst geworden,
geboren In Parijs, bewonderd in
vele steden.
■k hangt mo men
ntoonstelling in het
rance te Berlijn.
300 x 600 cm groot
Vertwijfeling
dat opdrachten geeft aan de schil
der. Maar Buffet is reeds tot 1961
uitverkocht, als hij tenminste zijn
d'e produktie van 200 schilderijen per
schildershemel verscheen. Even jaar kan volhouden. Aan de lopen-
plotseling als er een ;je band gaat dat. En straks staat
r^zT^hiTucn'"^ "li i* Xuiutgeschitdenisboc-
hij is ook even snel rijk ken als de vernieuwer van de 20ste
geworden. Schatrijk zelfs, eeuwse kunst. Of zal de tijd toch
eerlijker zijn?
Zal de tijd gaan ontdekken dat de
werken van Bernard Buffet, van
MAAR toen ik in Ber- de schilderende Parijse millionair,
lijn zo die 73 werken niets anders zijn dan een manier
van Bernard Buffet bij tje Dat er in zijn werken van de
elkaar zag. ging er toch echte tristesse van deze tijd eigen-
licht» huivering ")k ™.e,s b«P'
d" uitgemergelde
Tristesse
GROOTS AVONTUUR DER OUDE CULTUREN
C. W. Ceram, die op het gebied van de oude culturen
al meerdere werken op zijn naam heeft staan, is nu na
jarenlange voorbereiding met een uitzonderlijk mooi werk
gekomen, dat in ons land is verschenen onder de titel
..Triomf over de tijd" goede vertaling uit het Engels door
Hans Edinga). Hierin vinden we het groots avontuur van
ondergang en herrijzenis der oude culturen, bekend ge
worden door de opmars der archeologie.
Ceram heeft hier niet vol- Oeroud
gens dorre wetenschappelijke
systemen gewerkt. Hij heeft r.„m
vermeden een opsomming te QP DEZE wlJze le>dt Ceram
geven van wat er vroeger was. V ons mee naar oëroude tij-
Hij heeft Juist alles gesteld in den' ^°ert hij ons naar het
?en zeer onderhoudende, ver- bronzen paard uit Hercula-
tellende trant aan de hand van PfVm-,or homerische
afbeeldingen. Het boel: tudperk. langs de Kretenzisch-
Mycenische cultuur, voor de
piramide van Cheops, in de
grafkamer van Toet-anch-Amon
en bij de troonzaal van Xer
xes. Het is een volledige ciü-
tuurreis die inderdaad een
triomf over de tijd betekent,
een cultuurreis die ons ook
veel dingen uit de bijbel be
ter doet verstaan.
heeft niet minder' dan 326 Mycenische cultuur,
zeldzame reproducties.
Exact
De taal van Ceram is ex
act en dynamisch en de voor
beelden die hij brengt zijn
duidelijk en leerzaam. Zo is
het een gecombineerd leesboek
en plaatwerk geworden, niet
alleen voor de wetenschaps
mens, maar bovenal ook voor
de geïnteresseerde leek.
In zijn voorwoord schrijft
Ceram dan ook duidelijk een
methode te hebben gekozen dwaling
voor de beschrijving der ar- maakt
cheologische vondsten, w
bij afbeelding en tekst zo
elkaar versmelten, dat de
Afdwaling
En daarnaast maakte Ce-
dan nog een kleine af-
ir Amerika en
bekend met de
- Mexicaanse kunst en cultuur
uit lang vervlogen eeuwen.
Hier is dus veel meer gegeven
zonder de ander niet kan be- dan wat onder de spade
staan. En verder: „Het sche- de opgravers wordt getoond,
ma van dit boek is gebaseerd hier is werkelijk aan de hand
op het feit. dat ik de weer- van die opgravingen een cul-
gave van de historische, cul- tuurgeschiedenis opgebouwd,
turele continuïteit, die zich waarbij interpretaties zijn ge-
van Sumerië via Babylon. As- daan.
svrië. Egypte. Kreta. Grieken- Uitgeverij W. Gaade te Den
land en Rome uitstrekt tot in Haag heeft het boek zeldzaam
onze tijd. belangrijker vind mooi verzorgd uitgegeven (360
dan de weergaven van een al- blz). Als naslagwerk en als
gemeen archeologisch panora- leesboek mag het in geen boe
kenkast ontbreken.
In 1956 schilderde Bernard Buf
fet dit werk (130x105 cm), ge
titeld „Vrouw leunend op tafel".
heen. Nog i
eer om het
een dergelijke schilde
rende man plotseling tot
een „geval" maken. En
echt niet om zijn grote
techniek, want in feite
valt? Want kru
en van Buf- raamtes
fet met die lange geraamte-achti-
ge vingers, die lege ogen en die
erslapte gebaren zijn niet een
geven
echte kreet
geen verinnerlijkte smart
zoals b.v. „De Kreet" van Edvard
Munch maar zijn koude, zinlo
ze en lege produkten van een me-
thode, die Buffet bekend en rijk
heeft techniek mMJniiirt gemsakl h„R
•- •- - De vermagerde man die aan een
kale houten tafel van een ijzeren
bordje een spiegelei eet; de ouder
de wordende vrouw die tegen een ver-
;,m ouderd bloemetjesbehang aan
een tafel peinst met voor zich
een ouderwetse koffiemolen, de
langlijvige visboer tussen zijn
niets te maken. Techniek
kan elke academie-leer
ling worden aangeleerd.
Neen. het gaat om
kunst zelf van Buffet, om
zijn eigen handschrift,
zijn eigen wezen.
Juist daarom moest ik
huiveren. Want dat hand
schrift vertoont absoluut
geen eigen scheppend
vermogen. dat hand
schrift komt niet voort
uit een innerlijke kracht.
Het is slechts een manier
tje, steriel, eentonig en
leeg. En het is eigenlijk
niet toevallig dat deze
Bernard Buffet de decors
maakte voor het ballet
van Francoise Sagan.
Beiden immers zijn heel
rijk en bekend heeft gemaakt. Net
zoals Elvis Presley zich rijk
maakte net een enkele kreet. Het
werk van Buffet getuigt van een
monomanische inslag. Bezit ech
ter geen grondstof voor een schep-
gehangen ge- Pe,,de kracht,
de moordenaren
alles hetzelfde, alles volgens Maar ja, de rijke vrouw uit
dezelfe methode, volgens hetzelfde de Parijse salon bewondert afgo-
woord: tristesse. disch Buffet. En zo is Buffet een
mode geworden, omdat hij iets
Het Is de tristesse van een ,geeft van de vertwijfeling van de-
kunst die zich aandient als ver- ze tijd, van de geestelijke en de
nieuwing en die door velen ge- artistieke vertwijfeling. Maar het is
zien wordt als een afwenteling bij Buffet maar een uiterlijke ver-
van de abstracte kunst. Maar van twijfeling, het is bij hem alleen
maar een methode. Berlijn loopt
uit en bewondert. Veel steden van
de wereld lopen uit en bewonderen.
Maar wie ogen heeft om te zien
lacht of huivert. Of hij heeft
Prof. Helmut Degen
de kunst van Buffet kan geen v<
nieuwing uitgaan. omdat
daartoe de innerlijke kracht
noodzakelijkheid mist, omdat
PNIEUW een vormleer op muziekgebied?
zult ge vragen. Er zijn al vele dergelijke
studies uitgegeven. Om maar een heel be
langrijke Nederlandse te noemen, die van
Hennie Schouten, getiteld „Muzikale vorm
leer" (uitg. Strengholt, Amsterdam). Maar
prof. Helmut Degen, thans hoogleraar aan het
Staatl. Hochschulinstitut te Trossingen, heeft
met zijn bij Gustav Bosse Verlag te Regens
burg uitgegeven „Handbuch der Formen-
lehre" (423 blz., klein formaat) niet de nor
male weg bewandeld.
Hij geeft niet een ge
lyserend overzicht van
schillende muzikale voi
geeft
naar. In dat totaal
beeld is de vorm
een wezenlijk be
standdeel en heeft
ijfelde beeld van het kunstwerk als gees-
lelijke schepping van een kunste- Aft
Portret hg de kachel. noemde
Buffet zijn bovenaf geheeld schil
derij 1200x 100 cm), dat hij in
1948 maakte.
kinderen geweest. Beiden
zijn nu begrippen gewor
den en zijn rijk.
Waarom? Francoise Sa
gan niet omdat ze een
groot schrijfster is. Maar omdat ze
plotseling een toverwoord vond:
TRISTESSE. Het Is haar fetisch
geworden. En Bernard Buffet om-
QIOVANN1 BATT1STA
PERGOLESI werd oo
4 januari 1710 te Jesu in
de Italiaanse provincie
PariTw Ancona geboren en over-
rarijse
VIA NAALD
EN PLAAT
menselijke als
ciologische ele
menten.
Wellicht is het
goed de schrijver
in dit opzicht even
zelf aan het woord
te laten. „End-
zweck alles Den-
kens, Tuns und Schaffens auch
des analytischen Nachschaffens
kann nur der sein: ein Ordnung
herzustellen, sie zu erleben oder
sie analysierend zu erkennen.
Warum? Das Kunstwerk
mikroko8mische Formung der servatoria ook
UIT DE TIJDSCHRIFTEN:
leed op 26-jarige leeftijd (16 maart 1736) te Pozzuoli (bij Napels).
Pergolesi was een der geniaalste componisten uit de Napolitaanse
school. Zijn vader was schoenmaker en stamde uit Pergola. Van
daar de naam Pergolesi.
een wonderkind en
werd opgeleid op
het Conservatorium
„Dei Poveri di
Gesu Cristo" te
Napels, de stad die
toen als het mid
delpunt
ben Ik het beslist niet mee eens.
In de eerste plaats is dat wat
wij theatraal noemen bij de Ita-
lianen nog helemaal niet then-
daarnaast staan traal en in de tweede plaats natürlichen Schöpferordnung".
Helmut Degen, hoogleraar tn
Trossingen.
(foto Gertrud Hesse, Duisburg)
conservatoriumexamen, op de con-
Italia
opei
Het toonaangevende Fr:
gel blad „L'Orgue" (ultg. 48 rue
inl-riaride. Parli
Amerika is gebouwd, als Neder
landse representatie op de Expo
heeft in had moeten staan, zoals Asma
het
laatst
driemaandelijkse sugget
het derde
plaatst van een overzichtelijke
beschouwing van oude Nederland
se orgels, geschreven door Pleter
Fischer riet Vlaaei
tlkel, fraai geïllustreerd de Fran
se en vele buitenlandse lezers op
nieuw een goed beeld geeft van
wat er aan orgelbouwkunst In
ons land Is te bewonderen. Dit
keer waren de steden Amster
dam. Vaarden, Hilversum (het
«gn. Swccllnckorgel Is overigens
geen oud orgelt 1'trrcht. Jutphaas,
\rnhrm. Deventer. Enschede.
Zutphen en Dnetlnchem aan de
beurt.
Er
eerder voor in aanmerking ko-
men. Voor de orgelverzameling is
elk ar- dit keer het orgel van de Ooster-
<erk te Leiden aan de beurt, ter-
a ijl de heren B Bijtelaar en A.
-lamer hun artikelen
gold. Geen wonder
dat Pergolesi al
vroeg met het the
ater in aanraking
kwam. Alvorens
hij echter tot de
opera-compositie
twam, schreef hi.
.cerkmuziek, o.m
het „Sahre Regina"
voor sopraan en
orkest en de ora
toria „La morte di
San Guiseppe"
hun artikelen over net or- „...r... j;
eel in de Oude Kerk te Amster- J* F??*,
lam en over kerkverwarm.ng en San Gu^ m°
"«'1 .loot Pergolesi ook
De Kon. Bond van Chr. Zang- met een geestelijk
en Oratoriumverenigingen heeft werk. nl. het nog
andblad „Christelijk steeds zeer gelief
de „Stabat Mater"
Zangersblad" enkele
te medewerkers aangetrokken. In
het oktobernummer (uitgave De
Verder zijn er artikelen opgeno
men over het orgel van de Saint-
Etienne-du-Mont en het gerestau- er
reerde instrument van Prats-dc-
Mollo. alsmede een vervolg-be- z,ngen.
schouwing over „Orgel en akoes- *er
tiek" van J Lequcux De hoofd
redacteur van „L'Orgue". Nor bert
Dufourcq, geeft een prachtig
overzicht van nieuw-uitgekomen
oude en moderne orgelmuziek en
een gedocumenteerde orgeldisco
grafie Een waardevol blad weer
De uitgave van de Sticbtini
Orgelcentrum bracht
van „Het Orgelblad"
dacteur Feike Asma) uit met een
vervolgaanval van ds A. J Kret.
op de synodale orgelcommissie Baarn) heeft
van de Ned Herv. Kerk. Feike As- mer een
ma neemt het in een artikel heel schouwing
?rg op voor de Alkmaarse orgel
bouwer Pels. die een „reuzenor-
jel" maakte voor de kathedraal
van Manilla (Philippijnen) volgens
electro-pneumatisch systeem (70
registers. 15 koppelingen, 3 tremu
itrument, dat toch wel echt
Perponcherstraat 104. Den Haag.
redacteur H. J. v. d Munnik) zijn
er nu meer indringende beschou
wingen opgenomen over het koor-
sopraan, alt,
strijkers en orgel.
Dit Stabat Mater
göttlichen makroknsmlschen Ord- der Formenlehre aandacht werd
nu^' MJ jju --*-r
hebben beide werken
golesi. ondanks de bezinning. yan deze gedachte uit gaat prof.
in glans van de Itali- Degen zijn vormleer uitwerken en
anse barok,- iets van die verhe- komt dan bij de analyse tot zeer
igde expressie en die sterke be- verhelderende zowel gewoon men- UUICI1 C11 oluuccluc luuipvoi«
het weeglijkheid. In dit licht. Bezien selijke als aesthetische conclusies muaiek»etenschap in Keulen
acht ik de uitvoeringen juist op jie plotseling een kunstwerk veel - - *->> -■>-
een uitzonderlijk hoog plan staan, sterker doen leven en veel intens'
heeft hij de En we kunnen Philips dankbaar laten beleven
zijn, dat nu ook Pergolesi's werk
Hp aan de vergetelheid is ontrukt, Vanzelfsprekend heeft prof. De-
dg zelfs al
„Amen"
ook delen van zeer hoge schoon
heid. zoals het begin „Stabat
ter dolorosa", het duet „O quam iets
tristis et afflicta". het duet „Quis
est homo qui non fleret"
„Quabdo corpus morietur'
slotduet. Daarin heeft Pergolesi
inderdaad een rijke expressie
weten te bereiken ft
tekst verdiept.
Het Salve Regina. dat
R.K. kerk gezongen wordt
tijd van Drievuldigheidszondag
tot de eerste adventzondag heett Sf'SSiSSSiï'
ook meerdere
stemmige composities gebracht.
Prof. Helmut Degen
ziekgebied zeker geen onbekende.
Hij werd 14 januari 1911 te Ag-
lasterhausen (bij Heidelberg) ge
boren en studeerde compositie en
muziekwetenschap in Keulea en
i kunstwerk veel Bonn jn 1937 kwam hij als le-
1 raar aan het Duisburgse conserva-
torium en van 1947 af vervult hij
bovengenoemde functie. Naast een
Paasoratorium, kamermuziek
symfonische werken, schreef
ook vele werken voor de muzika-
ijn deze Maria-hymnen gen de muziek van de 20ste eeuw ""fonische "werken"""schreef hii
dan ook buiten de sfeer van het als voorheeld genomen, zonder J^mionwehe erlw J
Men zal echter echter de oudere tijden te ver- oovoediM vin deTeugd Op pe-
de schoonheid dezer werken en waarlozen. Maar hij heeft zich ]euglXP -
de ernst waarmee zij zijn ge- wars gehouden van alle droge
PpraXtr HppfV'^pp'rHprr^pn componeerd. niet mogen en kün- theorieën, die alleen maar de stu-
Pergolesi heeft meerdere malen npn ontkennen Netzomin als wij denten van een conservatorium
de schoonheid en de zuiverheid moeten interesseren (voor velen
Dochenen van vele Pie- een haast noodzakelijk kwaad),
de beeldende kunst. Of p™f- Degen heeft de meest kla-
van in de eerlijke fantasie van re e" de meest zuivere vormleer
dichter of beeldhouwer ontstane geschreven die we tot heden ken-
verbeeldingen van musicerende en- n?.n- ^et zo" °wSi,veef
gelen, die het leed van de wereld z«n, als naasJt de beknopte hand-
veranderen in een blijde jubel. Roeken over de muzikale vormleer
die dus alleen maar analyserend
CORN. BASOSKI. de materie verwerken voor een
Salve Regina geschreven
Vlak voor zijn Stabat Mater com-
poneerde hij zijn vierde Salve r""1?6".
Regina in c-moll voor sopraan jfi
De geestelijke achter
grond van ons zingen", v
Hekhuis over „De kunst
luisteren" en var
over „Koorzang H vtii.
wing" Naast de nngmededelingen koor. BOal* het"vaak wordt uitge-
vindt men er ook enkele vertaal- vocrd Het 1S geschreven voor
de stukken, die betrekking hebben *opraansoliste. altsoliste, strijk-
p„ top kerkeraad - -
..Salie Re gin
1 „Sfrf-
heeldde de 15de
Adrnen van
strijkers. Tot heden bestond
van dit werk geen grammo
foonopname.
Als men weet dat Pergolesi de
grote opera-buffo-componist was.
de vrolijke opera dus, zal men
toch verwonderd horen hoe hij
ook tot een sterk religieuze be
zinning kon komen. De spranke
ling van zijn geestige opera „La
serva padrona" (De meid als
baas) steekt in sommige opzich
ten wel sterk af tegen de vaak
grote verstilling van zijn geeste
lijke muziek. Maar toch zal men
ook wel de componist van die
vrolijke opera ontdekken achter
het religieuze kleed. Men zal er
ook de lichtheid van een Mozart
in terugvinden. Bij de com
ponisten uit die tijd vormden
echter de wereldlijke en de gees
telijke muziek niet zulke tegen
stellingen. omdat alle muziek ge-
'jj^wervende uogeld
VAN TAGORE
religie
be-
Hoofd re-
c -p Bach
Arnstadt.
Het letterkundig en
cultureel maandblad
ing" (Uitg. Bosch en Keumng.
zijn laatste
genomen 1
kwartet en orgel. Kerkmuziek kan
men het dus niet noemen. Eerder
algemeen geestelijke kamermuziek. En dan
de valkuilen i„HHl. M
iche". Jacq Reugebrink schreef Todi, kreeg in 1727 een plaats
kort verhaal „De vogels"
verder bevat het nummi
xrltieken vele gedichten
e Salve
het „Sta-
'jf. Dit werk was te zien op bat Mater" van Pergolesi op
jubileumtentoonstelling van één plaat vastgelegd in de serie
Rijksmuseum te Amsterdam „Monumenta Italicae Musicae".
dit jaar. welke serie de werken naar de
beste authentieke bronnen brengt,
meerstemmig werk op deze tekst oe uitvoering geschiedt door de
P,\,D6-LfeVgrysn, "p»»"
Rossini, Verdi. Dvorak Claudia Carbi, het kamerorkest
en het vrouwenkoor van het Te-
OvJR Stabat Maler van atro Comunalt di Firenze
Vy Pergolesi lopen de meningen
nogal uiteen. Men heeft
het Romeinse Missaal. Het gedicht nig of veel waardering
naast beschrijft het leed van Maria bij moet gezegd, dat Pergolesi in dit
Maar- de kruisdood van Jezus en het werk wel enkele wat conventionele
kan zowel gregoriaans als meer- delen heeft gemaakt, die eigenlijk
Charlotte Keu- stemmig worden gezongen Vele de juiste expressie
beroemde componisten hebben een deel 8 „Fac
Francesco Molinari-Pradelli. (30
cm langspeelplaat A 00446 L).
Er is tegen deze uitvoering
wel ingebracht, dat Molinari-
Pradelli een wat theatrale op
vatting heeft getoond. Maar daar
">1
'k Ben zoetjesaan toch één van hen geworden,
en ieder zeg ik vriendlijk goedendag;
wij eten eendre spijs van eendre borden
en gaan geschouderd achter eendre vlag.
Wij vormen saam de hersenloze horde
marcherend naar een eeuwig-grijze dag,
wij zijn gebonden door één dodend'orde,
en zijn zélfs collectief in traan en'lach.
Maar 'k roep tot God uit deez conformiteit:
„Wil mij woestijn en wilde steppen geven,
een hemel vol met sterren, koud en wijd,
dl d'eenzaamheid der wereldzeeën zeven
omdat mijn hart zo onophoudlijk schreit
naar eigen dood, o Heer, en eigen leven."
C. WILKESHUIS
„Zwervende zomervogels
men aan mijn venster on
zingen en vliegen weg. En pelek
herfstbladeren, die geen liede
ren hebben, dwarrelen en vallen |b
daar neer met een zucht,
troep van kleine vagebonden op^
de wereld, laat Uw voetspoor |d
achter in mijn woorden".
Het is de Brits-Indische dichter)''
Rabindranath Tagore (18611941), |r
die zo zijn bundel „Zwervende vo
gels" begint, een bundel gedich* V
ten in proza, mystisch en symbo-U
lisch, lyrisch en verstaanbaar. L
Het is alsof Tagore in al die klei-1
ne uitspraken, in al die korte ge
dachten. alle algemeen menselijke
gevoelens vertolkt.
Poëtische aforismen, heeft men
deze uitspraken genoemd en de
vertaler iJohan de Molenaar, uit
het Engels onder detitel „Stray
Birds") voegt er aan toeen
kele lichte, zwevende woorden bo
ven een afgrond van verzwegen»
heden Wilt u nog een voor
beeld van zo'n aforisme? Hier il
een zeer welsprekende: „Wanneer
al de snaren van mijn leven ge
stemd zullen zijn, mijn Meester,
dan zal bij elke van Uw aanra
kingen de muziek der liefde weer
klinken". En een der laatste: „Er
zijn uitgestrektheden in mijn le
ven, die dor en stil zijn. Dat zijn
de open plekken, waar mijn bezi
ge dagen hun licht en lucht had-
In een klein formaat gaf de We
reldbibliotheek te Amsterdam dit
jundeltje in de 4de druk uit. Het
is waard gelezen en steeds weer
herlezen te worden.
